Տիգրան Չյոկուրյան

Տիգրան Չյոկյուրյան (Չեոկուրյան) (1884, Գյումուշխանե, Թուրքիա - 1915, Այաս, Անկարա, Թուրքիա), գրող, հասարակական գործիչ, Մեծ եղեռնի զոհ։

Տիգրան Չյոկյուրյան
Ծնվել է	1884
Ծննդավայր	Գյումուշխանե, Թուրքիա
Վախճանվել է	1915 (31 տարեկան)
Վախճանի վայր	Այաս, Օսմանյան կայսրություն
Մասնագիտություն	նովելիստ, խմբագիր, նկարիչ, գրող և ուսուցիչ
Լեզու	հայերեն
Ազգություն	հայ
Քաղաքացիություն	Օսմանյան կայսրություն
Կրթություն	Պերպերյան վարժարան
Ժանրեր	արձակ
Տիգրան Չյոկուրյան Վիքիդարանում
Dikran Chökürian Վիքիպահեստում

Կենսագրություն

Տիգրան Չյոկյուրյանը ծնվել է Թուրքիայի Տրապիզոնի վիլայեթի Գյումուշխանե գյուղում։ Մանկությունը անցել է Տրապիզոն քաղաքում, որտեղ 1896 թվականի հայկական ջարդերի ժամանակ կորցրել է ծնողներին։ Նախնական կրթությունը ստացել է Տրապիզոնի ազգային վարժարանում։ 1907 թվականին ավարտել է Կ. Պոլսի Պերպերյան վարժարանը։

Չյոկյուրյանը զբաղվել է ուսուցչությամբ։ 1910 թվականին աոանձին գրքով հրատարակել է «Հայրենի ձայներ» նորավեպերի ժողովածուն։ 1911 թվականին Մ. Շամտանճյանի հետ հրատարակել է «Ոստան» պարբերականը, որտեղ հրատարակել է «Ճամբուս վերայ» ճամփորդական նյութերը, ուսումնասիրություն «Շիրվանզադեի գրական գործը» խորագրով, թարգմանություններ ֆրանսերենից՝ Մոպասանի «Ճարպագունդ»-ը և Լ. Անդրեևի «Կարմիր ծիծաղ»-ը, գործեր Բեռնարդ Շոուից և Իբսենից։ 1914 թվականին լույս է տեսել Չյոկյուրյանի «Վանքը» վեպը (կառուցվածքը՝ օրագրային), որտեղ շոշափված են ազատ հայրենիքի, ազգապահպանության, բարբարոսական բնազդների նկատմամբ առողջ հասարակության և անհատի բանականության հաղթանակի գաղափարները, ինչպես նաև հեղինակի այն համոզումը, թե «Ազգերն առանց հեղափոխության չեն կրնալ ազատիլ»։ Տ. Չյոկյուրյանը տպագրել է նաև գրախոսություններ և հոդվածներ՝ Մեհեկան ծածկանունով։

Մի շարք հայ մտավորականների հետ միասին 1915 թվականին ձերբակալվել է և սպանվել է Այասում:

Երկեր

• Հայրենի ձայներ, Կ. Պոլիս, 1910, 80 էջ:
• Վանքը, Կ. Պոլիս, 1914, 164 էջ:
• Վանքը։ Հերոսը, Փարիզ, 1933, 224 էջ:
• Վանքը, Երևան, 1962, 180 էջ:
• Չյոկյուրյան Տիգրան, Կամսարական Տիգրան, Երկեր, Երևան, 1984, էջ 349-584:

Գրականություն

• Հայկական սովետական հանրագիտարան, հատոր 9, Երևան, 1983 թ., էջ 57:
• Հայկական համառոտ հանրագիտարան, հատոր 4, Երևան, 2003 թ.:
• Ով ով է (Հայեր։ Կենսագրական հանրագիտարան), հատոր 2, Երևան, 2007 թ., էջ 291:
• Հյուսյան Մ., Էջեր արևմտահայ գրականության պատմությունից, Երևան, 1977 թ.:
• Հայ նոր գրականության պատմություն, հատ. 5, Երևան, 1979 թ., էջ 743-748:
• Մարգարյան Հակոբ, Իրականության տագնապալի զգացողությամբ, տես Կամսարական Տ., Չյոկյուրյան Տ., Երկեր, Երևան, 1984 թ., էջ 3-26:

Արտաքին հղումներ

• Կենսագրությունը (ռուս.)

Այս հոդվածի կամ նրա բաժնի որոշակի հատվածի սկզբանական տարբերակը վերցված է «Հայկական հարց» հանրագիտարանից, որի նյութերը թողարկված են Քրիեյթիվ Քոմմոնս Նշում–Համանման տարածում 3.0 (Creative Commons BY-SA 3.0) թույլատրագրի ներքո։