Վիքիպեդիա

Կլարա Բաթ

բրիտանացի երգչուհի


Բրիտանական կայսրության շքանշանակիր տիկին Կլարա Էլեն Բաթ (փետրվարի 1, 1872(1872-02-01)[1][2] կամ 1873[3], Southwick, Adur, Արևմտյան Սասեքս, Անգլիա, Մեծ Բրիտանիայի և Իռլանդիայի միացյալ թագավորություն[4] - հունվարի 23, 1936(1936-01-23)[1][2][3], Օքսֆորդշիր, Անգլիա, Միացյալ Թագավորություն), անգլիացի կոնտրալտո։ Գլխավորապես հանդես է եկել մենահամերգներով ու որպես համերգային կատարող։ Հզոր ու խոր ձայնը տպավորել է ժամանակակից այնպիսի երգահանների, ինչպիսիք են Քամիլ Սեն-Սանսը և Էդուարդ Էլգարը․ վերջինս հատուկ Կլարայի համար երգաշարք է գրել։

Կլարա Բաթ
Դիմանկար
Ծնվել էփետրվարի 1, 1872(1872-02-01)[1][2] կամ 1873[3]
ԾննդավայրSouthwick, Adur, Արևմտյան Սասեքս, Անգլիա, Մեծ Բրիտանիայի և Իռլանդիայի միացյալ թագավորություն[4]
Մահացել էհունվարի 23, 1936(1936-01-23)[1][2][3]
Մահվան վայրՕքսֆորդշիր, Անգլիա, Միացյալ Թագավորություն
Քաղաքացիություն Միացյալ Թագավորություն
ԿրթությունԵրաժշտության թագավորական քոլեջ
Մասնագիտությունօպերային երգչուհի
ԱմուսինKennerley Rumford?
Պարգևներ և
մրցանակներ
 Clara Butt Վիքիպահեստում
«Հույսի ու փառքի երկիր», երգում է Կլարա Բաթը 1911 թվականին

Հանդես է եկել միայն երկու օպերային ներկայացման մեջ, երկու անգամ էլ՝ Քրիստոֆ Վիլիբալդ Գլյուկի «Օրփեոս և Էվրիդիկե» օպերայում։ Կարիերայի ընթացքում ամուսնու՝ բարիտոն Քեններլի Ռամֆորդի հետ հաճախ է հանդես եկել մենահամերգներով։ Բազմաթիվ ձայնագրություններ է արել գրամոֆոնի համար։

Վաղ կյանք և կարիերա խմբագրել

Ծնվել է Սասեքսի Սաութվիք քաղաքում և նավապետ Հենրի Ալբերտ Բաթի ու վերջինիս կնոջ՝ Կլարայի ավագ դուստրն էր[5]։ 1880 թվականին ընտանիքը տեղափոխվել է Անգլիայի Բրիստոլ քաղաքը, որտեղի ավագ դպրոցում Կլարան կրթություն է ստացել, բացահայտվել է երգելու նրա կարողությունն ու կատարողի նրա տաղանդը խրախուսվել է։ Տնօրենուհու խնդրանքով բաս Դանիել Ռուտեմը սկսել է զբաղվել նրա հետ ու նրան ընդունել իր ղեկավարած Բրիստոլի փառատոնային երգչախմբի կազմում[5]։

1890 թվականի հունվարին արժանացել է կրթաթոշակի, որը նրան հնարավորություն էր տալիս սովորել թագավորական երաժշտական քոլեջում։ Նրա վոկալի ուսուցիչներն էին Ջոն Հենրի Բլոուերն[6] ու Ալբերտ Վիզետտին[7], դաշնամուրի ուսուցիչը՝ Մարմադյուկ Բարտոնը[8]։ Քոլեջի չորրորդ կուրսում Վիկտորյա թագուհու ֆինանսավորմամբ երեք ամիս ուսանել է Փարիզում։ Սովորել է նաև Բեռլինում և Իտալիայում[5]։

Կատարողական դեբյուտով հանդես է եկել 1892 թվականի դեկտեմբերի 7-ին Լոնդոնի Ալբերտ թագավորական սրահում Արթուր Սալլիվանի «Ոսկե լեգենդ» կանտատում։ Երեք օր անց Լիցեում թատրոնում կատարել է Օրփեոսի դերը Գլյուկի «Օրփեոս և Էվրիդիկե» օպերայում[6]։ Բեռնարդ Շոուն, որն այն ժամանակ «Աշխարհ» շաբաթաթերթի երաժշտական քննադատն էր, գրել է, որ նա «միանգամայն գերազանցեց այն առավելագույն սպասումները, որոնք կարող էին ողջամտորեն ակնկալվել» և նրա համար կանխատեսել է հաջողակ կարիերա[9]։

Բաթը վերադարձել է Փարիզ ու սկսել ուսումնառությունը Ժակ Բուիի մոտ (որը միջազգային հեղինակություն ունեցող նշանավոր կոնտրալտոներ Լուիզ Հոմերի ու Լուիզ Քիրքբի Լանի ուսուցիչն էր)։ Հետագայում հմտությունները կատարելագործել է Բեռլինում՝ հանրահայտ սոպրանո Էտելկա Գերստերի ղեկավարությամբ[5]։ Ֆրանսիացի երգահան Քամիլ Սեն-Սանսը լսել է նրան ու առաջարկել ուսումնասիրել իր «Սամսոն և Դալիլա» օպերան, բայց այդ ժամանակ բրիտանական բեմում արգելված էր աստվածաշնչյան թեմաների բեմադրումը, հետևաբար համագործակցությունը չի ստացվել[10]։ Երբ օրենքը փոխվել է, և 1909 թվականին օպերան բեմադրվել է Կովենտ գարդեն արքունական թատրոնում, ի հիասթափություն Բաթի՝ Դալիլայի դերը կատարել է Լանը[11]։

Բրիտանիայում Բաթը հեղինակություն է ձեռք բերել իր ձայնային տվյալների ու արտաքին տեսքի շնորհիվ․ ունեցել է 1․88 հասակ[6]։ Ձայնապնակների վրա ձայնագրություններ է կատարել, որոնցում հաճախ նրան նվագակցել է դաշնակահար Լիլիան Բրայանտը։ Ձայնագրությունների թվում են Սալլիվանի «Կորուսյալ ակորդը» երգի մի քանի կատարումները[12]։ Հիմնականում հանդես է եկել համերգներով, միայն երկու անգամ է երգել օպերայում, այն էլ՝ «Օրփեոս և Էվրիդիկե» օպերայի երկու բեմադրություններում։ Այդ ժամանակի առաջատար բրիտանացի երգահան Էդուարդ Էլգարը նրա համար ստեղծել է «Ծովային պատկերներ» երգաշարը, որը նա կատարել է 1899 թվականի հոկտեմբերի 5-ին Նորիջի փառատոնի ժամանակ երգահանի դիրիժորությամբ։ Երգաշարքի միակ ձայնագրությունը «Որտեղ են գտնվում կորալները» երգն է։

20-րդ դար խմբագրել

 
Կլարա Բաթն իր ամուսնու՝ Քեններլի Ռամֆորդի հետ

1900 թվականի հունիսի 26-ին ամուսնացել է բարիտոն Քեններլի Ռամֆորդի հետ, որից հետո հաճախ է նրա հետ համերգներով հանդես եկել[6]։ Ունեցել են երկու որդի և մեկ դուստր[5]։ Բացի բազմաթիվ կարևոր փառատոններում ու համերգներում հանդես գալը, արքայական հրամաններով ելույթներ է ունեցել Վիկտորյա թագուհու, թագավորներ Էդուարդ VII-ի ու Գեորգ V-ի համար։ Շրջագայություններով հանդես է եկել Ավստրալիայում, Ճապոնիայում, Կանադայում, Նոր Զելանդիայում, ԱՄՆ-ում և եվրոպական մի շարք քաղաքներում[5]։

Առաջին աշխարհամարտի տարիներին կազմակերպել ու ելույթներ է ունեցել մի շարք բարեգործական համերգներում, որի համար 1920 թվականին արժանացել է Բրիտանական կայսրության շքանշանի[5]։ Նույն տարում Միրիամ Լիսետեի հետ Կովենտ գարդենում երգել է Գլյուկի «Օրփեոս և Էվրիդիկե» օպերայի չորս բեմադրություններում[13], որն օպերային բեմում նրա միակ ելույթն է եղել[14]։

110 անգամ հանդես է եկել Ալբերտ թագավորական սրահում՝ Առաջին համաշխարհային պատերազմի ընթացքում կազմակերպելով բարեգործական նպատակներով կարևոր ֆոնդահավաք համերգներ[15]։

Բաթի երեք քույրերը նույնպես երգչուհիներ էին։

Կյանքի վերջին շրջանում Բաթը ողբերգություններ է ապրել․ ավագ որդին դեռևս դպրոցական հասակում մահացել է մենինգիտից, իսկ կրտսերը՝ ինքնասպանություն գործել[5]։ 1920-ական թվականներին ինքն է լրջորեն հիվանդացել ողնաշարի քաղցկեղով։ Հետագա ձայնագրությունների մեծ մասն արել է անվասայլակին նստած։ Մահացել է 1936 թվականին 63 տարեկանում Օքսֆորդշիրի Նորթ Ստրոք գյուղի իր տանը։ Հուղարկավորվել է գյուղի սուրբ Մարիամ եկեղեցու գերեզմանատանը[5]։

Ծանոթագրություններ խմբագրել

  1. ↑ 1,0 1,1 1,2 1,3 1,4 Bibliothèque nationale de France data.bnf.fr (ֆր.): տվյալների բաց շտեմարան — 2011.
  2. ↑ 2,0 2,1 2,2 2,3 2,4 Discogs — 2000.
  3. ↑ 3,0 3,1 3,2 3,3 3,4 A Historical Dictionary of British Women — 2 — Routledge, 2003. — P. 76. — ISBN 978-1-85743-228-2
  4. ↑ 4,0 4,1 4,2 Encyclopædia Britannica
  5. ↑ 5,0 5,1 5,2 5,3 5,4 5,5 5,6 5,7 5,8 Kennedy, Michael. "Butt, Dame Clara Ellen (1872–1936)", Oxford Dictionary of National Biography, Oxford University Press, 2004. Online edition, January 2011. Retrieved 24 March 2013 (subscription or UK public library membership required)
  6. ↑ 6,0 6,1 6,2 6,3 Fuller Maitland J A, et al. "Butt, Dame Clara", Grove Music Online, Oxford Music Online. Oxford University Press. Retrieved 24 March 2013 (subscription required)
  7. ↑ Maurice Leonard, Hope and Glory: A Life of Dame Clara Butt, Victorian Secrets Limited (2012), p. 32
  8. ↑ Leonard, p. 33
  9. ↑ Shaw, p. 765
  10. ↑ Leonard, pp. 66–67
  11. ↑ Leonard, p. 67
  12. ↑ Buckley, Jack. "In Search of The Lost Chord". MusicWeb International. Retrieved 2 September 2010
  13. ↑ "Dame Clara Butt in Opera", The Times, 2 July 1920, p. 10
  14. ↑ "Dame Clara Butt", The Times, 24 January 1936, p. 16
  15. ↑ Royal Albert Hall Archives, http://catalogue.royalalberthall.com/Advanced.aspx?src=CalmView.Performance

Աղբյուրներ խմբագրել

  • Ainger, Michael (2002). Gilbert and Sullivan – A Dual Biography. Oxford: Oxford University Press. ISBN 0195147693.
  • Leonard, Maurice (2012). Hope and Glory: a life of Dame Clara Butt. Brighton: Victorian Secrets. ISBN 1906469385.
  • Mackie, David (2006). Arthur Sullivan and The Royal Society of Musicians. London: The Royal Society of Musicians of Great Britain. ISBN 0950948136.
  • Shaw, Bernard (1898). Dan H Laurence (ed.). Shaw's Music – The Complete Music Criticism of Bernard Shaw, Volume 2. London: The Bodley Head. ISBN 0370312716.

Հետագա ընթերցանություն խմբագրել

Արտաքին հղումներ խմբագրել

 Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Կլարա Բաթ» հոդվածին։
Ստացված է «https://hy.wikipedia.org/w/index.php?title=Կլարա_Բաթ&oldid=9769603» էջից