Ֆրանց Քլայն
Ֆրանց Կլայն (անգլ.՝ Franz Kline, մայիսի 23, 1910[1][2][3][…], Ուիլքս Բարրե, Փենսիլվանիա, ԱՄՆ[4] - մայիսի 13, 1962[1][2][3][…], Նյու Յորք, Նյու Յորք, ԱՄՆ[5][4]), ամերիկացի նկարիչ, աբստրակտ էքսպրեսիոնիզմի ներկայացուցիչ։
| Ֆրանց Քլայն | |
|---|---|
| Ծնվել է | մայիսի 23, 1910[1][2][3][…] |
| Ծննդավայր | Ուիլքս Բարրե, Փենսիլվանիա, ԱՄՆ[4] |
| Մահացել է | մայիսի 13, 1962[1][2][3][…] (51 տարեկան) |
| Մահվան վայր | Նյու Յորք, Նյու Յորք, ԱՄՆ[5][4] |
| Քաղաքացիություն |  ԱՄՆ[6] |
| Կրթություն | Բոստոնի համալսարան և Girard College? |
| Մասնագիտություն | նկարիչ, արվեստագետ, համալսարանի դասախոս և գծանկարիչ |
| Աշխատավայր | Պրատտի ինստիտուտ |
| Անդամություն | 8-րդ փողոցի ակումբ |
Կյանքը և ստեղծագործական խմբագրել
Քլայնը ծնվել է Ուիլքս-Բարրայում (Փենսիլվանիա)՝, փոքր ածխարդյունահանող համայնքում։ Երբ նա յոթ տարեկան էր, հայրն ինքնասպան է եղել։ Իր երիտասարդության տարիներին նա տեղափոխվել է Լիհայտոն, որտեղ ավարտել է Լիհայտոնի միջնակարգ դպրոցը[7]։ Հետագայում նրա մայրը կրկին ամուսնացել է և նրան ուղարկել Ջիրարդի քոլեջ, ակադեմիա (Ֆիլադելֆիա) առանց հոր մնացած տղաների համար։ Միջնակարգ դպրոցն ավարտելուց հետո Քլայնը արվեստը սովորել է Բոստոնի համալսարանում 1931-1935 թվականներին, ապա մեկ տարի անցկացրել Անգլիայում՝ Լոնդոնում Հիզերլիի գեղարվեստի դպրոց հաճախելով։ Այդ ընթացքում նա ծանոթացավ իր ապագա կնոջ՝ Էլիզաբեթ Վ. Փարսոնսի հետ, որը բրիտանացի բալետի պարուհի էր Քլայնի հետ վերադառնում է Միացյալ Նահանգներ 1938 թվականին[8]։
Ուսումնասիրել է արվեստը Բոստոնում, Ֆիլադելֆիայում և Լոնդոնում։ Սկզբում Ֆ. Քլայնը զբաղվել է որմնանկարչությամբ և դիմանկարներով՝ կենտրոնանալով հին վարպետների (Դիեգո Վելասկես |Վելասկեսի, Ռեմբրանդտի և Էդուարդ Մանեի վրա։ 20-րդ դարի վերջին` 1940-ական թվականներին, ի հայտ են գալիս նրա առաջին աբստրակտ կտավները, որոնք աչքի են ընկնում իրենց լայնաֆորմատ, կոնտրաստային ոճով։ Նկարիչը սահմանափակում է իրեն՝ հեռուստադիտողի մոտ տպավորությունն ուժեղացնելու համար գույների բացառապես սև-սպիտակ համադրությամբ, որոնք խառնվում են մինչև հեղուկ-արագ չորացող կոնցենտրացիային, որը տեսանելի է թողնում վրձնի հետքերը։
Մարկ Պոտկոյի, Վիլլեն դե Կուլլինգի, Պոլոկ Ջեկսոնի, Ադոլֆ Գոլիբի հետ Ֆրանց Կլայնը հետպատերազմյան տարիներին ստեղծել է արվեստի դպրոց Նյու Յորքում։ 1952 թվականին որոշ արվեստագետների հետ դասավանդել է Բլեք Մոունթեյն քոլեջում (Հյուսիսային Կարոլինա, իսկ 1954 թվականից՝ Ֆիլադելֆիայի արվեստի թանգարանի դպրոցում։ Հետագայում հաջողությամբ ցուցադրվել է [ԱՄՆ] և [[ Սան Պաուլոյում և Վենետիկում։ Ֆ. Կլայնի արվեստը, շնորհիվ իր մշակած աբստրակտ ձևական և գունային համապատասխանության, ներդաշնակ է իր` նկարչի հորինած իրականությանը։ Ընդ որում, նրա վրձնի յուրաքանչյուր քայլը, որը բնորոշ է աբստրակտ էքսպրեսիոնիզմին, տեսանելի տպավորություն է ստեղծում վարպետի մտավոր և ֆիզիկական ավանդի մասին։
Ընտիր երկեր խմբագրել
- «Շեֆ», 1950, Նյու Յորք, Ժամանակակից արվեստի թանգարան
- «Մերիոն», 1960, Լոնդոն, Թեյթ մոդեռն պատկերասրահ
- «Սկրանտոն», 1960, Քելն, Լյուդվիգ թանգարան
- «Առանց անուն», 1957, Դյուսելդորֆ, Հյուսիսային Ռեյն Վեստֆալիա երկրի գեղարվեստական ժողովածու
Գրականություն խմբագրել
- Barbara Hess Abstrakter Expressionismus. — Köln, 2005.
- Dietmar Elger Abstrakte Kunst. — Köln, 2008.
Ծանոթագրություններ խմբագրել
- ↑ 1,0 1,1 1,2 1,3 1,4 Bibliothèque nationale de France data.bnf.fr (ֆր.): տվյալների բաց շտեմարան — 2011.
- ↑ 2,0 2,1 2,2 2,3 2,4 Franz Kline (նիդերլ.)
- ↑ 3,0 3,1 3,2 3,3 3,4 Encyclopædia Britannica
- ↑ 4,0 4,1 4,2 4,3 4,4 4,5 RKDartists (նիդերլ.)
- ↑ 5,0 5,1 5,2 http://www.getty.edu/vow/ULANFullDisplay?find=franz+kline&role=&nation=&prev_page=1&subjectid=500007696
- ↑ Ժամանակակից արվեստի թանգարանի առցանց հավաքածու
- ↑ «A Lehighton art gem moves to Allentown». Արխիվացված է օրիգինալից 2018 թ․ դեկտեմբերի 31-ին. Վերցված է 2022 թ․ հունիսի 30-ին.
- ↑ Savvine, Ivan. «Franz Kline». TheArtStory.org. The Art Story Foundation. Վերցված է 2015 թ․ ապրիլի 2-ին.
Արտաքին հղումներ խմբագրել
- «Catalogue raisonné». Արխիվացված օրիգինալից 2018 թ․ փետրվարի 24-ին. Վերցված է 2018 թ․ փետրվարի 24-ին.
- «Franz Kline». MoMa. Արխիվացված օրիգինալից 2018 թ․ փետրվարի 25-ին. Վերցված է 2018 թ․ փետրվարի 24-ին.