Ֆարդ
Ֆարդ (արաբ․՝ فرض) կամ ֆարիդաh (فريضة) իսլամում Աստծո կողմից պատվիրված կրոնական պարտականություն։ Ֆարդ բառը նաև օգտագործվում է թուրքերեն, պարսկերեն, փաշթո, ուրդու (գրված ֆարզ), և մալայերեն (գրված ֆարդու կամ ֆարդհու) լեզուներում։ Ասված է, որ այն մուսուլմանները ովքեր հետևում են Ֆարդի հրամաններին և պարտականություններին՝ հասանաթ (حسنة), աժր (أجر) կամ տեվաբ (ثواب) կստանան։
Ֆարդ երեվույթը, կամ իր հոմանիշ վաջիբը (واجب)՝ ախամի (أحكام) հինգ տեսակներից մեկն է։ Ֆիկհը օգտագործում է այս երևույթը որպեսզի դասակարգի յուրաքանչյուր մուսուլմանի արարքները։ Սակայն, Հանաֆի ֆիկհը ֆարդին և վաջիբին նույն երևույթը չի համարում, և տարբերում է նրանց ըստ կարևորության։ Ըստ Հանաֆի Ֆիկհի, վաջիբը պարտադիր է, իսկ ֆարդը ոչ[1][2]։
Անհատական պարտականություն և հոգևոր բավարարում խմբագրել
Ֆիկհը առանձնացնում է երկու տեսակի պարտականություններ։
- Անհատական պարտականությունը կամ ֆարդ ալ-այնը (فرض العين), որը պարտադիր է կարարել։ Անհատական պարտականությունը նեռարում է ամենօրյա աղոթք (սալաթ), և պարտադիր ուխտագնացություն դեպի Մեքքա կյանքի ընթացքում առնվազն մեկ անգամ (հաջ)[3]։ Ըստ ֆիկհի, պարտականություններ չկատարող անձիք հետագայում կպատժվեն, բայց կատարողները՝ կպարգևատրվեն[4]։
- Հոգևոր բավարարումը կամ ֆարդ ալ-քիֆայան (فرض الكفاية), որը տրվում է հավատացյալներին (ումահ)։ Հոգևոր բավարարման դասական օրինակը ժանազան է (թաղման աղոթքը)։ Ֆարդ ալ-քիֆայան անհատ անձից չի պահանջվում[5]։
Ֆարդի պահանջներ խմբագրել
Տես նաև խմբագրել
Ախամ խմբագրել
Այլ կրոններ խմբագրել
Ծանոթագրություններ խմբագրել
- ↑ Ebrahim, Mufti (2002 թ․ ապրիլի 28). «Albalagh.net». Albalagh.net. Արխիվացված օրիգինալից 2019 թ․ հունվարի 16-ին. Վերցված է 2019 թ․ հունվարի 29-ին.
- ↑ Sunnipath.com Արխիվացված 2007-09-29 Wayback Machine
- ↑ «Fard al-Ayn». The Oxford Dictionary of Islam. Oxford University Press. Արխիվացված օրիգինալից 2019 թ․ հունիսի 21-ին. Վերցված է 2019 թ․ հունիսի 21-ին.
- ↑ Salim, Al-Hadhrami (1841). Safeenat Al-Najah.
- ↑ «Fard al-Kifayah». The Oxford Dictionary of Islam. Oxford University Press. Արխիվացված օրիգինալից 2019 թ․ հունիսի 21-ին. Վերցված է 2019 թ․ հունիսի 21-ին.