Մալակկա (նահանգ)
Մալակկա (մալայերեն՝ Melaka, джави:ملاك, չինարեն՝ 马六甲) (Код : MK), Մալայզիայի նահանգներից մեկը՝ Մալակկա (թերակղզու) հարավային մասում[3]։
 | |||||
|---|---|---|---|---|---|
| |||||
 | |||||
| Երկիր |  Մալայզիա | ||||
| Կարգավիճակ | Մալայզիայի նահանգ | ||||
| Մտնում է | Մալայզիա | ||||
| Վարչկենտրոն | Մալակկա | ||||
| Բնակչություն | 998 400 մարդ (2020)[1] | ||||
| Տարածք | 1720 կմ²[2] | ||||
 | |||||
| Հիմնադրված է | 1948 թ. | ||||
| Սահմանակցում է | Negeri Sembilan? և Ջոհոր | ||||
| Ժամային գոտի | UTC+8 | ||||
| ISO 3166-2 կոդ | MY-04 | ||||
| Հեռախոսային կոդ | 06 | ||||
| Փոստային ինդեքսներ | 75000–78999 | ||||
| Ավտոմոբիլային կոդ | M | ||||
| melaka.gov.my | |||||
Վարչական կենտրոնը Մալակկա քաղաքն է[4]։ Գտնվում է Մալակկայի նեղուցի ափին։
Չնայած Մալակկան եղել է Մալայզիայի առաջին սուլթանությունը՝ այժմ այնտեղ սուլթանություն չկա, և կառավարողը նահանգապետն է։
Պատմություն խմբագրել
Սուլթանություն
Մալակկան հիմնել է շրիվիջյան պետության Պարամեշվարայի արքան, որը 1396 թվականին, թշնամանալով Մաջապահիտ թագավորության հետ, լքել էր Սումատրա կղզին։ Համաձայն լեգենդի՝ արքան որսի ժամանակ ծառի տակ հանգստանալիս տեսնում է մի եղնիկ, որի վրա շուն է հարձակվել։ Եղնիկը, պաշտպանելով իրեն, հրում է շանը գետի մեջ։ Ընդունելով այդ որպես բարեհաջող նշան՝ արքան որոշում է այդ տարածքը ապագա կայսրության կենտրոն ընտրել և անվանում է «Մալակկա»՝ ծառի անվանումով։
1414 թվականին Պարամեշվարան ընդունում է իսլամ և փոխում է անվանումը՝ անվանելով «Սուլթան Իսկանդար շահ»։ Ձկնորսական գյուղից քաղաքը դառնում է առևտրական նավահանգիստ՝ Հնդկաստանի, Ճավայի, արաբների, Չինաստանի ճանապարհների խաչմերուկում։ Շատ չինացիներ համարում էին այն բարեհաջող տարածք և հիմնում էին իրենց բնակավայրերը։ 1446 թվականին Մալակկա են ներխուժում սիամական զավթիչները, բայց նրանք հեռացվում են։ Սիամից Մալակկան պաշտպանելու համար ավարտում է չինացիների հետ միությունը։
Չին ճանապարհորդ Չժենգ Հեն, Չինաստանից Հնդկական օվկիանոս լողալով անցնելու ժամանակ այցելում է Մալակկա։
Մշակութային փոփոխման արդյունքում առաջացել է չին-մալայզական քաղաքակրթությունը՝ հետագայում տարածվելով թերակղզում։
Գաղութացում խմբագրել
1511 թվականի օգոսստոսի 24-ին պորտուգալական զորքերը գրավում են Մալակկան, և քաղաքը դարձնում այն պորտուգալական էքսպանսիայի հենակետ արևելյան Հնդկաստանում։
Սուլթան Մահմուդ Շահը կարողացել է թաքնվել և հետագայում անընդհատ գրոհել է Մալակկան՝ ծովից և ցամաքից։ 1526 թվականին պորտուգալական մեծ նավատորմը ջախջախում է սուլթանի հենակետը, սուլթանը փախչում է Սումատրա, որտեղ էլ երկու տարի հետո մահանում է։
Միսիոներ Ֆրանցիսկոս Կսավերին Մալակկայում անց է կացրել մի քանի ամիս՝ 1545, 1546, 1549 թվականներին[5]։
1641 թվականին հոլանդացիները հաղթում են պորտուգալացիներին և զբաղեցնում են Մալակկան, նրանց աջակցել է սուլթան Ջոխորան։
Հոլանդացիները ղեկավարել են Մալակկան 1641-ից 1795 թվականները, բայց նրանք չէին հետաքրքրվում Մալակկայում առևտրի զարգացումով՝ հիմնական ջանքերը ներդնելով Բատավիայում (անվանումը՝ Ջակարտա) Ինդոնեզիայում, որը դարձել է նրանց վարչական կենտրոնը։
1826-ից մինչև 1946 թվականը Մալակկան ղեկավարվել է Բրիտանական արևելահնդկական ընկերության կողմից՝ որպես գաղութ։ Մալակկա և Պենանգ գաղութների վերացումից հետո ստեցծվեց Մալայական դաշնությունը, իսկ հետո՝ Մալազիան[6]։
Վարչական բաժանում խմբագրել
Նահանգը բաժանված է 3 շրջանի.
| № | Շրջան | Տարածք
կմ քառակուսի |
բնակչություն
մարդ (2008) |
|---|---|---|---|
| 1 | Կենտրոնական Մալակա | 279,85 | 473 700 |
| 2 | Ալոր Գաջա | 660,00 | 167 600 |
| 3 | Ջասին | 676,07 | 128 000 |
Նահանգի բնակչություն խմբագրել
Նահանգի բնակչությունը կազմում է 821 110 մարդ (2010)։
Որից՝
- մալայացիները՝ 50 %
- չինացիները՝ 40 %,
- հնդիկներ
- այլ ժողովուրդներ՝ եվրոպական և մալայական փոքրամասնություններ։
Արտաքին հղումներ խմբագրել
- Official Malacca government website
- Malacca’s Colonial Past
- Portuguese rule in Malacca
- Dutch rule in Malacca
- Pictures of Malacca — Malaysia
 | Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Մալակկա (նահանգ)» հոդվածին։ |
Ծանոթագրություններ խմբագրել
- ↑ 1,0 1,1 https://www.dosm.gov.my/v1/index.php?r=column/cthemeByCat&cat=117&bul_id=akliVWdIa2g3Y2VubTVSMkxmYXp1UT09&menu_id=L0pheU43NWJwRWVSZklWdzQ4TlhUUT09
- ↑ 2,0 2,1 https://www.dosm.gov.my/v1/index.php?r=column/cone&menu_id=TmlOYTJZTEJJZXg5QUZQMUxrRVFKUT09
- ↑ https://geosfera.org/aziya/malajziya/2411-malakka.html
- ↑ https://traveltu.ru/aziya/malayziya/gorod-malakka.html
- ↑ http://alladin-club.ru/selection-of-tur/to-the-resorts-of/818/
- ↑ https://tochka-na-karte.ru/Goroda-i-Gosudarstva/5942-Malakka.html