Վիքիպեդիա

Բալաշիխա

Բալաշիխա (ռուս.՝ Балашиха), քաղաք Ռուսաստանի Դաշնությունում՝ Մոսկվայի մարզում։ Հեռավորությունը Ռուսաստանի մայրաքաղաքից ընդամենը 1 կիլոմետր է։ Ընկած է մոսկովյան օղակաձև ավտոմայրուղու վրա, Պեխորկա գետի ափին։ Բնակչության թվաքանակը 1970 թվականին եղել է 92.400, 1989-ին՝ 147.909, 2010-ին՝ 215.494:

Բնակավայր
Բալաշիխա
Դրոշ Զինանշան

ԵրկիրՌուսաստան Ռուսաստան
Հիմնադրված է1830[1] թ.
Առաջին հիշատակում1830
Մակերես97,8 կմ²
ԲԾՄ150 մետր, 147 մետր
Բնակչություն▲468 221 մարդ (հունվարի 1, 2018)[2][3]
Ժամային գոտիUTC+3
Հեռախոսային կոդ495 52 և 498
Փոստային դասիչ143900
Պաշտոնական կայքbalashiha.ru​(ռուս.)
Բալաշիխա (Ռուսաստան)##
Բալաշիխա (Ռուսաստան)
Բալաշիխայի ռադիոկայմերը՝ 300 և 176 մետր բարձրությամբ

Անվան ստուգաբանություն խմբագրել

Ուգրո-ֆիննական լեզուներից թարգմանած՝ Բալա-շիխա նշանակում է տոնախմբությունների երկիր, ծիծաղի ու կատակի երկիր[4]. այս կողմերում սլավոններից առաջ ուգրո-ֆիննական ցեղի պատկանող մարդիկ են ապրել։

Աշխարհագրություն խմբագրել

Դեռ 19-րդ դարում Բալաշիխան համբավվել է իր Պեխորկա գետի և ուշագրավ ջրային համակարգի շնորհիվ, համակարգ, որը ձգվում է հյուսիսից հարավ՝ 40 և արևելքից արևմուտք՝ 20 կիլոմետր։ Ընդ որում՝ այդ տարածքում բազմաթիվ փոքր լճեր ու լճակներ են առաջացել այն ամբարտակների պատճառով, որոնք կանգնեցվել են գետի վրա՝ 19-րդ դարում Բալաշիխայում շահագործման հանձնված բամբակամշակման ֆաբրիկաները էներգիայով ապահովելու համար։

Բնակչություն խմբագրել

Բնակչության թվաքանակը
1926[5]1931[6]1939[7]1959[8]1962[6]1967[6]1970[9]
7674↗8600↗28 766↗57 600↗64 000↗74 000↗92 316
1973[6]1975[10]1976[11]1977[6]1979[12]1982[13]1985[14]
↗99 000↗110 000→110 000↘100 000↗117 906↗122 000↗128 000
1986[11]1987[15]1989[16]1990[17]1991[11]1992[11]1993[11]
↗129 000↗132 000↗135 841↗136 000↗138 000→138 000↘137 000
1994[11]1995[14]1996[14]1997[18]1998[14]1999[19]2000[20]
↘136 000↘135 000↘134 000↗135 000↘133 000↗134 200↘132 900
2001[14]2002[21]2003[6]2004[22]2005[23]2006[24]2007[25]
↘131 600↗147 909↘147 900↗174 700↗181 500↗182 800↗184 900
2008[26]2009[27]2010[28]2011[29]2012[30]2013[31]2014[32]
↗188 700↗192 837↗215 494↘215 300↗221 804↗235 336↗247 075
2015[33]2016[34]2017[35]2018[36]2019[37]2020[38]2021[39]
↗260 704↗428 400↗450 771↗468 221↗490 047↗507 366↗520 962
2023[40]
↗526 851

Պատմություն խմբագրել

Բալաշիխան հիմնադրվել է 1830 թվականին[41], քաղաքի կարգավիճակ է ստացել 1939-ին[42]։ Շրջակայքի մի շարք գյուղակներ, որոնք ժամանակի ընթացքում ձուլվել են քաղաքին, շատ ավելի վաղ են հիմնված եղել։

Բալաշիխայով է անցնում հանրահայտ Վլադիմիրյան տրակտը, որով դեռ ցարական ժամանակներում դատապարտյալներին ոտքով Մոսկվայից քշել են դեպի սիբիրյան աքսորավայրերը։ Խորհրդային տարիներին այդ ճանապարհը վերանվանվել էր՝ կոչվելով նշանավոր գրող Մաքսիմ Գորկու անունով։

Քույր քաղաքներ խմբագրել

Բալաշիխան բարեկամական սերտ կապեր է հաստատել հետևյալ քաղաքների հետ[43][44].

Ծանոթագրություններ խմբագրել

  1. ↑ https://web.archive.org/web/20170502232444/http://balashiha.ru/about/istoriya-i-sovremennost
  2. ↑ http://www.msko.gks.ru/wps/wcm/connect/rosstat_ts/msko/resources/c7954d80450b9e608f41afde4cdebdf4/Оценка+численности+постоянного+населения+Московской+области+по+состоянию+на+1+января++2018+г.doc
  3. ↑ 26. Численность постоянного населения Российской Федерации по муниципальным образованиям на 1 января 2018 года — Federal State Statistics Service.
  4. ↑ «Топонимия Балашихи». Արխիվացված է օրիգինալից 2010 թ․ հուլիսի 26-ին. Վերցված է 2020 թ․ ապրիլի 12-ին.
  5. ↑ Справочник по населённым местам Московской губернии. — Московский статистический отдел. — М., 1929. — 2000 экз.
  6. ↑ 6,0 6,1 6,2 6,3 6,4 6,5 «Народная энциклопедия «Мой город». Балашиха» (ռուսերեն). Արխիվացված է օրիգինալից 2013-02-24-ին. Վերցված է 2013-10-08-ին.
  7. ↑ «Всесоюзная перепись населения 1939 года. Численность городского населения СССР по городским поселениям и внутригородским районам» (ռուսերեն). Արխիվացված օրիգինալից 2013-12-24-ին. Վերցված է 2013-11-30-ին.
  8. ↑ «Всесоюзная перепись населения 1959 года. Численность городского населения РСФСР, её территориальных единиц, городских поселений и городских районов по полу» (ռուսերեն). Демоскоп Weekly. Արխիվացված է օրիգինալից 2013-05-28-ին. Վերցված է 2013-09-25-ին.
  9. ↑ «Всесоюзная перепись населения 1970 года Численность городского населения РСФСР, ее территориальных единиц, городских поселений и городских районов по полу» (ռուսերեն). Демоскоп Weekly. Արխիվացված է օրիգինալից 2013-09-29-ին. Վերցված է 2013-09-25-ին.
  10. ↑ Российский статистический ежегодник, 1998 год
  11. ↑ 11,0 11,1 11,2 11,3 11,4 11,5 «Российский статистический ежегодник. 1994» (PDF) (ռուսերեն). Արխիվացված է օրիգինալից (PDF) 2016-06-24-ին. Վերցված է 2016-05-18-ին.
  12. ↑ «Всесоюзная перепись населения 1979 года Численность городского населения РСФСР, ее территориальных единиц, городских поселений и городских районов по полу» (ռուսերեն). Демоскоп Weekly. Արխիվացված օրիգինալից 2021-11-07-ին. Վերցված է 2013-09-25-ին.
  13. ↑ Народное хозяйство СССР 1922-1982 (Юбилейный статистический ежегодник)
  14. ↑ 14,0 14,1 14,2 14,3 14,4 «Российский статистический ежегодник. Госкомстат, Москва, 2001» (PDF) (ռուսերեն). Արխիվացված է օրիգինալից (PDF) 2014-11-16-ին. Վերցված է 2015-05-12-ին.
  15. ↑ Народное хозяйство СССР за 70 лет : юбилейный статистический ежегодник : [арх. 28 Հունիսի 2016] / Государственный комитет СССР по статистике. — Москва : Финансы и статистика, 1987. — 766 с.
  16. ↑ «Всесоюзная перепись населения 1989 г. Численность городского населения РСФСР, ее территориальных единиц, городских поселений и городских районов по полу» (ռուսերեն). Արխիվացված է օրիգինալից 2011-09-26-ին.
  17. ↑ Российский статистический ежегодник.2002 : Стат.сб. / Госкомстат России. – М. : Госкомстат России, 2002. – 690 с. – На рус. яз. – ISBN 5-89476-123-9 : 539.00.
  18. ↑ «Российский статистический ежегодник. 1997 год» (PDF) (ռուսերեն). Արխիվացված է օրիգինալից (PDF) 2016-11-22-ին. Վերցված է 2016-05-22-ին.
  19. ↑ «Российский статистический ежегодник. 1999 год» (PDF) (ռուսերեն). Արխիվացված է օրիգինալից (PDF) 2016-11-29-ին. Վերցված է 2016-06-14-ին.
  20. ↑ «Российский статистический ежегодник. 2000 год» (PDF) (ռուսերեն). Արխիվացված է օրիգինալից (PDF) 2016-11-25-ին. Վերցված է 2016-06-13-ին.
  21. ↑ «Всероссийская перепись населения 2002 года. Том. 1, таблица 4. Численность населения России, федеральных округов, субъектов Российской Федерации, районов, городских поселений, сельских населённых пунктов - райцентров и сельских населённых пунктов с населением 3 тысячи и более» (ռուսերեն). Արխիվացված է օրիգինալից 2012-02-03-ին.
  22. ↑ «Российский статистический ежегодник. 2004 год» (ռուսերեն). Արխիվացված է օրիգինալից 2016-11-29-ին. Վերցված է 2016-06-09-ին.
  23. ↑ «Российский статистический ежегодник, 2005 год» (ռուսերեն). Արխիվացված է օրիգինալից 2016-07-30-ին. Վերցված է 2016-05-09-ին.
  24. ↑ «Российский статистический ежегодник, 2006 год» (ռուսերեն). Արխիվացված է օրիգինալից 2016-07-30-ին. Վերցված է 2016-05-10-ին.
  25. ↑ «Российский статистический ежегодник, 2007 год» (ռուսերեն). Արխիվացված է օրիգինալից 2016-03-05-ին. Վերցված է 2016-05-11-ին.
  26. ↑ «Российский статистический ежегодник, 2008 год» (ռուսերեն). Արխիվացված է օրիգինալից 2017-02-05-ին. Վերցված է 2016-05-12-ին.
  27. ↑ «Численность постоянного населения Российской Федерации по городам, поселкам городского типа и районам на 1 января 2009 года» (ռուսերեն). Արխիվացված է օրիգինալից 2015-05-18-ին. Վերցված է 2014-01-02-ին.
  28. ↑ «Перепись населения 2010. Численность населения России, федеральных округов, субъектов Российской Федерации, городских округов, муниципальных районов, городских и сельских поселений» (ռուսերեն). Федеральная служба государственной статистики. Արխիվացված է օրիգինալից 2013-09-06-ին. Վերցված է 2013-ին.
  29. ↑ «Города с численностью населения 100 тысяч человек и более на 1 января 2011 года» (ռուսերեն). Արխիվացված է օրիգինալից 2016-10-23-ին. Վերցված է 2016-05-08-ին.
  30. ↑ «Численность населения Российской Федерации по муниципальным образованиям. Таблица 35. Оценка численности постоянного населения на 1 января 2012 года» (ռուսերեն). Արխիվացված է օրիգինալից 2013-05-16-ին. Վերցված է 2014-05-31-ին.
  31. ↑ «Численность населения Российской Федерации по муниципальным образованиям на 1 января 2013 года» (ռուսերեն). М.: Федеральная служба государственной статистики Росстат. 2013. Արխիվացված է օրիգինալից 2013-10-12-ին. Վերցված է 2013-11-16-ին.{{cite web}}: CS1 սպաս․ location (link)
  32. ↑ «Таблица 33. Численность населения Российской Федерации по муниципальным образованиям на 1 января 2014 года» (ռուսերեն). Արխիվացված է օրիգինալից 2014-08-10-ին. Վերցված է 2014-08-02-ին.
  33. ↑ «Численность населения Российской Федерации по муниципальным образованиям на 1 января 2015 года». Արխիվացված է օրիգինալից 2015-08-06-ին. Վերցված է 2015-08-06-ին.
  34. ↑ Численность населения Российской Федерации по муниципальным образованиям на 1 января 2016 года
  35. ↑ «Численность населения Российской Федерации по муниципальным образованиям на 1 января 2017 года». 2017-07-31. Արխիվացված է օրիգինալից 2017-07-31-ին. Վերցված է 2017-07-31-ին.
  36. ↑ «Численность населения Российской Федерации по муниципальным образованиям на 1 января 2018 года». Արխիվացված է օրիգինալից 2018-07-26-ին. Վերցված է 2018-07-25-ին.
  37. ↑ «Численность населения Российской Федерации по муниципальным образованиям на 1 января 2019 года». Վերցված է 2019-07-31-ին.
  38. ↑ «Численность населения Российской Федерации по муниципальным образованиям на 1 января 2020 года» (ռուսերեն). Արխիվացված օրիգինալից 2020-10-17-ին. Վերցված է 2020-10-17-ին.
  39. ↑ «Таблица 5. Численность населения России, федеральных округов, субъектов Российской Федерации, городских округов, муниципальных районов, муниципальных округов, городских и сельских поселений, городских населенных пунктов, сельских населенных пунктов с населением 3000 человек и более» (XLSX) (ռուսերեն). Արխիվացված օրիգինալից 2022-09-01-ին. Վերցված է 2022-09-01-ին.
  40. ↑ «Численность постоянного населения Российской Федерации по муниципальным образованиям на 1 января 2023 года (с учётом итогов Всероссийской переписи населения 2020 г.)» (ռուսերեն). 2023-08-18. Վերցված է 2023-08-23-ին.
  41. ↑ Энциклопедия Города России. Moscow: Большая Российская Энциклопедия. 2003. էջ 35. ISBN 5-7107-7399-9.
  42. ↑ Balashikha. Official page. History.
  43. ↑ «Сергей Юров предложил создать группу по работе с городами-побратимами». balashiha.ru (ռուսերեն). Balashikha. 2017 թ․ սեպտեմբերի 9. Արխիվացված է օրիգինալից 2019 թ․ մարտի 14-ին. Վերցված է 2020 թ․ փետրվարի 4-ին.
  44. ↑ «Балашиха и китайский Янчжоу будут сотрудничать в экономике и культуре». balashiha.ru (ռուսերեն). Balashikha. 2018 թ․ ապրիլի 13. Արխիվացված է օրիգինալից 2024 թ․ փետրվարի 26-ին. Վերցված է 2020 թ․ փետրվարի 4-ին.

Գրականություն խմբագրել

  • "Balashikha in stories" (Балашиха в очерках и зарисовках) - А. Галанин и др.

Արտաքին հղումներ խմբագրել

 Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Բալաշիխա» հոդվածին։
Ստացված է «https://hy.wikipedia.org/w/index.php?title=Բալաշիխա&oldid=9749560» էջից