Քանդովի մանղալ

Մանղալ (от արաբ․՝ مَنْقَل‎‎ [manqal][1], ադրբ.՝ manqal, վրաց.՝ მაყალი , պարս.՝ منقل , հայերեն՝ մանղալ, թուրքերեն՝ mangal), Մերձավոր Արևելքի ժողովուրդների մոտ կերակուր պատրաստելու համար նախատեսված կրակարան, որը դրված է պղնձե հորիզոնական փռվածքով ոտքերի վրա, ունի տեղափոխման համար նախատեսված երկու բռնակ և կիսագնդային կափարիչ:

Նկարագրություն խմբագրել

 
Փեղկավոր արշավային մանղալ

Մանղալի ներսում դնում են են ածուխով (փայտածուխով) լի պղնձե կամ կավե տարա: Կափարիչը ունի հարթ գագաթ, որի վրա կարող են նաև տաքացնել կերակրատեսակներ: Կերակուր պատրաստելիս կափարիչը հանվում է, և կաթսաները դրվում են տաք ածխի վրա: Երբեմն մանղալը ծածկում են ծածկոցներով, որոնց տակ տաքանում են: Լավ է օգտագործել թուջե մանղալներ, որոնք երկարակյաց են և երկար ժամանակ պահպանում են ջերմությունը:

Գոյություն ունեն նաև այսպես կոչված սեղանի գրիլներ, որոնց հիմքում ընկած է խորովածի սարքին նման գրիլի սարք, որը ջեռուցվում է ոչ թե ածուխի, այլ բնական գազի միջոցով: Սա թույլ է տալիս օգտագործել մանղալը միևնույն ժամանակ մի քանի կերակրատեսակներ պատրաստելու համար, օրինակ` պատրաստել խորովածը խավարտով[2][3]:

Նախկին ԽՍՀՄ հանրապետություններում մանղալ հաճախ անվանում են այրվող ածուխ ստանալու և տապակած միս (խորոված) պատրաստելու ցանկացած հարմարանք[4]: Սովորաբար սա մետաղական տուփ է, արդյունաբերական կամ տնային ոտքերով[5]: Կան նաև արշավային ծալովի մանաղալներ, որոնցից մի քանիսը մեկանգամյա օգտագործման են, քանի որ ուժեղ ջեռուցման պատճառով այրվում են, և դրանց ամրացումները առանձնանում են: Դրոշմված փխրուն նմուշները լայն տարածում ունեն, դրանք սովորաբար ամուր չեն՝ մետաղի բարակության պատճառով, բայց դրանք թեթև քաշով են, փոքր չափսերով և, որպես կանոն, ցածր գին ունեն[6][7]:

Դասակարգում խմբագրել

  • Ըստ նյութի` մետաղ, աղյուս (քար)[8]:
  • Ըստ ձևվածքի` ստացիոնար, կիսաստացիոնար, ծալովի, փլուզվող (շարժական)[9]:

Էլեկտրական մանղալ խմբագրել

1970-ականներից մինչև 1980-ական թվականները տնային պայմաններում խորոված պատրաստելու համար լայնորեն տարածված էին էլեկտրական մանղալները: Միս խորովելու համար ջեռուցումն իրականացվում էր էլեկտրական պարույրից (Տեներից), իսկ Շամփուրները ավտոմատ պտտվում էին Էլեկտրաշարժիչների օգնությամբ: Էլեկտրական մանղալները կենցաղում դեռևս գործածությունից դուրս չեն եկել։

Տես նաև խմբագրել

Ծանոթագրություններ խմբագրել

  1. Толковый словарь Ушакова: Мангал:

    МАНГАЛ, мангала, м. (араб. mankal) (обл.). На юго-востоке и на Кавказе — жаровня

  2. Мангал для шашлыка — статья о выборе мангала для шашлыка
  3. Есть альтернатива: от мангала до хоспера
  4. Тандыр, мангал и бездна вкуса
  5. «Мангалы разборные, складные, шампура и коптильни — Dorri» (ռուսերեն). www.dorris.ru. Վերցված է 2018-03-08-ին.
  6. Как и из чего сделать мангал на даче своими руками
  7. В гармонии с огнём. Выбираем садовую печь для дачи
  8. Мангал — центр притяжения гурманов. Порядовка мангала. Порядовки печей №4 (44) '2009
  9. «Выбрать мангал - походные, разборные и стационарные мангалы». СПб-Пикник.