Բալոբան
Բալոբան
Բալոբան
Դասակարգում
Թագավորություն  Կենդանիներ (Animalia)
Տիպ/Բաժին Քորդավորներ (Chordata)
Ենթատիպ Ողնաշարավորներ (Vertebrata)
Դաս Թռչուններ (Aves)
Կարգ Բազեանմաններ (Falconiformes)
Ընտանիք Բազեներ (Falconidae)
Ցեղ Բազե (Falco)
Տեսակ Բալոբան (F. cherrug)
Միջազգային անվանում
Falco cherrug
Տարածվածություն և պահպանություն
Հատուկ պահպանության կարգավիճակ՝
Տաքսոնի տարածվածությունը
Տաքսոնի տարածվածությունը

Բալոբան (լատին․՝ Falco cherrug), բազեների կարգի գիշատիչ թռչուն։ Բալոբանը շիկամոխրագույն է, նստակյաց, հանդիպում է լեռնատափաստաններում, մերձարևադարձային շրջաններում, ձմռանը՝ նաև Արարատյան դաշտում։ Ունի սուր ձայն։ Գրանցված է Հայաստանի Կարմիր գրքում։

Տարածվածություն

խմբագրել

Տարածված է Արևելյան Եվրոպայի տափաստանային և անտառատափաստանային գոտիներում՝ մինչև Նախակովկաս, Ղազախստան, Միջին Ասիա, Արևմտյան Սիբիր, Ալթայ, Տուվա, Անդրբայկալ։ Հայաստանում նստակյաց, բնադրող տեսակ է, հանդիպում է Երևանի շրջակայքում, Գավառի, Վայքի, Արարատի, Վարդենիսի, Ճամբարակի, Ստեփանավանի, Թալինի, Էջմիածնի շրջաններում[1]։

Էկոլոգիա

խմբագրել

Ապրում են Ախուրյանի հովտի՝ ծառերից զուրկ կիսանապատային տեղամասերով շրջապատված ժայռային զանգվածներում։ Ներկայումս ապրելավայրերն ինտենսիվորեն օգտագործվում են որպես արոտավայրեր։ Բները սովորաբար տեղադրված են ժայռեզրերին և խորշերում։ Բնադրում են ծառերի վրա, ձվադրում են ապրիլին՝ դնելով 1-6, ավելի հաճախ՝ 3-4 ձու։ Թխսումը տևում է 30 օր, մասնակցում են ինչպես էգը, այնպես էլ արուն։ Ձվադրման շրջանը՝ 40-45 օր, հուլիսի առաջին կեսին նկատվում են երիտասարդ թռչունները։ Սնվում են միջին չափերի կաթնասուններով և թռչուններով[1]։

Պահպանություն

խմբագրել

Հայաստանի համար անհետացող տեսակ է։ Գրանցված է նախկին ԽՍՀՄ Կարմիր գրքում։ ԲՊՄՄ Կարմիր ցուցակի չափորոշիչներով գնահատվում է որպես վտանգված տեսակ։

Թվաքանակը և դրա փոփոխման միտումները հայտնի չեն։

Վտանգման հիմնական գործոնները հայտնի չեն։

Պահպանվում է «Խոսրովի անտառ» արգելոցում և «Սևան» ազգային պարկում[1]։

Ծանոթագրություններ

խմբագրել
  1. 1,0 1,1 1,2 Հայաստանի Կարմիր գիրք. Երևան: Հայաստանի բնապահպանության նախարարություն. 2010. ISBN 978-99941-2-420-6.
 Վիքիցեղերն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Բալոբան» հոդվածին։
 Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Բալոբան» հոդվածին։