Ֆրից Նյոթեր
Ֆրից Ալեքսանդր Էրնեստ Նյոթեր (գերմ.՝ Fritz Alexander Ernst Noether, հոկտեմբերի 7, 1884[1], Էռլանգեն, Միջին Ֆրանկոնիա, Բավարիա, Գերմանական կայսրություն[2] - սեպտեմբերի 10, 1941[1], Օրյոլ, ՌԽՖՍՀ, ԽՍՀՄ), հրեա ծագումով սովետա-գերմանական մաթեմատիկոս։
Ֆրից Նյոթեր | |
|---|---|
 | |
| Ծնվել է | հոկտեմբերի 7, 1884[1] Էռլանգեն, Միջին Ֆրանկոնիա, Բավարիա, Գերմանական կայսրություն[2] |
| Մահացել է | սեպտեմբերի 10, 1941[1] (56 տարեկան) Օրյոլ, ՌԽՖՍՀ, ԽՍՀՄ մահապատիժ[1] |
| Գերեզման | անհայտ[3] |
| Քաղաքացիություն | .svg){kind=small} ԽՍՀՄ |
| Մասնագիտություն | մաթեմատիկոս և համալսարանի դասախոս |
| Հաստատություն(ներ) | Տոմսկի պետական համալսարան[1], Վրոցլավի տեխնոլոգիական համալսարան[1], University of Karlsruhe?[1] և Siemens?[1] |
| Ալմա մատեր | Լյուդվիգ Մաքսիմիլիանի Մյունխենի համալսարան (1909)[1], Էրլանգեն-Նյուրնբերգի համալսարան (1906)[1] և Գյոթինգենի համալսարան (1911)[1] |
| Գիտական ղեկավար | Aurel Voss? |
| Եղել է գիտական ղեկավար | Helmut Heinrich?[4] |
| Երեխա(ներ) | Գոթֆրիդ Է. Նյոթեր և Հերման Դ. Նյոթեր |
| Հայր | Մաքս Նյոթեր |
 Fritz Noether (mathematician) Վիքիպահեստում | |
Մաքս Նյոթերի որդին, Էռլագենի պրոֆեսոր մաթեմատիկոս, նշանավոր գիտնական, մաթեմատիկոս Էմմի Նյոթերի կրտսեր եղբայրը, Գոտտֆրիդ Նյոթերի հայրը։ Լինելով Բրեսլաուի տեխնիկական համալսարանի պրոֆեսոր, նացիստները իշխանության անցնելուց հետո, Նյոթերը որպես հրեա կորցրեց հնարավորությունը աշխատելու Գերմանիայում և 1934 թ. մեկնում է Սովետական Միություն, որտեղ դարձավ Տոմսկի համալսարանի պրոֆեսոր։
1937 թ. նոյեմբերին Տոմսկի իր տանը ձերբակալվում է և 1938 թ. հոկտեմբերի 23-ին դատապարտվել է 25 տարվա ազատազրկման Գերմանիայի օգտին լրտեսության մեղադրանքով։ Մնալով առանց ծնողների Գերման և Գոտֆրիդ որդիներին 1938 թ. մարտին արտաքսեցին ՍՍՀՄ-ից։ Բանտում Ֆրիցը մեղադրվում էր «հակասովետական պրոպագանդայի» մեջ, 1941 թվականի սեպտեմբերի 8-ին դատապարտվել է մահապատժի և գնդկահարվել է Օրյոլում։
1988 թ. ՍՍՀՄ-ի գերագույն դատարանը ամբողջովին վերականգնել է նրա իրավունքները։
Ծանոթագրություններ խմբագրել
- ↑ 1,00 1,01 1,02 1,03 1,04 1,05 1,06 1,07 1,08 1,09 1,10 1,11 1,12 Մակտյուտոր մաթեմատիկայի պատմության արխիվ — 1994.
- ↑ 2,0 2,1 2,2 Deutsche Nationalbibliothek Record #117717215 // Gemeinsame Normdatei (գերմ.) — 2012—2016.
- ↑ Find A Grave — 1996.
- ↑ Mathematics Genealogy Project — 1997.
Գրականություն խմբագրել
- Segal, Sanford L., Mathematicians under the Nazis page 60
- Noether, Gottfried E. (1985 թ․ սեպտեմբեր). «Fritz Noether (1884–194?)». Integral Equations and Operator Theory. 8 (5): 573–576. doi:10.1007/BF01201702.(չաշխատող հղում)
- Parastaev, Andrei (1990 թ․ մարտ). «Letter to the editor». Integral Equations and Operator Theory. 13 (2): 303–305. doi:10.1007/BF01193762.(չաշխատող հղում)
- Mathematicians under the Nazis. page 60: Princeton University Press.
{{cite book}}: Missing or empty|title=(օգնություն)CS1 սպաս․ location (link)
Արտաքին հղումներ խմբագրել
- Одиссея Фрица Нётера (ռուս.)
- Фотография Фриц Нётер и Эмми Нётер 1933 года Արխիվացված 2012-02-07 Wayback Machine (ռուս.)
- Фотографии Фриц Нётер(չաշխատող հղում) (ռուս.)
 | Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Ֆրից Նյոթեր» հոդվածին։ |