Արկած (իտալ.՝ L'Avventura), իտալացի ռեժիսոր Միքելանջելո Անտոնիոնիի կինոդրաման։ Ֆիլմը Կաննի կինոփառատոնում ստացել է հատուկ մրցանակ (1960), մեծ հակասություններ է առաջացրել հանդիսատեսի շրջանում՝ Միքելանջելոյին բերելով համաշխարհային հռչակ։ Ֆիլմն առաջինն է Միքելանջելոյի սև-սպիտակ «Օտարացման եռագրությունը» («Արկած», «Գիշեր», «Խավարում») ֆիլմաշարում։ Եռագրության մյուս երկու ֆիլմերում («Գիշեր» և «Խավարում») նկարահանվել է ռեժիսորի ընկերուհին՝ Մոնիկա Վիտտին։

Արկած
իտալ.՝ L'avventura
ԵրկիրՖրանսիա
 Իտալիա
Ժանրդրամա[1][2][3]
Թվական1960 և մայիսի 15, 1960
Լեզուիտալերեն
ՌեժիսորՄիքելանջելո Անտոնիոնի[1][4][5][…]
ՊրոդյուսերՉինո դել Դուկա
Սցենարի հեղինակԷլիո Բարտոլինի, Տոնինո Գուերա և Միքելանջելո Անտոնիոնի
ԴերակատարներԳաբրիելե Ֆերցետտի[4][6][5][…], Մոնիկա Վիտտի[4][6][5][…], Լեա Մասարի[4][6][5][…], Լելիո Լուտացցի[4][6][3], Ռենցո Ռիչի[4][6][3], Էսմերալդա Ռուսպոլի[4][6][3], Ջիովանի Պետրուչչի[4][6][3], Դոմինիկ Բլանշար[4][6][3][…] և Ջեկ Օ'Քոնել[4][6][3]
ՕպերատորԱլդո Սկավարդա
ԵրաժշտությունՋիովանի Ֆուսկո
ՄոնտաժԷրալդո դա Ռոմա
Պատմվածքի վայրՍիցիլիա
Նկարահանման վայրՍիրակուզա, Կատանիա, Պալերմո և Սիցիլիա
ԿինոընկերությունՉինո դել Դուկա
Տևողություն145 րոպե
 L'avventura Վիքիպահեստում

1960 թվականին ֆիլմը ստացել է Կաննի կինոփառատոնի ժյուրիի մրցանակ, արժանացել է բրիտանական BAFTA մրցանակի՝ լավագույն ֆիլմ և լավագույն արտասահմանյան դերասանուհի (Մոնիկա Վիտտի) անվանակարգերում։

Սյուժե խմբագրել

Ձանձրույթից հոգնած բարձրաշխարհիկ մարդիկ Լիպարյան կղզիներ ծովագնացության ժամանակ «արկածների» մեջ են հայտնվում։ Հայտնի դիվանագետի դուստրը՝ Աննան, անհետանում է անմարդաբնակ կղզում։ Սկզբում ճամփորդակիցները չեն հասկանում ինչ պայմաններում է նա անհետացել և ինչպես գտնեն նրան, սակայն, զարգացող դետեկտիվ ինտրիգը իր տեղը զիջում է նոր հարաբերությունների, որոնք փորձում էին կառուցել անհայտ կորած կնոջ սիրեկանը՝ Սանդրոն և նրա ընկերուհին՝ Կլաուդիան։ Նա հագնում է անհայտ կորածի բլուզը և ակամա նրա տեղը գրավում Սանդրոյի կյանքում։ Երբ նրանք արդեն լռիվ մոռանում են Աննային, Կլաուդիան հյուրանոցում դավաճան Սանդրոյին տեսնում է մարմնավաճառի հետ։ Ֆիլմի վերջում նա կանգնում է դժվար ընտրության առաջ։

Դերերում խմբագրել

  • Գաբրիելե Ֆերցետտի — Սանդրո
  • Մոնիկա Ուիթի — Կլաուդիա
  • Լեա Մասսարի — Աննա
  • Դոմինիկ Բլանշար — Ջուլիա
  • Ռենցո Ռիչչի — Աննայի հայր
  • Էսմերալդա Ռուսպոլի — Պատրիցիա

Նոր ֆիլմալեզու խմբագրել

Մարիամ- Հանդիսատեսի համար իրական «արկածը» ոչ թե Աննայի անհետացումն է, այլ հերոսների՝ բովանդակալից հարաբերություններ և հուզական կապեր ձևավորելու անհաջող փորձերը[7]։ Խոր ռակուրսների և մանրակրկիտ կառուցված միզանսցենների օգնությամբ ռեժիսորը հեղափոխական թարմացում է կատարել կինեմատոգրաֆիայի լեզվում։ Գլխավոր հերոսների էքզիստենցիալ դատարկությունը, նրանց անհատնում օտարացածությունը միմյանցից հանգավորվել է լքված լանդշաֆտների հետ, որտեղ նկարահանվել են գործողությունները։

«Արկածը» 1960-ական թվականների սկզբի այն ֆիլմերից է, որը դարձել է եվրոպական արվեստի տան հիմնաքարերից մեկը։ Ինչպես իր «Բաց ստեղծագործություն»-ում նշել է Ումբերտո Էկոն (1962), պատճառահետևանքային կապերն ու սյուժեի զարգացման տրամաբանությունը ռեժիսորը զոհաբերել է հերոսների հոգեբանության ուսումնասիրությանը։ Ըստ նրա՝ ֆիլմի ընթացքում հեռուստադիտողի աճող մտավախությունը, որ «ֆիլմը ոչ մի հանգուցալուծման չի տանում», այն վերածում է դրվագների պատահական շարքի[8]։

Գրականության մեջ նշված է.

  Միքելանջելոն խախտել է Արիստոտելի «սկզբնակետ-գագաթնակետ-ավարտ» սկզբունքը և էներգիայի պահպանման օրենքը (էներգիան չի առաջանում և չի անհետանում, այլ փոխակերպվում է մի տեսակից մյուսին)։ Ինչպե՞ս թե չքանում է... Կորել է Աննան և չեն գտել, անգամ մոռացել են, որ փնտրում էին։
                                                                                   -Պաստառ[9]
 

Մարտին Սկորսեզեն Աննայի անհետացումը համեմատել է մեկ այլ 1960-ականների կեսին նկարահանված` Հիչքոքի «Պսիխո» ֆիլմի գլխավոր հերոսի սպանության հետ, մի տարբերությամբ, որ Անտոնիոնին չի բացատրել, թե ինչ է կատարվել հերոսուհու հետ։ Ֆիլմի հերոսները մոռանում են մի իրադարձություն և ամբողջությամբ խորասուզվում մյուսի մեջ։ «Նրանք մի իմպուլսից մյուսի մոտ են լողում, և այն ամենն, ինչ կատարվում է նրանց հետ ընդամենը պատճառաբանություն է. որոնումները պատճառաբանություն են մտերմանալու, իսկ մտերմանալը՝ իրենց կյանքը ինչ-որ կերպ իմաստավորելու համար»[10]։

Ըստ ֆրանսիացի գրող և սցենարիստ Ալեն Ռոբ-Գրիյեի, Աննայի անհետացումից հետո շատ տեսարաններ նկարահանվել են այնպես, որ թվում է, թե ինչ-որ մեկը դիտում է հերոսներին, և կարող է տպավորություն ստեղծվել, որ դա Աննան է։ Միևնույն ժամանակ, երբ նա հարցրել է Անտոնիոնիին, արդյոք նա այդ էր ուզում ցույց տալ, Անտոնիոնին պատասխանել է. «Ո՛չ իհարկե, քանի որ այդ ժամանակ մենք արդեն նկարահանել էինք տեսարանը, որտեղ գտնում են Աննայի դիակը (ֆր.՝  Sûrement pas, puisqu'à ce moment-là on avait déjà tourné la scène où l'on retrouve le corps)»: Սակայն Աննայի դիակի հայտնաբերման տեսարանը չի ընդգրկվել ֆիլմում[11]։

Ծանոթագրություններ խմբագրել

  1. 1,0 1,1 http://www.imdb.com/title/tt0053619/
  2. https://www.filmaffinity.com/en/film376399.html
  3. 3,0 3,1 3,2 3,3 3,4 3,5 3,6 http://www.ofdb.de/film/19685,Die-mit-der-Liebe-spielen
  4. 4,00 4,01 4,02 4,03 4,04 4,05 4,06 4,07 4,08 4,09 http://www.cinematografo.it/cinedatabase/film/l-avventura/9904/
  5. 5,0 5,1 5,2 5,3 http://stopklatka.pl/film/przygoda
  6. 6,0 6,1 6,2 6,3 6,4 6,5 6,6 6,7 6,8 http://www.imdb.com/title/tt0053619/fullcredits
  7. L’Avventura > Review — AllMovie
  8. «JonathanRosenbaum.com « 1993» April». Արխիվացված է օրիգինալից 2010 թ․ հունվարի 14-ին. Վերցված է 2010 թ․ մայիսի 25-ին.
  9. Фильм «Приключение» — Рецензия (4 из 4) — Афиша
  10. The Man Who Set Film Free — New York Times
  11. The Man Who Set Film Free — New York Times