Միրիկ
Միրիկ, գյուղական համայնք Արցախի Հանրապետության Քաշաթաղի շրջանում, հանրապետության արևմտյան հատվածում, Բերձոր շրջկենտրոնից 39 կմ հեռավորության վրա, իսկ մայրաքաղաք Ստեփանակերտից` 89 կմ հեռավորության վրա։
| Գյուղական համայնք | ||
|---|---|---|
| Միրիկ | ||
| Երկիր |  Արցախ | |
| Շրջան | Քաշաթաղ | |
| Մակերես | 3117,4 կմ² | |
| Բնակչություն | 179 մարդ (2015) | |
| Կրոնական կազմ | Հայ Առաքելական Եկեղեցի | |
| Ժամային գոտի | UTC+4 | |
| ||
Աշխարհագրություն
խմբագրելԳյուղը գսնվում է ԱՀ արևմտյան հատվածում՝ Քաշաթաղի շրջանում իսկ նախկինում՝ Սյունիքի Աղահեճք գավառում։ Բնակավայրը տեղաբախշված է Աղավնո գետի Միրիկ վտակի երկու ափերին։ Միրիկը շրջապատված է Սյունիքի լեռնաշղթայի Մեծ Իշխանասար և Բեռաթաղ լեռներով։
Համայնքը բարձր լեռնային է, ունի 3117,4 հա տարածք, որից 1840,8 հա գյուղատնտեսական նշանակության, 1181,3 հա անտառային հողեր։ Միրիկ համայնքի սահմանային գոտով հոսում է Աղավնո գետը։
Համայնքի տարածքում առկա են խմելու ջրի բազմաթիվ բնական աղբյուր-առվակներ։
Պատմություն
խմբագրելԳյուղը պատմական աղբյուրներում հիշատակվել է Մերիկ՝ սկսած խորհրդային շրջանից՝ Միրիկ անվանաձևով։ Գյուղի հյուսիսային հատվածում գտնվող բարձր լեռան վրա է գտնվում Սբ․ Աստվածածին եկեղեցին։ Թաղածածկ, կոփածո քարով ու կրաշախաղով, անկյունները՝ սրբատաշ քարաշարով բազիլիկ եկեղեցու պատերի մեջ ագուցված են 12-13-րդ դարերի տապանաքարեր, իսկ որմերին պահպանված արձանագրությունները, որոնցում նաև տեղեկություններ կան եկեղեցու շինարարության վերաբերյալ, փաստում են, որ այն կառուցվել է 1682 թվականին Հաղնազարի կողմից։ Նրա տապանաքարը ևս թվագրված է 1654։
19-րդ դարի վերջերին Երվանդ Լալայանը, լինելով Աղավնոյի հովտում, արձանագրել է
|
Չրախլուի եկեղեցիները խոտանոցներ են դարձուած, Կատոսի, Սունասարի, Ղորդղաճքի եկեղեցիները խոտանոցներ են դարձուած, Կատոսի, Դողդաճքի եկեղեցիները իբր փարախ կամ գոմ են ծառայում։ | 
|
Եկեղեցու պահպանմանը հավանաբար նպաստել է խորհրդային ժամանակներում նրա՝ որպես ակումբ օգտագործումը։ 1990-ական թվականներին Սամվել Կարապետյանի կողմից ուսումնասիրվել և չափագրվել է եկեղեցին։
2017 թվականին գյուղի տարածքում հայտնաբերվել է Վանի թագավորության ժամանակաշրջանին վերագրվող ամրոց, որը հնագիտական ուսումնասիրության փուլում է։
Վերջերս հայտնաբերված մի փաստաթղթում Քաշաթաղի գավառից Տաթևին հարկատու գյուղերի 1733 թվականին ցանկում հիշատակված է նաև Մերիկը։
Միրիկի հարևանությամբ են գտնվում Մոշաթաղ և Ղուշչի գյուղերը։ Քանի որ վերջինս ավերված ու անմարդաբանակ է, տարածքը ներառված է Միրիկի համայնքի մեջ։ Ղուշչի գյուղի տարածքում է գտնվում Մկնատամի Խաչ վանքը, որը 12-13-րդ դարերին վերագրվող եկեղեցին կապտավուն բազալտից կառուցված միանավ, թաղածածկ շինություն է՝ ներկա դրությամբ արձանագրություններ չունի։
1924 թվականին Միրիկ գյուղի հանդամասերից մեկում հովիվները պատահաբար հայտնաբերել են 16-րդ դարի պարսկական դրամներից բաղկացած դրամական գանձ, որը տեղափոխվել է Բաքու։
18-րդ դարի վերջերին և 19-րդ դարի սկզբերին Միրիկը և շրջակա հայկական գյուղերը Ղարաբաղի խաների, քրդական ցեղերի ճնշումների տակ հայաթափվել են։ 19-րդ դարի վերջերին և 20-րդ դարի սկզբերին Միրիկում քրդեր են հաստատվել[2]։
Գյուղը Արցախյան ազատամարտին
խմբագրել1993 թվականին ԱՀ Պաշտպանության բանակի հարվածներով գյուղը ազատագրվել է։ Քաշաթաղի շրջանի ողջ տարածքի ազատագրումից հետո՝ մասնավորապես 1995 թվականին, մեկնարկել է Միրիկի վերաբնակեցման գործընթացը։ Գյուղի առաջին վերաբնակիչները 1995 թվականին փետրվարի 25-ին ՀՀ Արարատի մարզից հաստատվել են այստեղ։ Նույն թվականին էլ հիմնվել է միջնակարգ դպրոցը, որի առաջին տնօրենն էր Շ․ Սահակյանը, ապա՝ Ֆ․ Մկրչյանը, Աբգարյանը, իսկ 2008 թվականին հոկտեմբերից՝ Ն․ Սարգսյանը։
Գյուղը Արցախյան երկրորդ պատերազմին
խմբագրել2020 թվականի Արցախյան երկրորդ պատերազմի հետևանքով գյուղը հայաթափվել և անցել է Ադրբեջանի հսկողության տակ[3]։
Բնակչություն
խմբագրել2015 թվականին Միրիկ համայնքի բնակչության թվաքանակը կազմում էր 179 մարդ, կար 54 տնտեսություն։
Բնակավայրի ազգաբնակչության փոփոխությունը[4].
| Տարի | 2008 | 2009 | 2010 |
|---|---|---|---|
| Բնակիչ | 160 | 144 | 144 |
Տնտեսություն
խմբագրելԲնակչությունը հիմնականում զբաղվում է գյուղատնտեսությամբ`անասնապահությամբ և հողագործությամբ։
Հասարակական կառույցներ
խմբագրել2015 թվականի դրությամբ համայնքում գործում էր գյուղապետարան, միջնակարգ դպրոց, որտեղ սովորում են 29 աշակերտներ։
Պատմամշակութային կառույցներ
խմբագրելՀամայնքի պատմամշակութային հուշարձաններն են` Ս. Աստվածածին եկեղեցի (1682 թ.), տապանաքարեր (XVII դ.)[5]։
Ծանոթագրություններ
խմբագրել- ↑ Արցախի տարածքները համարվում են օկուպացված Ադրբեջանի կողմից. ԱՀ ԱԺ հայտարարությունը, (արխիվացված 05․04․2021թ․)
- ↑ Բալայան, Վահրամ (2020). ԱՐՑԱԽԻ ՀԱՆՐԱՊԵՏՈՒԹՅԱՆ ԲՆԱԿԱՎԱՅՐԵՐԻ ՊԱՏՄՈՒԹՅԱՆ ՈՒՐՎԱԳԾԵՐ. Երևան: Զանգակ. էջեր 679–681.
- ↑ «Արցախը հրապարակել է Ադրբեջանի հսկողության տակ անցած համայնքների և բնակավայրերի ցանկը». Ազատություն Ռադիոկայան. 2020 թ․ դեկտեմբերի 10.
- ↑ «Լեռնային Ղարաբաղի Հանրապետություն. Բնակչություն ըստ համայնքների». Վերցված է 2021 Մայիսի 1-ին.
- ↑ Ղահրամանյան, Հակոբ (2015). Տեղեկաատու Լեռնային Ղարաբաղի Հանրապետության վարչատարածքային միավորների սոցիալ-տնտեսական բնութագրերի. Երևան. էջ 367.
{{cite book}}: CS1 սպաս․ location missing publisher (link)