Cyprus Confidential, լրագրողական նախագիծ է, որն ուսումնասիրում է Կիպրոսում ֆինանսական ծառայությունները և դրանց դերը միջազգային պատժամիջոցներից խուսափելու և ռուսական պետության նպատակների իրականացման գործում։ Հետազոտությունն իրականացվում է Հետաքննող լրագրողների միջազգային կոնսորցիումի, Paper Trail Media-ի և 69 Մեդիա գործընկերների կողմից, ներառյալ« գաղտնիքների բաշխված հերքումը» և կազմակերպված հանցավորության և կոռուպցիայի լուսաբանման նախագիծը (OCCRP), ինչպես նաև ավելի քան 270 լրագրողներ 55 երկրներից և տարածքներից[1][2]։ ԶԼՄ-ների այլ գործընկերների թվում էին արաբական լրագրողները հետաքննությունների լրագրության համար, Բելառուսի հետաքննությունների կենտրոնը, հետաքննությունների լրագրության Բյուրոն, CBC-ն, Der Spiegel-ը, The Guardian-ը, Le Monde-ը, Politiken-ը, սիրիացի լրագրողները Հետաքննությունների լրագրության համար Accountability, Ուկրաինական slidstvo հրատարակությունը և The Washington Post-ը[2]։

Cyprus Confidential
տվյալների արտահոսք, լրագրողական հետաքննություն Խմբագրել Wikidata
Հիմնական թեմաՕլիգարխիա, Միջազգային պատժամիջոցներ Ռուսաստանի նկատմամբ (2014), Հարկադրում, Փողերի լվացում Խմբագրել Wikidata
Թողարկման ամսաթիվ14 Նոյեմբերի 2023 Խմբագրել Wikidata
Պաշտոնական կայքlink Խմբագրել Wikidata

Հետաքննությունը ենթադրում է, որ «Forbes-ի 2023 թվականի համաշխարհային միլիարդատերերի ցուցակում ընդգրկված 105 ռուս միլիարդատերերից 67-ը Կիպրոս կղզում ֆինանսական ծառայություններ մատուցող ընկերություններն օգտագործել են իրենց հարստությունները թաքցնելու և արևմտյան պատժամիջոցներից զերծ պահելու համար»[3]։ Արտահոսքերը ներառում են ֆինանսական ծառայություններ մատուցող ընկերությունների գաղտնի տեղեկատվություն, որոնք հիմնականում կապված են Կիպրոսի հետ, ինչը վկայում է Կրեմլի բարձրաստիճան գործիչների հետ ամուր կապերի մասին, որոնցից մի քանիսը պատժամիջոցների են ենթարկվել[4][5]։

Հետաքննությունը բացահայտում է, թե ինչպես են ռուս օլիգարխները մեծ քանակությամբ ակտիվներ փոխանցել Կիպրոս ՝ Ուկրաինա ռուսական ներխուժումից հետո։ ԱՄՆ-ը, Մեծ Բրիտանիան և ԵՄ-ն պատժամիջոցներ են սահմանել ավելի քան 1600 ֆիզիկական և իրավաբանական անձանց նկատմամբ Այն բանից հետո, երբ Մոսկվան սկսեց իր ներխուժումն Ուկրաինա 2022 թվականի փետրվարին[6][7]։

Հետաքննություն

խմբագրել

Արտահոսք

խմբագրել

Հետաքննությունը հիմնված է 1990-ականների կեսերից մինչև 2022 թվականի ապրիլ 3,6 միլիոն արտահոսած ֆայլերի վրա և ներառում է գաղտնի նախնական ստուգումներ, կազմակերպչական գծապատկերներ, ֆինանսական հաշվետվություններ, բանկային հաշվի դիմումներ և էլ. Արտահոսքերը գալիս են Կիպրոսի վեց ֆինանսական ծառայություններ մատուցողներից և լատվիական մի ընկերությունից, որը վաճառում է Կիպրոսի կորպորատիվ գրանցման փաստաթղթերը[2][8]

  • ConnectedSky
  • Cypcodirect
  • DJC Accountants
  • i-Cyprus
  • Kallias & Associates
  • MeritKapital
  • MeritServus

Ըստ ICIJ-ի

Cypcodirect, ConnectedSky, i-Cyprus և Kallias & Associates ընկերություններից արտահոսած գրառումները ձեռք են բերվել Paper Trail Media-ի կողմից։ Distributed Denial of Secrets-ը փաստաթղթեր է ձեռք բերել Kallias & Associates-ից, որոնք այնուհետև փոխանցվել են Paper Trail Media-ին և ICIJ-ին։ DJC Accountants-ի գրառումները ստացվել են Distributed Denial of Secrets-ի կողմից և տարածվել Կազմակերպված հանցավորության և կոռուպցիայի լուսաբանման նախագծի կողմից։

Հայտնաբերումներ

խմբագրել

Հետաքննությունը հայտնաբերել է Կիպրոսում գրանցված ավելի քան 650 ընկերություններ և տրեստներ և ավելի քան 100 այլ գաղտնի իրավասություններում, որոնք պատկանել կամ վերահսկվում են ռուսների կողմից, որոնց նկատմամբ պատժամիջոցներ են կիրառվել 2014 թվականից։ ռուսական հոլդինգների ընկերությունները և ռուսական կոնգլոմերատների դուստր ձեռնարկությունները, ներառյալ «Էվրազը», որը մատակարարում է գնացքների ռելսերը, որոնք օգտագործվում են զենք և զինամթերք տեղափոխելու համար Ուկրաինայում գտնվող ռուսական զորքերին[1][4][5]։

Հետաքննությունը նպատակ ունի ցույց տալ[9], թե «ինչպես 2023 թվականի Forbes-ի համաշխարհային միլիարդատերերի ցուցակի 105 ռուս միլիարդատերերից 67-ը օգտագործել են Կիպրոս կղզու ֆինանսական ծառայություններ մատուցող ընկերությունները՝ թաքցնելու իրենց հարստությունը և այն հեռու պահելու արևմտյան պատժամիջոցներից».[3][4][5] : Արտահոսքերը պարունակում են գաղտնի տեղեկատվություն ֆինանսական ծառայություններ մատուցող ընկերություններից, որոնք հիմնականում կապեր ունեն Կիպրոսի հետ, և ցույց են տալիս, որ այդ երկիրը ամուր կապեր ունի Կրեմլի բարձրաստիճան գործիչների հետ, որոնցից մի քանիսը ենթարկվել են պատժամիջոցների[4]։

Հետաքննությունը պարզում է, թե ինչպես են ռուս օլիգարխները մեծ քանակությամբ ակտիվներ փոխանցել Կիպրոս՝ Ուկրաինա ռուսական ներխուժումից հետո[10][11]։ ԱՄՆ-ը, Մեծ Բրիտանիան և ԵՄ-ն պատժամիջոցներ են սահմանել ավելի քան 1600 ֆիզիկական անձանց և կազմակերպությունների նկատմամբ այն բանից հետո, երբ Մոսկվան սկսեց իր ներխուժումն Ուկրաինա 2022 թվականի փետրվարին[6][6]։ Հետաքննությունը պարզեց, որ Կիպրոսի ֆինանսական ընկերությունները աշխատում էին ավելի քան 95 պատժամիջոցների ենթարկված անձանց և 44 PEP-ների համար, որոնք «կապված էին պետության հետ»։ - պատկանող ընկերություններ կամ կազմակերպություններ, որոնք համարվում են լրացուցիչ ստուգման արժանի՝ կոռուպցիայի կամ այլ ապօրինի գործունեության հետ կապված բարձր ռիսկի պատճառով»[5]։

Հետաքննությունը բացահայտեց գաղտնի բանակցություններ՝ օգնելու Սիրիային խուսափել նավթարդյունաբերության պատժամիջոցներից[4][12], և որ գերմանացի լրագրող Հուբերտ Սայպելը ավելի քան 700,000 դոլար է ստացել ռուս օլիգարխ Ալեքսեյ Մորդաշովի հետ կապված «շելլ» ընկերությունից՝ որպես «հովանավորություն» Վլադիմիր Պուտինի և «քաղաքական միջավայրի» մասին գրքեր գրելու համար Ռուսաստանի Դաշնությունում[4][13][14]»։Հետաքննությունը նաև պարզել է, թե ինչպես է Intellexa լրտեսող ծրագրերը շահագործել Կիպրոսում առկա բացերը, և որ ամերիկյան հսկա Verint Systems-ի գործառնությունների ցանցը ներառում է դուստր ձեռնարկություններ Հնդկաստանում[15][16]։

Հետաքննությունը բուլղարացի գործարար Օգնիան Բոզարովին ներգրավել է 2008 թվականին Իվո Պուկանիչի և խորվաթական Nacional ամսագրի մեկ այլ լրագրողի պայթյունի և սպանության համար վճարման մեջ, ինչը Բոզարովը հերքել է[17][18]։ Այն նաև բացահայտեց սուդանցի գործարար և ՀԱՄԱՍ-ի ենթադրյալ ֆինանսիստ Աբդելբասիթ Համզայի առնչությունը Կիպրոսում եգիպտական ​​ոսկի արդյունահանող ընկերության հետ[19][20]։

Կառավարության արձագանքներ

խմբագրել

Կառավարությունները, ներառյալ Կիպրոսի նախագահ Նիկոս Խրիստոդուլիդեսը և եվրոպացի օրենսդիրները, սկսեցին արձագանքել հետաքննության արդյունքներին 24 ժամից էլ քիչ ժամանակում[21]։

2023 թվականի նոյեմբերին Եվրախորհրդարանի անդամները կոչ արեցին ճնշել ֆինանսական կոռուպցիան և պատասխանատվության ենթարկել անդամ երկրներին, որոնք թույլ են տալիս պատժամիջոցների խախտումները[22]։ Միության սահմանափակող միջոցների խախտման համար պատիժների գծով խորհրդարանի զեկուցող Սոֆի Ինտ Վելդն ասաց, որ «Երբ խոսքը կոռուպցիայի և ֆինանսական սխալների մասին է, ազգային իշխանությունները շատ հաճախ մեղավոր են։ Նրանք մեղսակից են։ Եվրամիությունը վերածվում է գանգստերի։ դրախտ, քանի որ կա լիակատար անպատժելիություն»[23][24]։ Այդ ամիս Կիպրոսի նախագահ Խրիստոդուլիդեսը խոստացավ հետաքննություն սկսել, իսկ Կիպրոսի ֆինանսների նախարար Մակիս Կերավնոսն ասաց, որ քրեական հետաքննություն է սկսվել ընկերությունների դեմ, այդ թվում՝ PwC-ի՝ ռուսական պատժամիջոցների խախտումների համար[5][21][25]։

2023 թվականի դեկտեմբերին Միացյալ Նահանգները հայտարարեց, որ Հետաքննությունների դաշնային բյուրոյից և Ֆինանսական հանցագործությունների դեմ պայքարի ցանցից երկու տասնյակ փորձագետներ է ուղարկում Կիպրոս՝ փողերի լվացման և ռուսական պատժամիջոցների խախտումների հետ կապված 29 գործերին աջակցելու համար[26][27][28]։

Կանաչներ-Եվրոպական ազատ դաշինքը կոչ արեց ԵՄ երկրներին փակել բացերը՝ ի պատասխան հետաքննության[21][29]։

Տես նաև

խմբագրել

Ծանոթագրություններ

խմբագրել
  1. 1,0 1,1 «Inside Cyprus Confidential: The data-driven journalism that helped expose an island under Russian influence - ICIJ». www.icij.org (ամերիկյան անգլերեն). 2023 թ․ նոյեմբերի 14. Արխիվացված օրիգինալից 2023 թ․ նոյեմբերի 30-ին. Վերցված է 2023 թ․ դեկտեմբերի 24-ին.
  2. 2,0 2,1 2,2 «About the Cyprus Confidential investigation - ICIJ». www.icij.org (ամերիկյան անգլերեն). 2023 թ․ նոյեմբերի 14. Արխիվացված օրիգինալից 2023 թ․ նոյեմբերի 21-ին. Վերցված է 2023 թ․ դեկտեմբերի 24-ին.
  3. 3,0 3,1 Tognini, Giacomo (2023 թ․ նոյեմբերի 14). «Cyprus Confidential: ICIJ Reveals How 67 Russian Billionaires Used Cyprus Financial Firms To Hide Their Wealth». Forbes. Արխիվացված օրիգինալից 2023 թ․ նոյեմբերի 17-ին. Վերցված է 2023 թ․ նոյեմբերի 17-ին.
  4. 4,0 4,1 4,2 4,3 4,4 4,5 «Cyprus Confidential: Leaked Roman Abramovich documents raise fresh questions for Chelsea FC: ICIJ-led investigation reveals how Mediterranean island ignores Russian atrocities and western sanctions to cash in on Putin's oligarchs». The Irish Times (անգլերեն). 2023 թ․ նոյեմբերի 15. Արխիվացված օրիգինալից 2023 թ․ նոյեմբերի 15-ին. Վերցված է 2023 թ․ նոյեմբերի 15-ին.
  5. 5,0 5,1 5,2 5,3 5,4 «Cyprus ignores Russian atrocities, Western sanctions to shield vast wealth of Putin allies - ICIJ». www.icij.org (ամերիկյան անգլերեն). 2023 թ․ նոյեմբերի 14. Արխիվացված օրիգինալից 2023 թ․ դեկտեմբերի 14-ին. Վերցված է 2023 թ․ դեկտեմբերի 24-ին.
  6. 6,0 6,1 6,2 «UK announces new sanctions in response to Russian sham elections in Ukraine». Government of the United Kingdom. 2023 թ․ սեպտեմբերի 29. Արխիվացված օրիգինալից 2023 թ․ սեպտեմբերի 29-ին. Վերցված է 2023 թ․ դեկտեմբերի 20-ին.
  7. Payne, Julia; Baczynska, Gabriela (2023 թ․ սեպտեմբերի 12). «EU to cease sanctions against three Russian businessmen this week, sources say». Reuters. Արխիվացված օրիգինալից 2023 թ․ նոյեմբերի 18-ին. Վերցված է 2023 թ․ դեկտեմբերի 20-ին.
  8. «Frequently asked questions about the Cyprus Confidential investigation - ICIJ». www.icij.org (ամերիկյան անգլերեն). 2023 թ․ նոյեմբերի 15. Արխիվացված օրիգինալից 2023 թ․ դեկտեմբերի 20-ին. Վերցված է 2023 թ․ դեկտեմբերի 24-ին.
  9. «Leak reveals majority interest in Roman Abramovich's nearly $1 billion art collection was transferred to his ex-wife ahead of sanctions - ICIJ». www.icij.org (ամերիկյան անգլերեն). 2023 թ․ սեպտեմբերի 22. Արխիվացված օրիգինալից 2023 թ․ դեկտեմբերի 16-ին. Վերցված է 2023 թ․ դեկտեմբերի 24-ին.
  10. «As sanctions loomed, accounting giant PwC scrambled to keep powerful Russians a step ahead - ICIJ». www.icij.org (ամերիկյան անգլերեն). 2023 թ․ նոյեմբերի 14. Արխիվացված օրիգինալից 2023 թ․ դեկտեմբերի 5-ին. Վերցված է 2023 թ․ դեկտեմբերի 24-ին.
  11. «Cyprus firm helped a Putin ally move $5 million the day he was sanctioned - ICIJ». www.icij.org (ամերիկյան անգլերեն). 2023 թ․ նոյեմբերի 15. Արխիվացված օրիգինալից 2023 թ․ նոյեմբերի 22-ին. Վերցված է 2023 թ․ դեկտեմբերի 24-ին.
  12. «A pariah regime used a Cyprus middleman in bid to evade oil-industry sanctions - ICIJ». www.icij.org (ամերիկյան անգլերեն). 2023 թ․ նոյեմբերի 15. Արխիվացված օրիգինալից 2023 թ․ դեկտեմբերի 20-ին. Վերցված է 2023 թ․ դեկտեմբերի 24-ին.
  13. «German journalist dubbed the 'Putin connoisseur' had secret book deal with Russian oligarch - ICIJ». www.icij.org (ամերիկյան անգլերեն). 2023 թ․ նոյեմբերի 14. Արխիվացված օրիգինալից 2023 թ․ նոյեմբերի 25-ին. Վերցված է 2023 թ․ դեկտեմբերի 24-ին.
  14. Amann, Susanne; Baumann, Sophia; Huppertz, Carina; Obermaier, Frederik; Obermayer, Bastian; Schober, Timo (2023 թ․ նոյեմբերի 14). «(S+) Hubert Seipel: Journalist erhielt Hunderttausende Euro aus Russland». Der Spiegel (գերմաներեն). ISSN 2195-1349. Արխիվացված օրիգինալից 2023 թ․ դեկտեմբերի 9-ին. Վերցված է 2023 թ․ դեկտեմբերի 24-ին.
  15. «US surveillance giant's network of operations has subsidiaries in India». The Indian Express (անգլերեն). 2023 թ․ դեկտեմբերի 24. Վերցված է 2023 թ․ դեկտեմբերի 25-ին. «Cyprus data shows details of Verint in India, including Cognyte which was under scanner for 'targeting dissidents'»
  16. «US surveillance giant's network of operations has subsidiaries in India». article.wn.com (անգլերեն). 2023 թ․ դեկտեմբերի 23. Վերցված է 2023 թ․ դեկտեմբերի 28-ին.
  17. «Leaked documents expose payments linked to a murdered Croatian journalist, ICIJ partners report - ICIJ». www.icij.org (ամերիկյան անգլերեն). 2023 թ․ դեկտեմբերի 14. Արխիվացված օրիգինալից 2023 թ․ դեկտեմբերի 24-ին. Վերցված է 2023 թ․ դեկտեմբերի 24-ին.
  18. Nightbridge, Carl (2023 թ․ դեկտեմբերի 14). «Assassination Plot Unraveled: Cyprus Confidential Files Reveal Owner of Company Linked to Croatian Magazine Founder's Murder | USNN – USNN Breaking National News Every 20 Minutes 24/7/365». usnn.com. Վերցված է 2023 թ․ դեկտեմբերի 28-ին.
  19. «Alleged Hamas financier holds stake in Cyprus company that mines Egyptian gold, leaked files reveal - ICIJ». www.icij.org (ամերիկյան անգլերեն). 2023 թ․ դեկտեմբերի 20. Արխիվացված օրիգինալից 2023 թ․ դեկտեմբերի 22-ին. Վերցված է 2023 թ․ դեկտեմբերի 24-ին.
  20. Elbagir, Uri; Blau, David; Kenner, Nima (2023 թ․ դեկտեմբերի 21). «Bin Laden, Hamas and the Sudanese money man». CNN (անգլերեն). Վերցված է 2023 թ․ դեկտեմբերի 28-ին.
  21. 21,0 21,1 21,2 «Cypriot president pledges government probe into Cyprus Confidential revelations - ICIJ». www.icij.org (ամերիկյան անգլերեն). 2023 թ․ նոյեմբերի 15. Արխիվացված օրիգինալից 2023 թ․ դեկտեմբերի 14-ին. Վերցված է 2023 թ․ դեկտեմբերի 24-ին.
  22. «Texts adopted - Effectiveness of the EU sanctions on Russia - Thursday, 9 November 2023». www.europarl.europa.eu (անգլերեն). 2023 թ․ նոյեմբերի 13. Վերցված է 2023 թ․ դեկտեմբերի 28-ին.
  23. «Lawmakers call for EU crackdown after ICIJ's Cyprus Confidential revelations - ICIJ». www.icij.org (ամերիկյան անգլերեն). 2023 թ․ նոյեմբերի 23. Արխիվացված օրիգինալից 2023 թ․ դեկտեմբերի 24-ին. Վերցված է 2023 թ․ դեկտեմբերի 24-ին.
  24. «EU: Lawmakers call for EU crackdown after ICIJ's Cyprus Confidential revelations». IFC Review (անգլերեն). 2023 թ․ նոյեմբերի 24. Վերցված է 2023 թ․ դեկտեմբերի 28-ին.
  25. Solutions, BDigital Web. «Finance Minister perturbed over 'Cyprus Confidential'». knews.com.cy. Արխիվացված օրիգինալից 2023 թ․ դեկտեմբերի 24-ին. Վերցված է 2023 թ․ դեկտեմբերի 24-ին.
  26. «US agencies to deploy team to island amid 'Cyprus Confidential' revelations». Cyprus Mail (բրիտանական անգլերեն). 2023 թ․ դեկտեմբերի 1. Արխիվացված օրիգինալից 2023 թ․ դեկտեմբերի 13-ին. Վերցված է 2023 թ․ դեկտեմբերի 24-ին.
  27. Presse, AFP-Agence France. «Cyprus Says US Experts To Help Probe Russia Sanction Busters». www.barrons.com (ամերիկյան անգլերեն). Արխիվացված օրիգինալից 2023 թ․ դեկտեմբերի 16-ին. Վերցված է 2023 թ․ դեկտեմբերի 24-ին.
  28. «FBI called in to help Cyprus investigate Russian sanctions dodging - ICIJ». www.icij.org (ամերիկյան անգլերեն). 2023 թ․ դեկտեմբերի 4. Արխիվացված օրիգինալից 2023 թ․ դեկտեմբերի 16-ին. Վերցված է 2023 թ․ դեկտեմբերի 24-ին.
  29. «Cyprus Confidential: All EU countries must close loopholes for corruption». Greens/EFA (անգլերեն). Արխիվացված օրիգինալից 2023 թ․ նոյեմբերի 16-ին. Վերցված է 2023 թ․ դեկտեմբերի 24-ին.