Amorpha juglandis

Amorpha juglandis

Թագավորություն	Կենդանիներ
Տիպ	Հոդվածոտանիներ
Դաս	Միջատներ
Ենթադաս	Թռչող միջատներ
Կարգ	Թիթեռներ
Ընտանիք	Sphingidae
Ցեղ	Amorpha
Տեսակ	Amorpha juglandis

Լատիներեն անվանում

Amorpha juglandis (J. E. Smith, 1797)

Հոմանիշներ

Sphinx juglandis J.E. Smith, 1797
Cressonia juglandis
Laothoe juglandis
Sphinx instibilis Martyn, 1797
Cressonia hyperbola Slosson, 1890
Cressonia robinsonii Butler, 1876
Smerinthus pallens Strecker, 1873
Cressonia juglandis alpina Clark, 1927
Cressonia juglandis manitobae Clark, 1930

Դասակարգումը
Վիքիցեղերում

Պատկերների որոնում
Վիքիպահեստում

Amorpha juglandis (Լատիներեն), Sphingidae ընտանիքին պատկանող թիթեռների տեսակ^[1]։

Նկարագրություն խմբագրել

Դիմացի թևի երկարությունը 23-41^[2], իսկ թևերի բացվածքը՝ 45-75 միլիմետր է^[3]։ Գունավորումը մեծապես տարբերվում է. կան թևերի գորշ, դեղնավուն և բաց շագանակագույն գունավորում ունեցող առանձնյակներ։ Մարմինը մեծ է, վերջին հատվածում նեղացող։ Բեղիկները երկար են, առէջանման։ Աչքերը մեծ են, ոչնչով պատված չեն։ Շուրթերի շոշափուկները լավ զարգացած են, թեքված են դեպի վեր, դրսի հատվածից խիտ ծածկված են թեփուկներով, իսկ ներսի հատվածում թոփուկները բացակայում են^[4]։

Amorpha juglandis ♂
Amorpha juglandis ♂ △
Amorpha juglandis ♀
Amorpha juglandis ♀ △

Կենսաբանություն խմբագրել

Թիթեռնիկները ակտիվ են մթության մեջ։ Արեալի հյուսիսում մեկ տարվա ընթացքում զարգանում է մեկ սերունդ, որի թիթեռները թռչում են մայիսից մինչև օգոստոս ընկած ժամանակահատվածում։ Արեալի հարավում զարգանում է երկու սերունդ, թիթեռները հանդիպում են մարտից մինչև հոկտեմբեր ամիսներին^[2]։

Թրթուրները սնվում են ընկույզով (Juglans), լաստենու (Alnus), կարիայի (Carya), տիզենու (Corylus) և հաճարենու (Fagus) պտուղներով^[2]^[3]^[5]։

Տարածման տերիտորիա խմբագրել

Այս տեսակը լայնորեն տարածված է Հյուսիսային Ամերիկայի արևելյան հատվածում՝ Ֆլորիդայից մինչև Կանադայի հարավ։ Արևմուտքում արեալը ընդգրկում է Մեծ Հարթավայրերը, որտեղ տեսակը հայտնաբերվել է Նեբրասկա նահանգի արևմտյան մասում, Օկլահոմայում և Տեխասում (Բիգ-Բենդ)։ Տեսակի արեալը ներառում է նաև Կանադայի հարավը (Նոր Շոտլանդիա, Նյու Բրանսուիկ, Քվեբեկ, Օնտարիո և Մանիտոբա)^[2]։

Պաշտպանություն գիշատիչներից խմբագրել

Գիշատիչների հարձակման դեպքում այս տեսակի թրթուրները, վախեցնելու համար, օդը որովայնի շնչափողերով արտաշնչելու միջոցով սուլոցներ են արձակում։ Այս ազդանշանները ամեն անգամ կարող են տարբերվել, սկսած այն ձայներից, որոնք ընկալվում են մարդկանց կողմից, ընդհուպ մինչև ուլտրաձայնային և կարող են բաղկացած լինել 1-8 հնչյուններից, որոնք տարբերվում են իրենց սպեկտրով՝ պարզ և միապաղաղ ազդանշանից մինչև բարդ ձայնային կոմպոզիցիաներ՝ 9, 15 և 22 կՀերց հաճախականությամբ^[6]^[7]^[8]։

Արագաչափ խցիկի օգնությամբ նկարահանումը, որը զուգորդվում է թրթուրի շուրջ օդի հոսքի չափման և դրա շնչուղիների ընտրանքային արգելափակման հետ, թույլ է տվել պարզել, որ սպառնալիքի դեպքում թրթուրը կտրուկ կրճատում է իր մարմնի դիմացի հատվածը՝ օդն արտաշնչելով որովայնի ութերորդ հատվածի մի քանի մեծացված շնչուղիների միջոցով։ Բնության մեջ դիտարկումները ցույց են տվել, որ այդ հնչյուններն իսկապես վախեցնում են Dendroica petechia տեսակի թռչուններին, որոնց հետ փորձարկումներ են կատարել հետազոտողները^[9]։

Ծանոթագրություններ խմբագրել

↑ «CATE Creating a Taxonomic eScience - Sphingidae». Cate-sphingidae.org. Արխիվացված է օրիգինալից 2013 թ․ ապրիլի 19-ին. Վերցված է 2011 թ․ նոյեմբերի 1-ին.
↑ ^2,0 ^2,1 ^2,2 ^2,3 James P. Tuttle: The Hawkmoths of North America, A Natural History Study of the Sphingidae of the United States and Canada. The Wedge Entomological Research Foundation, Washington, DC 2007, ISBN 978-0-9796633-0-7.
↑ ^3,0 ^3,1 Butterflies and Moths of North America | Walnut sphinx Amorpha juglandis (J.E. Smith, 1797)
↑ James P. Tuttle: The Hawkmoths of North America, A Natural History Study of the Sphingidae of the United States and Canada. The Wedge Entomological Research Foundation, Washington, DC 2007, ISBN 978-0-9796633-0-7.
↑ David L. Wagner — Caterpillars of Eastern North America: A Guide to Identification and Natural History. Princeton University Press. 2010. 512 pp.
↑ Fullard James H., Napoleone Nadia. Diel flight periodicity and the evolution of auditory defences in the Macrolepidoptera(անգլ.) // Animal Behaviour : journal. — Elsevier, 2001. — Т. 62. — № 2. — С. 349. — doi:10.1006/anbe.2001.1753
↑ Bura V. L., Rohwer V. G., Martin P. R., Yack J. E. Whistling in caterpillars (Amorpha juglandis, Bombycoidea): Sound-producing mechanism and function(անգլ.) // The Journal of Experimental Biology : journal. — The Company of Biologists, 2010. — Т. 214. — № Pt 1. — С. 30—7. — doi:10.1242/jeb.046805 — PMID 21147966.
↑ Knight, K. Whistling Caterpillars Startle Birds(անգլ.) // The Journal of Experimental Biology. — The Company of Biologists, 2010. — Т. 214. — № Pt 14. — С. ii. — doi:10.1242/jeb.054155 — PMID 21834205.
↑ V. Bura et al. Whistling in caterpillars (Amorpha juglandis, Bombycoidea): Sound-producing mechanism and function. Journal of Experimental Biology. Vol. 214, January 1, 2011, p. 30. doi:10.1242/jeb.046805

Գրականություն խմբագրել

James P. Tuttle: The Hawkmoths of North America, A Natural History Study of the Sphingidae of the United States and Canada. The Wedge Entomological Research Foundation, Washington, DC 2007, ISBN 978-0-9796633-0-7.
Bernard D’Abrera, Alan Henry Hayes Sphingidae Mundi. Classey, 1986

Արտաքին հղումներ խմբագրել

Վիքիցեղերն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Amorpha juglandis» հոդվածին։

Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Amorpha juglandis» հոդվածին։

[1] «CATE Creating a Taxonomic eScience - Sphingidae». Cate-sphingidae.org. Արխիվացված է օրիգինալից 2013 թ․ ապրիլի 19-ին. Վերցված է 2011 թ․ նոյեմբերի 1-ին.

[Tuttle-2] 2,0 ^2,1 ^2,2 ^2,3 James P. Tuttle: The Hawkmoths of North America, A Natural History Study of the Sphingidae of the United States and Canada. The Wedge Entomological Research Foundation, Washington, DC 2007, ISBN 978-0-9796633-0-7.

[utterfliesandmoths-3] 3,0 ^3,1 Butterflies and Moths of North America | Walnut sphinx Amorpha juglandis (J.E. Smith, 1797)

[Tuttle3-4] James P. Tuttle: The Hawkmoths of North America, A Natural History Study of the Sphingidae of the United States and Canada. The Wedge Entomological Research Foundation, Washington, DC 2007, ISBN 978-0-9796633-0-7.

[5] David L. Wagner — Caterpillars of Eastern North America: A Guide to Identification and Natural History. Princeton University Press. 2010. 512 pp.

[6] Fullard James H., Napoleone Nadia. Diel flight periodicity and the evolution of auditory defences in the Macrolepidoptera(անգլ.) // Animal Behaviour : journal. — Elsevier, 2001. — Т. 62. — № 2. — С. 349. — doi:10.1006/anbe.2001.1753

[7] Bura V. L., Rohwer V. G., Martin P. R., Yack J. E. Whistling in caterpillars (Amorpha juglandis, Bombycoidea): Sound-producing mechanism and function(անգլ.) // The Journal of Experimental Biology : journal. — The Company of Biologists, 2010. — Т. 214. — № Pt 1. — С. 30—7. — doi:10.1242/jeb.046805 — PMID 21147966.

[8] Knight, K. Whistling Caterpillars Startle Birds(անգլ.) // The Journal of Experimental Biology. — The Company of Biologists, 2010. — Т. 214. — № Pt 14. — С. ii. — doi:10.1242/jeb.054155 — PMID 21834205.

[9] V. Bura et al. Whistling in caterpillars (Amorpha juglandis, Bombycoidea): Sound-producing mechanism and function. Journal of Experimental Biology. Vol. 214, January 1, 2011, p. 30. doi:10.1242/jeb.046805

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]