Բարտեր, փոխանակման համակարգ առևտրի ոլորտում, որով գործարքի մասնակիցները ուղղակիորեն փոխանակում են ապրանքներ կամ ծառայություններ այլ ապրանքների կամ ծառայությունների համար՝ առանց փոխանակման միջոց օգտագործելու, ինչպես, օրինակ, փողը[1]։ Տնտեսագետները բարտերն առանձնացնում են տարբեր հիմանավորումներով։ Բարտերը սովորաբար տեղի է ունենում երկկողմանի հիմունքներով, բայց կարող է լինել բազմակողմանի (այսինքն՝ միջնորդավորված առևտրի փոխանակման միջոցով)։ Զարգացած երկրներից շատերում բարտերը սովորաբար լինում են զուգահեռ դրամական համակարգերին, որն էլ շատ սահմանափակ է։ Շուկայի դերակատարները բարտերը օգտագործում են որպես փողի փոխարինում, որպես դրամական ճգնաժամի ժամանակ փոխարկման մեթոդ, օրինակ, երբ արտարժույթը դառնում է անկայուն (օր.՝ հիպերինֆլյացիա) կամ պարզապես անհասանելի է առևտուր իրականացնելու համար։ Տնտեսագետները դեռևս Ադամ Սմիթի ժամանակներից ի վեր (1723-1790), ովքեր նայում էին սովորական և ոչ առաջադեմ հասարակություններին որպես օրինակ, և օգտագործել են բարտերի անարդյունավետությունը՝ բացատրելու փողի, տնտեսության ինչպես նաև կարգապահության զարգացման համար։ Այնուամենայնիվ, ոչ մի ազգագրական ուսումնասիրություն չի ցույց տվել, որ ներկա կամ անցյալի ցանկացած հասարակություն օգտագործել է բարտեր՝ առանց որևէ այլ փոխանակման կամ չափման միջոցների, ոչ էլ մարդաբանները չեն գտել ապացույցներ, որ փողը ծագել է բարտերից՝ փոխարենը գտել են որպես նվեր տալու (վարկային ծառայությունների առաջխաղացում- սեփական միջոցներից երկրաժամկետ գումար տալու հատկացնելու մեթոդը) ապրանքների և ծառայությունների փոխանակման ամենատարածված միջոցը[2]։

«Հարփեր» շաբաթաթերթի 1874 թ. Թերթի մի նկարազարդում, որը ցույց է տալիս մի մարդ, ով զբաղվում է բարտերով. Առաջարկելով տարատեսակ ֆերմերային ապրանքներ՝ իր տարեկան թերթի բաժանորդագրության դիմաց:

Տնտեսագիտական տեսություն խմբագրել

Ադամ Սմիթը փողի ծագման վերաբերյալ խմբագրել

Ժամանակակից տնտեսագիտության հայր Ադամ Սմիթը փորձում էր ցույց տալ, որ շուկաները (և տնտեսությունները) գոյություն ունեին միչև պետությունների կազմավորումը։ Նա պնդում էր, որ փողը կառավարությունների ստեղծում չէ։ Նրա կարծիքով, շուկաները առաջացան աշխատանքի բաժանումից, որի միջոցով անհատները սկսեցին մասնագիտանալ հատուկ արհեստների մեջ, և, հետևաբար, նրանք ստիպված էին կախված լինել ուրիշներից։ Այս ապրանքներն առաջին հերթին փոխանակվել են բարտերային ապրանքներով։ Մասնագիտացումը կախված էր առևտրից, բայց խոչընդոտում էր այն, «ցանկության կրկնակի համընկնումը», որը պահանջում է բարտերը, այսինքն՝ փոխանակման միջև տեղի ունենալու համար, յուրաքանչյուր մասնակից պետք է ուզենա այն,ինչ ուրիշներն ունեն։ Այս հիպոթետիկ պատմությունն ավարտելու համար արհեստավորները կուտակում էին մեկ առանձնահատուկ լավ բան, լիներ դա աղ կամ մետաղ, որից կարծում էին, որ ոչ ոք չի հրաժարվի։ Համաձայն Սմիթի այսպես էլ ծագել է փողը։ Փողը, որպես համընդհանուր ցանկալի փոխանակման միջոց, թույլ է տալիս յուրաքանչյուր գործարք մաս առ մաս առանձնացնել։ Բարտերը բնութագրվում է Ադամ Սմիթի «Ազգերի հարստություն» ֆիլմում՝ ստորացնող բառապաշարով. «Գրկախառնություն, փոխանակում, խտացում »։ Այն բնութագրվել է նաև որպես բացասական փոխադարձություն կամ «եսասիրական շահադիտություն»։ Սակայն, հակառակը, մարդաբանները պնդում են, որ «երբ անբարո հասարակություններում ինչ-որ բան, որը նման է բարտերների, տեղի է ունենում գրեթե միշտ անծանոթ մարդկանց միջև»[3]։ Բարտերը տեղի է ունեցել անծանոթների, այլ ոչ թե համագյուղացիների միջև, ուստի չի կարելի բացատրել այնպես որ առանց պետության է փողը ծագել։ Քանի որ առևտրով զբաղվող մարդկանց մեծ մասը ճանաչում էին միմյանց, փոխանակումը նպաստվում էր վարկի երկարացման միջոցով։ «Նվեր» տերմինի հեղինակ Մարսել Մաուսը պնդում է, որ առաջին տնտեսական պայմանագրերը չպետք է գործեին ինչ-որ մեկի տնտեսական շահերից ելնելով, և որ փողը նախքան փոխանակումը խթանվում էր փոխադարձության և վերաբաշխման գործընթացների միջոցով, այլ ոչ թե բարտերային գործողությունների[4]։ Նման հասարակություններում ամենօրյա փոխանակման հարաբերությունները բնութագրվում են ընդհանրացված փոխադարձության կամ ոչ հաշվարկային ընտանեկան «կոմունիզմի» միջոցով, որտեղ յուրաքանչյուրը վերցնում է ըստ իրենց կարիքների և տալիս է այնպես, ինչպես կա։

Գնաճ և դրամավարկային քաղաքականություն խմբագրել

Որպես վճարելամիջոց՝ փողը հեշտացնում է առևտուրը։ Այն ըստ էության արժեքի չափման միավոր է, ինչպես նաև ունի կուտակման գործառույթ, ինչը կրեդիտի ստեղծման հիմքն է։ Նրա տնտեսական ֆունկցիան հակադիր է բարտերին՝ ոչ փողային կամ ապրանքային փոխանակությանը։ Հաշվի առնելով աապրանքների և դրանց արտադրողների մեծ բազմազանությունը՝ բարտերը կարող է մեծ դժվարություններ առաջացնել՝ կախված նրանից, թե ինչեր են փոխանակվում, օրինակ՝ խնձոր և գիրք։ Փողը կարող է կրճատել փոխանակման տրանսակցիոն ծախսերը՝ շնորհիվ իր ճանաչելիության։ Այսինքն, վաճառողի համար ավելի հարմար է որպես փոխանակման միջոց ընդունել փողը, քան որևէ արտադրանք։ Տնտեսության մակարդակում տեսությունը և փաստացի տվյալները գտնվում են կայուն համապատասխանության մեջ՝ սկսած փողի առաջարկից, վերջացրած համախառն անվանական արդյունքով և գների ընդհանուր մակարդակով։ Այդ պատճառով փողի առաջարկի կարգավորումը հանդիսանում է դրամավարկային քաղաքականության առանցքը։

Փոխանակման առանձնահատկություններ խմբագրել

Հաճախ փոխանակման գործարքների հետ կապված են հետևյալ հատկանիշները.

Կա պահանջարկի կենտրոնացում այլ տեսակի իրերի համար։

Ամենից հաճախ, կողմերը ապրանքներ և ծառայություններ են փոխանակում ապրանքների կամ ծառայությունների դիմաց, որոնք տարբերվում են նրանից, ինչ նրանք պատրաստ են հրաժարվել։

Փոխանակման գործարքի կողմերը և՛ հավասար են, և՛ ազատ։

Կողմերից ոչ մեկը մյուսի նկատմամբ առավելություններ չունի, և երկուսն էլ ազատ են ցանկացած պահի թողնել առևտուրը։

Գործարքը կատարվում է միաժամանակ։

Սովորաբար ապրանքները վաճառվում են նույն ժամանակահատվածում։ Առևտրի ենթակա ծառայությունների դեպքում, սակայն, առևտրի երկու մասերը կարող են առանձնացվել։

Գործարքը փոխակերպող է:

Փոխանակման գործարքը «օբյեկտները տեղափոխում է արժեքի ռեժիմների միջև», ինչը նշանակում է, որ ապրանքը կամ ծառայությունը, որը վաճառվում է, կարող է ստանալ նոր նշանակություն կամ արժեք իր ստացողի մոտ, քան սկզբնական սեփականատիրոջը[5]։

Չկա արժեքի չափանիշ։

Առևտրի յուրաքանչյուր կողմը գնահատելու իրական միջոց չկա։ Տեղի են ունենում սակարկություններ՝ կապված ոչ թե կողմերից յուրաքանչյուրի ապրանքի կամ ծառայության արժեքի հետ, այլ այն պատճառով, որ գործարքի յուրաքանչյուր խաղացող ցանկանում է այն, ինչ առաջարկվում է մյուսի կողմից[5]։

Առավելություններ խմբագրել

Քանի որ ուղղակի փոխանակումը փողով վճարում չի պահանջում, այն կարող է օգտագործվել, երբ փողը պակասում է, երբ քիչ տեղեկություններ կան առևտրային գործընկերների վարկային արժանիքների մասին, կամ երբ առկա է վստահության բացակայություն առևտրականների միջև։

Փոխանակումը տարբերակ է նրանց համար, ովքեր չեն կարող իրենց թույլ տալ փողի մեջ պահել իրենց հարստության փոքր պաշարը, հատկապես հիպերինֆլյացիոն իրավիճակներում, որտեղ փողը արագ արժեզրկվում է[6]

Սահմանափակումներ խմբագրել

Բարտերի սահմանափակումները հաճախ բացատրվում են փողի համեմատ փոխանակումը հեշտացնելու հարցում դրա անարդյունավետության առումով։ Ասում են, որ բարտերը «անարդյունավետ» են, քանի որ.

  • Պետք է լինի «ցանկությունների կրկնակի համընկնում»

Որպեսզի երկու կողմերի միջև բարտեր տեղի ունենան, երկու կողմերն էլ պետք է ունենան այն, ինչ ուզում է մյուսը։

  • Արժեքի ընդհանուր չափանիշ չկա

Դրամավարկային տնտեսության մեջ փողը խաղում է բոլոր ապրանքների արժեքի չափման դերը, այնպես որ դրանց արժեքները կարելի է գնահատել միմյանց դեմ. այդ դերը կարող է բացակայել բարտերային տնտեսության մեջ։

  • Որոշ ապրանքների անբաժանելիություն

Եթե անձը ցանկանում է գնել ուրիշի ապրանքների որոշակի քանակ, բայց վճարել է միայն մեկ այլ բանի անբաժանելի միավոր, որը արժե ավելին, քան այն, ինչ ցանկանում է ձեռք բերել անձը, բորսայական գործարք չի կարող տեղի ունենալ։

  • Հետաձգված վճարումների ստանդարտների բացակայություն

Սա կապված է ընդհանուր արժեքի չափման բացակայության հետ, չնայած, եթե պարտքը մուծվում է այն միավորներով, որոնք, ի վերջո, կօգտագործվեն վճարման մեջ, դա խնդիր չէ։

  • Հարստությունը պահելու դժվարություն

Եթե հասարակությունը ապավինում է բացառապես փչացող ապրանքներին, ապագայի համար հարստություն պահելը կարող է անիրագործելի լինել։ Այնուամենայնիվ, որոշ բարտերային տնտեսություններ այս նպատակի համար ապավինում են երկարատև ապրանքների, ինչպիսիք են ոչխարները կամ անասունները[7]։

Պատմություն խմբագրել

Լուռ շուկա խմբագրել

 
«Սպիտակ առևտրականները փոխանակվում են հնդիկների հետ» 1820 թ

Մյուս մարդաբանները կասկածի տակ են առել, թե արդյոք բարտերային տիպը, որպես կանոն, գտնվում է «տոտալ» անծանոթ մարդկանց միջև, բեռների ձև, որը հայտնի է որպես «լուռ առևտուր»։ Լուռ առևտուրը կամ համր շուկան, որը կոչվում է նաև լուռ բարտեր, համր բարտեր («համր» այստեղ օգտագործվում է «հին» իմաստով) կամ պահեստային առևտուր, մի մեթոդ է, որի միջոցով առևտրականները, ովքեր չեն կարողանում խոսել նույն լեզվով, կարող են առևտուր անել առանց խոսելու։ Այնուամենայնիվ, Բենջամին Օրլովան ցույց է տվել, որ մինչ բարտերը տեղի են ունենում «լուռ առևտրի» միջոցով (օտարների միջև), այն հանդիպում է նաև առևտրային շուկաներում։ «Քանի որ բարտերը առևտրի վարման դժվար մեթոդ է, դա տեղի է ունենալու միայն այն դեպքում, երբ փողի օգտագործման վերաբերյալ կան ինստիտուցիոնալ խիստ սահմանափակումներ, կամ երբ բարտերը խորհրդանշորեն նշանակում են հատուկ սոցիալական փոխհարաբերություններ և օգտագործվում են լավ սահմանված պայմաններում[8]։ Քրիթ Հարթը վերլուծելով Թրոբրիանդյան կղզիների առափնյա և ներքին գյուղերի, բեռների միջև վերլուծությունը կարևորեց տարբերությունը համայնքների ղեկավարների միջև բարձր արարողակարգային նվերների փոխանակման միջև և առանձին տնային տնտեսությունների միջև տեղի ունեցող բորսայի միջև։ Բռնկումը, որը տեղի է ունենում անծանոթ մարդկանց միջև, հնարավոր է՝ առաջնորդների նվերների փոխանակմամբ հաստատված ավելի մեծ ժամանակավոր քաղաքական պատվերի պատճառով։ Դրանից նա եզրակացնում է, որ բարտերը «ատոմացված փոխազդեցություն է, որը նախազգուշացվում է հասարակության ներկայությամբ» (այսինքն՝ նվերների փոխանակմամբ հաստատված սոցիալական կարգը), և ամբողջովին բնորոշ չէ անծանոթ մարդկանց միջև կնքվող գործարքներին[9]։

Դրամավարկային ճգնաժամի ժամանակներ խմբագրել

Ֆինանսական համակարգի կայունության համատեքստում ֆինանսական ճգնաժամը սահմանվում է որպես ֆինանսական հաստատության կամ հաստատությունների իրացվելիության և/կամ վճարունակության լուրջ հիմնախնդիրների առաջացում կամ դրանց առաջացման բարձր հավանականության առկայություն, որը կարող է հանգեցնել ֆինանսական համակարգի գործառույթների խաթարմանը և/կամ ֆինանսական համակարգի նկատմամբ վստահության կորստին։ Իրավիճակը ճգնաժամային որակելու պարագայում հանձնաժողովը մշակում և առաջարկում է ֆինանսական կայունության վերականգմանն ուղղված գործողությունների ծրագիր։ Այն պետք է իրենից ներկայացնի սկզբունքների, գործընթացների և գործողությունների ամբողջություն, որոնք ուղղված կլինեն ճգնաժամային իրավիճակներում ֆինանսական համակարգում համակարգային ռիսկի կանխմանը կամ դրա բացասական հետևանքների վերացմանը՝ առավել արագ և արդյունավետ ձևով։ Ֆինանսական կայունության և հատուկ կարգավորման հանձնաժողովի կողմից առաջարկվող միջոցառումները պետք է հնարավորինս համապատասխանեն հետևյալ սկզբունքներին.

  • Օպերատիվություն և ամբողջականություն
  • Մրցակցության ապահովում
  • Հանրային միջոցների պաշտպանություն
  • Տեղեկատվության պարբերաբար փոխանակում և գաղտնիության ապահովում
  • Թափանցիկություն

Անհրաժեշտության դեպքում գործողությունների ծրագրում ներառված առաջարկությունների փաթեթի քննարկման ընթացքում կարող են դիտարկվել միջազգային պրակտիկայում տարածում ստացած հատուկ կարգավորման ռեժիմ/ռեժիմներ /Resolution plan/:

Փոխանակումներ խմբագրել

 
19-րդ դարի փոխանակման օրինակ. Աշխատանքի նմուշ Cincinnati Time Store-ի աշխատանքային նոտայի համար: Սկանավորված է Equitable Commerce-ից Ջոսիա Ուորեն (1846)

Տնտեսական պատմաբան Կառլ Պոլանին պնդում է, որ այնտեղ, երբ բեռները լայն տարածում ունեն, և կանխիկ դրամական միջոցները սահմանափակ են, բարտերային օգնությունն իրականացվում է վարկի, բրոկերների և փողերի օգտագործմամբ՝ որպես հաշվի միավոր (այսինքն՝ ապրանքները գնի հաշվարկման համար)։ Այս բոլոր ռազմավարությունները հայտնաբերված են հին տնտեսություններում, ներառյալ Պտղոմեական Եգիպտոսը։ Դրանք նաև հիմք են հանդիսանում բորսայական փոխանակման ավելի հեշտ և նոր համակարգերի համար[10]։ Թեև բարտերը իրականացվում է ոչ ֆորմալ հիմունքներով անհատների և բիզնեսի միջև, կազմակերպվում են նաև բորսայական փոխանակումներ, որոնք իրականացվում են երրորդ անձանց բարտեր անցկացնելու համար, ինչը օգնում է հաղթահարել որոշ բարտերային սահմանափակումներ։ Բորսայական փոխարկումը գործում է որպես բրոքեր (միջնորդ) և բանկ, որում յուրաքանչյուր մասնակից անդամ ունի հաշիվ, որը գանձվում է գնումների կատարման ժամանակ, և վաճառվում է այն, երբ վաճառքը համարվում է իրականացված։ Ժամանակակից բարտերը և առևտուրը զարգանում են մեծ արագությամբ՝ դառնալով վաճառքի ավելացման, կանխիկ դրամի պահպանման, գույքագրման շարժման և ամբողջ բիզնեսի համար արտադրության ավելցուկային հնարավորություններ օգտագործելու արդյունավետ մեթոդ։ Բորսայում գործող ձեռնարկությունները վաստակում են առևտրային վարկեր (կանխիկի փոխարեն), որոնք պահվում են իրենց հաշվին։ Դրանից հետո նրանք հնարավորություն ունեն ձեռք բերել ապրանքներ և ծառայություններ այլ անդամներից՝ օգտագործելով իրենց առևտրային վարկերը. Նրանք պարտավոր չեն գնել նրանցից, ում համար վաճառել են, և հակառակը։ Փոխանակումը կարևոր դեր է խաղում, քանի որ դրանք յուրաքանչյուր անդամին տրամադրում են հաշվառման, բրոքերային փորձաքննություն և ամսական հայտարարություններ։ Առևտրային փոխանակումների արդյունքում գումար են վաստակում՝ յուրաքանչյուր գործարքի համար գանձելով միջնորդավճար։ Գործարքի վճարները սովորաբար տատանվում են 8-15% -ի սահմաններում։ 18-րդ դարի ընթացքում մանրածախ առևտրով զբաղվողները սկսեցին հրաժարվել բեռնակրության գերակշռող համակարգից։ Ֆրանսիայում Փարիզի Պալայ կոմպլեքսից դուրս գործող մանրածախ առևտուր իրականացնողները Եվրոպայում առաջիններից էին, ովքեր հրաժարվեցին սահմանափակումից և հաստատուն գներ ընդունեցին՝ այդպիսով իրենց հաճախորդներին աջակցել բորտեր հաստատելու դժվարությունըհաղթահարել։ Պալայի մանրածախ առևտուրը վաճառում էր շքեղ ապրանքներ, որոնք դիմում էին մեծահարուստ էլիտային և միջին դասերին։ Խանութներում տեղադրված էին երկար ապակե արտաքին պատուհաններ, որոնք թույլ էին տալիս զարգացող զվարճանալ երևակայություններով, նույնիսկ այն դեպքում, երբ գուցե նրանք չէին կարողանա թույլ տալ մանրածախ բարձր գները։ Այսպիսով, Palais-Royal- ը դարձավ գնումների արկադային նոր ոճի առաջին օրինակներից մեկը, որն ընդունեց բարդ, ժամանակակից առևտրային համալիրի հետքերով և նաև փոխեց գնագոյացման կառուցվածքները՝ ինչպես արիստոկրատիայի, այնպես էլ միջին դասի համար։

Փոխանակում բիզնեսում խմբագրել

Բիզնեսում փոխանակման առավելությունն այն է, որ մեկը ծանոթանում է միմյանց հետ, խրախուսում է վարձակալության համար ներդրումները (ինչն անարդյունավետ է) և կարելի է առևտրային պատժամիջոցներ կիրառել անազնիվ գործընկերների նկատմամբ[11]։

Համաձայն Միջազգային փոխադարձ առևտրի ասոցիացիայի՝ արդյունաբերության առևտրային մարմնի, 2008 թվականին ավելի քան 450,000 ձեռնարկություններ 10 միլիարդ դոլարի գործարքներ են կատարել աշխարհում, և պաշտոնյաներն ակնկալում են, որ 2009 թվականին առևտրի ծավալը կաճի 15 տոկոսով[12]։

Ենթադրվում է, որ ավելի քան 450,000 բիզնես Միացյալ Նահանգներում 2010 թվականին ներգրավված է եղել փոխանակման աշխատանքներում։ Կան մոտավորապես 400 առևտրային և կորպորատիվ փոխանակման ընկերություններ, որոնք սպասարկում են աշխարհի բոլոր մասերը։ Բազմաթիվ հնարավորություններ կան ձեռնարկատերերի համար՝ սկսելու բարտերային փոխանակում։ ԱՄՆ-ի և Կանադայի մի քանի խոշոր քաղաքներ ներկայումս չունեն տեղական փոխանակման փոխանակում։ ԱՄՆ-ում կան երկու արդյունաբերական խմբեր՝ Առևտրային փոխանակումների ազգային ասոցիացիան (NATE) և Միջազգային փոխադարձ առևտրային ասոցիացիան (IRTA): Երկուսն էլ առաջարկում են ուսուցում և նպաստում են բարձր բարոյական չափանիշներին իրենց անդամների շրջանում։ Ավելին, յուրաքանչյուրը ստեղծել է իր արժույթը, որի միջոցով իր անդամ ապրանքային ընկերությունները կարող են առևտուր անել։ NATE-ի արժույթը հայտնի է որպես BANC, իսկ IRTA-ի արժույթը կոչվում է Համընդհանուր արժույթ (UC)[13]։

Կանադայում փոխանակումը շարունակում է բարգավաճել։ B2B փոխանակման ամենամեծ փոխանակումը Tradebank-ն է, որը հիմնադրվել է 1987 թվականին։ P2P փոխանակումը վերածնունդ է ապրել Կանադայի խոշոր քաղաքներում Bunz-ի միջոցով, որը ստեղծվել է որպես Facebook խմբերի ցանց, որը վերածվել է առանձին փոխանակման վրա հիմնված հավելվածի 2016 թվականի հունվարին։ առաջին տարի Bunz-ը հավաքեց ավելի քան 75000 օգտատեր աշխարհի ավելի քան 200 քաղաքներում[14]։

Կորպորատիվ փոխանակումը կենտրոնանում է ավելի մեծ գործարքների վրա, ինչը տարբերվում է ավանդական, մանրածախ առևտրային փոխանակումից։ Կորպորատիվ փոխանակման փոխանակումները սովորաբար օգտագործում են լրատվամիջոցները և գովազդը որպես իրենց ավելի մեծ գործարքների լծակ։ Այն ենթադրում է արժութային միավորի օգտագործում, որը կոչվում է «առևտրային վարկ»։ Առևտրային վարկը ոչ միայն պետք է հայտնի և երաշխավորված լինի, այլև պետք է գնահատվի այն չափով, որով կարող էին ձեռք բերել մեդիան և գովազդը, եթե «հաճախորդն» ինքը գներ այն (անորոշությունը և ռիսկը վերացնելու պայմանագիր)։

Խորհրդային երկկողմ առևտուրը երբեմն կոչվում է «փոխանակման առևտուր», քանի որ չնայած գնումները արտահայտված էին ԱՄՆ դոլարով, գործարքները մուտքագրվում էին միջազգային քլիրինգային հաշվին՝ խուսափելով կանխիկ դրամի օգտագործումից։

Հարկային հետևանքներ խմբագրել

Միացյալ Նահանգներում Կառլ Հեսը օգտագործում էր փոխանակումը, որպեսզի դժվարացնի IRS-ի համար բռնագրավել իր աշխատավարձը և որպես հարկային դիմադրության ձև։ Հեսսը բացատրեց, թե ինչպես է նա դիմել փոխանակմանը 1975 թվականին The New York Times-ի համար հրապարակված հոդվածում[15]։ Այնուամենայնիվ, IRS-ն այժմ պահանջում է, որ փոխանակումները ներկայացվեն 1982 թվականի հարկային սեփականության և հարկային պատասխանատվության օրենքի համաձայն։ Փոխանակման փոխանակումները համարվում են հարկվող եկամուտ։ IRS-ը և պետք է զեկուցվի 1099-B ձևաթղթով։ Համաձայն IRS-ի՝ «փոխանակվող ապրանքների և ծառայությունների արդար շուկայական արժեքը պետք է ներառվի երկու կողմերի եկամուտների մեջ»[16]։

Մյուս երկրները, սակայն, չունեն հաշվետվության այն պահանջը, որը կատարում է ԱՄՆ-ն՝ կապված բարտերային գործարքներից ստացված եկամուտների հետ, սակայն հարկումը վարվում է այնպես, ինչպես կանխիկ գործարքը։ Եթե մեկը փոխանակում է շահույթի համար, ապա վճարում է համապատասխան հարկը. եթե որևէ մեկը վնաս է պատճառում գործարքին, ապա նրանք ունեն կորուստ։ Բիզնեսի համար փոխանակումը նույնպես համապատասխանաբար հարկվում է որպես բիզնեսի եկամուտ կամ բիզնես ծախս։ Շատ բարտերային փոխանակումներ պահանջում են, որ մեկը գրանցվի որպես բիզնես։

Երկրներում, ինչպիսիք են Ավստրալիան և Նոր Զելանդիան, փոխանակման գործարքները պահանջում են համապատասխան հարկային հաշիվ-ապրանքագրեր, որոնք հայտարարում են գործարքի արժեքը և դրա փոխադարձ GST բաղադրիչը։ Փոխանակման գործարքների բոլոր գրառումները նույնպես պետք է պահվեն գործարքի կնքումից հետո առնվազն հինգ տարի[17]։

Վերջին զարգացումներ խմբագրել

Իսպանիայում (մասնավորապես Կատալոնիայի տարածաշրջանում) աճում է փոխանակման շուկաները[18]։ Այս փոխանակման շուկաները կամ սվոփը աշխատում են առանց փողի։ Մասնակիցները բերում են իրեր, որոնք իրենց պետք չեն և փոխանակում այլ մասնակցի անցանկալի ապրանքների հետ։ Երեք կողմերի միջև փոխանակումը հաճախ օգնում է բավարարել ճաշակը, երբ փորձում են շրջանցել այն կանոնը, որ փողն անթույլատրելի է[19]։

Այլ օրինակներ են El Cambalache-ը Սան Կրիստոբալ դե Լաս Կասասում, Չիապասում, Մեքսիկայում[20] և հետխորհրդային հասարակություններում[21]։

Վերջին բլոկչեյն տեխնոլոգիաները հնարավորություն են տալիս իրականացնել ապակենտրոնացված և ինքնավար բարտերային փոխանակումներ, որոնք կարող են օգտագործվել ամբոխների կողմից զանգվածային մասշտաբով։ BarterMachine-ը[22][23] Ethereum խելացի պայմանագրերի վրա հիմնված համակարգ է, որը թույլ է տալիս բազմաթիվ տեսակի և քանակի նշանների ուղղակի փոխանակում ուրիշների հետ։ Այն նաև տրամադրում է լուծումների հանքագործ, որը թույլ է տալիս օգտվողներին հաշվարկել ուղղակի փոխանակման լուծումները իրենց բրաուզերներում։ Փոխանակման լուծումները կարող են ներկայացվել BarterMachine-ին, որը կկատարի նշանների կոլեկտիվ փոխանցում օգտատերերին պատկանող բլոկչեյն հասցեների միջև։ Եթե օգտատերերի պահանջները բավարարելուց հետո մնացին ավելցուկային նշաններ, մնացորդները կտրվեն որպես վարձատրություն լուծում հանքագործին։

Ծանոթագրություններ խմբագրել

  1. O'Sullivan, Arthur; Steven M. Sheffrin (2003). Տնտեսագիտություն. Սկզբունքները գործողություններում. էջ 243. ISBN 0-13-063085-3.
  2. Strauss, Շտրաուս, Իլանա Է. (2016 թ․ փետրվարի 26). ««Բարտերային տնտեսության առասպելը»։». The Atlantic (ամերիկյան անգլերեն). Վերցված է 2020-22-05-ին.{{cite web}}: CS1 սպաս․ բազմաթիվ անուններ: authors list (link)
  3. Գրեյբեր, Դավիթ (2001). Դեպի մարդաբանական արժեքների տեսություն.Մեր երազների կեղծ մետաղադրամը. Նյու Յորք: Palgrave. էջ 154.
  4. Գրեյբեր, Դավիթ (2001). Դեպի մարդաբանական արժեքների տեսություն.Մեր երազների կեղծ մետաղադրամը. Նյու Յորք: Palgrave. էջ 153–4.
  5. 5,0 5,1 Humphrey, Caroline (1992). Barter, Exchange and Value: An Anthropological Approach (English). Cambridge University Press. էջեր 1-10. ISBN 9781316582459.{{cite book}}: CS1 սպաս․ չճանաչված լեզու (link)
  6. Humphrey, Caroline (1985). «Barter and Economic Disintegration». Man. 20 (1): 66–7. doi:10.2307/2802221. JSTOR 2802221.
  7. Robert E. Wright and Vincenzo Quadrini. Փող և բանկային գործեր.Գլուխ 3 բաժին 1, Սիրո, փողի և գործարքների արդյունավետության հասանելիություն Հունիսի 29, 2012 թ
  8. Պլատներ, Ստյուարտ (1989). Պլատներ, Ստյուարտ (ed.). Մարդաբանության տնտեսագիտություն. Ստանֆորդ, Կալիֆորնիա: Ստանֆորդի համալսարանի մամուլ. էջ 179.
  9. M. Bloch, J. Parry (1989). Փող և փոխանակման բարոյականություն. Քեմբրիջ: Քեմբրիջի համալսարանի մամուլ. էջ 10.
  10. Պոլանի, Կարլ (1957). Պոլանի, Կարլ display-editors=; և այլք: (eds.). Առևտուրը և շուկան վաղ կայսրություններում. Գլենսո, Իլինոյս: Ազատ մամուլ. էջ 14. {{cite book}}: |editor= has generic name (օգնություն); Explicit use of et al. in: |editor= (օգնություն); Missing pipe in: |editor= (օգնություն)
  11. Canice Prendergast and Lars A. Stole (sept.1996) Non-Monetary Exchange Within Firms and Industry, National Bureau of Economic Research Working Paper No. 5765.
  12. TIMES, nov. 2009
  13. «Grand Central Barter». Արխիվացված է օրիգինալից 2015 թ․ մարտի 6-ին. Վերցված է 2015 թ․ մարտի 11-ին.
  14. «Facebook Is Trying To Build a Successful Online Marketplace. Here's How One Group Did». Bloomberg.com. 2016 թ․ հոկտեմբերի 24. Վերցված է 2017 թ․ օգոստոսի 9-ին.
  15. David M. Gross, ed. (2008). We Won't Pay: A Tax Resistance Reader. էջեր 437–440.
  16. «Tax Topics - Topic 420 Bartering Income». United States Internal Revenue Service. {{cite journal}}: Cite journal requires |journal= (օգնություն)
  17. Office, Australian Taxation. «Barter and trade exchanges». www.ato.gov.au (ավստրալիական անգլերեն). Վերցված է 2022 թ․ մայիսի 2-ին.
  18. Homenatge A Catalunya II (Motion Picture). Spain, Catalonia: IN3, Universita Oberta de Catalunya, Creative Commons Licence. 2010. Արխիվացված է օրիգինալից 2011 թ․ հունվարի 1-ին. Վերցված է 2011 թ․ հունվարի 15-ին. «A documentary, a research, a story of stories about the construction of a sustainable, solidarity economics and decentralized weaving nets that overcome the individualization and the hierarchical division of the work, 2011.»
  19. Barcelona's barter markets (from faircompanies.com. Accessed 2009-06-29.)
  20. Erin Araujo (2018/1-2) Moneyless economics and non-hierarchical exchange values in Chiapas, Mexico. Journal des anthropologues (n° 152-153), pages 147-170
  21. Paul Seabright (2000) The vanishing rouble : barter networks and non-monetary transactions in post-Soviet societies. Cambridge [etc.] : Cambridge University Press.
  22. Ozturan, C. (2020). "Barter Machine: An Autonomous, Distributed Barter Exchange on the Ethereum Blockchain", Ledger, 5.
  23. BarterMachine (from www.bartermachine.org Accessed 2021-09-05.)

Արտաքին հղումներ խմբագրել