Բետյուն

Բետյուն
Քաղաք
	Բետյուն
	Béthune
	Զինանշան
	Բետյունի գլխավոր հրապարակը
Երկիր	Ֆրանսիա
Երկրամաս	Նոր-Պա-դը-Կալե
Գավառ	Պա դը Կալե
Մէր	Օլիվիե Գասկեր ; 2014-2020
Հիմնադրված է	հունվարի 1, 2008 թ.
Մակերես	9,43 կմ²
ԲԾՄ	26 մետր
Բնակչություն	25 430 մարդ (2011)
Խտություն	1961 մարդ/կմ²
Ժամային գոտի	UTC+1 և UTC+2
Փոստային դասիչ	62400
Պաշտոնական կայք	bethune.fr
	Բետյուն (Ֆրանսիա)
	Բետյուն (Ֆրանսիա)
	Բետյուն Վիքիպահեստում

Բետյուն (ֆր.՝ Béthune), Ֆրանսիայի քաղաք, մտնում է Պա դը Կալեի գավառի և Արտուա նախկին նահանգի կազմի մեջ։ Մտնում է նաև Նոր-Պա-դը-Կալեի և Բետյուն։

Բնակչության թիվը 2011 թվականի տվյալներով կազմել է 25 հազար 430 մարդ։

Աշխարհագրություն խմբագրել

Բետյունը գտնվում է Լիլ քաղաքից 33 կմ դեպի արևմուտք և 186 կմ դեպի հյուսիս՝ մայրաքաղաք Փարիզից հեռավորության վրա, Լավ գետի և Դյուներկ Շելդա նավարկելի ջրանցքի խաչմերուկում, 3 կմ А26 «Անգլիա» Տրուա-Կալե մայրուղիններից հեռու։

Պատմություն խմբագրել

Մինչև 1248 թվականը քաղաքը կառավարել են Բետյունյան կոմսերը, որոնցից հետո քաղաքը ղեկավարվել է տրուբադուրների և խաչակիր Կոնոն դը Բեթյուի կողմից։ Բետյունների տոհմի մեկ այլ ճյուղի ներկայացուցիչներից մեկն եղել է հռչակավոր դուքս Սյուլլին։ Քաղաքի անկախությունը կորցնելուց հետո, ենթարկվեց Արտուա դքսությանը մինչև Ներվեգենյան երկրի ձևավորմանը ժամանակաշրջանում (1678), որտեղ Հաբսբուրգները զիջեցին նրան Բուրբոններին։

Տեսարժան վայրեր խմբագրել

Բեֆֆրուան և Սուրբ Վեդաստի եկեղեցին

Քաղաքի պատմական կենտրոնը համարվում է Գլխավոր հրապարակը (Grand-Place): Նրա կենտրոնում է, ժամանակակից քաղաքապետարանի շենքի վայրում, միջին դարերում կանգնած է եղել քաղաքի քաղաքապետարանը (ռատուշա)։ Առաջին համաշխարհային պատերազմի ժամանակ հրապարակը, բացառությամբ բեֆֆրուայի, ամբողջությամբ ոչնչացվել է և կրկին վերականգնվել է 1920-1927 թվականներին, մի խումբ ճարտարապետերի նախաձեռնությամբ, որոնց գլխավորում էր Լուի-Մարի Կորդոննիեն։ Հրապարակի ճարտարապետական ոճն է` նեո-ռեգիոնալիզմի և ար-դեկոյի համադրությունը։

Հրապարակի շինությունների մեծ մասը ավերվել են Առաջին համաշխարհային պատերազմի ընթացքում, իսկ քաղաքապետարանը վերակառուցվել է 1926 թվականին։ Այն շենքը, որում գտնվում է ներկայիս քաղաքապետարանը, պահպանել է նախկին շենքի համամասնությունները և համապատասխանում է իր շենքի շրջակա ճարտարապետությանը։

Բետյունի գլխավոր խորհրդանիշը 47 մետրանոց բեֆֆրուայի զանգակատունն է, պսակավորված վիշապի կերպարով, գտնվում է հենց Գլխավոր հրապարակի կենտրոնում։ Բեֆֆրուան, որը կառուցվել է 1388 թվականին^[3], ունի 36 զանգակ և նաև նա համարվում է ՅՈՒՆԵՍԿՈ-ի համաշխարհային ժառանգության նշանակալից կառույց, մտնելով Բելգիայի և Ֆրանսիայի բեֆֆրուանների կազմի մեջ։ Հրապարակի կողքին է գտնվում նաև նեո-բյուզանդական Սուրբ Վեդաստի եկեղեցու շենքը, որը կառուցվել է 1924-1927 թվականներին, 1918 թվականին ավերված կայսր Կառլ V-ի երբեմնի եկեղեցու վայրում։

Բետյունի տեսարժան վայրերի շարքում իր ուրույն տեղն է զբաղեցնում նաև հին Սուրբ Իգնասիայի հրետանային աշտարակը, որը կառուցվել է XIV-XV դարերում։ Նա եղել է հին քաղաքային ամրոցների մասնիկը։ XVII դարում ընթացող ռազմական գործողությունների ժամանակ ամրոցները ավերվել են, կանգուն է մնացել միայն հենց աշտարակը և Սեն-Պրիի բաստիոնը։

Քաղաքը խիզախության համար պարգևատրվել է Պատվավոր Լեգեոնի շքանշանով։ Այստեղ է գտնվում նաև ամենախոշոր գերեզմանատունը, որը նվիրված է Առաջին համաշխարհային պատերազմի ընթացքում զոհվածների հիշատակին։

Տնտեսություն խմբագրել

XIX դարում Բետյունը սկսել է արագ զարգանալ որպես ածխի հանածոյի կենտրոն։ Քաղաքում է գտնվում Բետյունի Ածուխի ընկերությունը (Compagnie des mines de Béthune), որը վերահսկում է մոտակայքի վայրերից մեկում տեղի ունեցող յուրաքանչյուր հանքարդյունաբերական աշխատանքները։

Բնակչության զբաղվածության կառուցվածքը.

գյուղատնտեսություն — 0,2 %
արդյունաբերություն — 17,1 %
շինարարություն — 3,0 %
առևտուր, տրանսպորտ և ծառայությունների ոլորտ — 38,8 %
քաղաքական և քաղաքապետարանային աշխատանքներ — 40,9 %

Անաշխատունակների մակարդակը (2011) - 20,4 % (Ամբողջ Ֆրանսիայում - 12,8 %, Պա դը Կալե գավառում - 16,2 %)։
Միջին տարեկան եկամուտը 1 անձին, եվրո (2011) - 19 483 (Ամբողջ Ֆրանսիայում - 25 140, Պա դը Կալե գավառում- 20 511)։

Ժողովրդագրություն խմբագրել

Բնակչության թվի դինամիկա, մարդ

Վարչակազմ խմբագրել

Բետյունի քաղաքապետի պաշտոնը սկսած 2014 թվականից զբաղեցրել է դեմոկրատների և անկախների Միության անդամ Օլիվիե Գասկերը (Olivier Gacquerre): 2014 թվականի ընտրությունների ժամանակ նա կարողացել է օգտվել ձախակողմյան ուժերի տարաձայնություններից և մեջբերել է միակ աջակողմյան բլոկը, որպիսզի 2-րդ տուրում հասնի հաղթանակի։

**Քաղաքապետարանի ընտրությունները 2014 թվականին (2 տուր)**
Թեկնածու	Կուսակցություն	Ձայների %
Օլիվիե Գասկեր	Աջակողմյան բլոկ	33,60
Ստեֆան Սեն Անդրե	Ձախակողմյան բլոկ	28,41
Ժակ Մելլիկ	Այլ ձախակողմյան	28,09
Լյուդովիկ Պաժո	Ազգային ճակատ	9,89

**Քաղաքապետարանի ընտրությունները 2008 թվականին (2 տուր)**
	Թեկնածու	Կուսակցություն	Ձայների %
	Ստեֆան Սեն Անդրե	Այլ ձախակողմյան	50,66
	Ժակ Մելլիկ	Ձախակողմյան բլոկ	49,34

Հայտնի քաղաքացիներ խմբագրել

Ժան Բուրիդան (մոտ. 1300-մոտ. 1358), փիլիսոփա, միջնադարյան նոմինալիզմի ներկայացուցիչ
Անտուան Բյունուա (մոտ. 1430—1492), կոմպոզիտոր, առաջին հոլանդական դպրոցների ներկայացուցիչ