Կցագիր

Կցագիրը (լատ.՝ ligatura - կապ), նշան է, օգտագործվող բոլոր այբուբեններում, որը ստացվում է երկու տառերի միացությունից, օրինակ՝ դանիերենում, իսլանդերենում, նորվեգերենում, օսերենում՝ æ-ն, գերմաներենում՝ ß-ն, հայերենում՝ ﬖ, և, ﬓ^[1]։

Որոշ լատինատառ կցագրեր

ՊատմությունԽմբագրել

Կցագիրը լայնորեն սկսեց կիրառվել միջնադարում, գրելու արագացման և տեղ տնտեսելու համար։ Ներկայումս կցագրեր կարելի գտնել միայն պատմական աղբյուրներում, կամ այն լեզուներում, որտեղ կցագրերը առանձին տառի կարգավիճակ ունեն (ֆրանսերենում, նորվեգերենում, հոլանդերենում ևն)։ Արաբական այբուբենում օգտագործվում է Լամ Ալիֆ կցագիրը։ Չինարենում որպես կցագիր է օգտագործվում բառակապակցությունը՝ ներկայացված մեկ հիերոգլիֆում։ Եթե կցագիրն օգտագործվում է երկար ժամանակ, նրա էվոլյուցիան շարունակվում է։ Մասամբ, հնարավոր է կցագրի առանձին հատուկ սիմվոլի վերածումը։ Օրինակ «@» նշանը, որը ըստ վարկածներից մեկի, առաջացել է անգլիերեն «at» նախդիրից։

Կցագրության օրինակներԽմբագրել

Հին-սլավոնական կցագիր՝ «մեծ юс»
Չինական կցագիր՝ «招財進寶»
Հայկական կցագիր «ﬖ»
Դևանագարի — կցագիր «ddhrya»
Սիրիական կցագիր «թավ-ալաֆ»
Արաբական կցագիր «Լամ Ալիֆ»
Միջնադարյան հունական կցագիր «Մյու-օմեգա».
Կցագիր «et».
Ռուբլիի խորհրդանիշ, կյուրեղագրի Р և У ճեպագիր տառերից կազմված^[2]

Կցագիրը հայոց լեզվումԽմբագրել

ﬖ, և, ﬓ

Հայերենում նույնպես գոյություն ունեն կցագրեր։ և կցագիրը Խորհրդային Միության բարեփոխումներից հետո ստացավ առանձին տառի կարգավիճակ։ Այն Յունիկոդում ներկայացված է U+0587 կոդով^[3]։ Յունիկոդում ներկայացված են նաև հայկական ﬖ և ﬓ կցագրերը։ Կոդերն են համապատասխանաբար՝ U+FB16^[4] և U+FB13^[5]։

Տես նաևԽմբագրել

ԾանոթագրություններԽմբագրել

↑ Բացատրությունն ու թարգմանությունը
↑ Սինչուկ Ի. Ռուբլիի նշան(չաշխատող հղում)(ռուս.)
↑ և տառը յունիքոդում
↑ ﬖ կցագիրը յունիքոդում
↑ ﬓ կցագիրը յունիքոդում

[1] Բացատրությունն ու թարգմանությունը

[2] Սինչուկ Ի. Ռուբլիի նշան(չաշխատող հղում)(ռուս.)

[3] և տառը յունիքոդում

[4] ﬖ կցագիրը յունիքոդում

[5] ﬓ կցագիրը յունիքոդում

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]