Վիկտոր Լազարև

Վիկտոր Լազարև
Ծնվել է	օգոստոսի 22 (սեպտեմբերի 3), 1897, 1896 կամ օգոստոսի 22, 1897; Մոսկվա, Ռուսական կայսրություն
Մահացել է	փետրվարի 1, 1976; Մոսկվա, ԽՍՀՄ
Գերեզման	Վագանկովյան գերեզմանատուն
Քաղաքացիություն	Ռուսական կայսրություն և ԽՍՀՄ;
Ազգություն	հայ
Մասնագիտություն	արվեստագետ, պատմաբան, գրող, iconographer և արվեստի քննադատ
Հաստատություն(ներ)	Մոսկվայի պետական համալսարան;
Գործունեության ոլորտ	Արվեստի պատմություն
Անդամակցություն	ԽՍՀՄ գիտությունների ակադեմիա և Սերբական գիտությունների և արվեստների ակադեմիա
Ալմա մատեր	Մոսկվայի համալսարանի պատմաբանասիրական ֆակուլտետ;
Գիտական աստիճան	արվեստագիտության դոկտոր
Տիրապետում է լեզուներին	ռուսերեն
Գիտական ղեկավար	Nikolay Ilyich Romanov?
Եղել է գիտական ղեկավար	Վիկտոր Գրաշչենկով, Alexei Komech?, Juriy Alekseevitsj Tarasov?, Viktoria Markova? և Օլգա Պոպովա
Հայտնի աշակերտներ	Վիկտոր Գրաշչենկով, Alexei Komech?, Vladimir Plugin? և Օլգա Պոպովա
Պարգևներ	; և
Հայր	Նիկիտա Լազարև

Անվան այլ կիրառումների համար տե՛ս՝ Լազարև (այլ կիրառումներ)

Վիկտոր Նիկիտիչ Լազարև (օգոստոսի 22 (սեպտեմբերի 3), 1897, 1896 կամ օգոստոսի 22, 1897(1897-08-22)^[1], Մոսկվա, Ռուսական կայսրություն^[2] - փետրվարի 1, 1976(1976-02-01)^[3], Մոսկվա, ԽՍՀՄ), ազգությամբ հայ խորհրդային արվեստաբան, ԽՍՀՄ ԳԱ թղթակից անդամ։ Բյուզանդագետների միջազգային ասոցիացիայի պատվավոր նախագահ։

ԿենսագրությունԽմբագրել

Ծնվել է Մոսկվայում, հայտնի Լազարյան տոհմի շառավիղներից Նիկողոս Լազարյանի ընտանիքում։ 1916-1920 թվականներին սովորել է Մոսկվայի համալսարանի պատմա-բանասիրական ֆակուլտետում, իսկ 1924 թվականին ավարտել հնագիտության և արվեստաբանության ինստիտուտի ասպիրանտուրան։ 1926-1936 թվականներին աշխատել է Մոսկվայի կերպարվեստի թանգարանում, նախ իբրև իտալական գեղանկարչության բաժնի տնօրեն, ապա՝ պատկերասրահի վարիչ և գիտական գծով տնօրենի տեղակալ։ Նույն տարիներից կապված է եղել Մոսկվայի պետական համալսարանի հետ, իսկ 1960 թվականից եղել է այդ համալսարանի արտասահմանյան արվեստի պատմության ամբիոնի վարիչը։

Դեռևս 1925-1927 թվականներին եղել է մի շարք երկրներում (Իտալիա, Ֆրանսիա, Բելգիա, Գերմանիա, Ավստրիա, Հունաստան և այլն), ուսումնասիրել թանգարանային և հնագիտական արժեքները և, վերադառնալով Մոսկվա, ձեռք բերած հարուստ նյութը օգտագործել է իր հետազոտությունների համար։ Դրանցից են՝ «Բյուզանդական գեղանկարչության պատմությունը» (Մոսկվա, 1947), «Իտալական վերածնության ծագումը» մենագրությունները և «Իտալացի հին վարպետներ», «Եվրոպական հին վարպետներ» գրքերը։ Տարբեր առիթներով անդրադարձել է նաև հայ հին մանրանկարչության հարցերին։

Եղել է ԽՍՀՄ ԳԱ արվեստի պատմության ինստիտուտի հիմնադիրներից։ 1943 թվականին ընտրվել է այդ ակադեմիայի թղթակից անդամ, 1945-1960 թվականներին գլխավորել է ակադեմիայի արվեստի ինստիտուտի գեղանկարչության և քանդակագործության բաժինը։ Ղեկավարել ու մասնակցել է «Ռուս արվեստի պատմության» բազմահատորյակի ստեղծման աշխատանքներին։ Ընտրվել է Բյուզանդագետների միջազգային ասոցացիայի պատվավոր նախագահ, Ավստրիայի, Բրիտանիայի, Իտալիայի և Սերբիայի գիտությունների ակադեմիաների, Ֆլորենցիայի և Սիցիլիայի արվեստի ինստիտուտների, Վենետիկի գիտությունների, գրականության և արվեստի ինստիտուտի պատվավոր անդամ։ Քանիցս այցելել է Հայաստան, ուսումնասիրել հայ հին մանրանկարչությունը^[5]։

ՊարգևներԽմբագրել

Խորհրդային Միության պետական մրցանակ (1976)։
Աշխատանքային կարմիր դրոշի շքանշան։
Լոմոնոսովի անվան մրցանակ։

ԱնդամակցությունԽմբագրել

Խորհրդային Միության Գիտությունների ակադեմիայի թղթակից անդամ (1943)։
Ավստրիայի գիտությունների ակադեմիայի անդամ։
Մեծ Բրիտանիայի գիտությունների արքայական ակադեմիայի անդամ։
Իտալիայի գիտությունների ակադեմիայի անդամ։
Սերբիայի գիտությունների ակադեմիայի անդամ։
Վենետիկի գրականության և արվեստի ինստիտուտի պատվավոր անդամ։

ԵրկերԽմբագրել

Բյուզանդական գեղանկարչության պատմությունը, Մոսկվա, 1947։
Իտալական վերածնության ծագումը, 1956.
Իտալացի հին վարպետներ, 1972.
Եվրոպական հին վարպետներ, 1986.
Искусство Древней Руси. Мозаики и фрески.
Фрески Софии Киевской.
Страницы истории новгородской живописи.
Новгородская иконопись.
Русская иконопись от истоков до начала XVI века.

ԳրականությունԽմբագրել

Դրամբյան Ի. Արվեստաբանը, գիտնականը, «ՍԱ», 1977, №1:
Вздорнов Г. И., Научная проза В. Н. Лазарева , 1998.
Гращенков В. Н., Виктор Никитич Лазарев: жизнь, творчество, научное наследие, 1998.
Гращенков В. Н., Список опубликованных трудов В. Н. Лазарева, 1998.
Гращенков В. Н., Виктор Никитич Лазарев: жизнь, творчество, научное наследие, 2002.
Попова О. С. Виктор Никитич Лазарев, 2002.
Дюфренн С., Виктор Лазарев: итог одного труда, 2003.

ԾանոթագրություններԽմբագրել

↑ ^1,0 ^1,1 Կերպարվեստի արխիվ — 2003.
↑ ^2,0 ^2,1 ^2,2 Лазарев Виктор Никитич // Большая советская энциклопедия (ռուս.): [в 30 т.] / под ред. А. М. Прохорова — 3-е изд. — М.: Советская энциклопедия, 1969.
↑ ^3,0 ^3,1 ^3,2 Grove Art Online / J. Turner — [Oxford, England], Houndmills, Basingstoke, England, New York: OUP, 1998. — ISBN 978-1-884446-05-4
↑ Bibliothèque nationale de France data.bnf.fr (ֆր.): տվյալների բաց շտեմարան — 2011.
↑ Գառնիկ Ստեփանյան (1981)։ Կենսագրական բառարան, հատոր Բ։ Երևան: «Սովետական գրող»։ էջ 22

Այս հոդվածի կամ նրա բաժնի որոշակի հատվածի սկզբնական կամ ներկայիս տարբերակը վերցված է Քրիեյթիվ Քոմմոնս Նշում–Համանման տարածում 3.0 (Creative Commons BY-SA 3.0) ազատ թույլատրագրով թողարկված Հայկական սովետական հանրագիտարանից (հ․ 4, էջ 469)։

[_e53b8c6692e5eecd-1] 1,0 ^1,1 Կերպարվեստի արխիվ — 2003.

[_b71721bdc3d2a018-2] 2,0 ^2,1 ^2,2 Лазарев Виктор Никитич // Большая советская энциклопедия (ռուս.): [в 30 т.] / под ред. А. М. Прохорова — 3-е изд. — М.: Советская энциклопедия, 1969.

[_eb1c3bfa6d868d8e-3] 3,0 ^3,1 ^3,2 Grove Art Online / J. Turner — [Oxford, England], Houndmills, Basingstoke, England, New York: OUP, 1998. — ISBN 978-1-884446-05-4

[_9b3b573588b45094-4] Bibliothèque nationale de France data.bnf.fr (ֆր.): տվյալների բաց շտեմարան — 2011.

[5] Գառնիկ Ստեփանյան (1981)։ Կենսագրական բառարան, հատոր Բ։ Երևան: «Սովետական գրող»։ էջ 22

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]