Պատվաստումներ
Կանխարգելիչ պատվաստումները պաշտպանում են երեխաներին և մեծահասկաներին մի շարք վարակիչ հիվանդություններից։ Այդ հիվանդություններն են տուբերկուլոզը, կարմրուկը, կարմրախտը, խոզուկը, պոլիոմիելիտը, հեպատիտ Բ-ն, կապույտ հազը, դիֆթերիան, փայտացումը և հեմոֆիլուս ինֆլուենցա Բ վարակը։ Պատվաստումներն առաջացնում են տվյալ հիվանդության հանդեպ իմունիտետ, սակայն այն կարող է լինել կարճատև, ինչի պատճառով կատարում են կրկնապատվաստում։ Պատվաստանյութերը կենսաբանական նյութեր են, որոնք օրգանիզմում մշակում են հակամարմիններ և պաշտպանում տվյալ հիվանդությունից։ Պատվաստանյութերը պատրաստում են սպանված կամ կենդանի թուլացված մանրէներից կամ նրանց թույներից։ Անատոքսինը ձևափոխված բակտերիալ թույն է, որը հատուկ մշակման ընթացքում կորցրել է իր թունավոր հատկությունները, բայց պահպանել իմունիտետ առաջացնելու հատկությունը։
Ներմուծման եղանակներ
խմբագրել- Բերանով - Օրալ հակապոլիոմիելիտային պատվաստանյութ
- Ներմաշկային - ԲՑԺ (BCG` հակատուբերկուլոզային)
- Միջմկանային - հնգավալենտ վակցինա (հեմոֆիլուս ինֆլուենցա Բ, հեպատիտ Բ, կապույտ հազ, դիֆտերիա, փայտացում)
- Ենթամաշկային-ԿԿԽ (կարմրուկ, կարմրախտ, խոզուկ)
Հակացուցումներ
խմբագրելՀնարավոր բարդություններ
խմբագրելԿարող է առաջանալ անաֆիլակտիկ շոկ, էնցեֆալոպաթիա, ցնցումներ, լիմֆադենիտ, խրոնիկ արթրիտ, ուսային նյարդի նևրիտ, տրոմբոցիտոպենիկ ծիրանացան։ Պատվաստումից հետո որոշ երեխաներ տկարություն են զգում, երբեմն մի փոքր բարձրանում է ջերմությունը, իսկ ներարկման տեղը կարող է կարմրել, բորբոքվել և այտուցվել։ Եռակի պատվաստանյութի (ԱԿԴՓ) սրսկման օրվա ընթացքում երեխան կարող է անհանգիստ լինել, գրգռված կամ ընդհակառակը՝ խեղճացած։ Կարմրուկի և խոզուկի դեմ պատվաստումները գործնականում ոչ մի բարդություն չեն առաջացնում, թեև որոշ երեխաների մոտ ներարկումից 5-10 օր հետո ջերմությունը բարձրանում է և առաջանում է ցան։ Պատվաստումը կատարվում է առողջ երեխաներին, ովքեր չունեն հակացուցումներ համարվում են ակտիվ իմունիզացիա։ Պասիվ իմունիզացիա կատարում են շփվողներին միջմկանային գամմագլոբուլին ներարկելով։
Պատվաստումների ազգային օրացույց (Հայաստան)
խմբագրել| Պատվաստանյութի անվանումը | Պատվաստման հերթական դեղաչափը | Պատվաստման
ժամկետը |
|---|---|---|
| ԲՑԺ | 1 | ծնվելուց հետո 24-48
ժամվա ընթացքում |
| ՎՀԲ | 1 | ծնվելուց հետո 24 ժամվա
ընթացքում |
| ԱԿԴՓ/ՎՀԲ/ՀԻԲ
ՕՊՎ |
1
2 3 |
6 շաբաթ (1.5 ամսական)
10 շաբաթ (2.5 ամսական) 14 շաբաթ (3.5 ամսական) |
| ԿԿԽ | 1 | 12 ամսական |
| ԱԿԴՓ, ՕՊՎ | 4 | 18 ամսական |
| ԱԴՓ-Մ | 1 | 6 տարեկան |
| ՕՊՎ | 5 | 6 տարեկան |
| ԿԿԽ | 2 | 6 տարեկան |
| ԱԴՓ-Մ | 2
3 4 5 6 |
16 տարեկան
26 տարեկան 36 տարեկան 46 տարեկան 56 տարեկան |
| Պատվաստանյութի անվանումը | Հիվանդությունների հակածինների պարունակությունը
| |
| ԲՑԺ | տուբերկուլոզ | |
| ՎՀԲ | հեպատիտ B | |
| ԱԿԴՓ/ՎՀԲ/ՀԻԲ | դիֆթերիա, փայտացում, կապույտ հազ, հեպատիտ B, հեմոֆիլուս, ինֆլուենզա Բ տիպի | |
| ՕՊՎ | պոլիոմիելիտ | |
| ԿԿԽ | կարմրուկ, կարմրախտ, խոզուկ | |
| ԱԴՓ-Մ | դիֆթերիա, փայտացում |
Աղբյուրներ
խմբագրել- "Մոր և մանկան խնամքը" Էլիզաբեթ Ֆենուիք