Դոդոշ
| Դոդոշ | ||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
.jpg) | ||||||||||
| Գիտական դասակարգում | ||||||||||
|
||||||||||
| Լատիներեն անվանում | ||||||||||
| Ranidae
| ||||||||||
|
|
Դոդոշ, տարածված անուն Բուֆոնիդե ընտանիքի գորտերի համար, որոնք բնութագրվում են չոր, կաշվե մաշկով, կարճ ոտքերով և խոշոր բշտիկներով՝ ծածկելով պարոտոիդ խցուկները[1][2]։
Գորտերի և դոդոշների միջև տարբերակումը չի կատարվում գիտական տաքսոնոմիայի մեջ, այլ տարածված է ժողովրդական մշակույթում (ժողովրդական դասակարգում), որի դեպքում դոդոշները կապված են ավելի չոր, կոպիտ մաշկի և ավելի ցամաքային միջավայրի հետ[3]։
Գիտական դասակարգման մեջ դոդոշները ներառում են իսկական դոդոշը և տարբեր կեղծ դոդոշներ, ներառյալ Անսոնիա մալայանան և Տելմատոբուֆոն։
Կենսաբանություն խմբագրել
Գիտական տաքսոնոմիայում դոդոշները հանդիպում են Բուֆոնիդե, Բոմբինաթորիդե, Պելոբաթիդե և այլ ընտանիքներում[4]։
Սովորաբար դոդոշի մաշկի վրա առաջացած հարվածներից ամենամեծը նրանք են, որոնք ծածկում են պարոտոիդ խցուկները։ Բշտիկները սովորաբար կոչվում են գորտնուկներ, բայց դրանք ոչ մի կապ չունեն պաթոլոգիական գորտնուկների հետ, որոնք չափսերով ամրագրված են, առկա են առողջ նմուշների վրա և չեն առաջանում վարակով[2]։ Առասպել է, որ դոդոշների հետ վարվելը առաջացնում է գորտնուկներ[2][5]։
Դոդոշները ոչ բուծումից անցնում են լճակների և լճերի բուծման տարածքներ։ Բոգերտը (1947) ենթադրում է, որ դոդոշների կանչը լճակների հայրենիքի ամենակարևոր ազդակն է։ Դոդոշները, ինչպես և երկկենցաղները, ցուցադրում են բուծման վայրերի հավատարմությունը (բանասիրություն)։ Առանձին ամերիկյան դոդոշներ վերադառնում են իրենց ծննդյան լճակները՝ բազմանալու, որտեղ նրանք, ամենայն հավանականությամբ, կհանդիպեն քույրերի ու եղբայրների` որպես հավանական զույգերի։ Չնայած որևէ տեսակի ներսում արհեստական օրինակներ հնարավոր են, քույրերն ու եղբայրները հազվադեպ են զուգակցվում[6]։ Դոդոշները ճանաչում և խուսափում են մտերիմների հետ զուգավորումից։ Արուների կողմից տրվող գովազդային վոկալիզացիաները ծառայում են որպես ազդակներ, որոնցով էգերը ճանաչում են հարազատներին[7]։ Այդպիսով, ազգականի ճանաչումը թույլ է տալիս խուսափել համասեռամոլությունից և դրան հաջորդող արյունակցական դեպրեսիայից։
Մշակույթի մեջ խմբագրել
Քենեթ Գրեհեմի Քամին ուռիների մեջ վեպում պարոն Դոդոշը դուրեկան է և սիրված՝ որպես եսասեր և ինքնասիրահարված, կոմիկական կերպար։ Պարոն Դոդոշը կրկին հայտնվում է որպես (1929) պիեսի գլխավոր հերոս «Դոդոշի սրահի դոդոշը» գրքի հիման վրա[8][9]։
Չինական մշակույթում Փողի դոդոշը (կամ գորտը)՝ Ջին Չանը, հանդես է գալիս որպես բարգավաճման թալիսման[10]։
Ծանոթագրություններ խմբագրել
- ↑ «toad». The American Heritage Dictionary of the English Language. Houghton Mifflin Harcourt. Վերցված է 2016 թ․ հոկտեմբերի 6-ին.
- ↑ 2,0 2,1 2,2 «toad | amphibian». Encyclopedia Britannica (անգլերեն). Վերցված է 2017 թ․ մայիսի 23-ին.
- ↑ «Toad». Dictionary.com, LLC. Վերցված է 2012 թ․ մայիսի 29-ին.
- ↑ «Anura, Taxonomic Serial No.: 173423». ITIS Report. Integrated Taxonomic Information System. Վերցված է 2012 թ․ ապրիլի 20-ին.
- ↑ Butts, W. K. (1933). Error and superstition in biology. Bios, 4(2), 52-60. www.jstor.org/stable/4603978
- ↑ «American Toad». psu.edu.
- ↑ Waldman B, Rice JE, Honeycutt RL. Kin recognition and incest avoidance in toads. Am. Zool. 1992. 32:18-30.
- ↑ «The Big Read Top 200». BBC. 2003 թ․ ապրիլ. Վերցված է 2016 թ․ հունիսի 28-ին..
- ↑ Christine Paik (2002 թ․ մարտի 19). «NPR report». NPR. Արխիվացված է օրիգինալից 2012 թ․ փետրվարի 5-ին. Վերցված է 2013 թ․ փետրվարի 26-ին.
- ↑ «Feng Shui Money Frog». Արխիվացված է օրիգինալից 2014 թ․ մայիսի 1-ին. Վերցված է 2016 թ․ հունիսի 28-ին.
Արտաքին հղումներ խմբագրել
- . Encyclopædia Britannica (անգլերեն). Vol. 26 (11th ed.). 1911. էջ 1035.
 | Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Դոդոշ» հոդվածին։ |