Ստավրոպոլ
Ստավրոպոլ (ռուս.՝ Ставрополь, հուն․՝ σταυρός — «խաչ», πόλις — «քաղաք» բառերից[4]), քաղաք Ռուսաստանի Դաշնության հարավային մասում, Ստավրոպոլի երկրամասի վարչական կենտրոնը։
Քաղաք | |||||
---|---|---|---|---|---|
Ստավրոպոլ | |||||
ռուս.՝ Ставрополь | |||||
| |||||
Երկիր | ![]() | ||||
Դաշնային սուբյեկտ | Ստավրոպոլի երկրամաս | ||||
Քաղաքային օկրուգ | Ստավրոպոլի քաղաքային օկրուգ | ||||
Ներքին բաժանում | Հոկտեմբերյան շրջան, Արդյունաբերական շրջան և Լենինի շրջան | ||||
Քաղաքապետ | Անդրե Խասանովիչ[1] | ||||
Հիմնադրված է | 1777 թ. | ||||
Մակերես | 276,689[2] կմ² | ||||
ԲԾՄ | 620 մետր | ||||
Կլիմայի տեսակ | Բարեխառն ցամաքային | ||||
Պաշտոնական լեզու | Ռուսերեն | ||||
Բնակչություն | 419816 մարդ (2014) | ||||
Խտություն | 1517,28 մարդ/կմ² | ||||
Ազգային կազմ | ռուսներ, հայեր, ուկրաինացիներ և ուրիշներ | ||||
Կրոնական կազմ | ուղղափառություն և այլ դավանանքներ | ||||
Տեղաբնականուն | ստավրոպոլցի[3] | ||||
Ժամային գոտի | UTC+3 | ||||
Հեռախոսային կոդ | +7 865-2 | ||||
Փոստային դասիչ | 355000-355099 | ||||
Ավտոմոբիլային կոդ | 26,126 | ||||
Պաշտոնական կայք | ставрополь.рф | ||||
| |||||
Գրյուշովի խուտորի հետ կազմավորում է Ստավրոպոլի քաղաքային օկրուգը։
Մշակութային, գործարար և արդյունաբերական կենտրոն է։ Հյուսիսային Կովկասի խոշոր քաղաքներից մեկն է։ Ստավրոպոլի հեռավորությունը Մոսկվայից 1410 կմ է։
Հիմնադրվել է 1777 թվականին, քաղաքի կարգավիճակ է ստացել 1785 թվականին։ Մինչև 1935 թվականը՝ Կովկասյան Ստավրոպոլ, իսկ 1935-1943 թվականներին՝ Վորոշիլովսկի։ 1918 թվականին հռչակվել է Ստավրոպոլի Խորհրդային Հանրապետության մայրաքաղաք։
Ֆիզիկական առանձնահատկություններԽմբագրել
Աշխարհագրական դիրքԽմբագրել
Ստավրոպոլը շրջապատված է լեռներով և գտնվում է կենտրոնական մասում, Նախակովկասում է գտնվում Ստավրոպոլի լեռնախարհը, Տաշլա գետի ակունքները 1450 կմ հարավ Մոսկվայի մայրուղիներում խաչվում են Ռոստով-Ստավրոպոլ և Աստրախան-Էլիստա-Նեվինոմիսկ-Թբիլիսի։ Ծովի մակարդակից բարձր է 230-660 մ։ Քաղաքի փողոցներից մեկը կոչվում է 45 զուգահեռներ, որն արտացոլվում է ճշգրիտ դիրքորոշմամբ։ Քաղաքի մեջ նշվում է նաև մեկ այլ հարթություն։ Կանգնած մեկը մեկի վրա, որը ամենաբարձրն է Նախակովկասում, նա եղել է ջրաբաժան Ազովի և Կասպից ծովերի միջև։
Քաղաքի տարածքը ընդգրկում է 276,689 կմ2։ Քաղաքի տարածքը պատկանում է Սենգիլևսկայա ջրամբարին, որի մակերեսը 42 կմ2 է։ Ջրամբարը ունի կարևոր տնտեսական արժեք, հատկապես քաղաքի ջրի մատակարարումը։ Ստավրոպոլի երկրեմասը ձգվել է հարավ-արևելք ՝ 30,5 կմ, իսկ հյուսիսից-հարավ՝ 16,5 կմ։ Երկարությունը սահմանամերձ քաղաքներում 165,3 կմ է։ Հեռավորությունը Սուրբ Միքայել քաղաքից 5 կմ է։
Այսօր Ստավրոպոլը ունի 530 փողոց, որոնց ընդհանուր երկարությունը 482 կմ է, ավելի քան 28,000 շենքեր, որից 23,8 բնակելի։ Քաղաքում կան 149 ուսումնական հաստատություններ, այդ թվում ՝ 20 լավագույն, 36 բյշկական, 2 թատրոն, 20 հասարակական գրադարաններ, 219 հուշարձաններ և պատմության և մշակույթի և ճարտարապետության։
Ռուսաստանի կանաչ քաղաքներից մեկն է։ Առանձնահատկություններից մեկն այն է, որ անտառները շատ են, և կանաչ տարածքը 4494 հա. է։
Ժամային գոտիԽմբագրել
Ստավրոպոլի ժամային գոտին համապատասխանում է միջազգային չափանիշներին, ինչպես նաև Մոսկվայի ժամանակին։
ԿլիմաԽմբագրել
Ստավրոպոլը հարավային քաղաք է։ Ամենակարճ օրը՝ դեկտեմբերի 22-ը, սկսվում է Ստավրոպոլի 8 ժամ 40 րոպե, իսկ ամենաերկարը հունիսի 22-15-ը։ Մեծ թվով արեգակնային ջերմության (ընդհանուր արեգակի ճառագայթումը տարեկան 121.3 կկալ / սմ ) որուշում է աճող սեզոնի տևողությունը 160 օր ապրիլի 22-ից հոկտեմբերի 15-ը։
Քաղաքը նաև հայտնի է քամիների ուժգնությամբ 20-25 մ/վ։ Առավել քամոտ ամիսներ են՝ փետրվար, մարտ ամիսները։ Քամու ուղղությունները գերակշռում են արևելք և արևմուտք ուղղություններով։ Տարվա մեջ գերակշռում է բարեխառն և ցամաքային եղականը։ Ամռանը դա կապված է չոր, տաք, անամպ եղանակի հետ։ Ձմռանը Սիբիրից և Ղասախստանից գալիս են ցրտաշունչ, չոր, հստակ եղանակ։ Ատլանտյան օվկիանոսից գալիս են ցրտաղունչ օդային քամիներ, ամռանը անձրև և ամպրոպ, ձմռանը ջյուն։ Արկտիկայի օդը Բարենցովի ծովում, ուղոկցվում է ցուրտ ամպամած, իսկ Կարա ծովը սովորաբար նվազեցնում է ջերմաստիճանը, մեխացնում քամիների ուժգնությունը պատճառելով սառը ալիքներ։ Թերևս բոլոր եղանակներին էլ ներթաձանցում են արևադարձային օդի ցամաքային տեսակը, դա գալիս է Մերձավոր արևելքից և փոքր Ասիայից, նաև Իրանից բերելով տաք քամիներ։ Միջերկրական ծովի քամիները բերում են խեղդուկ, խոնավ եղանակ, ձմռանը հալեցում, գարնանը և աշնանը տաքացում։
Ջերմաստիճանի և տեղումների տարեկան միջին ցուցանիշները Ստավրոպոլի եղանակաը | |||||||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Ամիս | հունվ | փետ | մարտ | ապր | մայ | հուն | հուլ | օգոս | սեպ | հոկ | նոյ | դեկ | տարին |
բացարձակ առավելագույնը (°C) | −27,7 | −28,3 | −19,4 | −10,7 | −2,3 | 3,1 | 8,5 | 6,0 | −3,5 | −12,0 | −19,9 | −24,3 | −28,3 |
միջին առավելագույնը (°C) | 1,2 | 1,7 | 7,3 | 15,5 | 20,5 | 24,9 | 28,2 | 28,0 | 22,4 | 15,3 | 7,5 | 2,9 | 14,6 |
միջին ջերմաստիճանը (°C) | −2,3 | −2,3 | 2,3 | 9,6 | 14,8 | 19,2 | 22,3 | 21,8 | 16,4 | 10,0 | 3,4 | −0,7 | 9,5 |
միջին նվազագույնը (°C) | −5,1 | −5,3 | −1,1 | 5,1 | 10,0 | 14,5 | 17,1 | 16,5 | 11,8 | 6,3 | 0,5 | −3,5 | 5,6 |
բացարձակ նվազագույնը (°C) | 16,7 | 20,9 | 30,2 | 35,0 | 32,5 | 36,3 | 38,5 | 39,7 | 37,3 | 34,2 | 24,8 | 22,0 | 39,7 |
տեղումների քանակը (մմ) | 29 | 28 | 34 | 44 | 66 | 80 | 58 | 43 | 47 | 49 | 45 | 33 | 556 |
Աղբյուր՝ Погода и климат |
Ստավրոպոլի միջին տարեկան տեղումները 633 մմ, տաք շրջանում 471 մմ, իսկ ցուրտ շրջանում 192 մմ։ Առավելագույնը հունիսին (192 մմ) նվազագույնը փետրվարին (28 մմ)[5]։
Ստավրոպոլի պատմությունըԽմբագրել
Ստավրոպոլի նախագծի առաջին հայտնի ամսաթիվը թվագրաված է 1778 թվականին, և փաստերը ցույց են տալիս, որ ամրոցը կառուցվել է բոլոր կանոնների ժամանակ։ Այն զբաղեցնում է 10 հա։
Ամրոցը շրջապատված է բերդապատնեշներով և խրամով։ Ռազմավարական առումով ընտրությունը հաջող էր։ Լեռները գերիշխում են միջավայրից դուրս։ Հյուսիսից սահմանափակված է Տաշլի գետով, հարավից առավել վտանգավոր կողմում, իսկ պաշտպանող բերդը ձգվում է արևմուտքից դեպի արևելք։
Գրեթե ամենուր, բերդի կառուցմանը զուգահեռ կառույցներ էին կառուցում։ Այսպես, արդեն 1778 թվականին Ստավրոպոլ գյուղում, որտեղ գտնվում էր գնդի շտաբը կային 197 տներ, մի պահակատուն, և մի քանի շենքեր։
1824 թվականի սեպտեմբերի 6-ին հետևակի գեներալ Էրմոլոֆ Ալեքսանդրը պետքե հաշվետվություն փոխանցեր տարածաշրջանի պետական վայրին ՝ Գեորգրևսկի Ստավրոպոլ[6]։
1824 թվականի, հոկտեմբերի 2-ին Ալեքսանդր I-ի հրամանագրով, բոլոր մարզային գրասենյակները թարգմանվել են Գեորգևսկի Ստավրոպոլում[7]։ Քանի որ 1935 թվականին կոչվել է Վորոշիլովի ի պատիվ Վորոշիլովսկիին։
1938 թվականին Վորոշիլովին ձևավորել է 3 տարածքներ ՝ Կագանովի, Օրջոնիկովի և Ստալինի[7]։ 1942 թվականի օգոստոսի 3-ին գրավել են գերմանացիները։ Ստավրոպոլի քաղաքի անունը վերադարձվել է 1943 թվականի հունվարի 12-ին ՌՍՖՍՀ գերագույն խորհրդի հրամանով։ 1956 թվականի օգոստոսի 7-ին Ստավրոպոլը վերացվել էր քաղաքային բնակավայրի՝ Կագանովի Օրջոնիկովի և Ստալինի[8]։
Վարչական բաժանումըԽմբագրել
Ազգային կազմըԽմբագրել
Ըստ 2010 թվականի մարդահամարի տվյալների՝ Ստավրոպոլի բնակչությունը կազմում է 398,236 մարդ։ Նրանցից 393,236 բնիկ են։
- Ռուսներ- 345 794 (87,9%)
- Հայեր- 17 821 (4,5 %)
- Ուկրաինացիներ- 4 091 (1,0 %)
- Հույներ-2 397 (0,6 %)
- Ադրբեջանցիներ-1 570 (0,4 %)
- Թաթարներ-1 274 (0,3 %)
- Լեզգիներ-1 148 (0,3 %)
Տեղական ինքնակառավարումԽմբագրել
Վարչական կենտրոնը Ստավրոպոլի թաղամասում է։
ՔաղաքպետԽմբագրել
- Գեորգի Սեմյոնովիչ Կոլյագին[9]։
Վարչակազմի ղեկավարԽմբագրել
- Ջատդոև Անդրեյ Հասանովիչ
ԺողովրդագրությունԽմբագրել
1837 | 1849 | 1853 | 1856 | 1873 | 1896 | 1897 | 1904 | 1913 | 1916 |
2200 | 974 | 623 | 300 | 617 | 690 | 590 | 613 | 400 | 000 |
1923 | 1926 | 1931 | 1937 | 1939 | 1956 | 1959 | 1961 | 1962 | 1967 |
900 | 405 | 926 | 844 | 000 | 000 | 023 | 000 | 000 | 000 |
1970 | 1973 | 1976 | 1979 | 1982 | 1986 | 1987 | 1989 | 1990 | 1991 |
251 | 000 | 000 | 233 | 000 | 000 | 000 | 298 | 802 | 262 |
1992 | 1995 | 1996 | 1998 | 200 | 2001 | 2002 | 2003 | 2004 | 2005 |
800 | 161 | 500 | 200 | 261 | 100 | 867 | 900 | 000 | 900 |
2006 | 2008 | 2009 | 2010 | 2012 | 2013 | 2014 | |||
400 | 742 | 699 | 055 | 539 | 181 | 606 |
ՏնտեսությունԽմբագրել
Այսօր տնտեսության հիմքը ժամանակակից արդյունաբերական ներուժն է. քաղաքում կան ավելի քան 400 ձեռնարկություններ։ Վերջին տարիների հանձնարարվել է նոր գործարանների բացումը, բժշկական դեղերի արտադրելը, տեխնիկայի զարգացմանը և այլն։ Մոդեռն արտադրություններն են՝ գարեջուր, հյութեր, պաղպաղակ և այլ արտադրանքներ։ Վերջին տարիների ապրանքների արտադրության ծավալն ավելացել է 1.6 անգամ։ Մարզի կառուցվածքի ամբողջ արդյունաբերական արտադրության տեսակարար կշռի մոտ 24%-է։
ԱրդյուանաբերությունԽմբագրել
Հիմնակական տեղը արդյունաբերության մեջ մեքենաշինությւոնն է։ Ստավրոպոլի արտադրության մեջ մեծ դեր են խաղում ՝ էլեկտրոնային սարքավորումները, ավտոմեքենաների պահեստամասերը, լիցքավորիչները, նավերի կառավարման համակարգերը, էլեկտրաքիմիական պաշտպանությանն համակարգերը և էլեկտրական հոսանքի հաշվիչները։ Քաղաքի արտադրության 35% պարենային ապրանքներն են։ Սա ըստ սննդի։ Երշիկեղենի, պահածոյացված ապրանքների, ալյուր, պանիր, կենդանական և բուսական յուղ, գարեջուր, բայց ոչ ոգելից խմիչք։ Բացի այդ տարածաշրջանը արտադրում է քիմիական բարձր տեխնոլոգիաներ։
Ճարտարագիտություն և մետաղամշակումԽմբագրել
- Գործարան «Կցասայլ-կամազ»
- Գործարան «Կարմիր փականագործ», ամենահին հաստոցաշինական ընկերությունը Ռուսաստանում։ Հիմնադրվել է 1902 թվականին[10]։
- Ստավրոպոլի գործարան «Օղակաձև մխոց»
ԳործիքավորումԽմբագրել
- «Նոպտան»
- «Էելեկտրաավտոմատիկա»
- «Էներգոմեր»
Քիմիա և բիոքիմիաԽմբագրել
- «Ստավրոպոլի բիոգործարան»
- «Գիտական արտադրությքան կոնցեռն»
- «Ստավխիմ»
Բարձրորակ տեխնալոգիաներԽմբագրել
- «Եզակի բյուրեղ»
- «Էքսիտոն»
- «Յում»
Նավթի և գազի արդյունաբերությունԽմբագրել
- «Ստավգազսերվիզ»
- «Ստավրոպոլի տրանսգազ»
Հասարական սննդի հաստատություններԽմբագրել
- Պիցցերիաների ցանց «Սինյորա»
- Պիցցերիաների ցանց «Жар-пицца»
- Պիցցերիաների ցանց «Դուդու»
- Արճարանների ցանց «KFC»
- Սրճարանների ցանց «Ֆլորա»
- Սուշի սրճարանների ցանց «Սուշի մոլորակ»
- Սուշի սրճարանների ցանց «Sushi-Club»
ՏրանսպորտԽմբագրել
Ստավրոպոլում գործում է փոխադրման հետևյալ եղանակները՝ օդային, երկաթուղային, ավտոբուսային և ծովային։
ԵրկաթյուղայինԽմբագրել
XIX դարի երկրորդ կեսին ու XX դարի սկզբին երկաթգիծ է անցկացվել նաև Հյուսիսային Կովկասում։ Սակայն երկաթուղու հիմնական գիծն է՝ Ռոստով - Կովկասյան Արմավիր - Միներալնիե վոդի- Վլադիկավկազ։ 1897 թվականին կառուցվել է Կովկաս-Ստավրոպոլ մասնաճյուղը, բայց քանի որ հաստատվել են բարձր գները, դա միայն խոչընդոտ է հանդիսացել Ստավրոպոլի զարգացմանը, քանի որ Ստավրոպոլը դադարում էր լինել փակուղային երկաթուղի։ Կա երկու երկաթուղային կայան, որը կառուցվել է 1897 թվականին։ Քաղաքացիական պատերազմի հետևանքով Արմավիր-Ստավրոպոլ հատվածը շատ վնասվեց, խորհրդային ղեկավարությունը զգաց, որ աննպատակահարմար է վերականգնումը, քանի որ երկու երկաթուղիները կառուցվել են քաղաքում, և բոլոր գնացքները շարժվում են Պետրոպավսկո գյուղից, որը գնում է քաղաքի միջով։ Քաղաքը կրկին դարձավ փակուղի նաև տնտեսական և մշակութային առումով[11]։
Երկաթուղու առկայությունը հիշեցնում է կամուրջներ։ Ներկայումս Ստավրոպոլում գործում է մեկ կցան՝ Ստավրոպոլ-Ռոստով։ Անմիջապես Ստավրոպոլից կարող ենք գնալ Մոսկվա, Վորոնեժ, Դոնի Ռոստովև այլն։
Ըստ ռազմավարության սոցիալ-տնտեսական զարգացման Հյուսիասային Կովկասի և դաշնային օկրուգի միջև 2025 թվականին ակնարկվում է կառուցել երկաթուղաին գիծ՝ Ստավրոպոլ-Նեվինոմս, որպեսզի օպտիմալացնենք տրանսպորտային կապը։
Օդային տրանսպորտԽմբագրել
Ստավրոպոլի օդանավակայանը հանդիսանում է միջազգային օդանավակայան։ Առաջին ինքնաթիռը ուղևորվել է նոյեմբերի կեսին 1935 թվականին ուղևորվել է՝ Ստավրոպոլ-Պյատիգորսկ։ Ստավրոպոլի հետ կապված սեփականության իրավունքի փոխանցման տարածաշրջանային օդանավակայանում զարգացման տեմպերը արագացրել է, և չվերթի գինը նվազում էր։ Ստավրոպոլի ինքնաթիռները թռչում են մի շարք ավիաընկերություններից UTair, S7 Airlines,DonAvia, և Թուրքական ավիաուղիներ։
ԿրթությունԽմբագրել
Ներկայումս կրթական համակարգը ներառում է 48 կրթական հաստատություններ, այդ թվում չորս վարժարաններ։ Քաղաքն ունի 69 մանկապարտեզներ, որոնցից 57 մանկատներ և 27 հավելյալ կրթութական հաստատություններ։ Ստավրոպոլի 20 բարձրագույն հաստատություններ։
Գիտահետազոտական համալսարաններԽմբագրել
- Հյուսիսային-Կովկասում կա բնական գազի քիտահետազոտական համալսարան
- Կաթի հետազոտական համալսարաններ
- Ստավրոպոլի գիտահետազոտական համալսարաններ
- Ստավրոպոլի գիտահետազոտական հակա ժանտախտային համալսարան։ Հիմանադրվել է 1952 թվականին, որպես գիտահետազոտական համալսարան Կովկասում և Անդրկովկասից դուրս[12]։
ՄշակույթԽմբագրել
Ցանցի մշակութային հաստատությունները բաղկացած են ՝20 քրադարան, 6 թանգարան, 17 ակումբներ։
ԳրադարաններԽմբագրել
- Լոմոնոսովի անվան Ստավրոպոլի մարզային համընդհանուր գիտական գրադարան[13]։
- Ստավրոպոլի մարզային գրադարան երիտասարդների համր։ Փակվել է 1978 թվականին[14]։
ԹանգարաններԽմբագրել
- Պրոզրիտելովայի անվան Ստավրոպոլի պետական երկրագիտական թանգարան[15]
- Կերպարվեստի տարաջաշրջանային թանգարան[16]
- Հայրենական պատերազմի թանգարան հիշատակվում է 1941-1945 թվականներից[17]։
Մշակույթի կենտրոններ և մշակույթի տներԽմբագրել
- Ստավրոպոլի Պալատում մշակույթ և սպորտ[18](1462 տեղ)
- Ստավրոպոլի Պալատում մանկական արվեստ (750 տեղ)
- Ստավրւպոլի քաղաքային մշակույթի Տուն (150 տեղ)
- Մշակույթի տուն «Ստավրոպոլեց» (163 տեղ)
- Մշակույթի տուն «Աշխարհ»(135 տեղ)
ԹատրոններԽմբագրել
- Լերմոնտովի անվան Ստավրոպոլի դրամատիկական թատրոն (630 տեղ)
- Ստավրւպոլի տիկնիկային թատրոն
Բացի այդԽմբագրել
- Ստավրոպոլի մարզային պետական ֆիլարմոնիկ
- Ստավրոպոլի պետական կրկես
- Ստավրոպոլի մարզային զոեկզոտարիում
Համերգային կազմակերպություններԽմբագրել
- Համերգների և ստեղծագործական ասոցացիայի համաձայնություն
- Կազակների երգի և պարի համույթ «Ազատ տափաստան»[19]
- Համույթ «կազակների պիկետ»»[20]
- Պետական կազակային երգի և պարի համույթ «Ստավրոպոլ»
Զբոսայգիներ և հանգստի տներԽմբագրել
- Սպառողական հասարակության ակտիվ հանգստի զբոսայգի
- Սպառողական հասարակության ակտիվ հանգստի զբոսայգի «Հաղթանակ»
ԹատրոններԽմբագրել
Քաղաքն ունի 8 կինոթատրոններ[21][22]։
- «Ատլանտիս»
- «Мир»
- «Հոկտեմբեր»(3D-կինո) (երկու սրահներ, 295 և 108 տեղ)
- «Պիոներ» (փակված)
- «Պրեմիերա» - կինոթատրոնը ժամանակավորապես փակ է[23][24]
- «Սալյուտ» (3D-կինո) (երկու սրահները, 440 և 293 տեղ)
- «Ստավրոպոլեց» - փակ է
Ցուցահանդեսի կենտրոններԽմբագրել
- Մասնագիտացված ցուցահանդեսի կենտրոն «Պրոգրես»[25]
- Մասնագիտացված ցուցահանդես կենտրոն «Ստավրոպոլ»
ԿրոնԽմբագրել
Ռուս ուղղափառ եկեղեցիներԽմբագրել
Ստավրոպոլ՝ քաղաք Ստավրոպոլում է գտնվում արքեպիսկոպոսի նստավայրը։
- Տիրամոր տաճար Կազան քաղաքում[26]
- Սուրբ Ալեքսանդր Նևսկի
- Մեծ իշխան Դմիտրիի եկեղեցի
- Սուրբ և արդար նախնիների տաճար
- Սուրբ երրորդություն
- Սեմֆիրոպպոլու Լյուկ արքեպիսկոպոսի եկեղեցի
Հայկական եկեղեցիԽմբագրել
ԻսլամԽմբագրել
Հոգևոր վարչակազմե մուսուլմաններ
Այլ կրոններԽմբագրել
- Եկեղէցի «կերպարանափոխում» ավետարանական եկեղեցիներ
- Քրիստոնեական եկեղեցի յոթերորդ օրվա ադվենիստներ[27]
ԱռողջապահությունԽմբագրել
Քաղաքն ունի 13047 առողջապահական հաստատություններ։
- Տարածաշրջանի կլինիկական հիվանդանոցշ բացվել, օգոստոսի 1, 1953 թվական[28]
- Հոգեբուժական հիվանդանոգ № 1[29]
- Սահմանային հիմքերի կենտրոն[30]
- Սահմանային մանկական առողջարան, բագվել է հունվար, 1951 թվականին[31]
- Տարածաջրջանային սրտաբանության կլինիկա[32]
- Տարածաջրջանային մաշկավեներական հիվանդությունների կլինիկաр[32]
- Տարածաջրջանային կլինակական խորհրդատվական, ախտորոջիչշ ուռուցքաբանական կենտրոն[33]
- Տարածաջրջանային պերինտալ կենտրոն[34]
- Տարածաջրջանայի կենտրոն ֆիզիկական թերապիա և սպորտայի բժշկություն[35]
- Տարածաջրջանային կենտրոն կանխարքելման և վերահսկման ՁԻԱՀ-ի և վարակիչ հիվանդությունների[36]
- Մանկական կլինիակա թիվը 3[37]
- Մանկական ստամատոլոքիկական կլինակ[38]
- Քաղաքային կլինիկական հիվանդանոց № 3[39]
- Քաղաքի արտակարք իրավիճակների հիվանդանոգ[40]
- Կլինիկական պոլոկլոնիկա թիվ 6[41]
- Մանկան առւղջության և ֆիտնէս կենտրոն[42]
- Պրակտիկ ընտանեկան կենտրոն[43]
ՍպորտԽմբագրել
Սպորտի ձևերըԽմբագրել
- Ֆուտբոլային ակումբ «Դինամո ГТС»
- Ֆուտբոլային ակումբ «Ստավրոպոլ»
- Ֆուտբոլային ակումբ «Էլեկրոավտոմատիկա»
- Համդբոլի դաշտ
- Բասկետբոլի թիմ «Դինամո Ստավրոպոլ», նախկինում անվանվել է «Սահմանապահ Ստավրոպոլ»
- Մարտարվեստը Ստավրոպոլում ներկայացրել է ավանդական դպրոցներում
- Աշխատում են շատ բիլիարդի և բոուլինգի ակումբներ
- Շախմատի ակումբ
Մարմնամարզական հաստատություններԽմբագրել
- Բազմաֆունկցիոնալ մարզադաշտ «Դիանմո» 16000 տեղանոց
- Ֆուտբոլի դաշտերը ուսումնական տարածքներում
- Փակ լողավազան «Երիտասարդական»
- Առևտրի կենտրոնից «Gallery» փոքրիկ սահադաշտ
ԿապԽմբագրել
Բջջային կապի օպեռատորներԽմբագրել
№ п/п | Անուն | GSM | GPRS | EDGE | 3G | 4G |
---|---|---|---|---|---|---|
1 | МТС | այո | այո | այո | այո | այո |
2 | Բիլայն | այո | այո | այո | այո | այո |
3 | MegaFon | այո | այո | այո | այո | այո |
2000-х թվականներին քաղաքում քործում են օպերատորներ՝ «Ստավրոպոլի հեռախոսակապ», «Ստավրոպոլի շարժական բջջային կապ», «Ռուսական կապ» շառայությունները մատուցվել են 2010 թվականի հուլիսի 1-ին[44][45]։
Ինտերնետ օպերատորներԽմբագրել
№ п/п | Անունը | ETTH | Wi-Fi | ADSL | DialUp | GPRS, EDGE, 3G | Արբանյակներ |
---|---|---|---|---|---|---|---|
1 | Կանաչ կետ | + | + | - | - | - | - |
2 | Կապի ֆորմուլան | + | + | - | - | - | - |
3 | ТТК | + | - | - | - | - | - |
4 | РадугаNet | + | - | - | - | - | - |
5 | ККС | + | - | - | - | - | - |
6 | Ռոստելեկոմ | + | - | + | + | - | - |
7 | Քաղաք-ТВ | + | - | - | - | - | - |
8 | Համացանց- ТВ | + | - | - | - | - | + |
9 | МТС | - | - | - | - | + | - |
10 | Մեքաֆոն | + | - | - | - | + | - |
11 | Բիլայն - | + | - | - | - | + | - |
12 | Lansat | - | - | - | - | - | + |
13 | Телко | + | - | - | - | - | - |
14 | RusLink | - | - | - | - | - | + |
15 | Արև համացանց | - | - | - | - | - | + |
16 | Սֆինկս | + | - | - | - | - | - |
17 | КМВ-Телеком | + | - | - | - | - | - |
18 | WiFi АNЕТ | - | + | - | - | - | - |
ԶԼՄ-ներԽմբագրել
ԹերթերԽմբագրել
- Ավտո Ստավրոպոլ
- Բժիշկ
- Հյուսիսային Կովկասի արքումենտներ և փաստեր
- Բժիշկ
- Ստավրոպոլի երեկո
- Բոլորե ձեզ համար
- Մեր Ստավրոպոլե
- Ուրախ թերթ
- Ստավրոպոլը ճիշտ է[46]
- Ստավրոպոլո մարզային թերթ[47]
- Ստավրոպոլի բիզնես
- Ստավրոպոլը XXI-դարում
- Ֆլիրտ
- Հավելյալ բիզնես
ԱմսագրերԽմբագրել
- Ամսագիր LOL
- Իշխանամետ ամսագիր
- Մետր հրատարակ
- Զրույց ամսագիր
- Ստավրոպոլը այսօր առանց ամսագրի
- Անձի պաշտամունք
Միջազգային հարաբերություններԽմբագրել
Մարդիկ,որոնք կապված են քաղաքի հետԽմբագրել
Քաղաքի հիմնադիրներըԽմբագրել
- Սուվորով Ալեքսանդր Վասիլևիչ (1729-1800), մեծ ռուս հրամանատար, ռազամական արվեստի հիմնադիրներից մեկն է։ Ողջ կյանքի ընթացքում պարտություն չի կրել։ 1778-1779 թվականներին նա գլխավորել է Ստավրոպոլ բերդի կառուցումը։
- Պոտեմիկ Գրիգորի Ալեքսանդրովիչ (1739-1791), Ռուսաստանի պետական և ռազմական առաջնորդ, դիվանագետ։ Նրա պատվերով 7-րդ գյուղը Ազովի-Մոզդոկ գիծը հայտնի դարձավ որպես Ստավրոպոլի։
- Շուլց Խրիստյան Միխայելովիչ, գերմաներեն Բարոն, նախկին պրուսական մարմնավոր հրամանատար, Վլադիմիր Դրագոն գնի գնդապետ, սկսէգ ռուսական բանակի ծառայությունը դեռևս Ելիզաբեթ թագուհու օրոք։
- Կանոն Ուստիոնովին, բանակի գնդապետ և մեծ հրամանատար։
- Յակոբի իվան Վարֆոլոմեեվիչ, գենեռալ, Ասրախանի մարզպետ։
ՍրբերԽմբագրել
ԿառավարիչԽմբագրել
Ամբողջ ցանկը Ստավրոպոլի քաղաքապետների
Առաջին քարտուցարներըԽմբագրել
- Վեշև Սերգեյ Պավլովիչ 1931-1935 թվականներին
- Բորոդաևսկի Վ.Ե 1935 թվական
- Լեոնով Ի. Գ. 1936 թվական
- Պոտապենկո Ռոման Ֆեդոտովիչ 1937 թվական
- Սուրկով Կոնսանծին Իվանովիչ 1937-1939 թվականներին
- Սուսլով Միխայիլ Անդրեևիչ 1939-1944 թվականներին
- Օռլով Ալեքսանդոր Լեոնիդովիչ 1944-1946 թվականներին
- Բոիցով Իվան Պավլովիչ 1946-1949 թվականներին
- Դորոխով Միխայիլ Ակիմովիչ 1950-1952 թվականներին
- Կոլոնուտով Վեորգի Իվանովիչ 1952 թվական
- Զենչենկո Նիկալայ Սերգեյովիչ 1952-1956 թվականներին
- Ալեշին Պավել Պավլովիչ 1957-1963 թվականներին
- Նիկիծին Կոնստանծին Նիկոլաևիչ 1965-1966 թվականներին
- Գորբաչով Միխաել Սերգեևիչ 1966-1968 թվականներին
- Վիսիլեև Առնոլդ Ալեքսեևիչ 1968-1970 թվականներին
- Մուռխովսկի Վսևոլոդ Սերաֆիմովիչ 1970-1974 թվականներին
- Կազանեև Վիկտոր Ալեքսեևիչ 1974-1976 թվականներին
Նախագահ, քաղաքային խորհրդի գործադիր կոմիտեԽմբագրել
- Լոգվինենկո Անդրեյ Վասիլևիչ 1932-1935 թվականներին
- Ժիքաիլո Անտոն Պետրովիչ 1937 թվականին
- Պոպով Վասիլի Նիկիտովիչ 1937-1939 թվականներին
- Բարկով Ալքսանդր Նիկոլաևիչ 1940-1941 թվականներին
- Ելագի Ալքսանդր Նիկոլաևիչ 1941-1943 թվականներին
- Ռակով Ֆեդոր Աֆանասևիչ 1941-1943 թվականներին
- Բոգդանով Իվան Վասիլևիչ 1943-1944 թվականներին
- Գոսպոդնեև 1944-1945 թվականներին
- Դոռխով Միխայիլ Ակիմովիչ 1950-1952 թվականներին
- Պետրոխալկո Ալէխսեյ Կոնստանտինովիչ 1950-1955 թվականներին
- Կաշենկո Անդրեի Անդրեովիչ 1955-1958 թվականներին
- Կլնկով Գեննդաի Ալքսանդրովիչ 1958-1959 թվականներին
- Իվանով Պյոտր Իվանովիչ 1959-1963 թվականներին
- Պոզնյակով Լեոնիդ Բասիլեևիչ 1963-1967 թվականներին
- Նայմով Նիկոլայ Քեորքիևիչ 1967-1971 թվականներին
- Կոնովալով Ալեքսանդր Տիմոֆեեվիչ 1971-1974 թվականներին
- Մարկարյանց Վլադիմիր Սուրենովիչ 1974-1975 թվականներին
- Ռոդիմով Դմիտրի Դմիտրեևիչ 1975-1978 թվականներին
- Ուսով Միխաել Անտոնովիչ 1978-1984 թվականներին
- Մասլով Նիկոլայ Ալէքսանդրովիչ 1984-1987 թվականներին
- Ստարոստին Գենադիի Պետրովիչ 1987-1989 թվականներին
- Մարչենկո Պյոտր Պետրովիչ 1989 թվականին
- ԵՎգենիի Սեմենովիչ Կուզենցով 1990-1991 թվականներին
Քաղաքի ղեկավարներըԽմբագրել
- Կուզմին Միխայիլ Վլադիմիրովիչ (1991 թվականի դեկտեմբերի 11-ից)
- Տիմաշենկո Իվան Միխելովիչ (2001 թվականի դեկտեմբերի 16-ից)
- Կուզմին Դմիտրի Սերքեևիչ (2002 թվականի սէպտէմբերի 26-ից), վարչկական կազմի ղեկավար, 2003 թվականին քաղաքի ղեկավար է ընտրվել։ 2007 թվականին միջազգային հետախուզման մեջ է քտնվել։ 2008 թվականի ոգոստոգին Դմիտրին ձերբակալվել է Վիննայի օդանավակայանում։
- Լուցենկո Եվքենի Իվանովիչ
- Պալցև Նիկոլաի Իվանովիչ[50]
- Բեստուժին Իքոր Ալեխսանդրովիչ[51]
- Դժատդոև Անդրեի Խասանովիչ[52]
Հասարակական և քաղաքական գործիչներԽմբագրել
- Գորբաչով Միխայիլ Սերգեևիչ
- Գորբաչով Ռաիսա Մաքսիմովնա
- Իվանովա Իրինա Միխաելովնա
- Լոպատին Գըրման Ալեքսանդրովիչ
- Ռազին Անդրեի Ալեխսանդրովիչ
- Պովլուշենկո Ռոմնա Անատոլևիչ
- Գանգարդ Նիկոլայ Իվանովիչ
- Գանգարդ Ալեքսեևիչ Բէլիկով
Պատվավոր քաղաքացիներԽմբագրել
- Ակուլով Մաքսիմ Սերգեևիչ (1897-1924), նշանավոր հասարակակն գործիչ, սոցիալ-դեմոկրատական երիտասարդական խմբի կազմակերպիչներից մեկը։
- Ալաֆուզով Իվան Անտոնովիչ (1813-1888), 1-ին գիլիդիայի վաճառական, բարերար։ Հիմնադրել է պատկերասրահ։
- Ապանասենկո Իոսիֆ Ռոդիոնովիչ (1890-1943) նշանավոր զորահրամանատար, բանակի գեներալ, անդամակցել է Քաղաքացիական և Մեծ Հայրենական պատերազմին։
- Բագաև Օլգա Գիորգիևնա (1895-1986) հասարակական-քաղաքական գործիչ, խորհրդային իշխանության ակտիվ անդամ։
- Բուրմիստրով Իվան Ալեքսեևիչ (1903-1962), մասնակից ֆաշիզմի դեմ պայքարում Իսպանիայի և Մեծ Հայրենական պատերազմի տարիներին։ Խորհրդային Միության հերոս։
- Բելիկով Գերման Ալեքսեևիչ
- Վլաստով Գեորգի Կոնստանտինովիչ (1827-1899), 1865-1873 թվականներին Ստավրոպոլի նախագահ։ Մեծ ժառանգություն է թողել Ստավրոպոլի մշակույթի և տնտեսության մեջ։ Առանձնահատուկ ուշադրություն է դարձվել կրթությանը[53]։
- Վոլոև Իգնատին Յուդինովիչ (1774-1854)
- Գեդեոն (1929-2003) Ստավրոպոլի մետրոպոլիտեն։
- Գանիլովսկի Իվան Գրիգիրևիչ
- Գնիլովսկի Վլադիմիր Գիորգիևիչ (1907-1980), նշանավոր գիտնական և տեղական, պատմաբան, մանկավարժ, հիմնադիր Ստավրոպոլի գիտական աշխարհագրական դպրոցի։ Հեղինակ է բազմաթիվ աշխատանքների պատմության, աշխարհագրության և տեղական պատմության։
- Գոլոդնիկով Նիկոլայ Գառասիմովիչ (1921-2010), վետերան Երկրորդ համաշխարհային պատերազմի։ Պարգևատրվել է բազմաթիվ ռազմական զարդերով ու մեդալներով։
- Գրեչիշկին Պավէլ Մոիսեևիչվաստակավոր արտիստ, Ռուսաստանի Դաշնության, վետերան Երկրորդ համաշխարհային պատերազմի։
- Դերևշիկով Սերգեի Ֆեդոտովիչ
- Դիդրիխսոն Նիկոլայ Գերմանովիչ
- Դիննիկ Նիկոլաի Յակովլեվիչ(1847-1917), նշանավոր բնագետ, աշխարհագրագետ և գլացիոլոգ, հետազոտող է Կովկասում։ Ավելի քան 40 տարի իր կյանքի ուսուցման։
- Կազանցև Վիկտոր Գերմանովիչ
- Կազանչև Վիկտոր Ալեքսեևիչ
- Կռուպինսկի Իոսիֆ Անտոնովիչ
- Կուշինսկի Իվան Պոլկարպովիչ
- Լոպատին Գերման Ալեքսանդրովիչ
- Մարկարյանց Վլադիմիր Սուրենովիչ
- Պաշենկո Կոնստանտին Լվովոիշ
- Պլոտնիկով Նիկիտա Միխայիլովիչ
- Պռոզրիտելև Գրիգորի Նիկոլայևիչ
ՀերոսներԽմբագրել
- Յուրի Նիկոլայևիչ Գլազկով տիեզերագնաց, հերոս, Խորհրդային Միության, տեխնիկական գիտությունների դոկտոր
- Դուխին Վլադիսլավ (1980-2000),հերոս Ռուսաստանի, Ստավրոպոլի բնիկ քաղաքացի
- Կրամարենկոն Գրիգորի Իվանովիչ (1925-2012, քաղաքի Ստավրոպոլի) հերոս, Խորհրդային Միության[54]
- Սիպյագին Նիկոլայ Իվանովիչհերոս Ռուսաստանի, Ստավրոպոլի բնիկ քաղաքացի
Գրողներ, արվեստագետներ, գիտնականներԽմբագրել
- Աբոնեև Վասիլի Վասիլևիչ
- Աբրամով Յակոբ Վասիլևիչ
- Բելիկով Գերման Ալեքսեևիչ
- Գոլովկո Վյաչեսլավ Միխաելովիչ
- Դվորնիչենկո Անդրեի Յուրևիչ
- Զվյաքինցև Վասիլի Դմիտրիևիչ
- Կալինովսկի Գենադիի Վլադիմիրովիչ
- Լիվինսկի Ստանիսլով Ալիկովիչ
- Պերեֆերկովիչ Նաում Աբրամովիչ
- Գեորգի Շումարով[55]
ՃարտարապետներԽմբագրել
- Կնորե Ֆյոդոր Կարլովիչ
- Լիսկով Անատոլի Քիորքիևիչ
- Նիվինսկի Իքնատին Իգնատիևիչ
ՍպորտսմեններԽմբագրել
ԶարգացումներԽմբագրել
- Ստավրոպոլի, 2009-ից մինչև 2011 թ. Տեղի է ունեցել տարածաշրջանային ՏՏ ասուլիս LinuxFest Ստավրոպոլի[58], նվիրված Լինուքսին և ազատ Software։
Ստավրոպոլի, Ռուսաստանի երիտասարդական միությունը անց է կացնում ամենամյա ռուս մրցույթ «Միսս ուսանողուհի Ռուսաստանից» Պարզապես գնում տարածաշրջանային մրցակցությունը «Միսս ուսանողուհի Ստավրոպոլի երկրամասի»
Հետաքրքիր փաստերԽմբագրել
- Ըստ ամսագրի, «Կոմերսանտ» - ի 2012 թվականին Քաղաք Ստավրոպոլի 100-ից 12-րդ տեղն է Ռուսաստանի լավագույն քաղաքների մեջ։
- 2013 թվականին, Ստավրոպոլը ստացել է «Ոսկե Mercury» անվանակարգում «լավագույն քաղաք է առավել բարենպաստ պայմաններ բիզնեսի զարգացման համար»։
- 2013 թվականին Ստավրոպոլը առավել հարմարավետ քաղաք է Ռուսաստանի Դաշնությունում։
- Ստավրոպոլում մոխիր բանակի հրամանատար Ի.Ր. Ապանասենկո
Քույր քաղաքներԽմբագրել
Հուշարձաններ, տեսարժան վայրերըԽմբագրել
- Դեղատներ Բայքերայիգ քիչ ներքև[59]
- Բուլվար նկարագրված է Լև Տոլստոյի աշխատանխներում[60]
- Մարզպետի տուն, որը տեղավորված է առաջին խորհրդին Ժողովրդական կոմիսարների Ստավրոպոլի Ստավրոպոլի մարզում. 1896-1898, 1918[61]
- Նկարիչ Սմիրնովի տուն, որտեղ նա ապրում էր բանաստէղծ Կ.Լ. Խետարքուրովի հետ[62]։
- Շահավետ տուն[63]
- Շենքը, որտեղ հանդիպումը տեղի ունեցավ I խորհրդում Աշխատողների պատգամավորների հետ[64]։
- Շենքը, որը ձևավորվել Կարմիր բանակի զորքերը[65]
- Շենքը, որը տեղավորված է Աղջիկների դպրոց հանրակացարանում[66]։
- Շենքը, որտեղ տեղի է ունեցել սոցիալ-դեմոկրատների հավաք[67]։
- Պետ Դեպո շենք[68]
- Շենք տեղական պատմության թանգարան, առաջին Հյուսիսային Կովկասում[69]։
- Շենքը առաջինն է Կովկասում, ռուսական դրամատիկական թատրոն[70]
- Շենքը առաջին աղջիկների դպրոց է Կովկասում[71]
- Առաջին կանանց գիմնազիայի շենքը Կովկասում[72]
- Առաջին քարե տունը քաղաք Ստավրոպոլում[73]
- «Խոպերսկայա վրան» մոնումենտալ համալիր պատիվ քաղաքի Ստավրոպոլի 200-ամյակին[74]։
- Զանգվածային զինվորների գերեզմաններ[75]
- Հուշարձան Երկրորդ Համաշխարհային պատերազմի նահատակների[76]
- Հուշարձան ի հիշատակ 50-ամյակը ազատագրման Ստավրոպոլի[77]
- Զանգվածային գերեզման քաղաքացիական կողմից բռնության ենթարկված ֆաշիստական զավթիչների ընթացքում Երկրորդ համաշխարհային պատերազմի. գերեզմանի կոթող[78]
- Հուշարձան «Սառը Գարուն»[78]
- Հուշարձանը Կարլ Մարքսի[79]
- Հուշարձանը Լենինի[80]
- Հուշարձան Խորհրդային Միության հերոս Սեվրյուկովի[81]
- Հուշարձան Խորհրդային Միության հերոս Սկոկովի[82]
- Հուշարձան Ալեքսանդր Սուվորովի[83]
- Ստավրոպոլի նշան[84]
- Ստավրոպոլի բուսաբանական այգի[85]
ՊատկերասրահԽմբագրել
ԾանոթագրություններԽմբագրել
- ↑ «Биография Джатдоева Андрея Хасановича - Официальный Ставрополь»։ Արխիվացված օրիգինալից 2013-04-28-ին։ Վերցված է 2013 թ․ ապրիլի 24
- ↑ Паспорт города (на 01.01.2012)(չաշխատող հղում)
- ↑ Городецкая И. Л., Левашов Е. А. Русские названия жителей: Словарь-справочник. — М.: Русские словари: Астрель: АСТ, 2003. — С. 272.
- ↑ Реестр зарегистрированных в АГКГН географических названий объектов на 18/11/2011 Ставропольский край(չաշխատող հղում)
- ↑ Путеводители «ЛЕ ПТИ ФЮТЕ» Ставрополь М.: Авангард
- ↑ Указ Александра I о переводе из Георгиевска в Ставрополь областных присутственных мест
- ↑ 7,0 7,1 «Краткая справка об административно-территориальных изменениях Ставропольского края за 1920—1992 гг.»։ Արխիվացված է օրիգինալից 2018-05-11-ին։ Վերցված է 2014-12-21
- ↑ Сборник "Промышленность Ставропольского края в архивных документах (1945—1991 гг.)
- ↑ Ставропольская городская Дума
- ↑ На территории завода «Красный металлист» в Ставрополе построят детсад
- ↑ Стратегия социально-экономического развития Северо-Кавказского федерального округа до 2025 года
- ↑ Календарь государственных праздников Российской Федерации, памятных дат и знаменательных событий Ставропольского края на 2012 год. Ставрополь. 2012
- ↑ Ставропольская краевая универсальная научная библиотека имени М. Ю. Лермонтова
- ↑ Памятные даты по Ставропольскому краю на 2013 год > Январь
- ↑ Ставропольский государственный краеведческий музей имени Г. Н. Прозрителева и Г. К. Праве|Краеведческий музей имени Г. Н. Прозрителева и Г. К. Праве
- ↑ «Краевой музей изобразительных искусств»։ Արխիվացված է օրիգինալից 2013-09-27-ին։ Վերցված է 2014-12-21
- ↑ «музей Великой Отечественной войны 1941-1945гг «Память»»։ Արխիվացված է օրիգինալից 2015-04-02-ին։ Վերցված է 2014-12-21
- ↑ «Дворец культуры и спорта»։ Արխիվացված է օրիգինալից 2017-09-25-ին։ Վերցված է 2014-12-21
- ↑ «Казачий ансамбль песни и пляски «Вольная степь»»։ Արխիվացված է օրիգինալից 2019-02-02-ին։ Վերցված է 2014-12-21
- ↑ «Ансамбль «Казачий пикет»»։ Արխիվացված է օրիգինալից 2018-09-14-ին։ Վերցված է 2014-12-21
- ↑ «webstavropol.ru. Кинотеатры Ставрополя»։ Արխիվացված է օրիգինալից 2011-07-10-ին։ Վերցված է 2011 թ․ հուլիսի 5
- ↑ «Афиша Ставрополя. Кинотеатры»։ Արխիվացված օրիգինալից 2011-08-22-ին։ Վերցված է 2011 թ․ հուլիսի 5
- ↑ «webstavropol.ru. Премьера»։ Արխիվացված է օրիգինալից 2009-03-04-ին։ Վերցված է 2011 թ․ հուլիսի 5
- ↑ «afishastavropol. Кино/Театр»։ Արխիվացված օրիգինալից 2011-08-22-ին։ Վերցված է 2011 թ․ հուլիսի 5
- ↑ Специализированный выставочный комплекс «Прогресс»
- ↑ Патриарх Кирилл освятил главный храм Ставрополя
- ↑ Церковь христиан адвентистов седьмого дня
- ↑ Календарь государственных праздников Российской федерации, памятных дат и знаменательных событий Ставропольского края
- ↑ «Краевая клиническая психиатрическая больница № 1»։ Արխիվացված է օրիգինալից 2015-06-03-ին։ Վերցված է 2014-12-21
- ↑ Краевой геронтологический центр
- ↑ «Краевой детский санаторий «Дружба» для больных легочным туберкулезом»։ Արխիվացված է օրիգինալից 2015-06-03-ին։ Վերցված է 2014-12-21
- ↑ 32,0 32,1 Краевой клинический кожно-венерологический диспансер
- ↑ «Краевой центр по профилактике и борьбе со СПИД и инфекционными заболеваниями»։ Արխիվացված է օրիգինալից 2019-02-02-ին։ Վերցված է 2014-12-21
- ↑ Краевой клинический онкологический диспансер
- ↑ Краевой клинический перинатальный центр
- ↑ «Краевой центр лечебной физкультуры и спортивной медицины»։ Արխիվացված է օրիգինալից 2019-02-02-ին։ Վերցված է 2014-12-21
- ↑ «Городская детская поликлиника № 3»։ Արխիվացված է օրիգինալից 2013-07-21-ին։ Վերցված է 2014-12-21
- ↑ Городская детская стоматологическая поликлиника
- ↑ «Городская клиническая больница № 3»։ Արխիվացված է օրիգինալից 2012-07-01-ին։ Վերցված է 2014-12-21
- ↑ Городская клиническая больница скорой медицинской помощи
- ↑ Клиническая поликлиника № 6
- ↑ «Детский санаторно-оздоровительный центр «Лесная поляна»»։ Արխիվացված է օրիգինալից 2019-02-02-ին։ Վերցված է 2014-12-21
- ↑ «Центр общей врачебной (семейной) практики»։ Արխիվացված է օրիգինալից 2013-12-02-ին։ Վերցված է 2014-12-21
- ↑ АСВТ.ру Новости(չաշխատող հղում)
- ↑ Сотовик: Сотовая связь в Ставрополье: вчера, сегодня, завтра
- ↑ Ставропольская правда. Новости Ставрополя и Ставропольского края:
- ↑ Календарь государственных праздников Российской Федерации, памятных дат и знаменательных событий Ставропольского края. Ставрополь. 2010
- ↑ В Ставрополе открывается Итальянское консульство
- ↑ В Ставрополе начал работу визовый центр Польши(չաշխատող հղում)
- ↑ Луценко решил сосредоточиться на работе спикера Думы города Ставрополя
- ↑ Дело сити-менеджера
- ↑ Андрей Джатдоев избран главой администрации Ставрополя
- ↑ Георгий Константинович Властов
- ↑ Крамаренко Григорий Иванович
- ↑ В Ставрополе установят мемориальную доску уроженцу Пензенской области Георгию Шумарову
- ↑ Ставрополье снова прославилось на международной арене
- ↑ «В Ставрополь вернулся серебряный призёр Олимпиады Евгений Кузнецов»։ Արխիվացված է օրիգինալից 2013-11-09-ին։ Վերցված է 2014-12-21
- ↑ «Linux Install Fests в Ставрополе»։ Արխիվացված է օրիգինալից 2016-03-04-ին։ Վերցված է 2014-12-21
- ↑ «Аптека Байгера нижняя»։ Արխիվացված է օրիգինալից 2015-04-02-ին։ Վերցված է 2014-12-21
- ↑ «Бульвар, описанный в произведениях Л. Н. Толстого»։ Արխիվացված է օրիգինալից 2015-04-02-ին։ Վերցված է 2014-12-21
- ↑ «Дом губернатора, где размещался первый ставропольский совет народных комиссаров ставропольской губернии»։ Արխիվացված է օրիգինալից 2016-03-05-ին։ Վերցված է 2014-12-21
- ↑ «Дом художника В. И. Смирнова, где жил осетинский поэт-демократ К. Л. Хетагуров»։ Արխիվացված է օրիգինալից 2015-04-02-ին։ Վերցված է 2014-12-21
- ↑ «Доходный дом (Асмаевский торговый ряд)»։ Արխիվացված է օրիգինալից 2015-01-20-ին։ Վերցված է 2014-12-21
- ↑ «Здание, в котором проходили заседания I-го совета рабочих депутатов»։ Արխիվացված է օրիգինալից 2015-04-02-ին։ Վերցված է 2014-12-21
- ↑ «Здание, в котором формировались отряды красной армии»։ Արխիվացված է օրիգինալից 2015-04-02-ին։ Վերցված է 2014-12-21
- ↑ «Здание, где в женской гимназии размещалось общежитие делегатов I губернского народного собрания»։ Արխիվացված է օրիգինալից 2015-04-02-ին։ Վերցված է 2014-12-21
- ↑ «Здание, где проходили сходки социал-демократов»։ Արխիվացված է օրիգինալից 2015-04-02-ին։ Վերցված է 2014-12-21
- ↑ «Здание интендантского депо»։ Արխիվացված է օրիգինալից 2015-04-02-ին։ Վերցված է 2014-12-21
- ↑ «Здание краеведческого музея — первого на Северном Кавказе»։ Արխիվացված է օրիգինալից 2015-04-02-ին։ Վերցված է 2014-12-21
- ↑ «Здание первого на Кавказе русского драматического театра»։ Արխիվացված է օրիգինալից 2015-04-02-ին։ Վերցված է 2014-12-21
- ↑ «Здание первой на Кавказе женской гимназии»։ Արխիվացված է օրիգինալից 2015-04-02-ին։ Վերցված է 2014-12-21
- ↑ «Первая на Кавказе женская гимназия»։ Արխիվացված է օրիգինալից 2014-01-01-ին։ Վերցված է 2014-12-21
- ↑ Первый каменный дом в г. Ставрополе(չաշխատող հղում)
- ↑ ««Хоперская палатка». Монументальный комплекс в честь 200-летия основания г. Ставрополя»։ Արխիվացված է օրիգինալից 2015-06-02-ին։ Վերցված է 2014-12-21
- ↑ Братская могила воинов, павших в боях при обороне г. Ставрополя в период гражданской войны(չաշխատող հղում)
- ↑ «Мемориал участникам гражданской и ВОВ на ставрополье (Мемориальный памятник «Вечная слава»)»։ Արխիվացված է օրիգինալից 2016-04-03-ին։ Վերցված է 2014-12-21
- ↑ «Памятник, установленный в ознаменование 50-летия освобождения Ставрополя от белогвардейцев»։ Արխիվացված է օրիգինալից 2016-03-24-ին։ Վերցված է 2014-12-21
- ↑ 78,0 78,1 Братская могила мирных жителей, замученных немецко-фашистскими оккупантами в годы ВОВ; на могиле установлен обелиск(չաշխատող հղում)
- ↑ «Памятник К. Марксу»։ Արխիվացված է օրիգինալից 2016-03-04-ին։ Վերցված է 2014-12-21
- ↑ «Памятник В. И. Ленину»։ Արխիվացված է օրիգինալից 2015-06-03-ին։ Վերցված է 2014-12-21
- ↑ «Памятник Герою Советского Союза Л. И. Севрюкову»։ Արխիվացված է օրիգինալից 2015-06-02-ին։ Վերցված է 2014-12-21
- ↑ «Памятник Герою Советского Союза А. И. Скокову»։ Արխիվացված է օրիգինալից 2015-06-03-ին։ Վերցված է 2014-12-21
- ↑ «Памятник А. В. Суворову»։ Արխիվացված է օրիգինալից 2015-06-03-ին։ Վերցված է 2014-12-21
- ↑ Ботанический сад имени В. В. Скрипчинского
- ↑ «Живое "Ископаемое"»։ Արխիվացված է օրիգինալից 2015-04-02-ին։ Վերցված է 2014-12-21
Արտաքին հղումներԽմբագրել
- Ստավրոպոլ քաղաքի վարչակազմը Archived 2013-11-04 at the Wayback Machine.
- Ստավրոպոլ քաղաքին նվիրված ամսագիրը Archived 2017-03-11 at the Wayback Machine.
- Ստավրոպոլը տիեզերքից (Wikimapia)
- Ստավրոպոլ քաղաքի նկարները Archived 2020-12-03 at the Wayback Machine.
- Ստավրոպոլը քարտեզի վրա