Վիլհելմսհյոհե լեռնային այգի
Վիլհելմսխյոհե լեռնային այգի (գերմ.՝ Bergpark Wilhelmshöhe), լանդշաֆտային այգի Գերմանիայի Կասել քաղաքում։ Այգու տարածքը 2,4 քառակուսի կիլոմետր է։ Եվրոպայի խոշորագույն լեռնային այգին է և երկրորդ ամենամեծ զբոսայգին՝ լեռան լանջին։ Բերգպարկի կամ «լեռնային պարկի» կառուցումը սկսվել է 1696 թվականին՝ Հեսսեն նահանգի Կասել քաղաքում։ Կառուցումը տևել է մոտ 150 տարի։ Այգին այսօր բաց է հանրության համար։ 2013 թվականին ներառվել է ՅՈՒՆԵՍԿՕ-ի Համաշխարհային ժառանգության օբյեկտների ցանկում։
 | |
| Bergpark Wilhelmshöhe* | |
|---|---|
| ՅՈՒՆԵՍԿՕ-ի համաշխարհային ժառանգություն | |
| |
| Վիլհելմսխյոհե լեռնային այգի | |
| Երկիր | Գերմանիա |
| Տիպ | մշակութային |
| Չափանիշներ | iii, iv |
| Ցանկ | ՅՈՒՆԵՍԿՕ֊ի ցանկ |
| Աշխարհամաս** | Եվրոպա |
| Ընդգրկման պատմություն | |
| Ընդգրկում | 2013 (37 նստաշրջան) |
| Համար | 1413 |
| * Անվանումը պաշտոնական անգլերեն ցանկում ** Երկրամասը ըստ ՅՈՒՆԵՍԿՕ-ի դասակարգման | |
Համաշխարհային  ժառանգություն
| |
Աշխարհագրություն խմբագրել
Դիրք խմբագրել
Հեսսենի հյուսիսում գտնվող Վիլհելմսխյոհե լեռնային այգին տեղակայված է քաղաքի կենտրոնի արևմուտքում, Հաբիխտսվալդ լեռնաշղթայի տարածքում։ Հայտնի է նաև Կասսել-Վիլհելմսխյոհե (Kassel-Wilhelmshöhe) կայարանով՝ Հաննովեր-Վյուրցբուրգ (Hanover–Würzburg ) արագընթաց երկաթուղային գծում։
Պատմություն խմբագրել
Այգին սկզբնապես կառուցվել է բարոկկո ոճով և ֆրանսիական կանոնավոր այգու պես։ Ջրային ջրվեժները զառիթափով հոսում էին դեպի Վիլհելմսխյոհե պալատ։ Հետագայում այգին վերակազմավորվել է որպես Անգլիական բնապատկերային այգի։ 1143 թվականին Մայնցի Canons Regular համայնքի քահանաները հիմնադրեցին Weißenstein վանքը, ներկայիս Վիլհելմսխյոհե պալատի կողքին։ Վանքը լուծարվեց բողոքական ռեֆորմացիաների ժամանակ։ Ֆիլիպ I Հեսսեն (Philip I of Hesse) մնացած շենքերը օգտագործեց որպես որսորդական տնակ, որը լիովին վերակառուցեց նրա ժառանգորդ Մորից Հեսսեն-Կասսելը (Maurice of Hesse-Kassel), 1606-1610 թվականներին։
1866-1918 խմբագրել
1870 թվականին Սեդանի ճակատամարտից հետո, Ֆրանսիայի կայսր Նապոլեոն III-ը, որպես բանտարկյալ ուղարկվել էր Վիլհելմսխյոհե պալատ (նախքան Մեծ Բրիտանիա աքսորվելը)։ 1899 թվականից Գերմանիայի կայսր Վիլհելմ II-ը, ով գնում էր դպրոց Կասելում, ընտրեց պալատը որպես ամառային նստավայր։ Նա հաջորդ քսան տարիների ընթացքում ամրոցը և այգին դարձրեց եվրոպական քաղաքականության կենտրոն։ Առաջին համաշխարհային պատերազմը ավարտած Կոմպիենի զինադադարից հետո, գերմանական զորքերի դուրս բերումը և զորացրումը սկսվել է 1918 թվականի նոյեմբերից մինչև 1919 թվականի փետրվարը։ Այն կազմակերպվել և ղեկավարվել է Պաուլ ֆոն Հինդենբուրգի գլխավորությամբ։
20 և 21-րդ դարեր խմբագրել
Վիլհելմսխյոհե պալատը Երկրորդ համաշխարհային պատերազմի ժամանակ վնասվել է ռազմավարական ռմբակոծություններիցից։ 1968–1974 թվականներին այն վերակառուցվել է որպես արվեստի թանգարան։ Պարունակում է պաստառների հավաքածու, հունա-հռոմեական հավաքածու և հին վարպետների նկարների պատկերասրահ[1]։ Հավաքածուն ընդգրկում է 16 և 17-րդ դարերի գերմանացի, իտալացի, ֆրանսիացի և իսպանացի նկարիչների գլուխգործոցներ։ Այն ընդգրկում է Ռեմբրանդ վան Ռեյնի երկրորդ ամենամեծ հավաքածուն Գերմանիայում։ Նրանց թվում են Ռեմբրանդի հայտնի «Saskia» և Ֆրանս Հալսի «The Man with the Slouch Hat» կտավները։
1972 թվականին Արևմտյան Գերմանիայի Ֆեդերատիվ Հանրապետության կանցլեր Վիլի Բրանդտը և Գերմանիայի Դեմոկրատական Հանրապետության վարչապետ Վիլի Շտոֆը հանդիպեցին Վիլհելմսխյոհե պալատում՝ երկու գերմանական պետությունների միջև բանակցությունների համար։ 20-րդ դարում այգում ընդլայնումներ չեն իրականացվել։ Հերկուլեսի (Hercules) հուշարձանի և կասկադի վերակառուցման լայնածավալ աշխատանքները շարունակվում են առ այսօր։
Նկարագրություն խմբագրել
Այգին ընդգրկում է մոտ 2,4 քառակուսի կիլոմետր տարածություն, որը ձգվում է մինչև Կարլսբերգի լեռը։ Լեռան գագաթին Հերակլես հուշարձանն է 526,2 մետր բարձրության վրա։
Հերկուլես խմբագրել
Կասելյան Հերկուլեսը (Kassel Hercules) պղնձե հուշարձան է, որը պատկերում է հին հունական Աստված Հերակլեսին (Grärkälts, German Herkules)։ Դա 3-րդ դարի Ֆարնեզեյան Հերկուլես (Farnese Hercules) արձանի կրկնօրինակն է (հեղինակ՝ Գլիկոն)։ Կասելյան արձանի հեղինակը Ջովաննի Ֆրանչեսկո Գուրնյերոն է։
Այսօր խմբագրել
Վիլհելմսխյոհե լեռնային այգին կառավարվում է Հեսսեի նահանգի կողմից։ Այն 2009 թվականին ներառվել է «Եվրոպական Այգի Ժառանգության ցանց»-ին (European Garden Heritage Network)։ 2013 թվականի հունիսի 23-ին Պնոմպենում ՅՈՒՆԵՍԿՕ-ի հանդիպման ընթացքում Վիլհելմսխյոհե լեռնային այգին հայտարարվել է որպես Համաշխարհային ժառանգության օբյեկտ[2]։
Գնահատում խմբագրել
Արվեստաբան Գեորգ Դեհիոն (1850-1932) բնութագրել է այգին այսպես՝ «հավանաբար լանդշաֆտի և ճարտարապետության ամենախոշոր համադրությունը, որ հանդգնել է Բարոկկոն» («vielleicht das Grandioseste, was irgendwo der Barock in Verbindung von Architektur und Landschaft gewagt hat.»)[3]։
Պատկերասրահ խմբագրել
-
Հերկուլեսի արձան -
Վիլհելմսխյոհե լեռնային այգին այսպես է երևում Կասելից -
Վիլհելմսխյոհե պալատ -
Լեռնային այգու կասկադը
Ծանոթագրություններ խմբագրել
- ↑ "Museum Palace Wilhelmshöhe". Museumslandschaft Hessen Kassel (MHK). Retrieved 9 July 2013.
- ↑ "Sites in Germany and Italy bring to 19 the number of sites inscribed on the World Heritage List this year". UNESCO World Heritage Organization. 2013-06-23. Retrieved 9 July 2013.
- ↑ Schuhmann, Rainer (2004 թ․ ապրիլի 8). «Die unendliche Baugeschichte des Kasseler Herkules». HR-Online (German). Hessischer Rundfunk. Վերցված է 2009 թ․ մարտի 25-ին.
{{cite web}}: CS1 սպաս․ չճանաչված լեզու (link)
Արտաքին հղումներ խմբագրել
- Website of Museumslandschaft Hessen Kassel Արխիվացված 2019-07-07 Wayback Machine
- City Map Kassel – The water arts at the foot of the Hercules.
- Stadtpanoramen.de – Panoramas of Bergpark & Schloss Wilhelmshöhe and the Hercules monument & cascades
- Youtube – Illuminated water arts in Kassel at night
- Youtube – Water arts at in Kassel
 | Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Վիլհելմսհյոհե լեռնային այգի» հոդվածին։ |