Զեֆիրոս (դիցաբանություն)

Զեֆիրոս;
Տեսակ	Anemoi?
Դիցաբանություն	հին հունական դիցաբանություն
Սեռ	արական
Հայր	Աստրեոս
Մայր	Էոս
Քույր/Եղբայր	Բորեաս, Euros? և Նոտոս
Ամուսին	Chloris? և Իրիս
Կողակից	Պոդարգա
Զավակներ	Aurai?, Էրոս, Balius?, Xanthus?, Karpos?, Արեյոն և Pothos?
	Zephyrus Վիքիպահեստում

Զեֆիրոս (հին հունարեն՝ Ζέφυρος, «արևմտյան», միկեն․ze-pu2-ro^[1]), Հին Հունաստանի դիցաբանության մեջ երկրոդական կերպար^[2]։ Եղել է Աստրեոսի և Էոսի որդին, Բորեոսի, Էվրոսի և Նոտուսի եղբայրը, հիշատակված է «Իլիականում»։ Եղել է ամենամեղմ քամին և գառնան ավետիչը։ Ենթադրվել է, որ նա ապրել է Թրակիայի քարանձավներում։ Նրա հռոմեական համարժեքը Ֆավոնիումն է, որը իշխել է բույսերին և ծաղիկներին։

Նրա սիրելին՝ Քլորիդան (լատիներեն համարժեք Ֆլորա) նրանից ծնել է Կարպոսին։ Զեֆիրոսը նաև Ապոլոնի մրցակիցն է Հիացինտի հանդեպ ունեցած սիրո հարցում^[3]։ Վարկածներից մեկի համաձայն՝ նա եղել է նաև ծիածանի աստվածուհի Իրիսի ամուսինը^[4], որից ծնվել է Էրոսը^[5]։ Հոմերոսը նրան անվանել է որպես Աքիլեսի ձիերի՝ Բալիուսի և Քսանթոսի հայր^[6]։

Նա անձնավորել է արևմտյան քամին, որն ըստ նախնիների գերիշխել է Միջերկրական ծովում, այն սկսվել է գարնանը և իր ամենամեծ ուժգնությանը հասել է ամառային արևադարձին: Արևմտյան Միջերկրածովյան շրջանում աստծու կերպարը բնութագրվել է ուժով և անկայունությամբ, քանի որ նա, թեև տաք է եղել, այնուամենայնիվ հաճախ իր հետ բերել է անձրև և նույնիսկ փոթորիկներ, մինչդեռ նրա արևելյան մասում Զեֆիրոսը գրեթե միշտ թեթև և հաճելի քամի է եղել:

Այստեղից է գալիս Զեֆիրոսի մասին պատկերացումների տարբերությունը հույների և հռոմեացիների միջև, որոնցից հույները այն համարում էին ամենաուժեղ և ամենաարագ քամիներից մեկը, իսկ հռոմեացիները դրա հետ կապում էին այն ասոցիացիան, որը կա այժմ՝ մեղմ, թեթև քամի: Ըստ երևույթին Հոմերոսյան երգերը կազմողները պատկերացում ունեին Արևմուտքում և Արևելքում Զեֆիրոսի հատկությունների տարբերության մասին, որոնք ստիպում են Զեֆիրոսին փչել երանելիների կղզիներում, այն գտնվում է հեռավոր արևմուտքում, որտեղ չկան փոթորիկներ, անձրևներ կամ ձյուն^[7]:

Իր արագության շնորհիվ նա համարվել է աստվածների սուրհանդակը։ Նրա պատվին Ատտիկայում զոհասեղան է կանգնեցվել^[8]։ Զեֆիրոսը փչում է Ելիսեյան դաշտերում^[9]: Նրան է նվիրված LXXX Օրփեոսական օրհներգը^[10]։

Նա համարվել է կանաչ աչքերով և կանաչ թևերով երիտասարդ։

Զեֆիրոս ևՀիացինտ,Ատտիկական կարմիր պատկերով գավաթ Տարկինիայից, մ.թ.ա մոտ 480 թվական, Գեղարվեստի թանգարան
Զեֆիրոս և Ֆլորա, մոտ 1720 թվական,Անտոնիո Կորրադինի,Վիկտորիայի և Ալբերտի թանգարան
Զեֆիրոս և Քլորիդա, Ուիլյամ Բուգրո (1875)
Զեֆիրոսի պատկերը Աթենքի Քամիների աշտարակի կողքին:

Գրականություն

Շուկարև Ա. Ն. (1890–1907). «Зефир, ветер». Բրոքհաուզի և Եֆրոնի հանրագիտական բառարան: 86 հատոր (82 հատոր և 4 լրացուցիչ հատորներ). Սանկտ Պետերբուրգ.{{cite book}}: CS1 սպաս․ location missing publisher (link)

Ծանոթագրություններ

↑ Предметно-понятийный словарь греческого языка. Микенский период. Л., 1986. С.64
↑ Мифы народов мира. М., 1991-92. В 2 т. Т.1. С.468. ISBN 5-85270-016-9
↑ Лукиан. О пляске, 45.
↑ Нонн. Деяния Диониса, XXXIX, 116; XLVII, 438.
↑ Алкей, фр. a327. Лобель-Пейдж.
↑ Гомер. Илиада, XVI, 149.
↑ Одиссея. IV. 565 сл.
↑ Павсаний. Описание Эллады I 37, 2.
↑ Гомер. Одиссея IV 567.
↑ «ORPHIC HYMNS 41-86 - Theoi Classical Texts Library». www.theoi.com. Արխիվացված է օրիգինալից 2021-02-08-ին. Վերցված է 2021-02-08-ին.

[:02-1] Предметно-понятийный словарь греческого языка. Микенский период. Л., 1986. С.64

[2] Мифы народов мира. М., 1991-92. В 2 т. Т.1. С.468. ISBN 5-85270-016-9

[3] Лукиан. О пляске, 45.

[4] Нонн. Деяния Диониса, XXXIX, 116; XLVII, 438.

[5] Алкей, фр. a327. Лобель-Пейдж.

[6] Гомер. Илиада, XVI, 149.

[7] Одиссея. IV. 565 сл.

[8] Павсаний. Описание Эллады I 37, 2.

[9] Гомер. Одиссея IV 567.

[10] «ORPHIC HYMNS 41-86 - Theoi Classical Texts Library». www.theoi.com. Արխիվացված է օրիգինալից 2021-02-08-ին. Վերցված է 2021-02-08-ին.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]