Մանգլիս
Մանգլիս (վրաց.՝ მანგლისი), քաղաք Վրաստանի հարավում, Քվեմո Քարթլի երկրամասի Թեթրի Ծղարոյի մունիցիպալիտետում ` Թբիլիսիից 56 կմ արևմուտք։
| Քաղաքատիպ ավան | ||
|---|---|---|
| Մանգլիս | ||
| վրաց.՝ მანგლისი | ||
 Մանգլիսի մայր տաճարը | ||
| Երկիր |  Վրաստան | |
| Մխարե | Քվեմո Քարթլի | |
| Մունիցիպալիտետ | Թեթրի Ծղարոյի | |
| ԲԾՄ | 1200 մետր | |
| Պաշտոնական լեզու | վրացերեն | |
| Բնակչություն | ▲1689 մարդ (2023)[1] | |
| Ազգային կազմ | Վրացիներ | |
| Կրոնական կազմ | Վրաց Ուղղափառ եկեղեցի | |
| Տեղաբնականուն | մանգլիսցի | |
| Ժամային գոտի | UTC+4 | |
| Փոստային դասիչ | 2300 | |
| ||
Ստուգաբանություն խմբագրել
Մանգլիսի անունը ունի աստղագիտական հիմք և բառի կառուցվածքն է Մ + Անգղի + Ս + Ի, որը նշանակում է մեծ անգղի սերմի իմաստություն (կրող)։ Աստղագիտականորեն ներկայացնում է հյուսիսային կիսագնդի նախապես մեծ անգղը, որը այսօր կոչվում է արծիվ համաստեղություն։ Քաղաքը իր հարակից տարածքով համապատասխանում է արծիվ համաստեղության երկրային պատկերին։
Պատմական ակնարկ խմբագրել
Մեծ Հայքի Գուգարք նահանգի Մանգլյաց փոր գավառի հնագույն քաղաքներից է։ 4-րդ դարի վերջերին, գավառի հետ միասին մտել է Քարթլիի կազմի մեջ։ Մանգլիսում պահպանվել է Կոստանդիանոս կայսրի կառուցած եկեղեցին։ 1121 թվականին Մանգլիսի մոտ տեղի է ունեցել ճակատամարտ վրացական և թուրքական զորքերի միջև, որն ավարտվել է վրացիների հաղթանակով։
Հայերը Մանգլիսում բնակություն են հաստատել վաղ ժամանակներից, ունեն եկեղեցի, գերեզմանատուն և պատմական այլ հուշարձաններ։
Մանգլիսցիներ խմբագրել
Ծանոթագրություններ խմբագրել
Աղբյուրներ խմբագրել
- Մովսէս Նաճարեան, Լեզուաբանութիւն թէ իմաստասիրութիւն (վերանայված տարբերակ), 2014 թվական։
Այս հոդվածի կամ նրա բաժնի որոշակի հատվածի սկզբնական կամ ներկայիս տարբերակը վերցված է Քրիեյթիվ Քոմմոնս Նշում–Համանման տարածում 3.0 (Creative Commons BY-SA 3.0) ազատ թույլատրագրով թողարկված Հայկական սովետական հանրագիտարանից (հ․ 7, էջ 217)։ 
|