Խալկիդա
Խալկիդա (հուն․՝ Χαλκίδα), քաղաք Հունաստանում, Եվբեա կղզին ընդգրկող Եվբեա նոմոսի վարչական կենտրոնը[1][2]։ Գտնվում է կղզին մայրցամաքից բաժանող Էվրիպոս ծոցի երկու ափերին, ամենանեղ հատվածում։
| Քաղաք | ||
|---|---|---|
| Խալկիդա | ||
| հուն․՝ Χαλκίδα | ||
 | ||
| Երկիր |  Հունաստան | |
| պերիֆերիա | Կենտրոնական Հունաստան | |
| նոմոս | Եվբեա (նոմոս) | |
| Դիմարխ | Տանասիս Զեմբիլիս (Θανάσης Ζεμπίλης) | |
| ԲԾՄ | 5 մետր | |
| Խոսվող լեզուներ | հունարեն | |
| Բնակչություն | 55 264 մարդ (2001) | |
| Խտություն | 1,900 մարդ/կմ² | |
| Ազգային կազմ | հույներ | |
| Կրոնական կազմ | ուղղափառ | |
| Ժամային գոտի | UTC+2, ամառը UTC+3 | |
| Հեռախոսային կոդ | 22210 | |
| Փոստային ինդեքս | 34100 | |
| Փոստային դասիչ | 34100 | |
| Ավտոմոբիլային կոդ | XA | |
| Պաշտոնական կայք | chalkida.gr | |
| ||
2001 թվականի դրությամբ բնակչության թիվը կազմում էր 55 264 մարդ։
Պատմություն խմբագրել
Անտիկ ժամանակներում Խալկիդան Եվբեա կղզու կարևորագույն քաղաքն էր, որը գտնվում էր Էվրիպոս ծոցի մոտ, արևմտյան ափին, որը Եվբեան բաժանում էր Բեոտիայից։ Իր բարենպաստ դիրքի շնորհիվ դասվում էր Հունաստանի կարևոր առևտրային քաղաքների շարքին։ Ինչպես մնացած բոլոր ծովային առևտրային կետերը, Խալկիդան նույնպես հայտնի է դարձել իր գաղութային գործունեությամբ։ Մ.թ.ա. 8-րդ դարում Խալկիդայի բնակիչները գաղութացրել են Սկիաֆ, Պեպերետ, Իկոս կղզիները, այնուհետև Խալկիդիկա թերակղզին իր բազմաթիվ քաղաքներով, որոնցից հատկապես հայտնի է դարձել Օլինֆոս քաղաքը։ Նույն ժամանակ խալկիդացիները և կորնթոսցիները իրենց գաղութային գործունեության տարածքի մեջ ներառել են նաև Հարավային Իտալիան և Սիցիլիան։ Խալկիդայի և Կորնթոսի համատեղ գաղութային գործունեությունը հնարավոր էր մասնավորապես այն պատճառով, որ Կորնթոսում ընդունված էր այդպես կոչվող եվբեյան կամ խալկիդյան չափման և քաշի միավորը։
Մ.թ.ա. 8-րդ դարում Խալկիդան ստիպված էր անընդհատ պատերազմել հարևան Էրեթրիա քաղաքի հետ, ընդ որում կռվախնձոր էր հանդիսանում պտղաբեր Լելանտյան հարթավայրը։ Լելանտյան պատերազմում ընդգրկված էր գրեթե ամբողջ Հունաստանը։ Այն ավարտվել է մ.թ.ա. 7-րդ դարում Խալկիդայի հաղթանակով։
Մ.թ.ա. 6-րդ դարում Խալկիդան Սպարտայի և Բեոտիայի հետ միասին հարձակվել են Ատտիկեի վրա։ Սակայն աթենացիները ջախջախել են իրենց թշնամիներին, ուղղություն վերցրել դեպի Խալկիդա և նրանից խլել Լելանտյան հարթավայրը։
1209 թվականին Վենետիկը գրավել է Խալկիդան։ 1470 թվականին թուրքական զորքերը Մեհմեդ II-ի գլխավորությամբ, գրավել են Խալկիդան։ 1833 թվականից Խալկիդան անցել է Հունաստանին։
Աշխարհագրություն խմբագրել
Կլիմա խմբագրել
| Chalcisի կլիմայական տվյալները | |||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Ամիս | հունվ | փետ | մարտ | ապր | մայ | հուն | հուլ | օգոս | սեպ | հոկ | նոյ | դեկ | Տարի |
| Միջին բարձր °C (°F) | 12.9 (55.2) |
13.6 (56.5) |
16.0 (60.8) |
20.3 (68.5) |
25.3 (77.5) |
29.8 (85.6) |
32.6 (90.7) |
32.3 (90.1) |
28.9 (84) |
23.1 (73.6) |
18.6 (65.5) |
14.7 (58.5) |
22.3 (72.1) |
| Միջին օրական °C (°F) | 9.3 (48.7) |
9.8 (49.6) |
11.7 (53.1) |
15.5 (59.9) |
20.2 (68.4) |
24.6 (76.3) |
27.0 (80.6) |
26.6 (79.9) |
23.3 (73.9) |
18.3 (64.9) |
14.4 (57.9) |
11.1 (52) |
17.65 (63.77) |
| Միջին ցածր °C (°F) | 6.5 (43.7) |
6.9 (44.4) |
8.4 (47.1) |
11.6 (52.9) |
15.4 (59.7) |
20.1 (68.2) |
22.5 (72.5) |
22.3 (72.1) |
19.2 (66.6) |
14.9 (58.8) |
11.4 (52.5) |
8.3 (46.9) |
14.0 (57.2) |
| աղբյուր: www.yr.no[3] | |||||||||||||
Հայտնի անձինք խմբագրել
- Նիկոլաոս Խրիստոդուլու (1863-1924) – հունական բանակի գեներալ-մայոր։
- Նիկոլաոս Վլախոպուլոս (1868-1957) – հունական գեներալ, գլխավոր շտաբի պետ 1923-1924 և 1927-1928 ընկած ժամանակահատվածներում։
- Անգելոս Բասինաս (հուն․՝ Άγγελος Μπασινάς, ծնվ. 1976 թվականին) – ֆուտբոլիստ, 2004 թվականի Եվրոպայի չեմպիոն։
- Նիկոս Սկալկոտաս (հուն․՝ Νικος Σκαλκωτας, 1904-1949) – երգահան։
- Մորդեխայ Ֆրիզիս (հուն․՝ Μορντεχαι Φρυζης, 1893-1940) – հրեական ծագում ունեցող գնդապետ, 1940 թվականի հույն-իտալական պատերազմի հերոս։
Քույր-քաղաքներ խմբագրել
Ծանոթագրություններ խմբագրել
- ↑ Греция // Атлас мира / сост. и подгот. к изд. ПКО «Картография» в 2009 г. ; гл. ред. Г. В. Поздняк. — М. : ПКО «Картография» : Оникс, 2010. — С. 74. — ISBN 978-5-85120-295-7 (Картография). — ISBN 978-5-488-02609-4 (Оникс).
- ↑ Географический энциклопедический словарь: географические названия / Под ред. А. Ф. Трёшникова. — 2-е изд., доп.. — М.: Советская энциклопедия, 1989. — С. 522. — 210 000 экз. — ISBN 5-85270-057-6.
- ↑ «Weather statistics for Chalcis, Central Greece (Greece)». www.yr.no. Արխիվացված է օրիգինալից 2015 թ․ ապրիլի 2-ին. Վերցված է 2015 թ․ մարտի 23-ին.
Գրականություն խմբագրել
- Dondorff, «De rebus Chalcidensium» (Galle, 1855);
- Oberhummer у Pauly-Wissowa, «Realencyclopädie», երկու քարտեզներով։
Արտաքին հղումներ խմբագրել
 | Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Խալկիդա» հոդվածին։ |