Մկրտիչ Սարգսյան

Մկրտիչ Դիվինի Սարգսյան (1924, մայիսի 2, Ախալքալաք- 2002, հունիսի 23, Երևան), հայ բանաստեղծ, արձակագիր։ ՀԽՍՀ մշակույթի վաստակավոր գործիչ, ՀԽՍՀ պետական մրցանակի դափնեկիր, ԼՂՀ պետական մրցանակի դափնեկիր։ ԽՍՀՄ գրողների միության անդամ 1958 թվականից: ԽՄԿԿ անդամ 1947 թվականից:

Մկրտիչ Սարգսյան
Ծնվել է	մայիսի 2, 1924(1924-05-02)
Ծննդավայր	Ախալքալաք
Վախճանվել է	հունիսի 23, 2002(2002-06-23) (78 տարեկան)
Վախճանի վայր	Երևան, Հայաստան
Մասնագիտություն	արձակագիր
Լեզու	հայերեն
Ազգություն	հայ
Կրթություն	Հայկական պետական մանկավարժական համալսարան (1952)
Անդամակցություն	ԽՍՀՄ Գրողների միություն և ԽՍՀՄ ժուռնալիստների միություն
Կուսակցություն	ԽՄԿԿ
Աշխատավայր	Գրական թերթ
Զավակներ	Դավիթ Սարգսյան
Մկրտիչ Սարգսյան Վիքիքաղվածքում
Մկրտիչ Սարգսյան Վիքիդարանում

Կենսագրություն

Մկրտիչ Սարգսյանի հուշատատակը Երևանի Բաղրամյան պողոտայում

Մկրտիչ Սարգսյանը ծնվել է 1924 թվականի մայիսի 2-ին, Ջավախքի Ախալքալաք քաղաքում։

• 1931-1941 թթ. սովորել է Ախալքալաքի միջնակարգ հայկական դպրոցում։
• 1942-1945 թթ. մասնակցել է Հայրենական մեծ պատերազմին, վարել հրաձգային վաշտի հրամանատարի, գումարտակի հրամանատարի տեղակալի պաշտոնները։ Պարգևատրվել է «Հայրենական պատերազմի» I և II աստիճանների շքանշաններով և բազմաթիվ մեդալներով։
• 1945-1947 թթ. աշխատել է Ախալքալաքի միջնակարգ դպրոցում հայոց լեզվի և գրականության ուսուցիչ և զինղեկ։
• 1947-1951 թթ. ուսանել է Երևանի Խաչատուր Աբովյանի անվան մանկավարժական ինստիտուտի լեզվագրական ֆակուլտետում։
• 1952-1959 թթ. աշխատել է ՀԿԿ կենտկոմում պրոպագանդայի և ագիտացիայի, այնուհետև՝ կուլտուրայի բաժնի հրահանգիչ։
• 1958 թ. ընդունվել է ՀԳՄ շարքերը։
• 1959-1962 թթ.` ՀԳՄ պաշտոնաթերթ «Գրական թերթի» գլխավոր խմբագիր։
• 1960 թ. ընդունվել է Հայաստանի ժուռնալիստների միության շարքերը։
• 1961 թ. ՀԿԿ կենտկոմի բյուրոյի կողմից ստացել է նկատողություն՝ «Գրական թերթում» Հրանտ Մաթևոսյանի «Ահնիձոր» ակնարկի մասին փառաբանող հոդված տպագրելու համար։
• 1962-1970 թթ՝ Հայպետհրատի գլխավոր խմբագիր։
• 1965 թ. ՀԿԿ կենտկոմի բյուրոյի կողմից ստացել է խիստ նկատողություն՝ Քրիստափոր Թափալցյանի «Պատերազմ» վեպի IV հատորի տպագրության համար։
• 1966 թ.` ուղևորություն Սիրիա և Լիբանան, ընդունելություն Սիմոն Վրացյանի կողմից Փալանջյան ճեմարանում։
• 1969 թ. խմբագրել է Պարույր Սևակի «Եղիցի լույս» ժողովածուն, որը լույս է տեսել նույն տարում և կալանվել պետական, կուսակցական վերադաս մարմինների կողմից։
• 1975 թ. ՀԽՍՀ Գերագույն խորհրդի նախագահության հրամանագրով շնորհվել է հանրապետության կուլտուրայի վաստակավոր գործիչի կոչում։
• 1975 թ. ընտրվել է ՀԳՄ քարտուղար և համատեղությամբ՝ կուս. բյուրոյի քարտուղար։ Աշխատել է մինչև 1986 թ.։
• 1976, 1981 թթ. ՀԿԿ XXVI և XXVII համագումարներում ընտրվել է ՀԿԿ վերստուգիչ հանձնաժողովի անդամ։
• 1968, 1980, 1982 թթ. ընտրվել է ժողովրդական դեպուտատների Երևանի քաղաքային խորհրդի երեք գումարումների դեպուտատ։
• 1981 թ. ԽՍՀՄ գրողների միության VII համագումարում ընտրվել է ԽՍՀՄ ԳՄ վարչության անդամ։
• 1983 թ. «Խաղաղություն պատերազմից առաջ» ժողովածուի համար շնորհվել է Հայաստանի պետական մրցանակի դափնեկրի կոչում։
• 1984 թ. ԽՍՀՄ գրողների միության կազմավորման 50-ամյակի կապակցությամբ և ծննդյան 60-ամյա առիթով պարգևատրվել է «Ժողովուրդների բարեկամություն» շքանշանով։
• 1984 թ. «Ձոն Երևանին» բանաստեղծությունը ՀԳՄ վարչության որոշմամբ արժանացել է «Երևանը և երևանցիները» մրցանակաբաշխության առաջին մրցանակին։
• 1986-1991 թթ. աշխատել է ՀԳՄ-ում գրական խորհրդատու։

Երկերի մատենագիտություն

• Երգեր, Երևան, 1957, 127 էջ։
• Գետակ, Երևան, 1959, 172 էջ։
• Կյանքը կրակի տակ, Երևան, 1963, 412 էջ։
• Շատ եք փոխվել, աղջիկներ, Երևան, 1964, 80 էջ։
• Տիրամոր պատկերի առջև, Երևան, 1965, 40 էջ։
• Կարոտի երգ, Երևան, 1966, 76 էջ։
• Ճակատագրով դատապարտվածներ, Երևան, 1967, 532 էջ։
• Զինվորներ և սիրահարներ։ Որոշել եմ սպանել պատերազմը։ Կյանքը կրակի տակ։ Ճակատագրով դատապարտվածներ։ Երևան, 1969, 600 էջ։
• Սերժանտ Կարոն։ Ճանապարհ։ Կանգառ նահանջի ճանապարհին, Երևան, 1970, 232 էջ։
• Բարև, բարի արև, Երևան, 1973, 536 էջ։
• Քեռի Սիմոնը, Երևան, 1974, 72 էջ։
• Երկեր, 2 գրքով, գիրք 1, Երևան, 1976, 832 էջ։
• Երկեր, 2 գրքով, գիրք 2, Երևան, 1977, 704 էջ։
• Քաջ Նազար, Երևան, 1980, 384 էջ։
• Շահմարի առեղծվածը, Երևան, 1981:
• Խաղաղություն պատերազմից առաջ, Երևան, 1981, 520 էջ։
• Աստղաբույլ, Երևան, 1983, 240 էջ։
• Գարուն էր, ձյուն էր արել, Երևան, 1984, 520 էջ։
• Չմակարդվող արյուն, Երևան, 1985, 472 էջ։
• Ընտիր երկեր, 2 հատորով, հատոր 1, Երևան, 1988։
• Ընտիր երկեր, 2 հատորով, հատոր 2, Երևան, 1988:
• Խաղաղություն պատերազմից առաջ։ Չմակարդվող արյուն (վեպեր), Երևան, 1989, 752 էջ։
• Գրիգոր Նարեկացի, Երևան, 1989, 384 էջ:
• Լույս լեռան պես, Երևան, 1990, 488 էջ:
• Շահմարի առեղծվածը, Երևան, 1992, 152 էջ:
• Ակամա երգիծաբաններ (մանրապատումներ), Երևան, 1994, 156 էջ:
• Խաչված քաղաքը, Երևան, 1996, 188 էջ:
• Նոր էջ Ակամա երգիծաբաններ-ից, Երևան, 1998, 128 էջ:
• Դարավերջի հայը, Երևան, 1999, 416 էջ:
• Դարձ: Դրամատիկական վիպակ երկու գործողությամբ: Հայաստան, 2001, 46 էջ:
• Երկերի ժողովածու, հատ. Ա. Բանաստեղծություններ, Երևան, 2004, 236 էջ:
• Քայլի'ր, ինչպես, որ մեծին է վայել… (անտիպ երկերի ժողովածու), Երևան, 2004, 336 էջ:
• Երկերի ժողովածու, հատ. Դ. Ինքնատիպ խոսք (արձակ ստեղծագործություններ), Երևան, 2005, 456 էջ:
• Սեր իմ, հավետ դու եղիցի (բանաստեղծություններ), Երևան, 2008, 140 էջ:
• Երկերի ժողովածու, հատ. Բ. Նժույգ իմ ազնիվ (բանաստեղծություններ), Երևան, 2009, 600 էջ:
• Երկերի ժողովածու, հատ. Գ. Վիպական ճանապարհ, Երևան, 2010, 504 էջ:
• Դեպի լեռն Աբուլ (Ջավախքյան թեմաներով ստեղծագործությունների ժողովածու), Երևան, 2013, 664 էջ:
• Սերժանտ Կարոն (պատմվածքներ, վիպակ, վեպ), Երևան, 2015, 528 էջ:
• Նամականի, Երևան, 2016, 284 էջ:

Մամուլ

• Ազապ Վաղոն; Փչան Եղիշը (պատմվածքներ): «Գարուն», 1967, № 1, էջ 86-88։

Գրականություն

• Մկրտիչ Սարգսյան. գրողի ճանապարհը (կենսամատենագիտություն), Երևան, 2000։
• Աղաբեկյան Կ., Երեք դիմանկար, Երևան, 1983։
• Հայկական սովետական հանրագիտարան, հատոր 10, Երևան, 1984, էջ 223:
• Հայկական համառոտ հանրագիտարան, հատ. 4, Երևան, 2003:
• Հայկ Խաչատրյան, Գրական տեղեկատու, Երևան, 1986, էջ 485-486:
• Ով ով է (Հայեր: Կենսագրական հանրագիտարան), հատ. 2, Երևան, 2007, էջ 415:

Արտաքին հղումներ

• Մկրտիչ Սարգսյանը Էյ Վի Փրոդաքշն կայքում
• Մկրտիչ Սարգսյանը գրապահարանում
• Մկրտիչ Սարգսյան, Դեպի լեառն Աբուլ