Գրաավիլոհի (ֆիններեն՝ graavilohi), գրավլաքս (շվեդ.՝ gravlax կամ gravad lax, հոլ.՝ gravad laks, դան․՝ gravlaks, էստ․՝ graavilõhe, իսլ.՝ graflax, բառացի «գերեզմանային սաղմոն»), ձկնուտեստ, որը դասվում է սառը խորտիկների դասին։ Ուտեստը բնորոշ է Հյուսիսային Եվրոպայի երկրներին, հատկապես Ֆինլանդիային, Շվեդիային, Նորվեգիային, Դանիային և Իսլանդիային։ Գրաավիլոհին իրենից ներկայացնում է բարձր որակի հում ձուկ, որը մարինացվում է։ Սովորաբար մատուցվում է սառը վիճակում՝ սամիթի և մանանեխի սոուսով, կարելյան բլիթներով։ Մատուցվում է հացի վրա քսված կամ եփած կարտոֆիլով։

Գրաավիլոհի
Գրաավիլոհիի բաղադրիչները
Սկանդինավյան երկրներ
Ծագում
Տեսակձկնուտեստ
Ենթատեսակհում ձկից ուտեստ և salmon dish?
Առաջացման երկիրՆորվեգիա, Դանիա, Շվեդիա, Ֆինլանդիա, Իսլանդիա
Բաղադրամասեր
Հիմնականձուկ, հաց, կիտրոն, սև պղպեղ, աղ
Հնարավորկոնյակ,
 Gravad lax Վիքիպահեստում

Անվան ծագումնաբանություն

խմբագրել

Գրաավի- արմատը, գրավ- (graavi, grav) ծագում է հյուսիսգերմանական gräva «փորել» արմատից, որը իր հերթին առաջացել է *grabą, *grabō «փոս», «գերեզման» բառույթներից, որն էլ իր հերթին ծագում է հնդեվրոպական *ghrebh- «փորել» արմատից[1][2]։ Այդ անվանումը հղվում է պատրաստման միջնադարյան ավանդույթին, որի համար նախատեսված ձուկը բռնվում էր պարտադիր նեղուցներից։ Այնուհետ ձուկը աղ էր դրվում։ Այս մեթոդը սկզբնական շրջանում կիրառվում էր նաև իսլանդական հաուկարլ և շվեդական սյուրստրեմինգ պատրաստելու համար[3]։

Պատրաստման գործընթացը

խմբագրել
 
Օձաձկան պաշտետից գրաավիլոհի

Հիմնական բաղադրամասերն են՝ գետի կամ ծովի ձուկ (Ատլանտյան սաղմոն, կարմրախայտ, կարելի է օգտագործել նաև խոշոր սիգ), աղ, շաքարավազ, սամիթ։ Ձկնային ֆիլեն ցանվում է աղով, շաքարով, սամիթով և պղպեղով։ Այնուհետև փաթաթում են ֆոլգայով։ Հաճախ ավելացնում են նաև 20- 30 գրամ ջին, կոնյակ, բրենդի կամ կալվադոս[4] և պահվում է 3-4 օր սառը վայրում՝ հաճախ ճնշման տակ։ Արդյունքում ձուկը ենթարկվում է մասնակի ֆերմենտացիայի և ստանում է յուրահատուկ համ։

Ծանոթագրություններ

խմբագրել
  1. Mikä pilasi hauen maineen? Արխիվացված 2013-12-02 Wayback Machine Lappilainen (ֆին.)
  2. «grav Svenska Akademiens ordbok; столбцы G851, 868». Արխիվացված է օրիգինալից 2016 թ․ ապրիլի 20-ին. Վերցված է 2016 թ․ նոյեմբերի 14-ին.
  3. История блюда и рецепт (на англ. языке) Արխիվացված 2014-02-27 Wayback Machine(անգլ.)
  4. Graavilohi Kotikokki (ֆին.)
 Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Գրաավիլոհի» հոդվածին։