Մկրտիչ Սարգսյան

հայ արձակագիր

Մկրտիչ Դիվինի Սարգսյան (մայիսի 2, 1924(1924-05-02), Ախալքալաք, Վրացական Խորհրդային Սոցիալիստական Հանրապետություն, ԱԽՖՍՀ, ԽՍՀՄ - հունիսի 23, 2002(2002-06-23), Երևան, Հայաստան), հայ բանաստեղծ, արձակագիր։ ՀԽՍՀ մշակույթի վաստակավոր գործիչ, ՀԽՍՀ պետական մրցանակի դափնեկիր, ԼՂՀ պետական մրցանակի դափնեկիր։ ԽՍՀՄ գրողների միության անդամ 1958 թվականից։ ԽՄԿԿ անդամ 1947 թվականից։

Մկրտիչ Սարգսյան
Մկրտիչ Սարգսյան.jpg
Ծնվել էմայիսի 2, 1924(1924-05-02)
ԾննդավայրԱխալքալաք, Վրացական Խորհրդային Սոցիալիստական Հանրապետություն, ԱԽՖՍՀ, ԽՍՀՄ
Վախճանվել էհունիսի 23, 2002(2002-06-23) (78 տարեկան)
Վախճանի վայրԵրևան, Հայաստան
Մասնագիտությունարձակագիր և բանաստեղծ
Ազգությունհայ
ԿրթությունՀայկական պետական մանկավարժական համալսարան (1951)
ԱնդամակցությունՀայաստանի գրողների միություն և ԽՍՀՄ ժուռնալիստների միություն
ԿուսակցությունԽՄԿԿ
ԱշխատավայրԳրական թերթ և Հայաստանի գրողների միություն
ՊարգևներՀԽՍՀ պետական մրցանակ Հայրենական պատերազմի I աստիճանի շքանշան և Հայրենական պատերազմի II աստիճանի շքանշան
ԶավակներԴավիթ Սարգսյան
Մկրտիչ Սարգսյան Վիքիքաղվածքում
Մկրտիչ Սարգսյան Վիքիդարանում

ԿենսագրությունԽմբագրել

 
Մկրտիչ Սարգսյանի հուշատատակը Երևանի Բաղրամյան պողոտայում

Մկրտիչ Սարգսյանը ծնվել է 1924 թվականի մայիսի 2-ին, Ջավախքի Ախալքալաք քաղաքում։

  • 1931-1941 թթ. սովորել է Ախալքալաքի միջնակարգ հայկական դպրոցում։
  • 1942-1945 թթ. մասնակցել է Հայրենական մեծ պատերազմին, վարել հրաձգային վաշտի հրամանատարի, գումարտակի հրամանատարի տեղակալի պաշտոնները։ Պարգևատրվել է «Հայրենական պատերազմի» I և II աստիճանների շքանշաններով և բազմաթիվ մեդալներով։
  • 1945-1947 թթ. աշխատել է Ախալքալաքի միջնակարգ դպրոցում հայոց լեզվի և գրականության ուսուցիչ և զինղեկ։
  • 1947-1951 թթ. ուսանել է Երևանի Խաչատուր Աբովյանի անվան մանկավարժական ինստիտուտի լեզվագրական ֆակուլտետում։
  • 1952-1959 թթ. աշխատել է ՀԿԿ կենտկոմում պրոպագանդայի և ագիտացիայի, այնուհետև՝ կուլտուրայի բաժնի հրահանգիչ։
  • 1958 թ. ընդունվել է ՀԳՄ շարքերը։
  • 1959-1962 թթ.` ՀԳՄ պաշտոնաթերթ «Գրական թերթի» գլխավոր խմբագիր։
  • 1960 թ. ընդունվել է Հայաստանի ժուռնալիստների միության շարքերը։
  • 1961 թ. ՀԿԿ կենտկոմի բյուրոյի կողմից ստացել է նկատողություն՝ «Գրական թերթում» Հրանտ Մաթևոսյանի «Ահնիձոր» ակնարկի մասին փառաբանող հոդված տպագրելու համար։
  • 1962-1970 թթ՝ Հայպետհրատի գլխավոր խմբագիր։
  • 1965 թ. ՀԿԿ կենտկոմի բյուրոյի կողմից ստացել է խիստ նկատողություն՝ Քրիստափոր Թափալցյանի «Պատերազմ» վեպի IV հատորի տպագրության համար։
  • 1966 թ.` ուղևորություն Սիրիա և Լիբանան, ընդունելություն Սիմոն Վրացյանի կողմից Փալանջյան ճեմարանում։
  • 1969 թ. խմբագրել է Պարույր Սևակի «Եղիցի լույս» ժողովածուն, որը լույս է տեսել նույն տարում և կալանվել պետական, կուսակցական վերադաս մարմինների կողմից։
  • 1975 թ. ՀԽՍՀ Գերագույն խորհրդի նախագահության հրամանագրով շնորհվել է հանրապետության կուլտուրայի վաստակավոր գործիչի կոչում։
  • 1975 թ. ընտրվել է ՀԳՄ քարտուղար և համատեղությամբ՝ կուս. բյուրոյի քարտուղար։ Աշխատել է մինչև 1986 թ.։
  • 1976, 1981 թթ. ՀԿԿ XXVI և XXVII համագումարներում ընտրվել է ՀԿԿ վերստուգիչ հանձնաժողովի անդամ։
  • 1968, 1980, 1982 թթ. ընտրվել է ժողովրդական դեպուտատների Երևանի քաղաքային խորհրդի երեք գումարումների դեպուտատ։
  • 1981 թ. ԽՍՀՄ գրողների միության VII համագումարում ընտրվել է ԽՍՀՄ ԳՄ վարչության անդամ։
  • 1983 թ. «Խաղաղություն պատերազմից առաջ» ժողովածուի համար շնորհվել է Հայաստանի պետական մրցանակի դափնեկրի կոչում։
  • 1984 թ. ԽՍՀՄ գրողների միության կազմավորման 50-ամյակի կապակցությամբ և ծննդյան 60-ամյա առիթով պարգևատրվել է «Ժողովուրդների բարեկամություն» շքանշանով։
  • 1984 թ. «Ձոն Երևանին» բանաստեղծությունը ՀԳՄ վարչության որոշմամբ արժանացել է «Երևանը և երևանցիները» մրցանակաբաշխության առաջին մրցանակին։
  • 1986-1991 թթ. աշխատել է ՀԳՄ-ում գրական խորհրդատու[1]։

Երկերի մատենագիտությունԽմբագրել

  • Երգեր, Երևան, 1957, 127 էջ։
  • Գետակ, Երևան, 1959, 172 էջ։
  • Կյանքը կրակի տակ, Երևան, 1963, 412 էջ։
  • Շատ եք փոխվել, աղջիկներ, Երևան, 1964, 80 էջ[2]։
  • Տիրամոր պատկերի առջև, Երևան, 1965, 40 էջ։
  • Կարոտի երգ, Երևան, 1966, 76 էջ[3]։
  • Ճակատագրով դատապարտվածներ, Երևան, 1967, 532 էջ։
  • Զինվորներ և սիրահարներ։ Որոշել եմ սպանել պատերազմը։ Կյանքը կրակի տակ։ Ճակատագրով դատապարտվածներ։ Երևան, 1969, 600 էջ։
  • Սերժանտ Կարոն։ Ճանապարհ։ Կանգառ նահանջի ճանապարհին, Երևան, 1970, 232 էջ։
  • Բարև, բարի արև, Երևան, 1973, 536 էջ։
  • Քեռի Սիմոնը, Երևան, 1974, 72 էջ։
  • Երկեր, 2 գրքով, գիրք 1, Երևան, 1976, 832 էջ։
  • Երկեր, 2 գրքով, գիրք 2, Երևան, 1977, 704 էջ։
  • Քաջ Նազար, Երևան, 1980, 384 էջ։
  • Շահմարի առեղծվածը, Երևան, 1981[4]։
  • Խաղաղություն պատերազմից առաջ, Երևան, 1981, 520 էջ։
  • Աստղաբույլ, Երևան, 1983, 240 էջ։
  • Գարուն էր, ձյուն էր արել, Երևան, 1984, 520 էջ[5]։
  • Չմակարդվող արյուն, Երևան, 1985, 472 էջ։
  • Ընտիր երկեր, 2 հատորով, հատոր 1, Երևան, 1988։
  • Ընտիր երկեր, 2 հատորով, հատոր 2, Երևան, 1988[6]։
  • Խաղաղություն պատերազմից առաջ։ Չմակարդվող արյուն (վեպեր), Երևան, 1989, 752 էջ[7]։
  • Գրիգոր Նարեկացի, Երևան, 1989, 384 էջ[8]։
  • Լույս լեռան պես, Երևան, 1990, 488 էջ[9]։
  • Շահմարի առեղծվածը, Երևան, 1992, 152 էջ։
  • Ակամա երգիծաբաններ (մանրապատումներ), Երևան, 1994, 156 էջ[10]։
  • Խաչված քաղաքը, Երևան, 1996, 188 էջ։
  • Նոր էջ Ակամա երգիծաբաններ-ից, Երևան, 1998, 128 էջ։
  • Դարավերջի հայը, Երևան, 1999, 416 էջ[11]։
  • Դարձ։ Դրամատիկական վիպակ երկու գործողությամբ։ Հայաստան, 2001, 46 էջ[12]։
  • Երկերի ժողովածու, հատ. Ա. Բանաստեղծություններ, Երևան, 2004, 236 էջ։
  • Քայլի'ր, ինչպես, որ մեծին է վայել… (անտիպ երկերի ժողովածու), Երևան, 2004, 336 էջ։
  • Երկերի ժողովածու, հատ. Դ. Ինքնատիպ խոսք (արձակ ստեղծագործություններ), Երևան, 2005, 456 էջ։
  • Սեր իմ, հավետ դու եղիցի (բանաստեղծություններ), Երևան, 2008, 140 էջ։
  • Երկերի ժողովածու, հատ. Բ. Նժույգ իմ ազնիվ (բանաստեղծություններ), Երևան, 2009, 600 էջ։
  • Երկերի ժողովածու, հատ. Գ. Վիպական ճանապարհ, Երևան, 2010, 504 էջ։
  • Դեպի լեռն Աբուլ (Ջավախքյան թեմաներով ստեղծագործությունների ժողովածու), Երևան, 2013, 664 էջ։
  • Սերժանտ Կարոն (պատմվածքներ, վիպակ, վեպ), Երևան, 2015, 528 էջ։
  • Նամականի, Երևան, 2016, 284 էջ։

ՄամուլԽմբագրել

  • Ազապ Վաղոն; Փչան Եղիշը (պատմվածքներ)։ «Գարուն», 1967, № 1, էջ 86-88։

ԳրականությունԽմբագրել

ԾանոթագրություններԽմբագրել

  1. ↑ Ով ով է. Հայեր. Կենսագրական հանրագիտարան, հատոր երկրորդ, Երևան, 2007 
  2. ↑ Սարգսյան Մկրտիչ Դիվինի (1964)։ Շատ եք փոխվել, աղջիկներ։ Հայպետհրատ 
  3. ↑ Սարգսյան Մկրտիչ Դիվինի (1966)։ Կարոտի երգ։ Հայաստան 
  4. ↑ Սարգսյան Մկրտիչ Դիվինի (1992)։ Շահմարի առեղծվածը: Վիպակ։ Գիր գրոց։ ISBN 9785807904898 
  5. ↑ Սարգսյան Մկրտիչ Դիվինի, Զեյթունցյան Պերճ Արմենակի (1984)։ Գարուն էր, ձյուն էր արել։ Պատմվածքներ։ Սովետ. գրող 
  6. ↑ Սարգսյան Մկրտիչ Դիվինի (1988)։ Ընտիր երկեր: Վեպ, վիպակ ; 2 հ։ Սովետ. գրող։ ISBN 9785550000199 
  7. ↑ Սարգսյան Մկրտիչ Դիվինի (1989)։ Խաղաղություն պատերազմից առաջ։ Չմակարդվող արյուն ։ Վեպեր։ Սովետ. գրող։ ISBN 9785550002186 
  8. ↑ Սարգսյան Մկրտիչ Դիվինի (1989)։ Գրիգոր Նարեկացի: Պատմավեպ։ Արեւիկ։ ISBN 9785807701770 
  9. ↑ Սարգսյան Մկրտիչ Դիվինի (1990)։ Լույս լեռան պես: Ժողովածու։ Հայաստան։ ISBN 9785540006187 
  10. ↑ Սարգսյան Մկրտիչ Դիվինի (1993)։ Ակամա երգիծաբաններ։ Գիր գրոց։ ISBN 9785807908681 
  11. ↑ Սարգսյան Մկրտիչ Դիվինի (1999)։ Դարավերջի հայը: Վեպ։ Հայաստան 
  12. ↑ Սարգսյան Մկրտիչ Դիվինի (2001)։ Դարձ: Դրամատիկական վիպակ երկու գործողությամբ։ Հայաստան։ ISBN 9785540018234 

Արտաքին հղումներԽմբագրել

Ստացված է «https://hy.wikipedia.org/w/index.php?title=Մկրտիչ_Սարգսյան&oldid=7825781» էջից