Ալեքսանդրիայի պաշարում (մ․թ․ա․ 47)

Ալեքսանդրիայի պաշարում, մի կողմից Հուլիոս Կեսարի և Կլեոպատրայի, մյուս կողմից՝ Պտղոմեոսյան Եգիպտոսի իշխանությունը բռնազավթած Պտղոմեոս XIII-ի միջև տեղի ունեցած ճակատամարտ, որը սկսվել է մ․թ․ա․ 48 թվականի վերջին և իր տրամաբանական եզրակետին հասել մ․թ․ա․ 47 թվականի սկզբներին։

Ալեքսանդրիայի պաշարում
Թվական	մ․թ․ա․ 48-մ․թ․ա․ 47
Մասն է	Ալեքսանդրյան պատերազմ
Վայր	Ալեքսանդրիա, Պտղոմեոսյան Եգիպտոս
Արդյունք	Հռոմեական կողմի հաղթանակ
Հակառակորդներ
Հռոմեական հանրապետություն	Պտղոմեոսյան Եգիպտոս
Հրամանատարներ
Հուլիոս Կեսար Կլեոպատրա	Պտղոմեոս XIII
Կողմերի ուժեր
1 լեգեոն	20 հազար զինվոր 2 հազար ձիավոր
Ռազմական կորուստներ
անհայտ	անհայտ

Քննարկվող ժամանակահատվածում Հուլիոս Կեսարը քաղաքացիական պատերազմում հակամարտում էր նաև Հռոմեական սենատի ուժերի դեմ։

Նախապատմություն

Կեսարի Գալլիայում գտնվելու և «բոլոր գալլերի առաջնորդ» Վերցինգետորիքսի դեմ պատերազմելու ժամանակահատվածում օգտվելով եռապետի բացակայությունից Գնեոս Պոմպեոսի կամքը պաշտնանող Հռոմեական սենատը Հուլիոս Կեսարին ճանաչում է «ժողովրդի թշնամի»։ Վերջինս իր օրինական իրավունքների իրականացման մտայնությամբ անցնում է Ռուբիկոնը և պատերազմ սկսում Պոմպեոսի և սենատական ուժերի դեմ։

Հունաստանի ափերի մոտ մ․թ․ա․ 48 թվականի օգոստոսի 9-ին Պոմպեոսի զորքերը ջախջախիչ պարտություն են կրում, որի արդյունքում վերջինիս վերահսկողության ներքո գտնվող լեգեոնների մեծ մասը ոչնչացվում է։ Պոմպեոսը քաղաքական ապաստան ստանալու նպատակով մեկնում է Եգիպտոս, սակայն Պտղոմեոս XIII-ի հրամանով Ալեքսանդրիայի ափերի մոտ գլխատվում է։

Իրադարձություններ

Իմանալով Պոմպեոսի սպանության մասին՝ Կեսարը լցվում է զայրույթով և վշտով, մինչդեռ Պտղոմեոսի խորհրդականները վերջինիս հավաստացրել էին, որ այդ քայլը հաճելի կլիներ Հուլիոս Կեսարի համար։ Ավելի ուշ Կեսարը Եգիպտոսից պահանջում է մարել Պտղոմեոս XII Աուլետեսի պարտքերը, միևնույն ժամանակ Կլեոպատրային և Պտղոմեոս XIII-ին հորդորելով թողնել ներանձնային տարաձայնությունները և հաշտվել։

Հրաժարվելով վճարել հոր պարտքերը՝ պոռոտախոս Պտղոմեոսը իր զորավարներին հրամայում է դուրս մղել հռոմեական լեգեոնները Եգիպտոսի տարածքից։ Այսպիսով, Պտղոմեոսյանների բանակը, որը կազմված էր առնվազն 20 հազար հետևակից և 2 հազար հեծելավորից, պարժվում է Ալեքսանդրիայում գտնվող հռոմեական 1 լեգեոնի դեմ։ Կեսարը ևս գիտակցում էր, որ իր տիրապետության տակ եղած ուժերը որևէ կերպ չեն կարող ռազմական հաջողությունների հասնել և փորձում է դիվանագիտական ճանապարհով հաշտեցնել խնդիրը՝ Պտղոմեոսի արքունիք ուղարկելով իր բանագնացներին։ Սակայն, Աքիլլասը սպանում է դեսպաններին՝ այդ կերպ բացառելով խաղաղ կարգավորման վերջին հնարավորությունները։

Տեսնելով այս ամենը՝ հռոմեական զորքերը պաշարում են Ալեքսանդրիան։ Գանդիմեդեսը սկզբում հաջողություն է ունենում լեգեոնականների դեմ առճակատումների ընթացքում, սակայն շատ չանցած իրագործում է Աքիլլասի սպանությունը՝ Արսինեոի հրամանով։ Հաջող պաքարի արդյունքում եգիպտական բանակը գրեթե ամբողջությամբ դուրս էր մղել հռոմեացիներին Ալեքսանդրիայից, սակայն ամեն ինչ շրջադարձային կերպով փոխվում է, երբ Պերգամոնի թագավոր Միհրդատը և Հրեաստանի միապետ Անտիպատրոսը ռազմական համալրում են հատկացնում հռոմեացիներին։ Նոր ուժերով համալրված հռոմեացիները առճակատման են մեկնվում և Նեղոս գետի արևմտյան ափին հաղթանակ տոնում եգիպտական բանակի նկատմամբ։ Մահանում է Պտղոմեոս XIII-ը՝ խեղդվելով գետանցի ժամանակ։

Տես նաև

• Պտղոմեոսյան Եգիպտոս

Ծանոթագրություններ

Եգիպտոս   Հին Հռոմ   Պատմություն