Մկրտիչ Սարգսյան

հայ արձակագիր

Մկրտիչ Դիվինի Սարգսյան (մայիսի 2, 1924(1924-05-02), Ախալքալաք, Վրացական Խորհրդային Սոցիալիստական Հանրապետություն, ԱԽՖՍՀ, ԽՍՀՄ - հունիսի 23, 2002(2002-06-23), Երևան, Հայաստան), հայ բանաստեղծ, արձակագիր։ ՀԽՍՀ մշակույթի վաստակավոր գործիչ, ՀԽՍՀ պետական մրցանակի դափնեկիր, ԼՂՀ պետական մրցանակի դափնեկիր։ ԽՍՀՄ գրողների միության անդամ 1958 թվականից: ԽՄԿԿ անդամ 1947 թվականից:

Մկրտիչ Սարգսյան
Մկրտիչ Սարգսյան.jpg
Ծնվել էմայիսի 2, 1924(1924-05-02)
ԾննդավայրԱխալքալաք, Վրացական Խորհրդային Սոցիալիստական Հանրապետություն, ԱԽՖՍՀ, ԽՍՀՄ
Վախճանվել էհունիսի 23, 2002(2002-06-23) (78 տարեկան)
Վախճանի վայրԵրևան, Հայաստան
Մասնագիտությունարձակագիր և բանաստեղծ
Ազգությունհայ
ԿրթությունՀայկական պետական մանկավարժական համալսարան (1951)
ԱնդամակցությունՀայաստանի գրողների միություն և ԽՍՀՄ ժուռնալիստների միություն
ԿուսակցությունԽՄԿԿ
ԱշխատավայրԳրական թերթ և Հայաստանի գրողների միություն
ՊարգևներՀԽՍՀ պետական մրցանակ Հայրենական պատերազմի I աստիճանի շքանշան և Հայրենական պատերազմի II աստիճանի շքանշան
ԶավակներԴավիթ Սարգսյան
Մկրտիչ Սարգսյան Վիքիքաղվածքում
Մկրտիչ Սարգսյան Վիքիդարանում

ԿենսագրությունԽմբագրել

 
Մկրտիչ Սարգսյանի հուշատատակը Երևանի Բաղրամյան պողոտայում

Մկրտիչ Սարգսյանը ծնվել է 1924 թվականի մայիսի 2-ին, Ջավախքի Ախալքալաք քաղաքում։

  • 1931-1941 թթ. սովորել է Ախալքալաքի միջնակարգ հայկական դպրոցում։
  • 1942-1945 թթ. մասնակցել է Հայրենական մեծ պատերազմին, վարել հրաձգային վաշտի հրամանատարի, գումարտակի հրամանատարի տեղակալի պաշտոնները։ Պարգևատրվել է «Հայրենական պատերազմի» I և II աստիճանների շքանշաններով և բազմաթիվ մեդալներով։
  • 1945-1947 թթ. աշխատել է Ախալքալաքի միջնակարգ դպրոցում հայոց լեզվի և գրականության ուսուցիչ և զինղեկ։
  • 1947-1951 թթ. ուսանել է Երևանի Խաչատուր Աբովյանի անվան մանկավարժական ինստիտուտի լեզվագրական ֆակուլտետում։
  • 1952-1959 թթ. աշխատել է ՀԿԿ կենտկոմում պրոպագանդայի և ագիտացիայի, այնուհետև՝ կուլտուրայի բաժնի հրահանգիչ։
  • 1958 թ. ընդունվել է ՀԳՄ շարքերը։
  • 1959-1962 թթ.` ՀԳՄ պաշտոնաթերթ «Գրական թերթի» գլխավոր խմբագիր։
  • 1960 թ. ընդունվել է Հայաստանի ժուռնալիստների միության շարքերը։
  • 1961 թ. ՀԿԿ կենտկոմի բյուրոյի կողմից ստացել է նկատողություն՝ «Գրական թերթում» Հրանտ Մաթևոսյանի «Ահնիձոր» ակնարկի մասին փառաբանող հոդված տպագրելու համար։
  • 1962-1970 թթ՝ Հայպետհրատի գլխավոր խմբագիր։
  • 1965 թ. ՀԿԿ կենտկոմի բյուրոյի կողմից ստացել է խիստ նկատողություն՝ Քրիստափոր Թափալցյանի «Պատերազմ» վեպի IV հատորի տպագրության համար։
  • 1966 թ.` ուղևորություն Սիրիա և Լիբանան, ընդունելություն Սիմոն Վրացյանի կողմից Փալանջյան ճեմարանում։
  • 1969 թ. խմբագրել է Պարույր Սևակի «Եղիցի լույս» ժողովածուն, որը լույս է տեսել նույն տարում և կալանվել պետական, կուսակցական վերադաս մարմինների կողմից։
  • 1975 թ. ՀԽՍՀ Գերագույն խորհրդի նախագահության հրամանագրով շնորհվել է հանրապետության կուլտուրայի վաստակավոր գործիչի կոչում։
  • 1975 թ. ընտրվել է ՀԳՄ քարտուղար և համատեղությամբ՝ կուս. բյուրոյի քարտուղար։ Աշխատել է մինչև 1986 թ.։
  • 1976, 1981 թթ. ՀԿԿ XXVI և XXVII համագումարներում ընտրվել է ՀԿԿ վերստուգիչ հանձնաժողովի անդամ։
  • 1968, 1980, 1982 թթ. ընտրվել է ժողովրդական դեպուտատների Երևանի քաղաքային խորհրդի երեք գումարումների դեպուտատ։
  • 1981 թ. ԽՍՀՄ գրողների միության VII համագումարում ընտրվել է ԽՍՀՄ ԳՄ վարչության անդամ։
  • 1983 թ. «Խաղաղություն պատերազմից առաջ» ժողովածուի համար շնորհվել է Հայաստանի պետական մրցանակի դափնեկրի կոչում։
  • 1984 թ. ԽՍՀՄ գրողների միության կազմավորման 50-ամյակի կապակցությամբ և ծննդյան 60-ամյա առիթով պարգևատրվել է «Ժողովուրդների բարեկամություն» շքանշանով։
  • 1984 թ. «Ձոն Երևանին» բանաստեղծությունը ՀԳՄ վարչության որոշմամբ արժանացել է «Երևանը և երևանցիները» մրցանակաբաշխության առաջին մրցանակին։
  • 1986-1991 թթ. աշխատել է ՀԳՄ-ում գրական խորհրդատու[1]։

Երկերի մատենագիտությունԽմբագրել

  • Երգեր, Երևան, 1957, 127 էջ։
  • Գետակ, Երևան, 1959, 172 էջ։
  • Կյանքը կրակի տակ, Երևան, 1963, 412 էջ։
  • Շատ եք փոխվել, աղջիկներ, Երևան, 1964, 80 էջ[2]։
  • Տիրամոր պատկերի առջև, Երևան, 1965, 40 էջ։
  • Կարոտի երգ, Երևան, 1966, 76 էջ[3]։
  • Ճակատագրով դատապարտվածներ, Երևան, 1967, 532 էջ։
  • Զինվորներ և սիրահարներ։ Որոշել եմ սպանել պատերազմը։ Կյանքը կրակի տակ։ Ճակատագրով դատապարտվածներ։ Երևան, 1969, 600 էջ։
  • Սերժանտ Կարոն։ Ճանապարհ։ Կանգառ նահանջի ճանապարհին, Երևան, 1970, 232 էջ։
  • Բարև, բարի արև, Երևան, 1973, 536 էջ։
  • Քեռի Սիմոնը, Երևան, 1974, 72 էջ։
  • Երկեր, 2 գրքով, գիրք 1, Երևան, 1976, 832 էջ։
  • Երկեր, 2 գրքով, գիրք 2, Երևան, 1977, 704 էջ։
  • Քաջ Նազար, Երևան, 1980, 384 էջ։
  • Շահմարի առեղծվածը, Երևան, 1981[4]:
  • Խաղաղություն պատերազմից առաջ, Երևան, 1981, 520 էջ։
  • Աստղաբույլ, Երևան, 1983, 240 էջ։
  • Գարուն էր, ձյուն էր արել, Երևան, 1984, 520 էջ[5]։
  • Չմակարդվող արյուն, Երևան, 1985, 472 էջ։
  • Ընտիր երկեր, 2 հատորով, հատոր 1, Երևան, 1988։
  • Ընտիր երկեր, 2 հատորով, հատոր 2, Երևան, 1988[6]:
  • Խաղաղություն պատերազմից առաջ։ Չմակարդվող արյուն (վեպեր), Երևան, 1989, 752 էջ[7]։
  • Գրիգոր Նարեկացի, Երևան, 1989, 384 էջ[8]:
  • Լույս լեռան պես, Երևան, 1990, 488 էջ[9]:
  • Շահմարի առեղծվածը, Երևան, 1992, 152 էջ:
  • Ակամա երգիծաբաններ (մանրապատումներ), Երևան, 1994, 156 էջ[10]:
  • Խաչված քաղաքը, Երևան, 1996, 188 էջ:
  • Նոր էջ Ակամա երգիծաբաններ-ից, Երևան, 1998, 128 էջ:
  • Դարավերջի հայը, Երևան, 1999, 416 էջ[11]:
  • Դարձ: Դրամատիկական վիպակ երկու գործողությամբ: Հայաստան, 2001, 46 էջ[12]:
  • Երկերի ժողովածու, հատ. Ա. Բանաստեղծություններ, Երևան, 2004, 236 էջ:
  • Քայլի'ր, ինչպես, որ մեծին է վայել… (անտիպ երկերի ժողովածու), Երևան, 2004, 336 էջ:
  • Երկերի ժողովածու, հատ. Դ. Ինքնատիպ խոսք (արձակ ստեղծագործություններ), Երևան, 2005, 456 էջ:
  • Սեր իմ, հավետ դու եղիցի (բանաստեղծություններ), Երևան, 2008, 140 էջ:
  • Երկերի ժողովածու, հատ. Բ. Նժույգ իմ ազնիվ (բանաստեղծություններ), Երևան, 2009, 600 էջ:
  • Երկերի ժողովածու, հատ. Գ. Վիպական ճանապարհ, Երևան, 2010, 504 էջ:
  • Դեպի լեռն Աբուլ (Ջավախքյան թեմաներով ստեղծագործությունների ժողովածու), Երևան, 2013, 664 էջ:
  • Սերժանտ Կարոն (պատմվածքներ, վիպակ, վեպ), Երևան, 2015, 528 էջ:
  • Նամականի, Երևան, 2016, 284 էջ:

ՄամուլԽմբագրել

  • Ազապ Վաղոն; Փչան Եղիշը (պատմվածքներ): «Գարուն», 1967, № 1, էջ 86-88։

ԳրականությունԽմբագրել

ԾանոթագրություններԽմբագրել

  1. ↑ Ով ով է. Հայեր. Կենսագրական հանրագիտարան, հատոր երկրորդ, Երևան, 2007 
  2. ↑ Սարգսյան Մկրտիչ Դիվինի (1964)։ Շատ եք փոխվել, աղջիկներ։ Հայպետհրատ 
  3. ↑ Սարգսյան Մկրտիչ Դիվինի (1966)։ Կարոտի երգ։ Հայաստան 
  4. ↑ Սարգսյան Մկրտիչ Դիվինի (1992)։ Շահմարի առեղծվածը: Վիպակ։ Գիր գրոց։ ISBN 9785807904898 
  5. ↑ Սարգսյան Մկրտիչ Դիվինի, Զեյթունցյան Պերճ Արմենակի (1984)։ Գարուն էր, ձյուն էր արել: Պատմվածքներ։ Սովետ. գրող 
  6. ↑ Սարգսյան Մկրտիչ Դիվինի (1988)։ Ընտիր երկեր: Վեպ, վիպակ ; 2 հ։ Սովետ. գրող։ ISBN 9785550000199 
  7. ↑ Սարգսյան Մկրտիչ Դիվինի (1989)։ Խաղաղություն պատերազմից առաջ: Չմակարդվող արյուն : Վեպեր։ Սովետ. գրող։ ISBN 9785550002186 
  8. ↑ Սարգսյան Մկրտիչ Դիվինի (1989)։ Գրիգոր Նարեկացի: Պատմավեպ։ Արեւիկ։ ISBN 9785807701770 
  9. ↑ Սարգսյան Մկրտիչ Դիվինի (1990)։ Լույս լեռան պես: Ժողովածու։ Հայաստան։ ISBN 9785540006187 
  10. ↑ Սարգսյան Մկրտիչ Դիվինի (1993)։ Ակամա երգիծաբաններ։ Գիր գրոց։ ISBN 9785807908681 
  11. ↑ Սարգսյան Մկրտիչ Դիվինի (1999)։ Դարավերջի հայը: Վեպ։ Հայաստան 
  12. ↑ Սարգսյան Մկրտիչ Դիվինի (2001)։ Դարձ: Դրամատիկական վիպակ երկու գործողությամբ։ Հայաստան։ ISBN 9785540018234 

Արտաքին հղումներԽմբագրել

Ստացված է «https://hy.wikipedia.org/w/index.php?title=Մկրտիչ_Սարգսյան&oldid=7654342» էջից