Սոճի դեղին

Սոճի դեղին (լատին․՝ Pinus ponderosa), սոճազգիների ընտանիքի խոշոր չափսերի մշտադալար ծառեր։ Ունեն մինչև 50 մետր բարձրություն։

՞

Սոճի դեղին

Գիտական դասակարգում

Թագավորություն	Բույսեր
Կարգ	Ասեղնատերևավորներ
Ընտանիք	Սոճազգիներ
Ցեղ	Սոճի
Տեսակ	Սոճի դեղին

Լատիներեն անվանում

Pinus ponderosa

P.Lawson & C.Lawson, 1836

Հատուկ պահպանություն

Քիչ մտահոգող տեսակ
IUCN 3.1 Least Concern : 42401

Դասակարգումը
Վիքիցեղերում

Պատկերներ
Վիքիպահեստում

Նկարագրություն խմբագրել

Ունեն նեղ, բրգաձև, բաց գույնի սաղարթներ։ Փշատերևները ընձյուղների վրա տեղավորված են 3-ական ինջերով, դասավորված են բավականին խիտ։ Մուգ կանաչ են, մինչև 30 սմ երկարությամբ և 1,5 մմ լայնությամբ։

Կոները մեկական են կամ հավաքված փնջերում՝3-5 հատ, համարյա նստադիր, երկարավուն-ձվաձև, 10-15 սմ երկարությամբ և 5-6 սմ լայնությամբ։

Կյանքի սկզբնական շրջանում դանդաղ է աճում, իսկ այնուհետև՝ արագ։ Հայաստանում հանդիպում է Արզնիում, որտեղ աճում է խիստ անբարենպաստ պայմաններում, քարքարոտ, փոքր հզորության, հումուսով աղքատ հողերում։

Այնուամենայնիվ, ոռոգման դեպքում ավելի արագ է աճում, քան կովկասյան սոճին։ 24-25 տարեկանում հասնում է 5,7-7,9 մ բարձրության՝ 13-22 սմ բնի տրամագծով։ Ըստ բարձրության միջին աճը կազմում է 23-32 սմ։ Բույսերի մեծ մասը պտղաբերում են։

Տարածվածություն խմբագրել

Տարածված է Հյուսիսային Ամերիկայում, որտեղ վայրի վիճակում հանդիպում է Բրիտանական Կոլումբիայից մինչև Կալիֆոռնիա։

Աճում է չոր, քարքարոտ լանջերում և հովիտներում, ծովի մակերևույթից 1400-2600 մ բարձրության վրա, ավազային և ավազակավային հողերում։ Բավականին երաշտադիմացկուն և քչապահանջ տեսակ է։

Հատկապես լավ է աճում բաց, արևոտ հողամասերում, թեթև ավազակավային հողերում։ Վատ է տանում հողերի գերխոնավացումը^[1]։

Տեսակներ խմբագրել

Սոճի դեղինը ունի մի քանի տարատեսակներ

Pinus ponderosa subsp. ponderosa Douglas ex C. Lawson

Տարածվածությունը և կլիմայական պայմանները՝ Բրիտանական Կոլումբիայի հարավ-արևելքում (Կանադա), ԱՄՆ-ի Վաշինգտոն և Օրեգոն նահանգներում, Կասկադյան լեռներում, Կալիֆոռնիայի հյուսիս-արևելքում, Նևիդայի հյուսիս-արևմուտքում, Այդոհոյում և Մոնտանայի արևմուտքում. Կարող են դիմանալ ցուրտ ձմեռային պայմաններին

Pinus ponderosa subsp. scopulorum (Engelm.) A.E.Murray

Տարածվածությունը և կլիմայական պայմանները՝ Մոնտանայի արևելքում, Հյուսիսային Դակոտա, Հարավային Դակոտա, Վայոմինգ, Նեբրասկա, հյուսիսային և կենտրոնական Կոլորադո և Յուտա, Նևադայի արևելքում. Դիմանում են չոր ձմեռվա և ամառային տափի պայմաններին

Pinus brachyptera Engelm.

Տարածվածությունը և կլիմայական պայմանները՝ Կոլորդայոի հարավ, Յուտայի հարավ, Նյու Մեքսիկայի հյուսիս և Արիզոնա, Տեխասի արևմուտք. Դիմանում են տաք ամռան պայմաններին