Էդվարդ Բրեդֆորդ Թիչեներ
Էդվարդ Բրեդֆորդ Թիչեներ (անգլ.՝ Edward Bradford Titchener, հունվարի 11, 1867[1][2][3], Չիչեստեր, Անգլիա, Մեծ Բրիտանիայի և Իռլանդիայի միացյալ թագավորություն - օգոստոսի 3, 1927[1][2][3], Իթակա, Նյու Յորք, ԱՄՆ) անգլո-ամերիկյան փորձարար հոգեբան։
| Էդվարդ Բրեդֆորդ Թիչեներ անգլ.՝ Edward Bradford Titchenerr | |
|---|---|
 | |
| Ծնվել է | հունվարի 11, 1867[1][2][3] |
| Ծննդավայր | Չիչեստեր, Անգլիա, Մեծ Բրիտանիայի և Իռլանդիայի միացյալ թագավորություն |
| Մահացել է | օգոստոսի 3, 1927[1][2][3] (60 տարեկան) |
| Մահվան վայր | Իթակա, Նյու Յորք, ԱՄՆ |
| Քաղաքացիություն | .svg){kind=small} Միացյալ Թագավորություն և .svg){kind=small} ԱՄՆ |
| Կրթություն | Քլարկի համալսարան, The Prebendal School? և Լայպցիգի համալսարան[4] |
| Մասնագիտություն | փիլիսոփա, հոգեբան և համալսարանի դասախոս |
| Աշխատավայր | Կոռնելի համալսարան |
| Երեխաներ | John Bradford Titchener? |
 Edward Titchener Վիքիպահեստում | |
Կյանք խմբագրել
Թիչեները Օքսֆորդի համալսարանում սովորել է հոգեբանություն, դասական լեզուներ և ֆիզիոլոգիա, այնեհետև 1890 թվականին եկել Լայպցիգ Վիլհելմ Վունդտի մոտ, որտեղ 1892 թվականին պաշտպանել է դոկտորական ատենախոսությունը։ Դրանից հետո նա տեղափոխվել է ԱՄՆ, որտեղ 1892-1927 թվականներին Կորնելի համալսարանում հոգեբանություն է դասավանդել։ Նա հիմնել է ամերիկյան առաջին հոգեբանական լաբորատորիան, որից հետո դարձել է ԱՄՆ-ում հոգեբանության «հայրը»։ Հետագայում նա բախվել է բիհեյվորիզմի հետ։ Տիտչեներին մեղադրվում էին այն բանի համար, որ փորձել է ամերիկյան փիլիսոփայական միտքը փոփոխել գերմանական փիլիսոփայական մտքով (չնայած իրականում նրա հայացքները գրեթե ամբողջությամբ ձևավորվել են բրիտանական ավանդույթների ազդեցության ներքո, որտեղ հոգեբանությունը մոտ էր բնական գիտություններին, այդ գաղփարով նա մոտ էր Վունդտին)։
Ձեռքբերումներ խմբագրել
Թիչեները առաջին անգամ ներկայացրեց «ստրուկտուալիզմ» տերմինը, ցույց տալով Վունդտի հետազոտական մոտեցումը ի տարբերություն Ուիլյամ Ջեյմսի «ֆունկցիոնալիզմի»։ Նա ինքը շարունակում էր զարգացնել այդ մոտեցումը, թեև Վյուրցբուրգի դպրոցը ներհայեցողությունը (ինտրոսպեկցիան) ընդունում էր, որպես հոգեկան գործընթացների ուսումնասիրման մեթոդ։ Նա փորձել է հոգեկանը տարանջատել որոշ բաղադրիչ տարրերի, որի ընդհանուր թիվը հասնում էր 30 000-ի, ինչը համեմատեց քիմիական տարրերի հետ։ Ըստ Թիթչեների հետազոտությունների չի կարելի անտեսել հոգեկան գործընթացների և զգացողությունների մանրամասն նկարագրությունները։ Նրա պատվին է կոչվում «Տիտչեների պատրանք»-ը (Էբինհաուզի տեսողական պատրանք), դրանք շրջաններ են շրջապատված այլ շրջանակներով և թվում է ավելի փոքր այն շրջանը, որի շրջապատող շրջանների տրամագիծը ավելի մեծ է։
Ծանոթագրություններ խմբագրել
- ↑ 1,0 1,1 1,2 1,3 1,4 Encyclopædia Britannica
- ↑ 2,0 2,1 2,2 2,3 2,4 Բրոքհաուզի հանրագիտարան (գերմ.)
- ↑ 3,0 3,1 3,2 3,3 3,4 Bibliothèque nationale de France data.bnf.fr (ֆր.): տվյալների բաց շտեմարան — 2011.
- ↑ Mathematics Genealogy Project — 1997.
 | Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Էդվարդ Բրեդֆորդ Թիչեներ» հոդվածին։ |