Վիքիպեդիա

Սևագիր:Իտալական ուտեստների և խմիչքների ցուցակ

Սա իտալական ուտեստների ու խմիչքների ցուցակ է։ Իտալական խոհանոցը զարգացել է դարերի սոցիալական և քաղաքական փոփոխությունների արդյունքում մ.թ.ա. 4-րդ դարում։ Իտալական խոհանոցն ունի էտրուսկական, հին հունական և հին հռոմեական խոհանոցների ծագում: Զգալի փոփոխություններ տեղի ունեցան Նոր Աշխարհի հայտնաբերմամբ և կարտոֆիլի, լոլիկի, բուլղարական պղպեղի և եգիպտացորենի ներմուծմամբ, որոնք այժմ գլխավորն ե են խոհանոցում, բայց քանակապես չեն ներմուծվել մինչև 18-րդ դարը[1][2] :

Իտալական խոհանոցը ներառում է խորը արմատացած ավանդույթներ, որոնք ընդհանուր են ամբողջ երկրի համար, ինչպես նաև տարածաշրջանային բոլոր գաստրոնոմիաները, որոնք տարբերվում են միմյանցից, հատկապես Իտալիայի հյուսիսի, կենտրոնի և հարավի միջև[3], որոնք շարունակաբար փոխանակման մեջ են[4][5][6]։ Շատ ճաշատեսակներ, որոնք ժամանակին եղել են տարածաշրջանային, տարածվել են ամբողջ երկրում[7][8]։ Իտալական խոհանոցն առաջարկում է համի առատություն և՛ ամենահայտնիներից է, և՛ կրկնօրինակված է ամբողջ աշխարհում[9]։ Դարերի ընթացքում ամենահայտնի ուտեստներն ու բաղադրատոմսերը հաճախ ավելի շատ ստեղծվել են սովորական մարդկանց կողմից, քան խոհարարների կողմից, այդ իսկ պատճառով շատ իտալական բաղադրատոմսեր հարմար են տնային և ամենօրյա պատրաստման համար՝ հարգելով տարածաշրջանային առանձնահատկությունները[10][11][12]:

Միջերկրածովյան դիետան կազմում է իտալական խոհանոցի հիմքը՝ հարուստ մակարոնեղենով, ձկներով, մրգերով և բանջարեղենով[13] ։Պանիրը, ապխտած միսը  և գինին իտալական խոհանոցի մի մասնն են, և՛ պիցցայի և՛ սուրճի (հատկապես էսպրեսսոյի) հետ միասին կազմում են իտալական գաստրոնոմիական մշակույթի մի մասը[14]։Աղանդերը վաղեմի ավանդույթ ունի միաձուլելու տեղական համերը, ինչպիսիք են ցիտրուսային մրգերը, պիստակը և նուշը քաղցր պանիրների հետ, ինչպիսիք են մասկարպոնեն և ռիկոտան կամ էկզոտիկ համերը, ինչպիսիք են կակաոն, վանիլը և դարչինը: Ջելատոն[15], տիրամիսուն[16] և կասատան իտալական աղանդերի, տորթերի և հրուշակեղենի ամենահայտնի օրինակներից են: Աշխարում Իտալիան գինիների ամենամեծ արտադրողն է, ինչպես նաև խաղողի ամենալայն տեսականի ունեցող երկիրը[17][18]։

Pizza pugliese (left) and pizza Margherita (DOC) (right)

Ուտեստներ և խմիչքներ

խմբագրել
 
Minestrone
 
Pappa al pomodoro

Ապուրներ, սոուսներ և համեմունքներ

խմբագրել
 
Bruschetta
 
Crostini
 
Focaccia
 
Panino
 
Piadina

Հաց

խմբագրել

Ընդհանուր պիցցաներ

խմբագրել
 
A collection of different pasta varieties
 
Cappelletti
 
Farfalle
 
Ravioli
 
Rigatoni
 
Tagliatelle
 
Trofie

Մակարոնեղենի տեսակներ

խմբագրել
 
Lasagne al forno with ragù
 
Bucatini all'amatriciana
 
Gnocchi di ricotta, dressed in butter and sage
 
Orecchiette con cime di rapa
 
Pasta alla Norma
 
Penne all'arrabbiata
 
Ravioli di ricotta e spinaci
 
Spaghetti alla carbonara
 
Spaghetti alla puttanesca
 
Spaghetti cacio e pepe
 
Tortelli di zucca
 
Trenette al pesto

Մակարոնեղեն ուտեստներ

խմբագրել
  • Anelletti al forno (or timballo di anelletti)
  • Anolini in brodo
  • Battolli caiegue
  • Bigoli in salsa, bigoli col musso, bigoli con l'anatra, bigoli con le sardelle
  • Bucatini all'amatriciana
  • Busiate alla trapanese
  • Caccavelle alla sorrentina
  • Cacio e pepe
  • Canederli alla tirolese (Knödel)
  • Cannelloni ai carciofi, cannelloni di carne, cannelloni ricotta e spinaci
  • Carbonara (see also: spaghetti alla carbonara)
  • Cappellacci di zucca
  • Cappelletti in brodo
  • Caramelle di pasta con ricotta e spinaci
  • Casoncelli, casoncelli alla bresciana
  • Casunziei ampezzani
  • Cavatelli ai frutti di mare, cavatelli al pomodoro, cavatelli alla sorrentina, cavatelli allo scoglio, cavatelli cozze e fagioli
  • Cavati e ravioli alla ragusana
  • Ciceri e tria
  • Chnéffléne
  • Cjarsons
  • Corzetti liguri (or croxetti)
  • Culurgiones (or culurgionis)
  • Falsi testaroli al ragù
  • Fettuccine Alfredo, fettuccine al burro, fettuccine all'abruzzese, fettuccine alla papalina
  • Fileja al ragù
  • Fregola con arselle
  • Garganelli panna, prosciutto e piselli
  • Gnocchi, gnocchi al Castelmagno, gnocchi all'ossolana, gnocchi alla bava, gnocchi alla romana (or gnocchi di semolino), gnocchi alla sorrentina, gnocchi alla veneta, gnocchi con radicchio, noci e salsa di gorzongola, gnocchi di malga (or gnochi sbatùi), gnocchi di patate, gnocchi di ricotta, gnocchi di zucca, gnocchi ricci
  • Gnudi
  • Gramigna alla salsiccia
  • Insalata di pasta
  • Lagane e ceci, also known as piatto del brigante (Կաղապար:Literally)
  • Laina e ceci
  • Lasagna, lasagna bianca, lasagne al pesto, lasagne alla bolognese, lasagne di Carnevale, lasagne festonate
  • Lasagnette
  • Lasagnotte
  • Maccheroncini di Campofilone al ragù
  • Maccheroni al ragù, maccheroni alla chitarra (or maccheroni carrati), maccheroni alla molinara, maccheroni alla napoletana, maccheroni alla pastora, maccheroni con il sugo di capra
  • Malfatti, malfatti di Carpenedolo
  • Malloreddus alla campidanese
  • Manfredi con la ricotta
  • Marubini cremonesi
  • Mpurnatu
  • Orecchiette al sugo con cacioricotta, orecchiette alla materana, orecchiette con cime di rapa
  • Paccheri al sugo di calamari, paccheri ripieni
  • Pansotti alla genovese, pansotti alla salsa di noci
  • Pappardelle al ragù bianco di cinta senese, pappardelle al ragù di cinghiale, pappardelle al ragù di lepre
  • Passatelli in brodo
  • Pasta â Paolina, pasta al forno (or timballo di pasta), pasta al pesto, pasta al pesto di pistacchio, pasta al pomodoro, pasta all'Ortolana, pasta alla boscaiola, pasta alla checca, pasta alla gricia, pasta alla norcina, pasta alla Norma, pasta alla siciliana, pasta alla sorrentina, pasta allo scarpariello, pasta burro e parmigiano, pasta burro e salvia, pasta cacio e uova, pasta c'anciova, pasta ca nunnata, pasta chi vrocculi arriminati, pasta coi bisi, pasta con i carciofi, pasta con i peperoni cruschi, pasta con la ricotta, pasta con le sarde, pasta con salmone affumicato, pasta con zucchine, pasta del cornuto (or pasta dei cornuti), pasta e cavolfiore, pasta e ceci, pasta e ceci con la 'nduja, pasta e fagioli con le cozze, pasta e lenticchie, pasta e patate, pasta e piselli, pasta e zucca, pasta in bianco, pasta mollicata, pasta 'ncasciata
  • Pastina in brodo
  • Penne al baffo, penne all'arrabbiata, penne alla calabrese, penne alla norcina, penne alla vodka, penne allo zafferano
  • Piccagge di ricotta, piccagge liguri
  • Pici all'aglione
  • Pisarei e faśö
  • Ravioli, ravioli capresi, ravioli del plin, ravioli di borragine, ravioli di magro, ravioli di patate, ravioli di ricotta e spinaci, ravioli scarpolesi
  • Rigatoni alla silana, rigatoni con la pajata
  • Sagne a lu cuttéure, sagne e fagioli, sagne 'ncannulate (or sagne torte)
  • Scarpinocc
  • Scialatielli ai frutti di mare
  • Spaghetti al nero di seppia, spaghetti al pomodoro, spaghetti aglio e olio, spaghetti all'amatriciana, spaghetti all'assassina, spaghetti alla carrettiera, spaghetti alla chitarra con pallottine, spaghetti alla chitarra con sugo di agnello, spaghetti alla chitarra con ricotta, salsiccia e zafferano, spaghetti alla cipolla, spaghetti alla marinara, spaghetti alla molisana, spaghetti alla Nerano, spaghetti alla puttanesca, spaghetti alla siracusana, spaghetti alla vesuviana, spaghetti alle vongole, spaghetti alle vongole fujute, spaghetti allo scoglio, spaghetti con la bottarga, spaghetti con le cozze, spaghetti con puntarelle, acciughe e briciole, spaghetti indiavolati, spaghetti pomodoro e basilico, spaghetti siracusani
  • Stroncatura
  • Spätzle
  • Tagliatelle ai carciofi, tagliatelle ai funghi porcini, tagliatelle al limone, tagliatelle al pomodoro, tagliatelle al ragù, tagliatelle al salmone, tagliatelle alla bolognese, tagliatelle alla boscaiola, tagliatelle con funghi e salsiccia
  • Tagliolini al tartufo bianco, tagliolini al limone, tagliolini alla Campobasso
  • Testaroli al pesto
  • Tordelli lucchesi
  • Tortél dóls di Colorno
  • Tortelli, tortelli alla piacentina, tortelli amari di Castel Goffredo, tortelli cremaschi, tortelli della Possenta, tortelli di patate, tortelli di zucca, tortelli maremmani, tortelli verdi
  • Tortellini, tortellini al pomodoro, tortellini alla bolognese, tortellini alla boscaiola, tortellini burro e salvia, tortellini di Valeggio sul Mincio, tortellini in brodo, tortellini panna e prosciutto
  • Tortelloni
  • Trenette al pesto
  • Troccoli con pomodori secchi, acciughe e mollica di pane
  • Trofie al pesto, trofie con crema di noci, trofie alla Portofino
  • Tumact me tulez
  • Turtèl sguasaròt
  • Vincisgrassi, vincisgrassi alla maceratese
  • Ziti al forno, ziti al ragù napoletano
 
Arancini
 
Insalata di riso

Բրնձով ուտեստներ

խմբագրել
 
A variation of acqua pazza, a fish dish featuring black olives, scallions and mushrooms
 
Baccalà alla lucana
 
Cacciucco
 
Cappon magro
 
Sarde in saor

Ձկան ուտեստներ

խմբագրել
  • Acciughe fritte
  • Acquadelle o latterini fritti
  • Acqua pazza
  • Alici arreganate, alici fritte, alici in carpione, alici indorate e fritte, alici marinate
  • Anguilla marinata[23]
  • Baccalà, baccalà all'abruzzese, baccalà alla lucana, baccalà alla vicentina, baccalà fritto, baccalà mantecato
  • Boreto alla graisana
  • Branzino al sale
  • Cacciucco
  • Calamari fritti, calamari ripieni
  • Capesante alla veneziana, capesante gratinate
  • Capitone fritto
  • Caponata di pesce spada
  • Cappon magro
  • Carpaccio
  • Coregone di Campotosto
  • Cozze alla marinara, cozze alla tarantina, cozze fritte, cozze ripiene
  • Cuscus di pesce (or cuscus alla trapanese)
  • Filetti di merluzzo in padella, filetti di orata al cartoccio
  • Frittata di bianchetti
  • Frittura di pesce (or frittura mista di pesce)
  • Gamberi al forno
  • Gamberoni in padella
  • Granseola alla veneziana
  • Impanata di pesce spada
  • Impepata di cozze
  • Involtini di pesce spada, involtini di platessa
  • Missoltini con polenta
  • Moscardini alla ligure
  • Nasello al forno (Կաղապար:Literally)
  • Orata al forno, orata alla griglia
  • Ostriche alla griglia
  • Pesce a scabecciu
  • Pesce spada al forno, pesce spada al salmoriglio, pesce spada alla ghiotta, pesce spada alla siciliana
  • Pescestocco alla messinese
  • Polenta e aringhe
  • Polpette di pesce
  • Polpi alla lucìana
  • Sarde a beccafico – stuffed sardines, sarde al forno, sarde fritte, sarde grigliate, sarde in saor, sarde ripiene
  • Scampi gratinati
  • Scapece alla vastese, scapece gallipolina
  • Seppie alla veneziana, seppie e piselli, seppie in umido, seppie in zimino, seppie ripiene al forno
  • Sogliola alla mugnaia
  • Spiedini di mare, spiedini di anguilla
  • Stoccafisso accomodato alla ligure
  • Tiella, tiella barese (riso, patate e cozze)
  • Tonno alla siciliana, tonno sott'olio
  • Totani ripieni
  • Triglie alla livornese
  • Trota al cartoccio, trota in padella
 
Abbacchio alla romana
 
Bistecca alla fiorentina
 
Braciola served with grilled aubergines
 
Bruscitti served with polenta porridge
 
Carne pizzaiola
 
Cotechino, polenta and lentils
 
Cotoletta with potatoes
 
Ossobuco served with risotto alla milanese
 
Porchetta
 
Rabbit cacciatora
 
Saltimbocca
 
Trippa alla parmigiana

Մսային ուտեստներ և խաշած միս

խմբագրել
 
Caponata
 
Carciofi alla romana
 
Parmigiana di melanzane

Բանջարեղենային ուտեստներ

խմբագրել
 
Tuscan Chianti in a traditional fiasco
 
Sangiovese grapes
 
Vineyards in Langhe and Montferrat, Piedmont, the official name of a UNESCO World Heritage Site comprising "five distinct wine-growing areas with outstanding landscapes" plus the Castle of Grinzane Cavour in the Piedmont region, Italy.[25]
 
DOCG and DOC labels on two Italian wine bottles
 
Poggio Amorelli, a typical winery of Chianti region
 
A bottle of Prosecco di Conegliano spumante extra dry and a glass of Prosecco frizzante, which stops forming bubbles soon after it is poured
 
A Montepulciano d'Abruzzo wine made from the Montepulciano grape, in the Abruzzo region

Գինիներ

խմբագրել

Լիկյորներ

խմբագրել

Ոչ ալկոհոլային խմիչքներ

խմբագրել
  • Latte di mandorla

Պնիրներ

խմբագրել

Պանրային ուտեստներ

խմբագրել
 
Bombolone
 
Cannoli siciliani
 
Cassata siciliana
 
Chiacchiere
 
Colomba pasquale
 
Confetti di Sulmona
 
Frittelle
 
Gelato
 
Gelo di melone
 
Pandoro
 
Panettone
 
Panna cotta
 
Semifreddo
 
Sfogliatelle Santa Rosa
 
Tiramisu in Naples
 
Zeppole
 
Zuppa inglese

Աղանդեր և խմորեղեն

խմբագրել
 
Frittata
 
Olive all'ascolana

Այլ ուտեստներ ու խմիչքներ

խմբագրել
  • Capunsei
  • Chifeletti
  • Chisciöi (or panel)
  • Ciaudedda
  • Ciccioli
  • Cocule salentine
  • Condiglione
  • Fagioli con le cotiche
  • Fagottini di pasta sfoglia
  • Farinata, farinata di zucca
  • Focaccia ripiena
  • Frascarelli
  • Frico, frico con le patate
  • Frittata, frittata ai fiori di zucca, frittata di asparagi, frittata di cipolle, frittata di pasta (or frittata di maccheroni), frittata di riso, frittata di scammaro, frittata di spinaci, frittata di zucchine
  • Involtini di verza
  • Manfrigole
  • Olive all'ascolana
  • Pallotte cacio e ova
  • Panada
  • Panella
  • Panissa
  • Pasticcio del monsù (also known as Timballo del Principe or Timballo del Gattopardo
  • Patata americana
  • Pere martine al Barolo
  • Pizzelle fritte
  • Polenta, polenta bianca
  • Rafanata
  • Rosette (or nidi di rondine)
  • Rustico leccese
  • Scabeggio di Moneglia
  • Scagliozzi
  • Sciurilli
  • Scrippelle 'mbusse
  • Sformato al basilico, sformato di finocchi, sformato di Pasqua, sformato di ricotta e spinaci, sformato di riso
  • Sgabeo
  • Sgroppino
  • Strucolo di patate
  • Timballo, timballo abruzzese, timballo alla teramana, timballo di maccheroni, timballo di riso
  • Torta pasqualina, torta rustica
  • Tortelli alla lastra
  • Tortino di patate
  • Vellutata di zucca
  • Zeppole di pasta cresciuta
  • Zippula
  • Zucca gratinata
 
Caffè latte
 
Espresso is a coffee brewed by forcing a small amount of nearly boiling water under pressure through finely ground coffee beans.

Սուրճ

խմբագրել

Մրգեր, բանջարեղեն և հատիկներ

խմբագրել

Հղումներ

խմբագրել
  1. ↑ «The Making of Italian Food...From the Beginning». Epicurean.com. Արխիվացված օրիգինալից 27 March 2010-ին. Վերցված է 24 April 2010-ին.
  2. ↑ Del Conte, 11–21.
  3. ↑ Tomarchio, R. (2014). Sicily Culinary Traditions. Mnamon. էջ 1. ISBN 978-88-98470-43-3. Վերցված է 7 December 2015-ին.
  4. ↑ Related Articles (2 January 2009). «Italian cuisine». Britannica Online Encyclopedia. Britannica.com. Արխիվացված օրիգինալից 16 July 2010-ին. Վերցված է 24 April 2010-ին.
  5. ↑ «Italian Food – Italy's Regional Dishes & Cuisine». Indigo Guide. Արխիվացված է օրիգինալից 2 January 2011-ին. Վերցված է 24 April 2010-ին.
  6. ↑ «Regional Italian Cuisine». Rusticocooking.com. Արխիվացված օրիգինալից 10 April 2010-ին. Վերցված է 24 April 2010-ին.
  7. ↑ «Cronistoria della cucina italiana» (իտալերեն). Արխիվացված օրիգինալից 31 October 2021-ին. Վերցված է 13 November 2021-ին.
  8. ↑ «Piatti regionali a diffusione nazionale» (իտալերեն). Արխիվացված օրիգինալից 29 October 2021-ին. Վերցված է 13 November 2021-ին.
  9. ↑ «How pasta became the world's favourite food». bbc. 15 June 2011. Արխիվացված օրիգինալից 22 September 2014-ին. Վերցված է 28 September 2014-ին.
  10. ↑ «Individualità territoriale e stagionalità nella cucina italiana» (իտալերեն). Արխիվացված օրիգինալից 29 October 2021-ին. Վերցված է 5 January 2020-ին.
  11. ↑ «Regole e stagionalità della cucina italiana» (իտալերեն). 2 December 2016. Արխիվացված օրիգինալից 31 October 2021-ին. Վերցված է 5 January 2020-ին.
  12. ↑ «Nonne come chef» (իտալերեն). Արխիվացված օրիգինալից 31 October 2021-ին. Վերցված է 5 January 2020-ին.
  13. ↑ The Silver Spoon 88-7212-223-6, 1997 ed.
  14. ↑ Marshall, Lee (30 September 2009). «Italian coffee culture: a guide». The Daily Telegraph. Արխիվացված օրիգինալից 10 October 2013-ին. Վերցված է 5 September 2013-ին.
  15. ↑ Jewkes, Stephen (13 October 2012). «World's first museum about gelato culture opens in Italy». Times Colonist. Արխիվացված օրիգինալից 16 October 2013-ին. Վերցված է 5 September 2013-ին.
  16. ↑ Squires, Nick (23 August 2013). «Tiramisu claimed by Treviso». The Daily Telegraph. Արխիվացված օրիգինալից 29 August 2013-ին. Վերցված է 5 September 2013-ին.
  17. ↑ «L'Italia è il maggiore produttore di vino» (իտալերեն). 25 November 2018. Արխիվացված օրիգինալից 11 November 2021-ին. Վերցված է 11 November 2021-ին.
  18. ↑ «L'Italia è il paese con più vitigni autoctoni al mondo» (իտալերեն). 3 June 2017. Արխիվացված օրիգինալից 1 November 2021-ին. Վերցված է 11 November 2021-ին.
  19. ↑ «panini». Oxford Dictionaries. Oxford University Press. Արխիվացված է օրիգինալից 14 July 2012-ին. Վերցված է 1 June 2016-ին.
  20. ↑ «Panini – Origin and Varieties». Taste and Flavours. 5 September 2012. Արխիվացված օրիգինալից 7 December 2017-ին. Վերցված է 4 April 2024-ին.
  21. ↑ Denn, Rebekah (30 August 2005). «Ask The Critic: Panini vs. panino—a singular answer to a plural faux pas». Seattle Post-Intelligencer. Արխիվացված օրիգինալից 7 December 2017-ին. Վերցված է 4 April 2024-ին.
  22. ↑ Butterfield, Jeremy (2016). Fowler's Concise Dictionary of Modern English Usage. Oxford University Press. էջ 463. ISBN 978-0-19-966631-7. Արխիվացված օրիգինալից 14 February 2023-ին. Վերցված է 31 May 2016-ին.
  23. ↑ Cabrini, L.; Malerba, F. (2004). L'Italia delle conserve. Guide enogastronomia (իտալերեն). Touring. էջ 58. ISBN 978-88-365-3293-3.
  24. ↑ «Pinzimonio». Martha Stewart. 9 November 2015. Արխիվացված օրիգինալից 2 November 2011-ին. Վերցված է 7 December 2015-ին.
  25. ↑ «Vineyard Landscape of Piedmont: Langhe-Roero and Monferrato». World Heritage Centre. UNESCO. Վերցված է 29 June 2014-ին.
  26. ↑ Rinsky, Laura Halpin; Rinsky, Glenn (2009). The Pastry Chef's Companion: A Comprehensive Resource Guide for the Baking and Pastry Professional. Chichester: John Wiley & Sons. էջ 2. ISBN 978-0-470-00955-0. OCLC 173182689.

Կատեգորիա:Իտալական խոհանոց Կատեգորիա:Ցանկեր:Իտալիա

Ստացված է «https://hy.wikipedia.org/w/index.php?title=Սևագիր:Իտալական_ուտեստների_և_խմիչքների_ցուցակ&oldid=10060583» էջից