Վիքիպեդիա

Էնթոնի Իդեն

Էնթոնի Իդեն, Էյվոնի 1-ին կոմս[6][7][8][9] (անգլ.՝ Anthony Eden, 1st Earl of Avon, հունիսի 12, 1897(1897-06-12)[1][2][3][…], Դարհեմ, Անգլիա, Մեծ Բրիտանիայի և Իռլանդիայի միացյալ թագավորություն - հունվարի 14, 1977(1977-01-14)[1][2][4][…], Alvediston Manor, Alvediston, Ուիլթշիր, Ուիլտշիր, Միացյալ Թագավորություն[5]), բրիտանացի պետական գործիչ, Մեծ Բրիտանիայի պահպանողական կուսակցության անդամ։ 1935-1938 թվականներին (Սթենլի Բոլդուինի ղեկավարած կառավարության կազմում), 1940-1945 թվականներին (Ուինստոն Չերչիլի ղեկավարած կառավարության կազմում) և 1951-1955 թվականներին եղել է Մեծ Բրիտանիայի արտաքին գործերի նախարար, 1951-1955 թվականներին՝ վարչապետի տեղակալ, 1955-1957 թվականներին՝ Մեծ Բրիտանիայի 64-րդ վարչապետը[10][11][12]։ Առաջիններից մեկն է աշխարհին պատմել Եվրոպայի բոլոր հրեաներին ոչնչացնելու նացիստական պլանների մասին և ինքն էլ անձամբ հարյուրհազարավոր հրեաների է փրկել Հոլոքոստից[13]։

Էնթոնի Իդեն
անգլ.՝ Anthony Eden
Դիմանկար
Ծնվել էհունիսի 12, 1897(1897-06-12)[1][2][3][…]
ԾննդավայրԴարհեմ, Անգլիա, Մեծ Բրիտանիայի և Իռլանդիայի միացյալ թագավորություն
Մահացել էհունվարի 14, 1977(1977-01-14)[1][2][4][…] (79 տարեկան)
Մահվան վայրAlvediston Manor, Alvediston, Ուիլթշիր, Ուիլտշիր, Միացյալ Թագավորություն[5]
ԳերեզմանՈւիլտշիր
Քաղաքացիություն Միացյալ Թագավորություն
ԿրոնԱնգլիկան եկեղեցի
ԿրթությունՔրայսթ Չյորչ, Իթըն քոլեջ, Օքսֆորդի համալսարան և Ճարտարապետության, քաղաքացիական շինարարության և գեոդեզիայի համալսարան
Մասնագիտությունքաղաքական գործիչ, դիվանագետ և ազնվական
ԱմուսինBeatrice Beckett?[5] և Clarissa Eden?[5]
Ծնողներհայր՝ William Eden?[4], մայր՝ Sybil Frances Grey?[4]
Զբաղեցրած պաշտոններՄեծ Բրիտանիայի վարչապետ, Լորդերի պալատի անդամ, Մեծ Բրիտանիայի գաղտնի խորհրդի անդամ, Միացյալ Թագավորության 41-րդ գումարման պառլամենտի անդամ, Միացյալ Թագավորության 40-րդ գումարման պառլամենտի անդամ, Միացյալ Թագավորության 39-րդ պառլամենտի անդամ, Բրիտանիայի 38-րդ պառլամենտի անդամ, Միացյալ Թագավորության 37-րդ պառլամենտի անդամ, Միացյալ Թագավորության 36-րդ պառլամենտի անդամ, Միացյալ Թագավորության 35-րդ խորհրդարանի անդամ, Միացյալ Թագավորության 34-րդ գումարման ազգային ժողովի անդամ, Միացյալ Թագավորության 33-րդ խորհրդարանի անդամ, Մեծ Բրիտանիայի արտաքին գործերի նախարար, Մեծ Բրիտանիայի արտաքին գործերի նախարար, Մեծ Բրիտանիայի արտաքին գործերի նախարար, Leader of the House of Commons?, Leader of the House of Commons? և Փոքր կնիքի լորդ-պահապան
ԿուսակցությունՄեծ Բրիտանիայի պահպանողական կուսակցություն
Պարգևներ և
մրցանակներ
ԵրեխաներSimon Eden?[4], Robert Eden? և Nicholas Eden, 2nd Earl of Avon?
 Anthony Eden, 1st Earl of Avon Վիքիպահեստում

Կենսագրություն խմբագրել

Էնթոնի Իդենը սերում է ազնվականական տոհմից։ Առաջին համաշխարհային պատերազմի տարիներին կամավոր զինվորագրվել է բրիտանական բանակին, Ֆրանսիայի տարածքում մասնակցել մարտական գործողությունների։

1919-1922 թվականներին ուսանել է Օքսֆորդում՝ արևելյան լեզուների ֆակուլտետում, որն ավարտել է գերազանցության դիպլոմով։

1945-1973 թվականներին եղել է Բիրմինգհեմի համալսարանի ռեկտորը։

1961 թվականին նրան կոմսի տիտղոս է շնորհվել։

Քաղաքական գործունեություն խմբագրել

1923–1957 թթ. - Համայնքների պալատի պատգամավոր։

1935—1938 թթ. - Սթենլի Բոլդուինի ղեկավարած կառավարության կազմում արտաքին գործերի նախարար. 1938 թ. փետրվարի 20-ին հրաժարական է տվել և դուրս եկել Նևիլ Չեմբեռլենի ղեկավարած կառավարության կազմից՝ ֆաշիստական Իտալիայի և Գերմանիայի նկատմամբ վարչապետի վարած «հաշտվողական» քաղաքականությանը համաձայն չլինելու պատճառով[14]։

1940—1945 թթ. Չերչիլի ղեկավարած պատերազմական կառավարության կազմում դարձյալ զբաղեցրել է արտաքին գործերի նախարարի պաշտոնը, համարվել արժանավոր բարձրաստիճան պաշտոնյա, ով կարող էր փոխարինել Չերչիլին[15]։

1942–1945 թթ. - Համայնքների պալատի առաջնորդ։

1945 թ. հուլիսին կայացած ընտրություններում լեյբորիստների տարած հաղթանակից հետո եղել է ընդդիմության առաջնորդի տեղակալը։

1951-1955 թթ. - արտաքին գործերի նախարար և վարչապետի տեղակալ։

1955 թ. Չերչիլի պաշտոնաթողությունից հետո նշանակվել է Մեծ Բրիտանիայի վարչապետ, բայց այդ պաշտոնին երկար չի մնացել։ Նախ՝ 1956 թ. Սուեզի ջրանցքի՝ Եգիպտոսի կողմից ազգայնացվելու առնչությամբ ծագած ճգնաժամում ներքաշված Մեծ Բրիտանիան պարտություն է կրել և ԽՍՀՄ-ի ու ԱՄՆ-ի ճնշման ներքո հարկադրվել է լքել այդ տարածքը։ Հաջորդել են բնակչության զանգվածային ելույթները կառավարության դեմ, և Իդենը ստիպված է եղել թողնելու ոչ միայն վարչապետի պաշտոնը, այլև պապանողական կուսակցության առաջնորդի դերը։ Հրաժարական է տվել՝ պատճառաբանելով առողջական վիճակը[10][11][14]։

Կինոյում խմբագրել

Էնթոնի Իդենի կերպարը ներկայացվել է մի շարք կինոնկարներում, այդ թվում՝

Հիշողությունների գրքեր խմբագրել

  • Another World. London. Doubleday, 1976.
  • The Eden Memoirs: Facing the Dictators. London. Casell, 1962.
  • The Eden Memoirs: the Reckoning. London. Casell, 1965.
  • The Eden Memoirs: Full Circle. London. Casell, 1960.

Գրականություն խմբագրել

  • Aster, Sidney (1976). Anthony Eden. London: St Martin's Press. ISBN 978-0-312-04235-6. Online free
  • Peter G. Boyle: The Eden-Eisenhower Correspondence, 1955-1957. The University of North Carolina Press, 2012, ISBN 978-08078–8296-2
  • Alan Campbell Johanson: Anthony Eden. Hesperides Press, 2008, ISBN 978-1-4437-2574-3
  • David Dutton: Anthony Eden: A Life & Reputation. Oxford University Press, London 1997, ISBN 978-0-340-69139-7
  • Thomas Freiberger: Allianzpolitik in der Suezkrise 1956. V&R Unipress, Göttingen 2013, ISBN 978-3-8471-0031-7
  • Peter Hennessy: Having It So Good: Britain In The Fifties. Penguin Books, 2006, ISBN 978-0-14-100409-9
  • Yvonne Kipp: Eden, Adenauer und die deutsche Frage. Schöningh, Paderborn 2002, ISBN 978-3-506-77525-2.
  • Keith Kyle: Suez: Britain's End of Empire in the Middle East. IB Tauris, London 2011, ISBN 978-1-84885-533-5.
  • Robert Rhodes James: Anthony Eden: A Biography. McGraw-Hill, London 1987, ISBN 978-0-07-032285-1
  • D.R. Thorpe: Eden: The Life and Times of Anthony Eden, First Earl of Avon, 1897-1977. Chatto & Windus, London 2003, ISBN 978-0-7126-6505-6
  • Peter Wilby: Eden (20 British Prime Ministers of the 20th Century). Haus Publishing Ltd, London 2006, ISBN 978-1-904950-65-3

Ծանոթագրություններ խմբագրել

  1. ↑ 1,0 1,1 1,2 1,3 1,4 Bibliothèque nationale de France data.bnf.fr (ֆր.): տվյալների բաց շտեմարան — 2011.
  2. ↑ 2,0 2,1 2,2 2,3 2,4 Encyclopædia Britannica
  3. ↑ 3,0 3,1 Schellenberg W., Schutzstaffel Sonderfahndungsliste G.B. — Schutzstaffel, 1940.
  4. ↑ 4,0 4,1 4,2 4,3 4,4 4,5 4,6 4,7 4,8 Lundy D. R. The Peerage
  5. ↑ 5,0 5,1 5,2 5,3 5,4 5,5 Oxford Dictionary of National Biography / C. Matthew — Oxford: OUP, 2004.
  6. ↑ Иден / Прокопов А. Ю. // Железное дерево — Излучение. — М. : Большая российская энциклопедия, 2008. — С. 694-695. — (Большая российская энциклопедия : [в 35 т.] / гл. ред. Ю. С. Осипов ; 2004—2017, т. 10). — ISBN 978-5-85270-341-5.
  7. ↑ Ермолович Д. И. Англо-русский словарь персоналий. — М.: Рус. яз., 1993. — 336 с. — С. 115
  8. ↑ [dic.academic.ru/dic.nsf/dic_diplomatic/545/ИДЕН, Антони] в Дипломатическом словаре
  9. ↑ [dic.academic.ru/dic.nsf/bse/89635/Иден Антони] в БСЭ
  10. ↑ 10,0 10,1 |titulo=History of Sir Anthony Eden - GOV.UK|url=https://www.gov.uk/government/history/past-prime-ministers/anthony-eden%7Cobra=www.gov.uk%7Cacessodata=2019-07-27%7Clingua=en}}(չաշխատող հղում)
  11. ↑ 11,0 11,1 |titulo=Anthony Eden | Biography & Facts|url=https://www.britannica.com/biography/Anthony-Eden%7Cobra=Encyclopædia Britannica|acessodata=2019-07-27|lingua=en}}
  12. ↑ |data=1957-01-09|titulo=1957: Sir Anthony Eden resigns|url=http://news.bbc.co.uk/onthisday/hi/dates/stories/january/9/newsid_2800000/2800833.stm%7Clingua=en-GB}}(չաշխատող հղում)
  13. ↑ In December 1942, British Foreign Secretary Anthony Eden stood before the House of Commons and declared the Nazis were «now carrying into effect Hitler’s». Genocide in the XX century: the Nazi holocoust 1938—1945. The History Place.com
  14. ↑ 14,0 14,1 |titulo=BBC - History - Anthony Eden|url=https://www.bbc.co.uk/history/historic_figures/eden_anthony.shtml%7Cobra=www.bbc.co.uk%7Cacessodata=2019-07-27%7Clingua=en-GB}}(չաշխատող հղում)
  15. ↑ «Черчилль советовал королю Георгу VI в случае его, Черчилля, смерти назначить на пост премьер-министра Идена как самого способного из членов правительства» [1].
 Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Էնթոնի Իդեն» հոդվածին։
Այս հոդվածի կամ նրա բաժնի որոշակի հատվածի սկզբնական կամ ներկայիս տարբերակը վերցված է Քրիեյթիվ Քոմմոնս Նշում–Համանման տարածում 3.0 (Creative Commons BY-SA 3.0) ազատ թույլատրագրով թողարկված Հայկական սովետական հանրագիտարանից  (հ․ 4, էջ 311)։  
Ստացված է «https://hy.wikipedia.org/w/index.php?title=Էնթոնի_Իդեն&oldid=8669502» էջից