Միքայել Պատկանյան
- Վիքիպեդիայում կան հոդվածներ Պատկանյան ազգանունով այլ մարդկանց մասին։
Միքայել Սերովբեի Պատկանյան (հոկտեմբերի 2, 1814, Աստրախան, Ռուսական կայսրություն[1] - մայիսի 1, 1895, Թիֆլիս, Ռուսական կայսրություն[1]), հայ դրամատուրգ, թատերական գործիչ, թարգմանիչ։
Միքայել Պատկանյան | |
|---|---|
| Ծնվել է | հոկտեմբերի 2, 1814 |
| Ծննդավայր | Աստրախան, Ռուսական կայսրություն[1] |
| Վախճանվել է | մայիսի 1, 1895 (80 տարեկան) |
| Վախճանի վայր | Թիֆլիս, Ռուսական կայսրություն[1] |
| Մասնագիտություն | դրամատուրգ, թատերական գործիչ, թարգմանիչ և ուսուցիչ |
| Ազգություն | հայ |
| Քաղաքացիություն |  Ռուսական կայսրություն |
| Կրթություն | Աղաբաբյան դպրոց[1] և Լազարյան ճեմարան (1834)[1] |
| Աշխատավայր | Ներսիսյան դպրոց[1] |
Սերովբե Պատկանյանի որդին է, Գաբրիել Պատկանյանի եղբայրը։
Կենսագրություն
խմբագրելՆախնական կրթությունն ստացել է Աստրախանի Աղաբաբյան դպրոցում։ 1834 թվականին ավարտել է Լազարյան ճեմարանը, երեք տարի սովորել Մոսկվայի բժշկավիրաբուժական ակադեմիայում։ 1840 թվականին տեղափոխվել է Կովկաս, պաշտոնավարել Ստավրոպոլում, Էջմիածնում, ապա հաստատվել Թիֆլիսում, ռուսաց լեզու և պատմություն դասավանդել Ներսիսյան դպրոցում։ 1846-1847 թվականներին մասնակցել է «Կովկաս» շաբաթաթերթի խմբագրման աշխատանքներին[2][3]։ 1851 թվականին լույս է տեսել նրա «Պարգև մանկանց» դասագիրքը։ 1850-ականներին մասնակցել է արևելահայ թատրոնի կազմակերպման և ստեղծման գործին, դարձել թատրոնի սկզբնավորողներից մեկը Թիֆլիսում։ Թե՛ իր ստեղծած և թե՛ փոխադրած պիեսներում շոշափել է այն հարցերը, որոնք հետագայում արծարծվել են հայ ռեալիստական դրամատուրգիայում։
Ստեղծագործական աշխատանք
խմբագրել1853 թվականին գրել է առաջին պիեսը՝ «Միջի մարդ կամ մոցիքուլ» (բեմադրվել՝ 1853 թվականին, հրատարակվել՝ 1859 թվականին) կատակերգությունը, որի նյութը թիֆլիսահայ կյանքն է՝ 1850-ականներին բնորոշ արտահայտություններով։ «Մեկը նշանած, մյուսը կին», «Սատանի փայ», «Շուշանիկ» (պատմական դրամա) պիեսները, որոնք ժամանակին կրքերի բախումներ են առաջ բերել, միայն հատվածաբար պահպանվել են քննադատների հոդվածներում։ Հանդես է եկել կատակերգության կատարելիք դերի և ընդհանրապես թատերական քննադատության մասին հոդվածներով և, լայնորեն օգտագործելով Վ. Բելինսկու «Գրական երազանքները», փորձել է հայ ընթերցողին ծանոթացնել նրա հայացքներին, հանդես եկել քննադատական ռեալիզմի տարրեր պարունակող գեղագիտական որոշակի ծրագրով։ 1861 թվականին լույս է տեսել գրողի «Կրիտիք Հակոբա Կարենյանց հեղինակության վրա» քննադատական աշխատությունը։ Ռուսերենից և ֆրանսերենից թարգմանել է շատ կատակերգություն-վոդևիլներ և Գալուայի «Ինկվիզիցիայի պատմությունը» (Հ. Կարենյանի հետ, 1854)։ Թղթակցել է «Մեղու Հայաստանի» և «Կավկազ» թերթերին։
Գրականություն
խմբագրել- Վահրամ Թերզիբաշյան, Հայ դրամատուրգիայի պատմություն, հ․ 2, Ե․, 1964։ Մ․ Սադյան
Ծանոթագրություններ
խմբագրելԱրտաքին հղումներ
խմբագրել- Միքայել Պատկանյան Արխիվացված 2021-11-28 Wayback Machine
Այս հոդվածի կամ նրա բաժնի որոշակի հատվածի սկզբնական կամ ներկայիս տարբերակը վերցված է Քրիեյթիվ Քոմմոնս Նշում–Համանման տարածում 3.0 (Creative Commons BY-SA 3.0) ազատ թույլատրագրով թողարկված Հայկական սովետական հանրագիտարանից (հ․ 9, էջ 151)։ 
|