Կամավոր (զինվորական)
Կամավոր ( ֆր.՝ volontaire, լատին․՝ voluntarius ), կամավոր ՝ կամավոր կերպով զինվորական ծառայության անցած անձ[1]։
Նաև ոմանք կամավոր են անվանում նրանց, ովքեր մասնակցում են պետության տարածքում մարտերին, որոնց քաղաքացիները կամ բնակիչները չեն։ 2014-2016 թվականներին Ուկրաինայում զինված հակամարտությունից հետո մի շարք պետություններ քրեական պատասխանատվություն են սահմանել այլ պետության տարածքում մարտերին քաղաքացիների՝ առանց վարձատրության մասնակցելու համար՝ առանց այդ պետությունների իշխանությունների համաձայնության։
Պատմություն խմբագրել
Որոշ պետություններում կամավորության համակարգը մինչև համընդհանուր զորակոչի ներդրումը զինված ուժեր հավաքագրելու հիմնական միջոցն էր (օրինակ՝ Մեծ Բրիտանիայում)։ 19- րդ դարի 1-ին կեսերին Հաբսբուրգյան կայսրությունում, Ֆրանսիայում և Իտալիայում գոյություն են ունեցել կամավորական գումարտակներ և գնդեր, որոնք միավորվել են կանոնավոր բանակի մեջ։
19-րդ դարում, համընդհանուր զինծառայության ներդրմամբ, ենթասպաներին ծառայության պարտադիր ժամկետից հետո ծառայության մեջ պահելու ցանկությունը հանգեցրեց նրանց կամավոր հիմունքներով լրացուցիչ ծառայության մեջ մնալու հնարավորության ներդրմանը։ Ռուսական բանակում յուրաքանչյուր վաշտում ( էսկադրիլիա, մարտկոց, պարկ) պետք է լիներ ոչ ավելի, քան մեկ արտածառայության սերժանտ մայոր և երկու արտածառայության դասակի ենթասպա[2][3]։
Երկարամյա ծառայության ինստիտուտը գործում էր նաև ԽՍՀՄ զինված ուժերում։ Երկարաժամկետ զինծառայողները և երաշխիքային ծառայողները ( օրդերային սպաներ) ունեին կրտսեր սպաների նման կենսաթոշակների և նպաստների իրավունք, սակայն նրանց պարբերաբար բաժանորդագրություն էին տալիս (պայմանագիր կնքում) երեք կամ հինգ տարի ժամկետով։ Սա այս զինծառայողներին որոշակի ազատություն տվեց իրենց կյանքը պլանավորելու հարցում, ինչպես նաև հրամանատարությանը թույլ տվեց վարել ճկուն կադրային քաղաքականություն՝ օրինականորեն ազատվել անհեռանկար մասնագետներից։ Այնուամենայնիվ, այս կատեգորիաների ծառայությունից ազատումը, անհրաժեշտության դեպքում, իրականացվում էր շատ ավելի հեշտ. ստորաբաժանման հրամանատարը կարող էր աշխատանքից ազատել զորակոչված սպային, շրջանի կամ նավատորմի հրամանատարը կարող էր ազատել հրամանի սպային կամ միջնակարգին։
Ռուսերենում ժամանակակից զինված ուժերի առնչությամբ օգտագործվում է պայմանագրային զինծառայություն տերմինը։ Զինված ուժերի համալրման այս ձևը, խաղաղ ժամանակ, միակն է շատ նահանգներում։ Այն գոյություն ունի նաև այն պետություններում, որտեղ գործում է համընդհանուր զինվորական պարտականություն (ծառայություն)։ Այսպիսով, Դանիայում ծառայությունը պարտադիր է, բայց իրականում առկա բոլոր տեղերի 99,99%-ը զբաղեցնում են կամավորները, իսկ մասնակիցների մնացած 0,01%-ը բռնի կերպով ընտրվում են վիճակախաղով բոլոր պիտանի տղամարդկանցից և ուղարկվում բանակ կամ այլընտրանքային ծառայության[4] . Պրոֆեսիոնալ զինվորները, ոմանք համարում են, որ ավելի լավն են, քան ժամկետայինները՝ ըստ բարդ ռազմական տեխնիկա օգտագործելու և սպասարկելու։
Սառը պատերազմի ավարտից հետո շատ պետություններ, բայց ոչ բոլորը, խաղաղ ժամանակ հրաժարվեցին համընդհանուր զորակոչից։ Լայնածավալ պատերազմի վտանգը զգալիորեն կրճատվել էր, իսկ տեղական ռազմական հակամարտությունների համար համեմատաբար փոքր պրոֆեսիոնալ (վարձկան) զինված ուժերը, ոմանց կարծիքով, ավելի հարմար են, քան զորակոչիկները։ Այնուամենայնիվ, որոշ երկրներ ( Լիտվա և Շվեդիա ) չկարողացան հավաքագրել իրենց անհրաժեշտ թվով զինվորներ միայն պայմանագրային զինծառայողներից և նորից սկսեցին զորակոչը[5][6]։
Ըստ Ռուսաստանի պաշտպանության նախարար Ս.Շոյգուի ՝ 2013 թվականին պայմանագրով Ռուսաստանի Դաշնության զինված ուժերում ծառայության է ընդունվել 77 հազար մարդ, իսկ 2014 թվականից նրանց թիվը կազմել է 240 հազար մարդ[7]։
2016 թվականի վերջի դրությամբ պայմանագրով ծառայում է 384 հազ. մարդ։ Ռուսաստանի պատմության մեջ առաջին անգամ ենթասպաները լիովին պրոֆեսիոնալ դարձան[8][9],։
Պայմանագիրն ուժի մեջ է մտնում համապատասխան պաշտոնատար անձի կողմից ստորագրվելու պահից և դադարում է զինծառայողի կողմից զինծառայության համար այլ պայմանագիր կնքելու օրվանից։ Պայմանագրի կնքման (երկարացնելու կամ չերկարացնելու) համար զինծառայողը հրամանատարության կարգով նախապես ներկայացնում է գրավոր հաշվետվություն։ Համաձայն «Զինապարտության և զինվորական ծառայության մասին» դաշնային օրենքի՝ պայմանագիրը չի կարող երկարաձգվել առանց զինծառայողի իմացության (ստիպողաբար), ինչպես նաև չի կարելի առանց բավարար հիմքերի հրաժարվել պայմանագրի երկարաձգումից։ Պայմանագրի ժամկետի ավարտը զինծառայողների կողմից ծառայողական պարտականությունների կատարման դադարեցման հիմք չէ։ Զինծառայողին զինծառայությունից ազատելու օր է համարվում զորամասի ցուցակներից բացառելու փաստագրված օրը։
Առաջին պայմանագիրը կարող են կնքել Ռուսաստանի Դաշնության քաղաքացիները 18-ից 40 տարեկան (օտարերկրյա քաղաքացիներ 18-ից 30 տարեկան) ՝ առողջական առումով զինծառայության համար պիտանի և պահանջվող չափանիշներին համապատասխան։ Առաջին պայմանագրի կնքման թեկնածուներն ընտրվում են մրցութային կարգով։
Պատկերասրահ խմբագրել
-
-
Գերմանացի կամավորները 1897 թվականի հունա-թուրքական պատերազմի ժամանակ։ -
1912-1913 թվականների Բալկանյան պատերազմների հույն կամավորները . -
Առաջին համաշխարհային պատերազմի երիտասարդ մասնակից Գավրիիլ Բուդանովը.
Տեսնել նաև խմբագրել
Նշումներ խմբագրել
- ↑ «Волонтер». Բրոքհաուզի և Եֆրոնի հանրագիտական բառարան: 86 հատոր (82 հատոր և 4 լրացուցիչ հատորներ). Սանկտ Պետերբուրգ. 1890–1907.
{{cite book}}: CS1 սպաս․ location missing publisher (link) - ↑ «Сверхсрочная служба». Բրոքհաուզի և Եֆրոնի հանրագիտական բառարան: 86 հատոր (82 հատոր և 4 լրացուցիչ հատորներ). Սանկտ Պետերբուրգ. 1890–1907.
{{cite book}}: CS1 սպաս․ location missing publisher (link) - ↑ Корин С. А. Формирование института унтер-офицеров сверхсрочной службы в русской армии в конце XIX — начале XX века. // Военно-исторический журнал. — 2012. — № 11. — С.3-8.
- ↑ «Under Forsvarets dag » Sådan forløber dagen». Forsvaret (դանիերեն). Արխիվացված օրիգինալից 2021 թ․ ապրիլի 23-ին. Վերցված է 2021 թ․ մարտի 25-ին.
- ↑ ««40 % призывников Литвы игнорируют повестки», ИА REGNUM». Արխիվացված օրիգինալից 2017 թ․ հունվարի 5-ին. Վերցված է 2017 թ․ հունվարի 5-ին.
- ↑ «В Швеции начнут снова призывать женщин в армию». Արխիվացված օրիգինալից 2022 թ․ մարտի 26-ին. Վերցված է 2022 թ․ մարտի 26-ին.
- ↑ «С. Шойгу: Число уклонистов за год сократилось на 20% :: Общество :: Top.rbc.ru». Արխիվացված է օրիգինալից 2015 թ․ ապրիլի 2-ին. Վերցված է 2017 թ․ մայիսի 8-ին.
- ↑ «В Национальном центре управления обороной прошло расширенное заседание Коллегии Минобороны России : Министерство обороны Российской Федерации». Արխիվացված օրիգինալից 2017 թ․ սեպտեմբերի 11-ին. Վերցված է 2017 թ․ մայիսի 8-ին.
- ↑ «Численность армии России: динамика последних лет». Արխիվացված է օրիգինալից 2017 թ․ մայիսի 19-ին. Վերցված է 2017 թ․ մայիսի 8-ին.
Արտաքին հղումներ խմբագրել
- Волонтёры // Военная энциклопедия : [в 18 т.] / под ред. В. Ф. Новицкого … [Page Կաղապար:Шаблон:Comment/styles.css has no content.и др.]. — СПб. ; [М.] : Тип. т-ва И. Д. Сытина, 1911—1915.
- История призыва и набора в армиях мираԱրխիվացված 2016-09-16 Wayback Machine