Ցխինվալ (օսերեն՝ Цхинвал ինչպես է արտասանվում , վրաց.՝ ცხინვალი [Ցխինվալի], «բոխիների երկիր»), մասամբ ճանաչված Հարավային Օսիայի Հանրապետության մայրաքաղաքն է։ Բնակչությունը՝ 32 699 մարդ (2020)[3]։

Քաղաք
Ցխինվալ
օսերեն՝ Цхинвал
վրաց.՝ ცხინვალი
ԵրկիրՀարավային Օսիայի Հանրապետություն Հարավային Օսիայի Հանրապետություն/Վրաստան Վրաստան
ՇրջանՑխինվալ/Շիդա Քարթլիի մարզ
ՂեկավարԱլան Ալբորով
Հիմնադրված է1398 թվականին
Առաջին հիշատակում1398
Այլ անվանումներՍտալինիր (1934-1961)
Ցխինվալ (1961 թվականից)
Մակերես17,46 կմ²
Բարձր. ծովի մակ-ից877 մ
Կլիմայի տեսակբարեխառն
Բնակչություն30 432[1] մարդ (2015)
Ազգային կազմօսեր, ռուսներ, հայեր, ուկրաինացիներ, վրացիներ, ադրբեջանցիներ և այլն
Կրոնական կազմուղղափառներ
Ժամային գոտիUTC+3
Հեռախոսային կոդ+799744 և +995344
Փոստային ինդեքսներ7300[2]
Ավտոմոբիլային կոդRSO
Պաշտոնական կայքtskhinval.ru
Ցխինվալ (Հարավային Օսիա)##
Ցխինվալ (Հարավային Օսիա)
Ցխինվալ (Վրաստան)##
Ցխինվալ (Վրաստան)

Մինչ 1990 թվականը Հարավային Օսիայի ինքնավար մարզի վարչական կենտրոնն էր, ներկայումս՝ մասամբ ճանաչված Հարավային Օսիայի Հանրապետության մայրաքաղաքն է։

Համաձայն Հարավային Օսիայի վարչատարծքային բաժանման՝ Ցխինվալը Հարավային Օսիայի առանձին վարչական միավոր է, համաձայն Վրաստանի վարչատարածքային բաժանման՝ Ցխինվալը տեղակայված է Գորիի մունիցիպալիտետի Շիդա Քարթլի մխարեում։

Բնակչություն

խմբագրել

Բնակչությունը՝ 32 699 մարդ (2020)[3]։

1886 թվականին քաղաքում չեն ապրել օսեր. 3832 մարդուց հրեա էին 1953 հոգին (51 %), վրացի՝ 1135-ը (30 %) և հայ՝ 744-ը (19 %) [4]: 1897 թվականի ցարական վերջին մարդահամարը նույնպես ցույց է տալիս, որ քաղաքում օսեր չեն ապրել։

1917 թվականի դրությամբ հրեաները կազմում էին բնակչության 38,4 %-ը, վրացիները՝ 34,4 %, հայերը՝ 17,7 %, օսերը՝ 8,8 %[5]: Ցխինվալի, ինչպես և մյուս վրացաբնակ հրեաները չէին տիրապետում իդիշին և խոսում էին վրացերեն։

1926 թվականի մարդահամարի ժամանակ Ցխինվալ էին տեղափոխվել զգալի քանակությամբ օսեր, իսկ տեղացիների, մասնավորապես հրեաների քանակը կտրուկ նվազել էր։

1989 թվականի մարդահամարի տվյալներով քաղաքում ապրում էր 42 333 մարդ, որոնցից՝ օսեր - 31 537 (74,5 %), վրացիներ - 6 905 (16,3 %), ռուսներ - 1 836  (4,3 %), հայեր - 734 (1,7 %), ուկրաինացիներ - 427 (1,0 %), հրեաներ - 395 (0,9 %), ադրբեջանցիներ —  39 (0,1 %), հույներ - 30 (0,1 %), այլ ազգեր - 430 (1,0 %)[6][7]։


Ծանոթագրություններ

խմբագրել
  1. В Южной Осетии происходит прирост населения Информационный портал Республики Южная Осетия 05.02.2016
  2. https://www.gpost.ge/?site-lang=ka&site-path=help/zipcodes/&group=3&letter=%E1%83%AA
  3. 3,00 3,01 3,02 3,03 3,04 3,05 3,06 3,07 3,08 3,09 3,10 http://pop-stat.mashke.org/georgia-cities.htm
  4. Закавказский статистический комитет. Свод статистических данных о населении Закавказского края, извлечённых из посемейных списков 1886 г. — Тифлис: Типография И. Мартиросянца, 1893.
  5. Электронной еврейской энциклопедия, Цхинвали
  6. Հարավային Օսիայի բնակչությունը (Ethno-kavkaz.narod)
  7. «Ethnic Groups of Georgia: Census 1989 (Total/Percentage)» (PDF). Արխիվացված է օրիգինալից (PDF) 2013 թ․ ապրիլի 23-ին. Վերցված է 2015 թ․ նոյեմբերի 19-ին.
  8. http://www.webcitation.org/6rr3L8GjN
 Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Ցխինվալ» հոդվածին։