Սիմպեկմա ճպուռ
| Սիմպեկմա ճպուռ | |
 Սիմպեկմա ճպուռ | |
| Դասակարգում | |
| Թագավորություն | Կենդանիներ (Animalia) |
| Տիպ/Բաժին | Հոդվածոտանիներ (Arthropoda) |
| Ենթատիպ | Վեցոտանիներ (Hexapoda) |
| Դաս | Միջատներ (Insecta) |
| Կարգ | Ճպուռներ (Odonata) |
| Ընտանիք | Լեսթիդներ (Lestidae) |
| Ցեղ | Sympecma |
| Տեսակ | Սիմպեկմա ճպուռ (S. paedisca) |
| Միջազգային անվանում | |
| Sympecma paedisca | |
| Կարգավիճակ | |
Հատուկ պահպանության կարգավիճակ՝  Քիչ մտահոգող տեսակ | |
Սիմպեկմա ճպուռ (լատին․՝ Sympecma paedisca), նետիկների ազգին պատկանող միջատ։ Գրանցված է Հայաստանի Հանրապետության Կարմիր գրքում։
Նկարագրություն խմբագրել
36-39 մմ երկարությամբ, դեղնադարչնագույն, բարեկազմ մարմնով, գլխի վերին մասը, կրծքի և փորիկի տերգիտների միջնամասերի սովորաբար քիչ թե շատ լավ արտահայտված մետաղական փայլով և բավականին լայն շագանակագույն զոլով փոքր չափի ճպուռ է։
Տարածվածություն խմբագրել
Տարածված է Կենտրոնական և Հյուսիսային Եվրոպայից մինչև Ճապոնիա, Առաջավոր Ասիայում։ Կովկասում ներկայացված է մեկուսացած օջախներով։ Հայաստանում հայտնի է Տավուշի (Դիլիջան քաղաքի մոտակայք), Արմավիրի (Բագարան գյուղ), Արագածոտնի (քաղաք Աշտարակ, Արագած լեռ՝ Անտառուտ և Բյուրական գյուղերի մոտ, Արայի լեռ), Կոտայքի (Գողթ և Գառնի գյուղերի մոտակայք), Արարատի (Արտաշատ քաղաք, Երասխ, Արմաշ գյուղի մոտակայք), Վայոց ձորի (Եղեգնաձոր և Վայք քաղաքների մոտակայք) մարզերից, Երևան քաղաքից և «Խոսրովի անտառ» պետական արգելոցից։
Էկոլոգիա խմբագրել
Ապրում են ծովի մակարդակից 900-2000 մ բարձրությունների վրա, տարբեր լանդշաֆտային գոտիների լճացած ջրերով ջրամբարներում։ Ձմեռում են հասուն միջատները։ Ձվադրում են 2-3 ամիսների ընթացքում, նոր սերնդի առանձնյակները դուրս են թռչում հուլիս-սեպտեմբեր ամիսներին։
Պահպանություն խմբագրել
Հազվագյուտ, ոչ մեծաքանակ տեսակ է, որը Բնության պահպանության միջազգային միության Կարմիր ցուցակի չափորոշիչներով գնահատվում է որպես խոցելի։ Թվաքանակի փոփոխության միտումները հայտնի չեն։
Վտանգման հիմնական գործոններն են հիդրոլոգիական ռեժիմի փոփոխությունը և ջրամբարների աղտոտումը։
Պահպանվում է «Խոսրովի անտառ» պետական արգելոցում և Դիլիջան ազգային պարկում[1]։
Ծանոթագրություններ խմբագրել
- ↑ Հայաստանի Կարմիր գիրք. Երևան: Հայաստանի բնապահպանության նախարարություն. 2010. ISBN 978-99941-2-420-6.
 | Վիքիցեղերն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Սիմպեկմա ճպուռ» հոդվածին։ |
 | Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Սիմպեկմա ճպուռ» հոդվածին։ |