Վիքիպեդիա

Քրաուն շատրվան

Քրաուն շատրվան (անգլ.՝ Crown Fountain), հանրային արվեստի ինտերակտիվ ստեղծագործություն, որն իրենից ներկայացնում է տեսաքանդակ։ Շատրվանը գտնվում է Չիկագո Լուփ շրջանի Միլենիում զբոսայգում։ Շատրվանի քանդակները նախագծել է իսպանացի նկարիչ Ժաումե Պլենսան, կառուցել է Krueck and Sexton Architects ընկերությունը, բացումը կայացել է 2004 թվականի հուլիսին[1][2]։ Շատրվանը իրենից ներկայացնում է սև գրանիտի վրա ջրից պատրաստված հայելի, որը գտնվում է երկու ապակե աշտարակների միջև։ Աշտարակներն ունեն 15,2 մ[1] բարձրություն, որոնց ներքին կողմերում՝ միմյանց դեմ առ դեմ ներկառուցված են լուսադիոդներ՝ թվային տեսագրությունը ցուցադրելու համար։ Քրոուն շատրվանների կառուցումն ու նախագծումն արժեցել է 17 միլիոն դոլար[3]։ Ջուրը մատակարարվում է մայիսից հոկտեմբեր[4]՝ պարբերաբար հոսելով կասկադով դեպի ներքև երկու աշտարակներով կամ շիթով իջնելով յուրաքանչյուր աշտարակի առջևի ծայրափողակներով։ Քաղաքի բնակիչներն ու քննադատները գովաբանում են շատրվանն իր ինքնատիպության, ճարտարապետական համարձակ լուծումների և ժամանցային հնարավորությունների համար[5][6][7]։ Իսպանացի նկարիչ Ժաումե Պլենսան ընդգծում է դուալիզմի, լույսի և ջրի թեմաները՝ ընդլայնելով նախորդ աշխատանքների տեսատեխնոլոգիայի կիրառումը[8]։ Չիկագոյի բազմաթիվ նմանատիպ կառույցներից նա առանձնացրել է շատրվանը․ այն ոչնչով սահմանափակված չէ, այցելուները կարող են ազատորեն ցոյվել ջրի մեջ։ Քրոուն շատրվանն իր ունիվերսալ դիզայնի շնորհիվ հասանելի է այգու բոլոր այցելուներին[9]։

Քրաուն շատրվան
Քարտեզ
Քարտեզ
Տեսակքանդակ և շատրվան
ՔանդակագործԺաումե Պլենսա
Ստեղծում2004
Երկիր ԱՄՆ
ՔաղաքՄիլենիում պարկ
ԲնակավայրԻլինոյս
 Crown Fountain Վիքիպահեստում

Շատրվանը Միլենիում զբոսայգու ամենավիճարկելի օբյեկտներից մեկն է։ Շինարարության ավարտից հետո շատրվանի վերևում տեղադրվել են տեսախցիկներ, որոնք առաջացրել են հասարակության բուռն բողոքը և դրանք շուտափույթ ապամոնտաժելու պահանջը։ Աստիճանաբար շատրվանը թափանցել է Չիկագոյի փոփ մշակույթ և դարձել շատ սիրված օբյեկտ լուսանկարիչների համար, ինչպես նաև հանդիպումների վայր։ Շատրվանը հանրային խաղահրապարակ է, և բնակիչներին ապահովում է զովություն շոգ ամռանը՝ երեխաներին թույլ տալով զվարճանալ ջրի մեջ[10]։

Հայեցակարգ և դիզայն խմբագրել

 
Միլենիում զբոսայգու քարտեզը

Գրանտ զբոսայգին, որը գտնվում է Միչիգան լճի և Կենտրոնական գործարար շրջանի միջև, սովորաբար կոչվում է Չիկագոյի «շքերթային բակ»[11][12]։ Հյուսիս-արևմուտքում մինչև 1997 թվականը գտնվել են Կենտրոնական Իլինոյսի երկաթուղային կայարանները և ավտոկայանատեղերը, ապա քաղաքի այդ հատվածում կառուցվել է «Միլենիում զբոսայգին»[13]։ Միլենիում զբոսայգին ստեղծվել է 1998 թվականին, որպես Գրանտ զբոսայգու պսակ՝ նոր հազարամյակի տոնակատարության նպատակով։ Նրա կառուցումն իրականացվել է աշխարհահռչակ ճարտարապետների, նկարիչների, դիզայներների և քաղաքաշինարարների կողմից[9]։ 2007 թվականի դրությամբ Միլենիում զբոսայգին զիջում էր միայն Ռազմածովային կառանատեղին, [Չիկագոյի տեսարժան վայրեր][14]։ Շատրվանը գտնվում է Չիկագոյի կենտրոնում։ Շատրվանից հյուսիս գտնվում են Միացյալ Նահանգների ամենաբարձր շենքերից մի քանիսը (Աօն կենտրոնը և այլն)։

Նկարչի ընտրություն խմբագրել

1999 թվականի դեկտեմբերին Լեսթեր Քրաունը և նրա ընտանիքը համաձայնեցին հովանավորել Միլենիում զբոսայգում շատրվանի կառուցումը։ Ի տարբերություն զբոսայգու այլ հովանավորների, Քրաունները գործում էին այգու պաշտոնյաներից անկախ. նրանք անկախ հետազոտություններ էին անցկացրել ջրային տեխնոլոգիաների վերաբերյալ, իրականացրել սեփական դիզայնի ոչ պաշտոնական մրցույթ և շարունակել ակտիվորեն մասնակցել նախագծի մշակմանը[15]։

Քրաունները անկանխակալ են եղել նկարչի ընտրության հարցում, եղել են ժամանակակից ոճի կողմնակիցներ և դիզայներների մրցույթ են հայտարարել[15]։ Ժաումե Պլենսան հետազոտել է շատրվանների ավանդույթներն ու պատմությունը, ինչպես նաև ուսումնասիրել է շատրվանների պատկերների մարդակերպությունը[16]։ Նա սլայդների տեսքով ներկայացրել է իր գաղափարները միջնադարից մինչև 20-րդ դար, այդ թվում՝ պատմական ասպեկտը[16], համակարգչային անիմացիան, միմիկայի կիրառումը[17]։ Մրցույթի եզրափակիչ են դուրս եկել նաև Մայա Լինը, ով ներկայացրել է ստորին հորիզոնական կառուցվածքը և Ռոբերտ Վենտուրին, ով առաջարկել է կառուցել 46 մ բարձրությամբ շատրվան[18]։ 2000 թվականի հունվարին Պլենսան շատրվանի նախագծման պատվեր է ստացել[6][18]։ Շատրվանն իրենից ներկայացնում էր տեսաքանդակ, որի ծառայության ժամկետը երեսուն տարի էր։

Գեղարվեստական դիզայն խմբագրել

 
15 մետրանոց հանդիպակած աշտարակները մարմնավորում են Պլենսայի դուալիզմի թեման։ Շատրվանի տեսարանը մոտակա շենքի տանիքից, ապակե վահանակներով շատրվանների աշտարակները
 
Զբոսաշրջիկները հաճախ են այցելում շատրվան, հատկապես գիշերը, երբ նրանց ուրվագիծը արտացոլվում է շատրվանի գիշերային լուսավորության ֆոնին

Մինչ Քրաուն շատրվանը, ուսումնասիրելով դուալիզմի փիլիսոփայությունը, Պլենսը ստեղծել է այնպիսի բացօթյա քանդակներ, ինչպիսիք են Դավթի աստղը (անգլ.՝ The Star of David, Ռաուլ Վալենբերգի հրապարակ, անգլ.՝ Wallenberg Square, 1998 թվական, Ստոկհոլմ), Լույսի կամուրջը, (անգլ.՝ Bridge of Light, 1998 թվական, Երուսաղեմ)։ Լույսը, լուսադիոդային տեխնոլոգիաները, տեսա և համակարգչային դիզայնը օգտագործվել են այնպիսի աշխատանքներում, ինչպիսիք են Ապակե ոգին և Պարոն Ոչը (գերմ.՝ Gläserne Seele & Mr. Net, 1999-2000 թվականներ)[19]։ Քրաուն շատրվանը լուսավորության թեմաների և տեսատեխնոլոգիաների կիրառման փորձ է[8]։

Դուալիզմի կողմնակից Պլենսը Քրաուն շատրվանի համար ընտրել է երկու պատահական լուսանկար, որոնք կարծես «խոսում էին» միմյանց հետ[20]՝ ենթադրելով, որ այդպիսով ինքը կկարողանա ներկայացնել քաղաքի բնակչության բազմազանությունը ինչպես էթնիկ, այնպես էլ տարիքային տեսանկյունից[21]։ Նկարիչն արտացոլել է քաղաքի սոցիալ-մշակութային էվոլյուցիան՝ անընդհատ թարմացնելով պատկերների հավաքածուն[1]։ Այն դարձել է քաղաքի փոփ մշակույթի մի մասը։ «Փախուստ» հեռուստասերիալի առաջին սեզոնի մի քանի դրվագներում երևում են շատրվանի կադրերը[22]։

Պլենսը հեռուստադիտողին ներգրավում է արվեստի հետ ինտերակտիվ կապի մեջ[23], այցելուներին դրդում է ցայվել լողավազանում, պայքարել ջրի հոսքի մեջ և տեղաշարժվել ջրվեժի տակ[7][10][24][25]։ Այդ ինտերակտիվությունը որոշ չափով պատահական է եղել։ Քաղաքը ծրագրել է շատրվանը վերածել երեխաների ջրաշխարհի[26], ժամանակի ընթացքում ազգային մամուլը սկսել է Քրաուն շատրվանը ներկայացնել որպես Մեծ Չիկագոյի բնակիչների շոգից պաշտպանվելու ժամանակավոր ապաստան[10]։

Տեսանյութերի արտադրություն խմբագրել

Չիկագոյի էթնիկ, սոցիալական և կրոնական կազմակերպություններից մոտավորապես 75 թեկնածուներ են ներկայացվել (տեղական դպրոցների, եկեղեցիների և համայնքային խմբերի մարդիկ), որոնց դեմքերը լուսանկարվել են շատրվանների աշտարակների վրա ցուցադրելու նպատակով[27]։ Նկարահանումները սկսվել են 2001 թվականից Չիկագոյի արվեստի ինստիտուտի դպրոցի (ՉԱԻԴ) համալիրի կենտրոնում։ ՉԱԻԴ-ի ուսանողները նկարահանել են իրենց օբյեկտները նույն մոդելի բարձր հստակության տեսախցիկով, որն օգտագործվել է «Աստղային պատերազմների» երեք սերիալների նկարահանման համար[17][28]։ Ծրագրի շրջանակներում ՉԱԻԴ-ի շուրջ 20 ուսանողներ մասնակցել են հանրային արվեստի մագիստրոսական ոչ պաշտոնական դասընթացներին[27]։ Չիկագոյի Կոլումբիական քոլեջի պրոֆեսորադասախոսական անձնակազմը նույնպես իր ներդրումն է ունեցել տեսահոլովակի նկարահանման աշխատանքներում։ Ծրագրի մասշտաբայնության պատճառով օգտագործվել են բարձր հստակության սարքավորումներ[17]։ Քանի որ պատկերի հարաբերակցությունը հավասար է եղել կինոէկրանին, որի լայնությունը շատ ավելի մեծ էր, քան դրա բարձրությունը, նկարահանման ժամանակ տեսախցիկը շրջվել է դեպի մի կողմ[27]։ Քանի որ չի եղել եռոտանի կողային տեսախցիկների համար[27], վարսավիրի, ատամնաբույժի կարգավորվող աթոռն օգտագործվել է նկարահանման ժամանակ՝ ժամանակակից տեսախցիկը տեղափոխելու անհրաժեշտությունը նվազագույնի հասցնելու համար[17][21]։ Այնուամենայնիվ, որոշ դեպքերում անհրաժեշտ է եղել թվային մանիպուլյացիա՝ տեսանյութում ճիշտ ցանկալի ձգված շրթունքները ճիշտ նմանակելու համար[20]։ Բազմաթիվ դեմքեր պետք է ձգվեին իրենց բերանները ճիշտ դիրքավորելու համար[17]։ Բացի այդ, յուրաքանչյուր տեսանյութ ճշգրտվել է պայծառության, հակադրության և գույնի հագեցվածության համար։ Նվագարկման սարքավորումները և տեսահոլովակները պետք է լրացուցիչ կարգավորվեին՝ դիտելու ընթացքում արևի լույսը հաշվի առնելու համար[17]։

Յուրաքանչյուր դեմք քանդակի վրա հայտնվում է 5 րոպե՝ օգտագործելով առանձին 80 վայրկյանանոց տեսանյութերի տարբեր մասեր[17]։ 40 վայրկյան տևողությամբ հոլովակը մեկ երրորդի չափով վերարտադրվում էր առաջ և հետ, ընդհանուր առմամբ 4 րոպե տևողությամբ[21]։ Այնուհետև գալիս է մինչև 15 վայրկյան տևողությամբ հաջորդ հատվածը, որտեղ մարդու շուրթերը ձգվում են խողովակի մեջ։ 30 վայրկյան տևողությամբ տեսանյութում կարծես բաց բերանից ջուր է թափվում, ջուրն ամբողջությամբ թափվելուց հետո ժպիտ է առաջանում մինչև 15 վայրկյան[17]։ Նկարահանված բնօրինակ 1051 կադրերից ընտրվել են 960 տեսանյութեր, որոնք հարմար են նախագծում օգտագործելու համար[21]։ Ի սկզբանե ենթադրվում էր, որ ընտրված պատկերները միայն աշխատանքի սկիզբն են լինելու, սակայն 2009 թվականի դրությամբ լրացուցիչ տեսահոլովակներ չեն նախատեսվում նկարահանել[27]։

Այն էֆեկտին հասնելու համար, որ ջուրը կարծես դուրս է հոսում բերանից, յուրաքանչյուր տեսանյութում կա մի հատված, որում մարդկանց շուրթերը ձգվում են խողովակի մեջ, որոնք համապատասխանեցված էին ջրի հոսքի հետ և հիշեցնում էին գարգուլի շատրվաններին[1][29]։ Յուրաքանչյուր դեմք կտրտված էր եզրերից այնպես, որ ոչ մազերն էին երևում, ոչ էլ ականջները[17]։

Շինարարության նախագծում խմբագրել

Քրոունների ընտանիքը, որի անունով է կոչվում շատրվանը, 17 միլիոն դոլարից 10 միլիոն դոլարը նվիրաբերել է շինարարության և նախգծման համար[2][30]։ Գուդմանների ընտանիքը, որը հայտնի է նրանով, որ ֆինանսավորել է Գուդման թատրոնը, նույնպես մեծ ներդրում է ունեցել[3] և ամբողջ 17 միլիոն դոլարը ֆինանսավորվել է մասնավոր նվիրատվությունների միջոցով[28]։ Սկզբում շատրվանի նախահաշվային արժեքը կազմել է 15 միլիոն դոլար[11]։

Այն բանից հետո, երբ երկու ճարտարապետական ընկերությունները չեղարկել են Պլենսայի նախագիծը կյանքի կոչելու պայմանագիրը, շատրվանի կառուցման աշխատանքները հանձն է առել Krueck and Sexton Architects ընկերությունը։ Հանրային արվեստը նորություն է եղել Krueck & Sexton-ի իրականացված նախագծերում, որտեղ գերակշռել են բնակելի և գրասենյակային տարածքները, ներառյալ այնպիսի շենքեր, ինչպիսին է Սպերտուսի ինստիտուտը[31]։ Նկարչի, ճարտարապետական թիմի և խորհրդատուների համագործակցությունը վճռորոշ նշանակություն է ունեցել նախագծի հաջող իրականացման համար։ Սև գրանիտի վրա շատրվանի ջրային հայելին ունի 15,2 × 71,0 մետր չափսեր, ավազանի խորությունը կազմում է 6,4 մմ[1]։ Շատրվանի երկու լուսադիոդային էկրանների վրա ցուցադրվում են տեսահոլովակներ, յուրաքանչյուր աշտարակի չափերը կազմում են 15,2 × 7,0 × 4,9 մ[1]։ Շատրվանի համար մշակվել է հատուկ T-աձև չժանգոտվող պողպատից շրջանակ, որն ունակ է դիմակայելու 15,2 մ բարձրությամբ պատերի բեռին և քամու ճնշմանը։ Շրջանակը պահում է լուսային բլոկները և զիգզագաձև բեռը փոխանցում հիմքին։ Լրացուցիչ կայունության համար 12 մմ տրամագծով պողպատե ձողերն ամրացնում են կառուցվածքը և շրջանակը, իսկ եռանկյունաձև անկյունային բարձակները ամրացնում են հենարանները[32]։

Քրաունի շատրվան
 
 
Ջրվեժ և շատրվան - հանրային տեսարժան վայրեր

Մի քանի տասնյակ ապակի արտադրող ֆիրմաների հետ զրուցելուց հետո, պարզ է դարձել, որ L. E. Smith Glass Company ընկերությունը արտադրել է 22,500 ապակե բլոկներ, որոնք մոտ են սեղմված ապակու չափի վերին սահմանին, պատրաստված են ձեռքով ձուլված ապակուց և չուգունից[33]։ Գործընթացի ընթացքում օգտագործում են ավազ և կալցինացված սոդա, որոնք տաքացվում են մինչև 1430 °C ջերմաստիճան և «հավաքվում» մեծ կավե գնդի մեջ, որը հիշեցնում է մեղրակիր։ Ստանդարտ մխոց օգտագործելու փոխարեն, որպեսզի ձողից կախված ապակին լցվի կաղապարի անկյունները, արտադրողները հույսը դրեցին գրավիտացիայի վրա։ Ամբողջական կաղապարը տաքացվել է (կրկնակի տաքացվել է վառարանում մինչև 593 °C) և սառեցվել[34]։ Արտադրությունը իրականացվել է չորս ամիս[35], օրական արտադրվել է մոտ 350 ապակե բլոկներ[34]։

Ապակին պատրաստվել է պատվերով, Փենսիլվանիա նահանգի Մաունթ Փլեզանթ գործարանում, առաքվել է Ֆլորիդա նահանգի Մելբուրնում գտնվող ապակե վահանակներ արտադրողին։ Այնուհետև պանելները բեռնատարներով ուղարկվել են Չիկագո։ Շատրվանի համար օգտագործվել է ոչ թե սովորական կանաչ ապակի, այլ հատուկ սպիտակ ապակի, որը ստացվում էր երկաթի խառնուրդներից, ինչը պատկերին տալիս է ավելի բարձր հստակություն։ Յուրաքանչյուր բլոկ ունի 127 մմ x 254 մմ x 51 մմ չափսեր և բավականաչափ բարակ է պատկերի աղավաղում ստեղծելու համար։ Յուրաքանչյուր բլոկի վրա վեց մակերևույթներից մեկը փայլեցված է, մյուս հինգ մակերեսները նյութակազմվածքով են[2][32]։

Ապակե բլոկների կառուցվածքի ստեղծումը դժվար է եղել։ Դիզայներական թիմը սկզբում մտածել է այն կառուցել պլաստիկե բլոկներից, սակայն գտնվել է Circle Redmont Inc ընկերությունը, որը մասնագիտացած է հավաքովի ապակե վահանակների արտադրության բնագավառում Ֆլորիդայի Մելբուրն քաղաքում։ Circle Redmont-ը մշակել է նախագիծ ապակե բլոկների ցանցերը կողքին ամրացնելու համար, որպեսզի դրանք հնարավոր լիներ օգտագործել որպես շինարարական տարրեր[35]։ Ապակե բլոկներից պատրաստված անհատական ցանցերն ունեին 1,5 մ բարձրություն և 4,9 մ կամ 7,0 մ լայնություն թվով 250 ապակե բլոկներ[35]։ Յուրաքանչյուր աշտարակ բաղկացած է 44 ցանցերից, որոնք դրված էին միմյանց վրա և եռակցված[35]։ Ապակու լույսի բեկման և մետաղական շրջանակների բարակության համադրությունը բլոկների ցանցը գործնականում անտեսանելի է դարձնում[35]։

Շատրվանն օգտագործում է բարձր ճնշման ջուր ժամում 50000 լիտր, որի 97%-ը նորից օգտագործվում է համակարգում[36]։ Հնարամտություն է պահանջվել ջուրը ծայրափողակ հասցնելու համար։ Չնայած դիտարկվել է լուսադիոդային սալիկները բացառելու հնարավորությունը, սակայն այդ դեպքում պատկերը կունենար այնպիսի տեսք, կարծես նրանցից յուրաքնչյուրում ատամ է բացակայում։ Փոխարենը, յուրաքանչյուր աշտարակի մեկ սալիկը 150 մմ-ով ետ է ընկած, որպեսզի տեղադրվի 25 մմ տրամագծով թափանցիկ խողովակ ջրի ծայրափողակի համար[2]։ Ջուրը պարբերաբար լցվում է շատրվանի և աշտարակների կողքերի վրա և պարբերաբար հոսում է ծայրափողակից[2]։ Երկու առանձին լուսատուներ նպաստում են շատրվանի գեղարվեստական ձևավորմանը, պատվերով պատրաստված վերին եզրի հատուկ ապակե վահանակը ուղղորդում է ջրի հոսքը, մնում է անտեսանելի, ինչպես նաև չժանգոտվող պողպատից շրջանակին ամրացված պլաստիկե կցափողը։ Դրանք կարգավորում են ջրի հոսքի արագությունը և նվազեցնում են քաղաքային իշխանությունների պատասխանատվությունը ցանկացած հնարավոր վնասվածքների դեպքում[37][32]։ Սովորաբար վնասվածքներ են ստանում երեխաները շատրվանում կամ ջրվեժի տակ խաղալիս[10]։ Վտանգը, որ ծայրափողակից դուրս եկող ջուրը կարող է մարդկանց վայր գցել, շատրվանի նախագծումը դժվար էր դարձնում հատկապես իրավական տեսանկյունից[32]։

 
Ջրամուղը
 
Լուսադիոդները երևում են դեմային կողմի հետևից և անտեսանելի են մյուս կողմերից

Շատրվաններում օգտագործվում են ավելի քան մեկ միլիոն լուսադիոդներ[37]։ Յուրաքանչյուր աշտարակի ներքին մակերեսին կան 147 փոքր էկրաններ՝ ընդհանուր 264,480 լուսադիոդային կետերով (յուրաքանչյուրը երկու կարմիր, մեկ կապույտ և երկու կանաչ լուսադիոդներով)[38]։ Լուսադիոդային էկրաններին ներկայացվող ֆիզիկական պահանջները, մասնավորապես երկարաժամկետ ծառայության համար կարմիր, կանաչ և կապույտ լուսադիոդների և անհրաժեշտ սխեմաների համար, ստեղծել են երեք հիմնական պրոբլեմներ՝ կառուցվածքի ապահովություն, պայքար ջերմության արձակման դեմ և էկրանի ընկալման օպտիմալացում[32]։ Պլենսան լուսադիոդներ օգտագործել է նախորդ նախագծերում և ուներ որոշակի փորձ այդ խնդիրների լուծման գործում[3]։ Լուսադիոդային կառուցվածքը հենվում է մի պատի, որն ունի 15 մ բարձրություն և մի քանի հատվածներ, որոնք տեսանելի են հորիզոնական շերտերով յուրաքանչյուր մի քանի մետրը մեկ, դրանք ցույց են տալիս, թե որտեղ է տեղադրված լուսադիոդային սարքավորումը։ Առաջացած ջերմությունը հեռանում է օդափոխիչների միջոցով, որոնք ներքևից ավելի սառը օդ են քաշում, այնուհետև տաք օդը դուրս են հանում ծխնելույզով[32]։

Լուսադիոդները ընտրվում են, քանի որ դրանք համարվում են գույնի հարմարեցման հնարավոր ամենաէժան տարբերակը[3]։ Լուսադիոդները մտնում են էլեկտրական շղթայի մեջ, առաջացնելով լուսարձակում կիսահաղորդչային նյութի մեջ էլեկտրոնների շարժման միջոցով և ավելորդ դարձնելով շիկացման թելը , որի պատճառով էլ լամպերը երբեք չեն այրվում կամ շատ տաքանում։ Էկրաններին ավելացվել են եզրեր, որպեսզի կանխեն արևի ուղիղ ճառագայթների ազդեցությունը լուսադիոդների վրա[39][40]։ ColorBlast 12 Լուսադիոդները Պլենսի կողմից օգտագործվել են աշտարակի կառույցները լուսավորելու համար, իսկ ապակիները՝ աշտարակներին կիսաթափանցիկ տեսք հաղորդելու համար։ Էլեկտրոնիկան նախագծվել է այնպես, որ շատրվանի աշխատանքը հարմարեցվի օրվա ժամին, եղանակին և սեզոնին և գործի երկար տարիներ ու հուսալի, մինչև մեկ հարյուրամյակ։ Նախագծողների խումբը երաշխավորել է երեսուն տարվա ծառայության ժամկետ[3]։

Շատրվանի 875,4 քառակուսի մետր մակերեսով ավազանում օգտագործվել են 0,91 × 0,91 մ չափսերով և 110 կգ քաշով սալաքարեր[36]։ Սալաքարերը հենվում են պտուտակային ամբարձիչի հենարանների վրա կարգավորող տափօղակի տեղադրման և հարթեցման համար[36]։ Սալաքարերը կատարյալ հարթեցված են, իսկ շատրվանն ունի բազմաթիվ սենսորներ, որոնք կարգավորում են ջրի հոսքն ու մակարդակը[36]։

Շինարարության ընթացքում ստորգետնյա ավտոտնակը բաց էր մնացել[41]։ Լրացուցիչ խնդիր էր կառույցի նախագծումը, որը հեշտացնում է ներքին մուտքը ընթացիկ սպասարկման և վերանորոգման համար, նրա տակ տեղակայելով երկու մակարդակի ստորգետնյա կայանատեղիներ։ Խնդիրը լուծվեց՝ համատեղելով քաշի կլանման համար նախատեսված T-ձև ցանցի մոտավորապես 150 «կրիչ հենարանների» կամ «լարանների» հետ, որոնք տեղադրված էին տեսապատի մեջ՝ ապակե վահանակներին պաշտպանելու և քամու բեռը կլանելու համար։ Այսպիսի կառուցվածքը հնարավորություն էր տալիս առանձին ապակե վահանակները հանել մաքրման կամ վերանորոգման համար՝ առանց էկրանի աշխատանքը խաթարելու։ Աշտարակների ներսում ֆիլտրված օդը օգնում է նվազագույնի հասցնել դրանց մաքրման անհրաժեշտությունը[2][42]։

Քրաուն շատրվանի նախագիծը ոչ միայն նախատեսում էր ներքին մուտք տեխնիկական վերանորոգման համար, այլև ընդգրկում էր օրինակելի, ոչ խտրական, անարգել մուտք դեպի բոլոր համակարգեր և սարքեր։ Ճարտարապետ Էդ Ուլիրը (անգլ.՝ Ed Uhlir)[43], Չիկագոյի քաղաքապետարանի սահմանափակ հնարավորություններով անձանց գործերի գծով գրասենյակը (Chicago MOPD) և Չիկագոյի ոստիկանությունը գործադրել են բոլոր ջանքերը, որպեսզի բոլոր այցելուները, առանց բացառության, ունենան հավասար հասանելիություն դեպի տեսարժան վայրեր, ներառյալ թեքահարթակներ և առանց ֆիզիկական խոչընդոտների (ցանկապատեր, բարձր եզրաքարեր) և այլն, որոնք կկանխեն անվասայլակով անձանց օգտվելու շատրվանից, ջրվեժի ջրի ուժը նախատեսված է նաև հնարավոր ինտերակտիվ այցելուների ողջ սպեկտրի համար[3][9]։

Բացում և աշխատանք խմբագրել

Բացում խմբագրել

Տեսաքանդակների կառուցումն ավարտվել է առանց հոսող ջրի փորձարկման 2004 թվականի մայիսի 18-ին[28]։ Ի սկզբանե Ժաումե Պլենսան պլանավորել է դեմքերի ցուցադրությունը փոխել յուրաքանչյուր 13 րոպեն մեկ, մինչ քանդակը փորձարկվել է[11][28]։ Ի վերջո, Չիկագոյի արվեստի ինստիտուտի դպրոցի պրոֆեսորները համոզել են հեղինակին կրճատել տեսանյութի հերթագայության ժամանակը մինչև հինգ րոպե[11]։

Պլենսայի դիզայնը Քրաուն շատրվանի համար ներկայացվել է հանրությանը հուլիսի 16-18-ին Միլենիում զբոսայգու հանդիսավոր բացման ժամանակ 2004 թվականին[44]։ Բացման պահին Քրաուն շատրվանը, ինչպես մոտակա Քլաուդ Գեյթ շատրվանը, անավարտ են եղել, քանի որ ընդամենը 300 տեսանյութ է հարմարեցված եղել հանրային ցուցադրության համար[45]։ Շատրվանը պաշտոնապես բացվել է 2004 թվականի հուլիսի 24-ին, հատուկ մասնավոր երեկույթի ընթացքում կազմակերպվել է դրամահավաք, որի ընթացքում հավաքվել է 3 միլիոն դոլար Միլենիում զբոսայգու բնության պահպանության հիմնադրամի (անգլ.՝ Millennium Park Conservancy fund) համար[46][47]։

Աշխատանք խմբագրել

Պատկերների, ջրի հոսքի, գույնի և լույսի ինտենսիվության սինխրոնացման կառավարման կենտրոնը գտնվում է աշտարակներից մեկի տակ՝ 51 քառակուսի մետր տարածքով սենյակում։ Այդտեղ տեղակայված են բարձր թողունակությամբ տեսասերվերներ և սարքավորումների ջերմաստիճանի ցուցիչներ։ Դեմքերի բոլոր անհատական էլեկտրոնային համակարգչային տեսանիշքերը պահվում են կոշտ սկավառակների վրա։ Համակարգչային ծրագրերն ավտոմատ կերպով միացնում և անջատում են ջուրն այն պահին, երբ դեմքի շրթունքները խողովակի մեջ են ընկղմվում, եթե եղանակային պայմանները թույլ են տալիս։ Պատկերների ցածր, այլ ոչ թե բարձր սահմանաչափով օգտագործումը ավելի քիչ ծախսատար էր և ստեղծում է ընդունելի ցուցադրություն սովորական դիտողի համար[2]։

Կառավարման Barco Show համակարգն ընտրում է դեմքերի հաջորդականությունը մեկ առ մեկ և պատահականորեն դասավորում է աշտարակի լուսադիոդների ութ գույներից մեկին, որոնք ծրագրավորված են Էլեկտրոնային թատրոնի կառավարման համակարգում[3]։ Գիշերային ժամերին այդ համակարգը կառավարում է լուսարձակները, որոնք լուսավորում են կասկադի ջուրը և մթագնում են թաց տարածքների համար հատուկ անջատիչներով[3]։ Կարգավարական համալիրը զբաղեցնում է 26 ստորգետնյա կայանատեղի հավասար տարածք, որը քաղաքին արժենում է տարեկան 100,000 դոլար ծախս (2004 թվականի դոլարի համարժեքով)։ Շատրվանի սպասարկման հետ կապված խնդիրների ցանկը շատ ընդարձակ է՝ սկսած երեխաների կողմից ապակե վահանակների միջև սոսինձը պոկելուց պաշտպանելը մինչև խողովակների սպասարկումը[20]։ 2014 թվականի դրությամբ շատրվանի պահպանման տարեկան ծախսերը կազմում է մոտավորապես 400000 դոլար[48]։ Որպես կանոն, շատրվանի ջուրը մատակարարվում է գարնան կեսերից մինչև աշնան կեսերը, սակայն պատկերները ցուցադրվում են էկրաններին ամբողջ տարին[49]։

Թվային քանդակ խմբագրել

 
Յուրաքանչյուր 15 րոպեն մեկ լուսադիոդները անջատվում են, և առանձին տեսանյութերի միջև փոքր դադար է լինում

Յուրաքանչյուր աշտարակի ճակատը աշխուժանում է լույսի և էլեկտրոնային պատկերների շարունակական դինամիկ ցուցադրմամբ[1]։ Աշտարակի էկրաններին պարբերաբար ցուցադրվում են բնանկարների դրվագներ, օրինակ ջրվեժներ, բայց ամենահետաքրքիրը Չիկագոյի բնակիչների դեմքերի ցուցադրությունն է։ Չիկագոյի մոտ 1000 բնակիչների դեմքեր ցուցադրվում են պատահական կարգով[2], որը որոշվում է Barco շոուի կարգավորիչի միջոցով[3]։ Յուրաքանչյուր դեմք ցուցադրվում է հինգ րոպե՝ տեսանյութերի միջև կարճ ընդմիջումով։ Ամռանը մեկ ժամում ցուցադրվում է ոչ ավելի, քան 12 դեմք, ձմռանը ցուցադրվում է անիմացիայի վերջին րոպեի տարբերակը, ուստի յուրաքանչյուր տեսանյութի հատվածը ընդամենը չորս րոպե է[17][21]։ Տեսահոլովակը ներառում է նաև երեք րոպեանոց ջրային տեսարան յուրաքանչյուր կես ժամը մեկ և 30 վայրկյան տևողությամբ գույնի փոփոխություն դեպի սևը յուրաքանչյուր 15 րոպեն մեկ։ Եթե բոլոր դեմքերը ցուցադրվեին հաջորդաբար, և ոչ պատահական, նրանցից յուրաքանչյուրը կհայտնվեր մոտավորապես ութ օրը մեկ անգամ[21]։ 2007 թվականի հունիսին Chicago Sun-Times-ի հոդվածում տեղեկացվում էր, որ շատ սուբյեկտներ, որոնց պատկերները թվայնացվել են նախագծի համար, դեռ չեն տեսել իրենց պատկերները կամ չեն լսել, որ որևէ մեկը տեսած լինի դրանք[21]։

Դեմքի պատկերներից տպավորություն է ստեղծվում, որ աշտարակների եզրերից հոսող ջուրը դուրս է հոսում ցուցադրվող օբյեկտի բերանից։ Իրականում այն հոսում է մեկուկես մետրանոց ծայրափողակից, որը գտնվում է յուրաքանչյուր ներքին եզրի կենտրոնում՝ արտացոլող ավազանից 3,7 մ բարձրության վրա[17]։ Պատկերները ցուցադրվում են ամեն օր ամբողջ տարվա ընթացքում, մինչդեռ ջուրը հոսում է մայիսի 1-ից հոկտեմբերի 31-ը[4], եթե եղանակը թույլ է տալիս[29]։ Զբոսյգին այցելությունների համար բաց է ամեն օր ժամը 6:00-23:00[50]։

Յուրաքանչյուր աշտարակ ներսից լուսավորված է երեք կողմերից մոտավորապես 70 գույնը փոխող լուսադիոդային լուսատուներով՝ յուրաքանչյուր աշտարակի վրա։ Չորրորդ կողմում հանդիպակած տեղակայված են Barco լուսադիոդային էկրանները։ Գիշերային ժամերին որոշ տեսահոլովակներ փոխարինվում են բնապատկերներով կամ համատարած գունավոր պատկերներով[3]։ Գիշերը շատրվանի մյուս երեք կողմերը փոխում են գույները[37]։ Color Kinetics-ի արտաքին մակերևույթները պատահականորեն արտացոլում են ութ գույներից մեկի կիսաթափանցիկ լուսարձակումը հանդիպակած ներքին մակերեսներից յուրաքանչյուրից[3]։ Կասկադային շատրվանի և ջրի շիթային շատրվանի մի քանի ռեժիմներով տեսաքանդակը իրենից ներկայացնում է հարթ, դինամիկ զարգացող արվեստի գործ[26]։

Շատրվան խմբագրել

 
Շատրվանի ճակատը
 
Շատրվանի շիթը

Քրաուն շատրվանն ունի ջուրը դատարկելու հնարավորություն (լուսանկարում` աջից վերևում) և կարող է մեկ րոպեում 43608 լիտր ջուր դատարկել[51]։ Երբ աշտարակի առջևի մասում տեսացուցադություն չկա, յուրաքանչյուր ճակատային մասից ջուր է թափվում։ Ջուրը զտվում է, պոմպերով ետ է մղվում և նորից շրջանառվում։ Յուրաքանչյուր աշտարակի տակ գտնվող զույգ պոմպակայանները ջուր են վերցնում լողավազանի տակ գտնվող ջրամբարից։ 12 մեխանիկական պոմպերը կառավարվում են շատրվանի հարավային աշտարակի տակ գտնվող ստորգետնյա կարգաբերման կայանից[38][52]։ Արտացոլման ավազանում ջուրը մոտավորապես 0,3 մմ խորություն ունի[53]։

Վեճեր խմբագրել

Դեռևս 2004 թվականին շատրվանի շինարարության ավարտից առաջ Չիկագոյի արվեստի ինստիտուտի նախագահ Ջեյմս Վուդը (անգլ.՝ James Wood) կարծում էր, որ շինությունները չափազանց բարձր կլինեն, իսկ համայնքի մյուս ղեկավարները կարծում էին, որ նախագծի բարձրությունն ու մասշտաբը պայմանավորված է զբոսայգու մյուս նկարիչ շինարարների «վիճաբանության մրցույթից»[54]։ Գրանտ զբոսայգին գտնվում է մշտական պաշտպանության տակ «ընդմիշտ բաց, պարզ և ազատ» օրենսդրությամբ 1836 թվականից[12][55][56][57], այդ պատճառով էլ քաղաքն ուներ բարձրության սահմանափակումներ Գրանտ զբոսայգու շենքերի և շինությունների համար Մոնտհոմերի Ուորդը կառուցելիս[58]։ Քրաուն շատրվանը և Ջեյ Պրիցկերի տաղավարը, որն ունի 42,0 մ բարձրություն, ազատված են բարձրության սահմանափակումներից, քանի որ դրանք արվեստի գործեր են և ոչ թե ուղղակի շենքեր կամ շինություններ[59]։

2006 թվականի նոյեմբերին Քրաուն շատրվանը դարձել է հանրային քննարկումների առարկա, երբ քաղաքը յուրաքանչյուր աշտարակի վերևում ավելացրել է տեսախցիկներ։ Տեսախցիկները, որոնք ձեռք են բերվել Ներքին անվտանգության նախարարության 52 միլիոն դոլար դրամաշնորհով, Չիկագոյի շրջանում գտնվող դիտարկման համակարգի մի մասն են եղել, որը լրացնում է Միլենիում զբոսայգու ութ այլ տեսախցիկներին[60]։ Քաղաքում հայտարարվել է, որ տեսախցիկները, որոնք նման են ամբողջ քաղաքում օգտագործվող տեսախցիկներին, մեծ հանցագործության վայրերում և երթևեկության խաչմերուկներում, պետք է մնային աշտարակների վրա մի քանի ամիս, մինչև մշտական, ավելի քիչ նկատելի տեսախցիկներ տեղադրվեին[61]։ Քաղաքի իշխանությունները խորհրդակցել են ճարտարապետների հետ, ովքեր համագործակցել էին Պլենսայի հետ շատրվանների աշտարակների նախագծման հարցում, սակայն ինքը՝ Պլենսան, չի տեղեկացվել այդ որոշման մասին[62]։ Հասարակության արձագանքը բացասական էր, և համայնքը դատապարտեց աշտարակների վրա տեղադրված տեսախցիկները որպես անպատշաճ և վնասակար[61][62]։ Քաղաքային իշխանություններն հայտարարեցին, որ տեսախցիկները տեղադրվել են հիմնականում անվտանգության նկատառումներից ելնելով, բայց նաև մասամբ օգնելու այգու աշխատակիցներին հայտնաբերելու այրված լուսատուները[62]։ Chicago Tribune-ը հոդված է հրապարակել տեսախցիկների վերաբերյալ և հանրային արձագանքի պատճառով հաջորդ օրը տեսախցիկները հանվել են։ Պլենսան աջակցել է տեսախցիկների հեռացմանը[61]։

Վերափոխում խմբագրել

2014 թվականին սարքավորումներն ու ծրագրային ապահովումը փոխարինվեցին, պլանավորված էր փոխարինել լուսադիոդային լուսավորությունը շիկացման լամպերով տեսասփռման էկրանի ազատ մակերեսի վրա, իսկ լուսադիոդները փոխարինել տեսասփռման մակերևույթի վրա։ Պլենսան նաև հասկացավ, որ ապագա սերունդները կարող են ցանկանալ թարմացնել այն դեմքերը, որոնք օգտագործվում են տեսանյութերը փոխելիս, որպեսզի արտացոլի փոփոխությունները[63]։ 2014 թվականից մինչև 2016 թվականը տեսահոլովակների հավաքածուն համալրվել էր 1000 դեմքով[48]։

Քննադատություն խմբագրել

 
2014 թվականին փոխարինվել են սարքավորումները, և Քրոուն շատրվանի տպավորիչ ինտերակտիվությունը կարելի է համեմատել մոտակա մագլցման շրջանակի (մարզական խաղահրապարակ երեխաների համար) կամ, օրինակ, Չիկագո-Պիկասոյի բաց (մատչելի) քանդակի հետ

Քրաուն շատրվանը, Տրևի և Բուքինգեմյան շատրվանները, ինչպես նաև բնական ջրային օբյեկտները, ինչպիսին է Տարեց սպասուհին, համարվում են օրինակներ, թե ինչպես կարելի է գրավել մարդկանց և նրանց ուշադրությունը[64]։ Քրաուն շատրվանն ավելի գրավիչ է, քան Չիկագոյի մյուս շատրվանները, ինչպիսիք են Բուքինգհեմյան շատրվանները, Մեծ լճերի շատրվանը և ամերիկացի քանդակագործ Լորադո Թաֆթի Ժամանակի շատրվանը[26][51] (բոլորը, բացի վերջինից, գտնվում են Գրանտ զբոսայգում)։ Չիկագոյի այս շատրվանները տարբեր են և համարվում են ավանդական․ Բուքինգհեմյան շատրվանը շրջապատված է ցանկապատով, իսկ Թաֆթի շատրվանները՝ խրամատներով։ Քրաուն շատրվանը հնարավորություն է տալիս ազատ խաղալ շատրվանի ջրի մեջ[26]։

U.S. News & World Report-ը նկարագրում է շատրվանը որպես քաղաքի բազմաթիվ զբոսայգիների օրինակելի տարր[65]։ Chicago Tribune-ի ճարտարապետության քննադատ Բլեր Կամինը գոհ է քանդակների ուղղահայացությունից։ Նա նշում է, որ շատրվանն օգնում է ճիշտ պատկերել 20-րդ դարի ժամանակակից քաղաքային զբոսայգին[5]։ Chicago Sun-Times-ը նկարագրում է շատրվանը որպես «գրավիչ, այցելուների համար բարեհաճ... բարձր տեխնոլոգիական [և] ... ժամանակակից»[6]։ Նյու Յորք Թայմսը շատրվանն անվանում է «արտասովոր արվեստի օբյեկտ»[66]։ Ֆրոմմերի ուղեցույցը նկարագրում է շատրվանը որպես հանրային արվեստ[7]։ Շատրվանի գեղեցկությունը, ըստ San Francisco Chronicle-ի, այն է, որ այն բարձր կոնցեպտուալ արվեստ է հասանելի բոլորին[7]։

Financial Times-ը շատրվանն անվանում է «տեխնո շատրվան»[67]։ Շատրվանի տեխնիկական բնութագրերը բարձր են գնահատվել ճյուղային ամսագրերի կողմից և արժանացել տարբեր մրցանակների[3][68]։ 2006 թվականին նախագիծը շահել է Bombay Sapphire մրցանակ՝ ապակու վրա դիզայներական աշխատանքի համար[68][69]։ Քննադատական ակնարկները միանման չեն եղել։ Chicago Tribune-ի քննադատներից մեկը տպավորված չէր Jumbotron-ի նման արվեստով, թեև նա խոստովանել է, որ մասնակցության տարրն իրեն դրականորեն է հիշեցրել Չիկագո-Պիկասոյի մագլցման շրջանակների մասին[45]։

Հանրային արվեստում խմբագրել

Շատրվանը ներկայացված է Ֆիլիպ Ջոդիդիոյի (անգլ.՝ Philip Jodidio) 2005 թվականի «Ճարտարապետություն. արվեստ» գրքի շապիկին[70]։ Թեև Պլենսան համարվում է կոնցեպտուալ նկարիչ, ըստ Ջիոդիդիոյի, Պլենսան ստեղծել է մի ստեղծագործություն, որի ճարտարապետական տարրերը առաջնային նշանակություն ունեն։ Նրա գտնվելու վայրը պատմական Միչիգան բուլվարի պատի կողքին ընդգծում է այս տարրերը։ Ջիոդիդիոն այս աշխատանքը դիտարկում է որպես գարգոլի թեմայի արդիականացում և կարծում է, որ մեծացված դեմքերի մասշտաբը մարդկայնացնում է աշխատանքը և մարտահրավեր է նետում ճարտարապետությանը։ Աշտարակները քաղաքի տարածքի անբաժանելի մասն են և համարվում են ժամանակակից արվեստի բացառիկ նմուշ[53]։

Պատկերասրահ խմբագրել

  •  
    Ցերեկային լուսանկար
  •  
    Գիշերային լուսանկար
  •  
    Շատրվանը տեսաքանդակով (ձախից)

Ծանոթագրություններ խմբագրել

  1. ↑ 1,0 1,1 1,2 1,3 1,4 1,5 1,6 «Artropolis» (անգլերեն). Merchandise Mart Properties, Inc. 2007. Արխիվացված է օրիգինալից 2007 թ․ նոյեմբերի 5-ին. Վերցված է 2007 թ․ հունիսի 13-ին.
  2. ↑ 2,0 2,1 2,2 2,3 2,4 2,5 2,6 2,7 «Crown Fountain». Archi•Tech (անգլերեն). Stamats Business Media. 2005-08. Արխիվացված է օրիգինալից 2006 թ․ դեկտեմբերի 2-ին. Վերցված է 2007 թ․ հունիսի 13-ին.
  3. ↑ 3,00 3,01 3,02 3,03 3,04 3,05 3,06 3,07 3,08 3,09 3,10 3,11 «Chicago's stunning Crown Fountain uses LED lights and displays». LEDs Magazine (անգլերեն). PennWell Corporation. 2005-05. Արխիվացված է օրիգինալից 2008 թ․ մարտի 21-ին. Վերցված է 2008 թ․ մարտի 18-ին.
  4. ↑ 4,0 4,1 «Frequently Asked Questions» (անգլերեն). City of Chicago. Արխիվացված է օրիգինալից 2009 թ․ մարտի 7-ին. Վերցված է 2008 թ․ հունիսի 8-ին.
  5. ↑ 5,0 5,1 Kamin, Blair (2004 թ․ հուլիսի 18). «Crown Fountain—***1/2*—Monroe Drive and Michigan Avenue—Jaume Plensa, Barcelona with Krueck & Sexton Architects, Chicago». Chicago Tribune (անգլերեն). Newsbank. Վերցված է 2008 թ․ հուլիսի 25-ին.
  6. ↑ 6,0 6,1 6,2 Nance, Kevin (2004 թ․ հուլիսի 12). «Walking on the water—Artist Jaume Plensa reinvents the fountain for the 21st century». Chicago Sun-Times (անգլերեն). Newsbank. Վերցված է 2008 թ․ հուլիսի 25-ին.
  7. ↑ 7,0 7,1 7,2 7,3 King, John (2006 թ․ հուլիսի 30). «Chicago's architectural razzmatazz: New or old, skyscrapers reflect city's brash and playful character». San Francisco Chronicle (անգլերեն). Hearst Communications Inc. Վերցված է 2008 թ․ հուլիսի 31-ին.
  8. ↑ 8,0 8,1 Gilfoyle, 2006, էջ 288
  9. ↑ 9,0 9,1 9,2 Deyer, Joshua — P. 28 (2005-07). «Chicago's New Class Act» (PDF) (անգլերեն). Paralyzed Veterans of America, July 2005, vl. 59 #7. Վերցված է 2021 թ․ սեպտեմբերի 5-ին.
  10. ↑ 10,0 10,1 10,2 10,3 Jennifer Steinhauer (2006 թ․ հուլիսի 18). «Nation Sweats as Heat Hits Triple Digits». The New York Times (անգլերեն). Վերցված է 2021 թ․ սեպտեմբերի 5-ին.
  11. ↑ 11,0 11,1 11,2 11,3 Ford, Liam (2004 թ․ հուլիսի 11). «City to finally open its new front yard—Millennium Park's price tag tripled». Chicago Tribune (անգլերեն). Newsbank. Վերցված է 2008 թ․ օգոստոսի 3-ին.
  12. ↑ 12,0 12,1 «In a fight over Grant Park, Chicago's mayor faces a small revolt». The Economist (անգլերեն). The Economist Newspaper Limited. 2007 թ․ հոկտեմբերի 4. Վերցված է 2008 թ․ հուլիսի 31-ին.
  13. ↑ Gilfoyle, Timothy J. (2006 թ․ օգոստոսի 6). «Millennium Park». The New York Times (անգլերեն). Վերցված է 2008 թ․ հունիսի 24-ին.
  14. ↑ «Crain's List Lartgest Tourist Attractions (Sightseeing): Ranked by 2007 attendance» (PDF). Crain's Chicago Business (անգլերեն). Crain Communications — page 22. 2008 թ․ հունիսի 23.
  15. ↑ 15,0 15,1 Gilfoyle, 2006, էջ 278—280
  16. ↑ 16,0 16,1 Gilfoyle, 2006, էջ 287
  17. ↑ 17,00 17,01 17,02 17,03 17,04 17,05 17,06 17,07 17,08 17,09 17,10 Nunn, Emily (2005 թ․ հունվարի 27). «Making Faces—How the Millennium Park fountain designers employed a dentist chair, Sony HDW-F900 and hundreds of curious Chicagoans to pull off this artistic and technological marvel». Chicago Tribune (անգլերեն). Newsbank. Վերցված է 2008 թ․ օգոստոսի 3-ին.
  18. ↑ 18,0 18,1 Gilfoyle, 2006, էջ 280
  19. ↑ Gilfoyle, 2006, էջ 283
  20. ↑ 20,0 20,1 20,2 Bernstein, Fred A. (2004 թ․ հուլիսի 18). «Big Shoulders, Big Donors, Big Art». The New York Times (անգլերեն). Վերցված է 2008 թ․ հունիսի 1-ին.
  21. ↑ 21,0 21,1 21,2 21,3 21,4 21,5 21,6 Nance, Kevin (2007 թ․ հունիսի 24). «Have you seen this face?; Many have yet to see their own images». Chicago Sun-Times (անգլերեն). Newsbank. Վերցված է 2008 թ․ ապրիլի 22-ին.
  22. ↑ Lyons, Margaret (2005 թ․ օգոստոսի 24). «Big house on the prairie: TOC goes behind bars for a preview of Prison Break, an arresting TV drama serving time on location around Chicago» (անգլերեն). Time Out Chicago. Արխիվացված է օրիգինալից 2009 թ․ փետրվարի 10-ին. Վերցված է 2008 թ․ օգոստոսի 8-ին.
  23. ↑ Gilfoyle, 2006, էջ 285
  24. ↑ Mary Schmich (2004 թ․ հուլիսի 23). «Park is awash in art that raises ageless queries». Chicago Tribune (անգլերեն). Newsbank. Վերցված է 2008 թ․ օգոստոսի 5-ին.
  25. ↑ Gross, Matt (2007 թ․ նոյեմբերի 4). «Amid Architectural Glories, Piles of Cheap Fun». The New York Times (անգլերեն). Վերցված է 2008 թ․ հուլիսի 28-ին.
  26. ↑ 26,0 26,1 26,2 26,3 Gilfoyle, 2006, էջ 291
  27. ↑ 27,0 27,1 27,2 27,3 27,4 Sharoff, 2004, էջ 85
  28. ↑ 28,0 28,1 28,2 28,3 Andrew Herrmann (2004 թ․ մայիսի 20). «Millennium Park fountain puts its best faces forward—Subjects mug away as huge video sculpture goes for a dry run». Chicago Sun-Times (անգլերեն). Newsbank. Վերցված է 2008 թ․ օգոստոսի 3-ին.
  29. ↑ 29,0 29,1 «The Crown Fountain» (անգլերեն). Chicago Department of Cultural Affairs. Արխիվացված է օրիգինալից 2007 թ․ հունիսի 8-ին. Վերցված է 2007 թ․ հուլիսի 13-ին.
  30. ↑ Bowden, Rachelle (2004 թ․ հունիսի 3). «Crown Fountain @ Millennium Park». Gothamist (անգլերեն). Gothamist LLC. Արխիվացված է օրիգինալից 2007 թ․ օգոստոսի 8-ին. Վերցված է 2007 թ․ հունիսի 14-ին.
  31. ↑ Baeb, Eddie (2007 թ․ սեպտեմբերի 7). «No Small Plans for Design Duo». Crain's Chicago Business (անգլերեն). 30 (28): 1–8. ISSN 0149-6956.
  32. ↑ 32,0 32,1 32,2 32,3 32,4 32,5 «Crown Fountain». A weekly dose of architecture (անգլերեն). 2005 թ․ մարտի 7. Արխիվացված է օրիգինալից 2007 թ․ սեպտեմբերի 27-ին. Վերցված է 2007 թ․ հունիսի 13-ին.
  33. ↑ Sharoff, 2004, էջ 75
  34. ↑ 34,0 34,1 Sharoff, 2004, էջ 76
  35. ↑ 35,0 35,1 35,2 35,3 35,4 Sharoff, 2004, էջ 79
  36. ↑ 36,0 36,1 36,2 36,3 Sharoff, 2004, էջ 86
  37. ↑ 37,0 37,1 37,2 Gilfoyle, 2006, էջ 277
  38. ↑ 38,0 38,1 Sharoff, 2004, էջ 82
  39. ↑ «A Walk in the Park: Part III». Architecture, Art, Optics (անգլերեն). Cocktail Party Physics. 2007 թ․ օգոստոսի 7. Վերցված է 2007 թ․ դեկտեմբերի 18-ին.
  40. ↑ «Philips to acquire Color Kinetics to strengthen leading position in Led lighting systems, components and technologies» (Press release). Koninklijke Philips Electronics N.V. 2007 թ․ հունիսի 19. Արխիվացված է օրիգինալից 2009 թ․ մարտի 6-ին. Վերցված է 2008 թ․ հուլիսի 27-ին.
  41. ↑ Sharoff, 2004, էջ 70
  42. ↑ «A Technical Cocktail». Glass Age. 49 (12): 15. 2006-12. ISSN 0017-0992.
  43. ↑ Blair Kamin (2017 թ․ դեկտեմբերի 23). «Ed Uhlir, architect who was key to Chicago's Millennium Park, dies at 73» (անգլերեն). Chicago Tribune. Վերցված է 2021 թ․ հոկտեմբերի 20-ին.
  44. ↑ «Millennium Park Grand Opening July 16—18; Weekend Long Celebration Features Free Events and Performances» (անգլերեն). Public Building Commission of Chicago. 2004 թ․ հունիսի 25. Արխիվացված է օրիգինալից 2007 թ․ նոյեմբերի 12-ին. Վերցված է 2007 թ․ դեկտեմբերի 19-ին.
  45. ↑ 45,0 45,1 Artner, Alan G. (2004 թ․ հուլիսի 18). «Unfinished, but engaging, public art—«Cloud Gate» and Crown Fountain intrigue». [ Tribune (անգլերեն). Newsbank. Վերցված է 2008 թ․ օգոստոսի 5-ին.
  46. ↑ Hahn, Lucinda (2004-0726). «Millennium Park extravaganza shows «The Money» a good time». Chicago Tribune (անգլերեն). Newsbank. Վերցված է 2008 թ․ օգոստոսի 5-ին.
  47. ↑ Frey, Mary Cameron (2004 թ․ հուլիսի 26). «Just a blast // The city's glitterati, some bubbly and unforgettable edibles—plus a to-die-for fireworks display — help make the Millennium Park party …». Chicago Tribune (անգլերեն). Newsbank. Վերցված է 2008 թ․ օգոստոսի 5-ին.
  48. ↑ 48,0 48,1 Borrelli, Christopher (2014 թ․ հունիսի 16). «Inside artist Jaume Plensa's giant Millennium Park sculptures». Chicago Tribune (անգլերեն). Վերցված է 2015 թ․ հունվարի 7-ին.
  49. ↑ Quero, Sam. «Play In The Spray: Crown Fountain Reopens Mid-April» (անգլերեն). Վերցված է 201703-07-ին.
  50. ↑ «Millennium Park: General Information» (անգլերեն). City of Chicago. Արխիվացված է օրիգինալից 2008 թ․ դեկտեմբերի 1-ին. Վերցված է 2008 թ․ դեկտեմբերի 1-ին.
  51. ↑ 51,0 51,1 Wahl, Gretchen (2005 թ․ մայիսի 16). «Fountain face-off». ChicagoBusiness (անգլերեն). Crain Communications. Արխիվացված է օրիգինալից 2012 թ․ դեկտեմբերի 9-ին. Վերցված է 2007 թ․ դեկտեմբերի 21-ին.
  52. ↑ Rao, Anya (2004 թ․ դեկտեմբերի 12). «Faces in the Fountain». ElectronicDisplayCentral.com (անգլերեն). Արխիվացված է օրիգինալից 2011 թ․ հուլիսի 10-ին. Վերցված է 2008 թ․ մայիսի 30-ին.
  53. ↑ 53,0 53,1 Jodidio, 2005, էջ 162
  54. ↑ Gilfoyle, 2006, էջ 290—291
  55. ↑ Spielman, Fran (2008 թ․ հունիսի 12). «Mayor gets what he wants—Council OKs move 33–16 despite opposition». Chicago Sun-Times (անգլերեն). Newsbank. Վերցված է 2008 թ․ հուլիսի 29-ին.
  56. ↑ «The taking of Grant Park». Chicago Tribune (անգլերեն). Newsbank. 2008 թ․ հունիսի 8. Վերցված է 2008 թ․ հուլիսի 29-ին.
  57. ↑ Spielman, Fran and Art Golab (2008 թ․ մայիսի 16). «13–2 vote for museum—Decision on Grant Park sets up Council battle». Chicago Sun-Times (անգլերեն). Newsbank. Վերցված է 2008 թ․ հուլիսի 29-ին.
  58. ↑ Grinnell, Max (2005). «Grant Park». Encyclopedia of Chicago. Chicago History Museum. Վերցված է 2008 թ․ օգոստոսի 28-ին.
  59. ↑ Gilfoyle, 2006, էջ 181
  60. ↑ Janega, James (2006 թ․ դեկտեմբերի 20). «Artworks stand alone as cameras lose perch». Chicago Tribune (անգլերեն). Newsbank. Վերցված է 2008 թ․ ապրիլի 22-ին.
  61. ↑ 61,0 61,1 61,2 Sander, Libby (2006 թ․ դեկտեմբերի 28). «A Tempest When Art Became Surveillance». The New York Times (անգլերեն). Վերցված է 2008 թ․ ապրիլի 12-ին.
  62. ↑ 62,0 62,1 62,2 Janega, James (2006 թ․ դեկտեմբերի 19). «Now the Giant Faces Really are Watching». Chicago Tribune (անգլերեն). Newsbank. Վերցված է 2008 թ․ ապրիլի 22-ին.
  63. ↑ Malooley, Jake (2014 թ․ հունիսի 11). «At its tenth anniversary, Crown Fountain remains a wellspring of questions». Chicago Reader (անգլերեն). Վերցված է 2015 թ․ հոկտեմբերի 8-ին.
  64. ↑ Penick, Stephanie (2004 թ․ հուլիսի 27). «Sparking the imagination Various types of fountains attract — curious visitors to Riverwalk». Daily Herald (Arlington Heights, Illinois) (անգլերեն). Newsbank. Վերցված է 2008 թ․ օգոստոսի 5-ին.
  65. ↑ «Chicago». U.S. News & World Report (անգլերեն). Արխիվացված է օրիգինալից 2008 թ․ սեպտեմբերի 17-ին. Վերցված է 2008 թ․ հուլիսի 25-ին.
  66. ↑ Kinzer, Stephen (2004 թ․ հուլիսի 13). «Letter from Chicago; A Prized Project, a Mayor and Persistent Criticism». The New York Times (անգլերեն). Վերցված է 2008 թ․ հուլիսի 30-ին.
  67. ↑ Daniel, Caroline (2004 թ․ հուլիսի 20). «How a steel bean gave Chicago fresh pride». The Financial Times (անգլերեն). T he Financial Times Ltd. Վերցված է 2008 թ․ հուլիսի 31-ին.
  68. ↑ 68,0 68,1 Lorenz, Trish (2006 թ․ սեպտեմբերի 28). «Plensa picks up Bombay Sapphire glass design prize». Design Week. 21 (39): 9. ISSN 0950-3676.
  69. ↑ Carney, Andrew (2006 թ․ սեպտեմբերի 27). «Spanish Artist's Chicago Fountain Wins the Bombay Sapphire Prize 2006». Design & Innovation News (անգլերեն). British Design Innovation. Արխիվացված է օրիգինալից 2014 թ․ դեկտեմբերի 18-ին. Վերցված է 2008 թ․ օգոստոսի 17-ին.
  70. ↑ Philip Jodidio. «Architecture: Art». www.amazon.com (անգլերեն). Վերցված է 2021 թ․ սեպտեմբերի 5-ին.
 Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Քրաուն շատրվան» հոդվածին։
Ստացված է «https://hy.wikipedia.org/w/index.php?title=Քրաուն_շատրվան&oldid=9772029» էջից