Վիքիպեդիա

Թոմի Ունգերեր

ֆրանսիացի գրող

Ժան-Թոմա «Թոմի» Ունգերեր (ֆր.՝ Jean-Thomas "Tomi" Ungerer; նոյեմբերի 28, 1931(1931-11-28)[1][2][3][…], Ստրասբուրգ[4][5] - փետրվարի 9, 2019(2019-02-09)[6][7][8][…], Կորկ, Մանսթեր, Իռլանդիա[9][5]), Ֆրանսիացի գրող և նկարագրող։

Թոմի Ունգերեր
ֆր.՝ Tomi Ungerer
Ծնվել էնոյեմբերի 28, 1931(1931-11-28)[1][2][3][…]
ԾննդավայրՍտրասբուրգ[4][5]
Վախճանվել էփետրվարի 9, 2019(2019-02-09)[6][7][8][…] (87 տարեկան)
Վախճանի վայրԿորկ, Մանսթեր, Իռլանդիա[9][5]
ԳերեզմանCimetière Saint-Gall de Strasbourg
Մասնագիտությունգրող, նկարազարդող, փոստային բացիկների դիզայներ, մանկագիր, լուսանկարիչ, ծաղրանկարիչ և գծանկարիչ
Լեզուֆրանսերեն
Քաղաքացիություն Ֆրանսիա[2] և  Իռլանդիա[10]
ԿրթությունÉcole supérieure des arts décoratifs de Strasbourg?[5]
Ժանրերմանկական գրականություն և էրոտիկ գրականություն
Ուշագրավ աշխատանքներFlat Stanley?
Պարգևներ
Կայքtomiungerer.com
 Tomi Ungerer Վիքիպահեստում

Կենսագրություն խմբագրել

Ժամագործի որդին երեք տարեկան հասակում կորցրել է հորը։ 1940 թվականին ֆրանսիայի պարտությունից հետո նա վերապրեց երրորդ ռեյխի կողմից Էլզասի բռնակցումը և գերմանացման քաղաքականությունը, և1945 թվականին նա դարձավ դաշնակից ուժերի կողմից «Կոլմարի կաթսան» վերացնելու ժամանակ մղված մարտերի ականատեսը, այդ մասին ավելի ուշ պատմել է ինքնակենսագրական ստեղծագործություններում։ Ֆրանսերենով լեզվով երեխաների և պատանիների ստեղծագործությունների շնորհիվ համաշխարհային համբավ է ձեռք բերել, անգլերեն և գերմաներեն սեփական նկարագրումներով, ինչպես նաև էրոտիկ նկարներով և գովազդներով ևս մեծ ճանաչում է ձեռք բերել։ Կյանքի ընթացքում ուներ հստակ քաղաքական դիրքորոշում, կտրուկ դեմ էր ռասայական խտրականությանը, դատապարտել է Վիետնամում ԱՄՆ-ի պատերազմը, միջուկային սպառազինությունների մրցավազքը և ԱՄՆ նախագահ Դոնալդ Թրամփի ընտրությունը։ Ունգերերի ստեղծագործական ժառանգությունը հասնում է 40 հազարի։ նկարները, դրանցից շուրջ 11 հազարը, ինչպես նաև քանդակներն ու խաղալիքները նա նվիրել է իրեն նվիրված Ստրասբուրգի թանգարանին[15]։

1950 ականներից ապրել է ԱՄՆ -ում, որտեղ 1960 ականների վերջին ձեռք է բերել էրոտիկ գրաֆիկայի հեղինակի և BDSM-ի թեմաներով գրքերի հակասական համբավը։ Մի օր, ելույթ ունենալով մանկական գրականության կոնֆերանսում, նա հայտարարել է, «Եթե մարդիկ չծախսեին, երեխաներ չէին լինի, իսկ առանց երեխաների դուք կզրկվեիք աշխատանքից»։ Նման հայացքները խնդիրներ էին ստեղծում ԱՄՆ-ում հրապարակման հետ կապված, և մոտավորապես 1970 թվականներին Ունգերերը և նրա կինը տեղափոխվեցին կանադայի Նոր Շոտլանդիա, երկու տարի անց նա հաստատվեց Իռլանդիայում[16]։

ԱՄՆ-ում Ունգերերը ՀԴԲ-ի ուշադրությունը գրավել է հակապատերազմական ելույթներով, իսկ Իռլանդիայում նա սպառնալիքներ է ստացել ֆրանսիացի ազգայնականներից Գերմանիայի հետ հաշտվելու օգտին իր կարծիքն արտահայտելու համար։ Հրապարակվել է Charlie Hebdo-ում և այս երգիծական շաբաթաթերթի խմբագրության վրա հարձակում է գործվել նացիստների կողմից[17]։

Մրցանակներ խմբագրել

  • 1967 «Հիշատակում», քննադատների մրցանակ մանկական գրականության տոնավաճառ Բոլոնիայում[18] (Իտալիա) Jean de la Lune
  • 1972 «Հիշատակում», քննադատների մրցանակ մանկական գրականության տոնավաճառ Բոլոնիայում[19] (Իտալիա) Բարբարայի գրքի նկարազարդումների համար
  • 1983 Գյոթեի հիմնադրամի Բուրկհարդտի մրցանակը Բազելում
  • 1995 Գրաֆիկական արվեստի ազգային մեծ մրցանակ(Grand Prix national des arts graphiques)
  • 1998 Հ.Կ. Անդերսենի անվան մրցանակ նկարազարդումների համար
  • 2004 Կարլսրուե տեխնոլոգիական ինստիտուտի պատվավոր դոկտոր
  • 2008

Պարգևներ խմբագրել

  • 1984 Արվեստի և գրականության շքանշանի հրամանատար
  • 1990 Պատվո լեգեոնի շքանշանի ասպետ
  • 199 Սպան Շքանշան «Գերմանիայի Դաշնային Հանրապետությանը մատուցած ծառայությունների համար», ֆրանս-գերմանական հարաբերությունների բնագավառում գործունեության համար
  • 2001 Պատվո լեգեոնի շքանշանի սպա[21]
  • 2004 Ակադեմիական ափի շքանշանի ասպետ[22]
  • 2013 Շքանշանի Հրամանատար «Արժանիքների համար»[23]
  • 2017 Պատվո լեգեոնի շքանշանի հրամանատար[24]։

Ստեղծագործություններ խմբագրել

  • 1943
    • Deutschland !
  • 1957
    • The Mellops Go Flying
    • The Mellops Go Diving for Treasure
    • The Brave Coward
  • 1958
    • The Mellops Strike Oil
    • Crictor (id.)
    • Agee on Film
  • 1959
    • Adelaide
    • Seeds and More Seeds
  • 1960
    • Christmas Eve at the Mellops
    • Émile (Emile)
    • Horrible, an Account of the Sad Achievements of Progress
    • Inside Marriage
    • Cartoon 60
    • Twelve WHK Characters
    • America für Anfänger
  • 1961
    • Rufus
      • Երեք ավազակներ / The Three Robbers, էկրանավորվել է 2007։ Die drei Räuber
    • The Backside of Washington
  • 1962
    • Snail, Where Are You?
    • Der Herzinfarkt
    • Fredou
    • The Monocle Peep Show
    • Cartoon 62
    • Esquire’s Book of Gambling
    • Նկարազարդումներ։
      • Comfortable Words de Bergen Evans
      • Riddle dee dee de Bennett Cerf
  • 1963
    • The Mellops Go Spelunking
    • Come Into My Parlor (coauteur avec Miriam Ungerer)
    • Նկարազարդումներ։
      • Frances Face-Maker de William Cole
      • A Book of Various Owls de John Hollendaer
      • Wer Zeichnet wie
      • Die Spottdrossel d’Ambrose Bierce
      • Esquire’s All About Women de William Cole
      • A Cat-hater’s Handbook or The Ailurophobe’s Delight de William Cole
      • The Girl We Leave Behind de Jerome Beatty
      • A Television Notebook pour CBS Television Network
  • 1964
    • One, Two, Where’s My Shoe
    • Les Carnets secrets de Tomi Ungerer (The Underground Sketchbook)
    • Նկարազարդումներ։
      • The Clambake Mutiny de Jerome Beatty
      • Flat Stanley de Jeff Brown
      • Beastly Boys and Ghastly Girls, poèmes sélectionnés par William Cole
      • Games Anyone de Robert Thomsen
      • Dear N.A.S.A., please send me a rocket de Tait Trussell et Paul Hencke
      • Erlesene Verbrechen und Makellose Morde d’Henry Slesar
  • 1965
    • Graphis n° 120 vol. 21 de Manuel Gasser (16 pages consacrées à Tomi Ungerer)
    • Նկարազարդումներ։
      • Selections from French Poetry de Kenneth F. Canfried
  • 1966
    • Orlando (Orlando the Brave Vulture)
    • Jean de la Lune (Der Mondmann)
    • Nicht Wahr?
    • Ungerer Meets the Maharadjah
    • The Party
    • Նկարազարդումներ։
      • Mr. Tall & Mr. Small de Barbara Brenner
      • Oh, What Nonsense!, poèmes sélectionnés par William Cole
      • Les Trois Bouteilles de Warwick (Warwick’s 3 Bottles) d’Andre Hodeir
      • The Too Hot to Cook Book de Miriam Ungerer
      • Guillaume l’apprenti sorcier (The Sorcerer’s Apprentice) de Barbara Hazen et Adolphe Chagot
  • 1967
    • Eat
    • Basil Ratzki. Eine Fabel
    • Le Géant de Zéralda (Zeralda’s Ogre)
    • Tomi Ungerer
    • Art Kan-George Tscherny-Tomi Ungerer
    • Иллюстрации:
      • What’s Good for a Four Year Old de William Cole
      • Look! Look! The Giggle Book de William Cole
      • Cleopatra Goes Sledding de Andre Hodeir
      • Lear’s Nonsense Verses d’Edouard Lear
      • A Case of the Giggles, compilation par William Cole
      • The Donkey Ride de Jean B. Showalter
      • Ein Bündel Geschichten für Lüsterne Leser d’Henry Slesar
  • 1968
    • Ask Me a Question
  • 1969
    • Fornicon (id.)
    • Der Gestohlene Bazillus
    • Նկարազարդումներ։
      • New York für Anfänger d’Herbert Feuerstein
  • 1970
    • Le Chapeau volant (The Hat)
    • Tomi Ungerer’s Compromises
  • 1971
    • Je m’appelle Papaski et voici mes meilleures histoires à dormir debout (I’m Papa Snap and These Are My Favourite No Such Stories)
    • La Grosse Bête de Monsieur Racine (The Beast of Monsieur Racine)
    • Affiches (The Poster Art Of Tomi Ungerer)
    • Posters of Protest
    • Նկարազարդումներ։
      • Aschenbrödels Küche d’Alice Vollenweider
  • 1972
    • Depression
    • Karikaturen
    • Die Eifel (coauteur avec Willy Brant)
    • Նկարազարդումներ։
      • Oh, That’s Ridiculous!, poèmes sélectionnés par William Cole
  • 1973
    • Pas de baiser pour maman
  • 1974
    • Allumette’’
  • 1984
    • Far out Isn’t Far Enough
  • 1986
    • Schutzengel der Hölle (Ange gardien de l’enfer, érotique)
  • 1990
    • Für Fr. und D. gefallen
  • 1991
    • Fatras, Éditions Vents d’Ouest
  • 1992
    • L’entraide — illustration sur timbre-poste français
  • 1998
    • Trémolo,  — traduit de l’allemand Tremolo -
  • 1999
  • 2000
    • Le Nuage bleu
  • 2002
    • À la guerre comme à la guerre
  • 2003
    • Guillaume l’apprenti sorcier
  • 2007
    • Neue Freunde (Éd. Diogenes Verlag AG Zürich)
    • Amis-amies (Éd. L'École des loisirs, Paris)
  • 2008
    • Zloty (Éd. Diogenes Verlag AG Zürich)
  • 2009
    • Weepers Circus[fr] À la récré (ֆրանսիական Weepers Circus ռոք խմբի մանկական երգերի աուդիոգրքերի կազմ)
    • Zloty (Éd. L'École des loisirs, Paris)
  • 2011
    • L ' Abécédaire-ի մանկական աուդիոգրքերի կազմ Բորիս Վիանի debout Sur Le Zinc խմբի բեմադրության մեջ
  • 2012
    • Քեն Լոուչի the Angels' Share ֆիլմի պաստառը
  • 2013
    • Ֆրանս-գերմանական փոստային նամականիշի էսքիզ 50-ամյակին ֆրանկո-գերմանական խաղաղության պայմանագիր[25]
    • Maître des brumes(L'École des loisirs)

Ծանոթագրություններ խմբագրել

  1. ↑ 1,0 1,1 Tomi Ungerer (նիդերլ.)
  2. ↑ 2,0 2,1 2,2 http://web.archive.org/web/20160404152827/http://jeugdliteratuur.org/auteurs/tomi-ungerer
  3. ↑ 3,0 3,1 Lambiek Comiclopedia — Lambiek, 1999.
  4. ↑ 4,0 4,1 4,2 https://zkm.de/en/person/tomi-ungerer
  5. ↑ 5,00 5,01 5,02 5,03 5,04 5,05 5,06 5,07 5,08 5,09 5,10 5,11 5,12 Bischoff G., Foessel G., Baechler C. Nouveau dictionnaire de biographie alsacienne (ֆր.) / Fédération des sociétés d'histoire et d'archéologie d'Alsace — 1982. — Vol. 37. — P. 3957. — 4434 p.
  6. ↑ 6,0 6,1 6,2 https://www.faz.net/aktuell/feuilleton/buecher/autoren/tomi-ungerer-ist-tot-der-mann-mit-herz-der-mann-mit-schmerz-16032908/tomi-ungerer-geboren-am-28-16032617.html
  7. ↑ 7,0 7,1 7,2 https://www.tomiungerer.com/
  8. ↑ 8,0 8,1 8,2 https://www.lemonde.fr/disparitions/article/2019/02/09/le-dessinateur-tomi-ungerer-est-mort_5421467_3382.html
  9. ↑ 9,0 9,1 9,2 https://www.dna.fr/edition-de-strasbourg/2019/02/09/tomi-est-decede
  10. ↑ LIBRIS — 2013.
  11. ↑ https://www.lemonde.fr/societe/article/2017/12/31/legion-d-honneur-veronique-colucci-et-tomi-ungerer-distingues_5236221_3224.html
  12. ↑ 266 // Saarland Official Gazette (գերմ.) // Amtsblatt des Saarlandes / Hrsg.: Chef der Staatskanzlei — Saarbrücken: 2008. — Vol. 2008, Iss. 27. — S. 1171.
  13. ↑ https://www.swr.de/swraktuell/bw/suedbaden/neuenburg-gutedelpreis-geht-an-tomi-ungerer/-/id=1552/did=16176994/nid=1552/1q9qt62/index.html
  14. ↑ https://www.academie-de-berlin.de/prix/preistraeger
  15. ↑ «Tomi Ungerer, le papa des « Trois Brigands », est mort» (ֆրանսերեն). Le Point. 2019 թ․ փետրվարի 9. Վերցված է 2019 թ․ փետրվարի 9-ին.
  16. ↑ Andrew Russeth (2015 թ․ մարտի 1). «Tomi Ungerer: Return of the Repressed» (անգլերեն). Art News. Վերցված է 2019 թ․ փետրվարի 9-ին.
  17. ↑ Richard Fitzpatrick (2015 թ․ մարտի 2). «Illustrator Tomi Ungerer says Ireland is the best place to live» (անգլերեն). Irish Examiner. Արխիվացված է օրիգինալից 2019 թ․ փետրվարի 12-ին. Վերցված է 2019 թ․ փետրվարի 10-ին.
  18. ↑ Premio Grafico Fiera di Bologna 1967. Արխիվացված 2017-10-27 Wayback Machine(իտալ.)
  19. ↑ «Premio Grafico Fiera di Bologna per l'Infanzia 1972». Արխիվացված է օրիգինալից 2017 թ․ հոկտեմբերի 27-ին. Վերցված է 2020 թ․ դեկտեմբերի 19-ին.
  20. ↑ Lauréats Արխիվացված 2020-12-04 Wayback Machine(ֆր.). Académie de Berlin
  21. ↑ Article du site next.liberation.fr du 6 décembre 2001(չաշխատող հղում), consulté le 17 janvier 2015.
  22. ↑ «Biographie de Tomi Ungerer». franceinter.fr. 4 décembre 2012.
  23. ↑ Ordre du mérite: 1302 «illustres et anonymes» distingués, Tomi Ungerer commandeur, sur le site dna.fr du 15 novembre 2013.
  24. ↑ " Légion d’honneur: Véronique Colucci et Tomi Ungerer distingués ", leparisien.fr, 31 décembre 2017.
  25. ↑ «timbre franco-allemand». philatelie.deutschepost.de. Արխիվացված է օրիգինալից 2016 թ․ մարտի 3-ին. Վերցված է 2019 թ․ փետրվարի 9-ին..

Արտաքին հղումներ խմբագրել

  • «Tomi Ungerer» (անգլերեն). artspace.com. Վերցված է 2019 թ․ փետրվարի 10-ին.
 Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Թոմի Ունգերեր» հոդվածին։
Ստացված է «https://hy.wikipedia.org/w/index.php?title=Թոմի_Ունգերեր&oldid=9414085» էջից