Վալերի Պետրով
Վալերի Նիսիմով Պետրով (բուլղար․՝ Валери Нисимов Петров, իսկական անունը՝ Վալերի Նիսիմ Մևորախ (բուլղար․՝ Валери Нисим Меворах), 22 ապրիլի, 1920, Սոֆիա - 27 օգոստոսի, 2014, Սոֆիա), բուլղարացի արձակագիր, բանաստեղծ, թարգմանիչ։ Բուլղարիայի գիտությունների ակադեմիայի անդամ (2003)։
Վալերի Պետրով բուլղար․՝ Валери Петров | |
|---|---|
 | |
| Ծնվել է | ապրիլի 22, 1920[1][2] |
| Ծննդավայր | Սոֆիա, Բուլղարիայի թագավորություն[1] |
| Վախճանվել է | օգոստոսի 27, 2014[2] (94 տարեկան) |
| Վախճանի վայր | Սոֆիա, Բուլղարիա |
| Գերեզման | Սոֆիայի կենտրոնական գերեզմանատուն |
| Մասնագիտություն | սցենարիստ, թարգմանիչ, բժիշկ-գրող, լրագրող, դրամատուրգ, բանաստեղծ, քաղաքական գործիչ, գրող, խմբագիր, դիվանագետ և բժիշկ |
| Լեզու | բուլղարերեն |
| Քաղաքացիություն |  Բուլղարիա |
| Կրթություն | Սոֆիայի համալսարան |
| Ժանրեր | բանաստեղծություն, պիես և Սցենար |
| Անդամակցություն | Բուլղարիայի գիտությունների ակադեմիա |
| Կուսակցություն | Բուլղարիայի կոմունիստական կուսակցություն |
| Պարգևներ | |
| Զավակներ | Boyana Petrova? |
.jpg) | |
 Valeri Petrov Վիքիպահեստում | |
Կենսագրություն խմբագրել
Վալերի Պետրովը ծնվել է 1920 թվականի ապրիլի 22-ին Սոֆիայում՝ հրեայի և բուլղարացու ընտանիքում։ Նրա հայրը՝ Նիսիմ Մևորախը, եղել է հայտնի իրավաբան, մասնագետ ընտանեկան իրավունքի բնագավառում, փաստաբան, հասարակական գործիչ և դիվանագետ, 1945-1947 թվականներին եղել է դեսպան ԱՄՆ-ում, ներկայացրել է Բուլղարիան ՄԱԿ-ում, հեղինակել է Պեյո Յավորովին նվիրված գիրք։ Վալերի Պետրովի մայրը՝ Մարիա Պետրովան, մայրաքաղաքի գիմնազիաներում աշխատել է որպես ֆրանսերենի ուսուցչուհի։ Մարիա Պետրովան ծնվել է Վառնայում, որտեղ Վալերի Պետրովն անցկացրել է իր արձակուրդները[3]։ 1939 թվականին Վալերի Պետրովն ավարտել է մայրաքաղաքի Իտալական լիցեյը (գիմնազիական դասընթաց)։ Մկրտվելով Սոֆիայի ավետարանական եկեղեցում՝ պրոֆեսոր Նիսիմ Մևորախն ու նրա կինը դարձել են բողոքականներ և որոշել, որ իրենց որդին պիտի կոչվի Վալերի Նիսիմով Պետրով։
15 տարեկան հասակում Վալերի Պետրովը տպագրել է իր «Թռչունները դեպի հյուսիս» (բուլղար․՝ Птици към север) պոեմը, 1936 թվականին նրա բանաստեղծությունները տպագրվել են «Ученически подем» («Աշակերտական թռիչք») ամսագրում, իսկ 1938 թվականին լույս է տեսել նրա առաջին գիրքը՝ «Թռչունները դեպի հյուսիս», որ նա տպագրել է Ասեն Ռակովսկի կեղծանունով։ Հետագայում նա իր գրական ստեղծագործությունները ստորագրել է մոր ազգանունով (Պետրով)։
Վալերի Պետրովը գրել է «Палечко», «На път» («Ճանապարհին»), «Ювенес дум сумус», «Край синьото море» («Կապույտ ծովի երկիրը»), «Тавански спомен» («Հիշողություններ ձեղնահարկի մասին») պոեմները և «Нежности» («Քնքշություն») բանաստեղծությունների շարքը։
1944 թվականին Վալերի Պետրովն ավարտել է Սոֆիայի համալսարանի բժշկական ֆակուլտետը, ինչից հետո մի որոշ ժամանակ զբաղվել է բժշկությամբ։
1944 թվականի աշնանն ու ձմռանը՝ այն բանից հետո, երբ Բուլղարիան անցել էր հակահիտլերյան կոալիցիայի կողմը, Վալերի Պետրովն աշխատել է Սոֆիայի ռադիոյում։ 1947-1950 թվականներին նա՝ որպես մշակույթի ու տպագրության հարցերով կցորդ, աշխատել է Իտալիայում Բուլղարիայի դեսպանատանը։ Դրանից հետո զբաղվել է հիմնականում գրական գործունեությամբ։ 1945-1962 թվականներին եղել է «Ձիաստաց» (բուլղար․՝ Стършел) սատիրական ամսագրի գլխավոր խմբագրի տեղակալ։
Հեղինակել է բանաստեղծությունների բազմաթիվ ժողովածուներ։ Նրա երկերից առավել հայտնի է «Մեղմ աշնանը» (բուլղար․՝ В меката есен, 1960, Դիմիտրովի մրցանակ) պոեմը։ Միջազգային լայն ճանաչում է ձեռք բերել երեխաների համար նախատեսված «Հինգ հեքիաթ» (բուլղար․՝ Пет приказки) գիրքը։ Վալերի Պետրովը բուլղարերեն է թարգմանել Վիլյամ Շեքսպիրի պիեսների քառահատոր ժողովածուն (1970-1974), Ռեդյարդ Կիպլինգի, Ջաննի Ռոդարիի և այլոց ստեղծագործությունները։ Նա նաև գեղարվեստական չորս ֆիլմերի սցենարների հեղինակ է։
Դեռ դպրոցում սովորելու տարիներից Վալերի Պետրովն ունեցել է ձախակողմնյան հայացքներ և եղել է սոցիալիստ[4]։ Նրա ստեղծագործությանը հատուկ է սոցիալական սուր ուղղվածությունը, իրոնիան, հեղինակություններ չընդունելը, հրաժարումն, այսպես կոչված, ուռա-հայրենասիրությունից։ Այդ տեսանկյունից հատկանշական են «Գարնանային զբոսանք» և «Ճապոնական կղզի» բանաստեղծությունները։ Դրանցից առաջինում Վալերի Պետրովը ցույց է տվել նախապատերազմական Բուլղարիայի կյանքի մութ կողմերը, իսկ երկրորդում քննադատության է ենթարկել հայտնի կինոռեժիսոր Կանետո Սինդոյի «Մերկ կղզի» ֆիլմը[5]։ Վալերի Պետրովը եղել է մոլի հակաֆաշիստ և երբեք չի մոռացել իր հրեական ծագման մասին («Еврейски смешки», «Հրեական հումորներ»)։
1991 թվականին Վալերի Պետրովն ընտրվել է Բուլղարիայի VII Ազգային մեծ ժողովի պատգամավոր։ Այդ ժողովն ընդունել է երկրի նոր Սահմանադրությունը։
Վալերի Պետրովն արժանացել է Խրիստո Դանովի անվան մրցանակի բուլղարական գրականության զարգացման գործում ունեցած ներդրման համար (2006), ինչպես նաև պարգևատրվել է Սուրբ Պաիսի Խիլենդարսկու շքանշանով (2007)։
Վալերի Պետրովը մահացել է 2014 թվականի օգոստոսի 27-ին Սոֆիայում 94 տարեկան հասակում[6][7][8]։
Ծանոթագրություններ խմբագրել
- ↑ 1,0 1,1 Петров Валери // Большая советская энциклопедия (ռուս.): [в 30 т.] / под ред. А. М. Прохоров — 3-е изд. — М.: Советская энциклопедия, 1969.
- ↑ 2,0 2,1 Բրոքհաուզի հանրագիտարան (գերմ.)
- ↑ МС, Варна, новини Արխիվացված 2011-08-03 Wayback Machine, 30-11-2002, линк от 9 октомври 2009
- ↑ «Красимир Крумов. «Социалистический социум и Валерий Петров» (болг.)». Արխիվացված է օրիգինալից 2020 թ․ դեկտեմբերի 12-ին. Վերցված է 2016 թ․ ապրիլի 18-ին.
- ↑ Болгарская поэзия. ХХ век. — М.: Художественная литература, с. 334—342
- ↑ Associated Press (2014 թ․ օգոստոսի 27), «Bulgarian poet Valeri Petrov dies», Washington Times, Վերցված է 2014 թ․ օգոստոսի 29-ին
- ↑ «PASSINGS: George Barrett, Enrique Zileri, Valeri Petrov, Steven R. Nagel», Los Angeles Times, 2014 թ․ օգոստոսի 27, Վերցված է 2014 թ․ օգոստոսի 29-ին
- ↑ «Bulgaria's most prominent poet and a former Nobel Prize nominee Valeri Petrov dies at 94», Winnipeg Free Press, 2014 թ․ օգոստոսի 27, Վերցված է 2014 թ․ օգոստոսի 29-ին
Արտաքին հղումներ խմբագրել
- Официальный сайт Արխիվացված 2007-01-14 Wayback Machine (բուլղ.)
- Валерий Петров. Стихи (ռուս.)
 | Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Վալերի Պետրով» հոդվածին։ |