Վիքիպեդիա

Ալոիս Շպրենգեր

Ալոիս Շպրենգեր (գերմ.՝ Aloys Sprenger. սեպտեմբերի 3, 1813(1813-09-03)[1], Նասերայթ, Imst District, Տիրոլ, Ավստրիա - դեկտեմբերի 19, 1893(1893-12-19)[1][2], Հայդելբերգ, Բադենի Մեծ Դքսություն, Գերմանական կայսրություն[3]), ավստրիացի արևելագետ և բժիշկ։

Ալոիս Շպրենգեր
Ծնվել էսեպտեմբերի 3, 1813(1813-09-03)[1]
Նասերայթ, Imst District, Տիրոլ, Ավստրիա
Մահացել էդեկտեմբերի 19, 1893(1893-12-19)[1][2] (80 տարեկան)
Հայդելբերգ, Բադենի Մեծ Դքսություն, Գերմանական կայսրություն[3]
Քաղաքացիություն Ավստրիա և  Մեծ Բրիտանիայի և Իռլանդիայի միացյալ թագավորություն
Մասնագիտությունարևելագետ, պրոֆեսոր և թարգմանիչ
Հաստատություն(ներ)Բեռնի համալսարան
ԱնդամակցությունՊրուսիայի գիտությունների ակադեմիա
Տիրապետում է լեզուներինգերմաներեն[1]
 Aloys Sprenger Վիքիպահեստում

Կենսագրություն խմբագրել

Վիեննայում սովորել է բժշկություն և արևելյան լեզուներ։ 1840 թվականին Լեյդենում հին արաբական ձեռագրեր է ուսումնասիրել, որից հետո այնտեղ պաշտպանել է իր թեզը արաբական բժշկության պատմության վերաբերյալ։ 1843-1854 թվականներին ծառայել է Հնդկաստանում՝ Բրիտանական Արևելահնդկական ընկերությունում։

1856-1881 թվականներին Բեռնի համալսարանում դասավանդել է արևելյան լեզուներ, 1881 թվականին տեղափոխվել է Հայդելբերգ։

Շպրենգերի հիմնական աշխատությունը Մուհամեդի կենսագրությունն էր, որում հեղինակը, իր ժամանակակից պոզիտիվիստական փիլիսոփայության տեսանկյունից, իսլամի ստեղծման և էվոլյուցիայի գործընթացներում առաջատար նշանակություն է տվել ոչ թե Մուհամեդի անձին, այլ « ժամանակի ոգուն և հանգամանքներին»։ Նա մեծ ուշադրություն է դարձրել մուսուլմանական մշակույթի ազդեցությանը եվրոպական միջնադարյան մշակույթի վրա։

Շպրենգերի երկերը, ինչպես նաև հնդիկ գիտնականների հեղինակակցությամբ նրա լույս ընծայած արևելյան հեղինակների աշխատությունները առանձնանում էին առաջին անգամ հրատարակվող նյութերի առատությամբ[4]։

Երկեր խմբագրել

  • Otby’s history of Mahmud of Ghaznah (Arabic, Delhi 1847)
  • Notices of some Copies of the Arabic Work Entitled “Rasàyil Ikhwàm al-Cafâ” (Arabic, Journal of the Asiatic Society of Bengal, Calcutta 1848)
  • El-Mas'ū dī’s Meadows of Gold and Mines of Gems (Transl., London 1849, Vol. 1)
  • The Gulistân of Sady (Persian, Calcutta 1851)
  • The Life of Muḥammad (Presbyterian Mission Press, Allahabad 1851).
  • A Catalogue of the Arabic, Persian and Hindûstâny Manuscripts, of the Libraries of the King of Oudh, Compiled under the Orders of the Govt. of India Vol. 1, containing Persian & Hindûstâny poetry. (Calcutta 1854)
  • Dictionary of the Technical Terms used in the Sciences of the Musulmans. (Calcutta 1854)
  • Soyuti’s Itqân on the Exegetic Sciences of the Qoran in Arabic. (Calcutta 1856)
  • Ibn Hajar’s Biographical Dictionary of Persons Who Knew Mohammed. (Calcutta 1856)
  • Das Leben und die Lehre des Mohammed. Nach Bisher Größtenteils Unbenutzten Quellen. (Reprint of the German edition, Berlin 1861; Olms, Hildesheim 2003)
  1. 3-487-12021-6
  2. 3-487-12022-4
  3. 3-487-12023-2
  4. 3-487-12024-0
  • A catalogue of the Bibliotheca Orientalis Sprengeriana. (Printed by W. Keller, Gießen 1857)
  • Post- und Reiserouten des Orients. (Reprint of the German edition, Leipzig 1864; Institut für islamisch-arabische Geschichte, Frankfurt am Main. 1993)
  • Die alte Geographie Arabiens als Grundlage der Entwicklungsgeschichte des Semitismus (Bern 1875)
  • Babylonien, das reichste Land in der Vorzeit und das lohnendste Kolonisationsfeld (Heidelberg 1886)

Ծանոթագրություններ խմբագրել

  1. ↑ 1,0 1,1 1,2 1,3 1,4 1,5 Bibliothèque nationale de France data.bnf.fr (ֆր.): տվյալների բաց շտեմարան — 2011.
  2. ↑ 2,0 2,1 2,2 AlKindi (Դոմինիկյան Արևելագիտության ինստիտուտի առցանց կատալոգ)
  3. ↑ 3,0 3,1 3,2 Шпренгер Алоис // Большая советская энциклопедия (ռուս.): [в 30 т.] / под ред. А. М. Прохоров — 3-е изд. — М.: Советская энциклопедия, 1969.
  4. ↑ Густерин П. В. Коран как объект изучения. — Саарбрюккен: LAP LAMBERT Academic Publishing. — 2014. — С. 45, 64. — ISBN 978-3-659-51259-9.

Գրականություն խմբագրել

  • «Шпренгер, Алоиз». Բրոքհաուզի և Եֆրոնի հանրագիտական բառարան: 86 հատոր (82 հատոր և 4 լրացուցիչ հատորներ). Սանկտ Պետերբուրգ. 1890–1907.{{cite book}}: CS1 սպաս․ location missing publisher (link)
  • Батунский М. А., «Из истории зарождения западно-европейского буржуазного востоковедения», в сборнике «Научные работы и сообщения АН Узб. ССР», 1961 год, книга 3
  • Fück J. Die arabischen Studien in Europe. — Leipzig, 1955. — S. 176, 198, 218, 255, 271.
  • Norbert Mantl (Editor): Aloys Sprenger, der Orientalist und Islamhistoriker aus Nassereith in Tirol. Selbstverlag der Gemeinde (self-published by the municipality), Nassereith 1993
  • Meyers Konversationslexikon, public-domain encyclopaedia entry on Aloys Sprenger, on which this article (and its German-language counterpart) is based.
 Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Ալոիս Շպրենգեր» հոդվածին։
Ստացված է «https://hy.wikipedia.org/w/index.php?title=Ալոիս_Շպրենգեր&oldid=8746399» էջից