Ջրհեղեղ Իսպանիայում (2024)

Ջրհեղեղ Իսպանիայում, տարերային աղետ, ջրհեղեղ Իսպանիայում, որը տեղի է ունեցել 2024 թվականի հոկտեմբերի 29-ին։ Տեղատարափ անձրևը, որը առաջացել է մեկուսացված ցածր ճնշման բարձր մակարդակով գոտուց, ավելի քան մեկ տարվա մթնոլորտային տեղումներ բերեց Իսպանիայի հարավ-արևելյան մի քանի շրջաններում, ներառյալ Վալենսիայի համայնքը, Կաստիլիա-Լա Մանչան և Անդալուզիան: Դրա հետևանքով առաջացած ջրհեղեղը հանգեցրել է առնվազն 205 մարդու մահվան և զգալի նյութական վնասների[3]։ Սա Իսպանիայի պատմության մեջ ամենասարսափելի բնական աղետներից մեկն է՝ հաստատված մահվան դեպքերի քանակով[4]։

Ջրհեղեղ Իսպանիայում
Տեսակսառը կաթիլ և տարերային աղետներ
Երկիր Իսպանիա
Տարեթիվհոկտեմբերի 29, 2024
Զոհվածներ205 մարդ (նոյեմբերի 1, 2024)[1]
Վիրավորներանհայտ
Անհայտ կորածներ1900[2]
 Flooding of October 2024 in the Land of Valencia Վիքիպահեստում

Նախապատմություն

խմբագրել

Վալենսիայի պատմության ընթացքում աղետալի ջրհեղեղների մասին հաղորդագրություններ են գրանցվել՝ սկսած 14-րդ դարից մինչև մեր օրերը[5]: 1957 թվականին Վալենսիայում տեղի ունեցած ջրհեղեղը, որն առաջացել էր եռօրյա «սառը կաթիլ» երևույթից (իսպ.՝ gota fría, տերմին, որն օգտագործվում է Իսպանիայում և Ֆրանսիայում աշնանային անձրևները նկարագրելու համար[6]), ինչը հանգեցրեց Տուրիա գետի զգալի վարարմանը, որին զոհ գնաց առնվազն 81 մարդ։ Տարերային աղետի պատճառով` Ֆրանցիսկո Ֆրանկոյի կառավարությունը հավանություն է տվել Տուրիա գետի երթուղին Վալենսիա քաղաքից հարավ՝ իր սկզբնական հունից երեք կիլոմետր հեռավորության վրա փոխելու ծրագրին[7]:

2019 թվականի սեպտեմբերին Վեգա Բախա դել Սեգուրայում ջրհեղեղի հետևանքով վեց մարդ զոհվեց։ Որպես ապագա ջրհեղեղների դեպքերին արձագանքելու միջոց, Շիմո Պուչի կառավարությունը ստեղծեց Վալենսիայի արտակարգ իրավիճակների բաժանմունքը: 2023 թվականի Վալենսիայի տարածաշրջանային ընտրություններից հետո Կառլոս Մազոնի կառավարությունը փակեց միավորումը, որը համարում էր «ավելորդ ծախս»[8]։

2024 թվականի հոկտեմբերի 25-ին Պետական ​​օդերևութաբանական գործակալության (AEMET) օդերևութաբան Խուան Խեսուս Գոնսալես Ալեմանը նախազգուշացրել է, որ առաջիկա «սառը կաթիլը» կարող է վերածվել հզոր փոթորիկի: Նրա հայտարարությունը ի սկզբանե արժանացել է ծաղրի ու «խուճապային» մեղադրանքների «X» սոցիալական մեդիա հարթակում[9]։

Ջրհեղեղ

խմբագրել

Վալենսիայի ինքնավար համայնքում

խմբագրել
 
Վալենսիայի Ռիբերա Ալտա շրջանում գտնվող Ալջինետ քաղաքում խանութի ճակատի փլուզման հետևանքով բազմաթիվ մեքենաներ վնասվել են:

2024 թվականի հոկտեմբերի 29-ից սկսած «սառը կաթիլը» կտրուկ հեղեղումներ բերեց Իսպանիայի հարավում և հարավ-արևելքում, հիմնականում՝ Վալենսիայի շրջանում[10]: Ժամը 06:42-ին Պետական ​​օդերևութաբանական գործակալությունը (AEMET) եղանակային նարնջագույն նախազգուշացում է հայտարարել Վալենսիայի հարավում: 20 րոպեից էլ քիչ անց Վալենսիայի նավահանգիստը հայտարարեց, որ փակվելու է[11]: Ժամը 07:36-ին AEMET-ը հայտարարեց եղանակային կարմիր նախազգուշացում Վալենսիայի ներքին շրջանների համար և բարձրացրեց իր նախկին նախազգուշացումը ամենաբարձր մակարդակի վրա: Այդ պահին Պլանա դ'Ուտիելում արդեն հորդառատ անձրև էր գալիս[11]: Ժամը 10:30-ի դրությամբ շտապօգնության ծառայությունները Ռիբերայում դուրս են բերել մարդկանց մեքենաներից[11]:

Ժամը 11:30-ին Չիվայի կիրճում՝ սեզոնային հոսքը վարարել է և հեղեղել համայնքը[11], Չիվայում օրվա՝ 8 ժամվա ընթացքում գրանցվել է մոտ 500 միլիմետր տեղումներ[10]: Ժամը 11:45-ին արտակարգ իրավիճակների ծառայությունները ահազանգ են տվել Մագրո գետի երկայնքով գտնվող համայնքներին։ Ժամը 12:00-ին Մագրոն ափերից դուրս է եկել Ուտիելում[11], որտեղ տեղումների քանակը գրանցվել է 200 մմ[12]: Ժամը 12:20-ին շտապօգնության ծառայությունները ահազանգել են Պոյոյի կիրճի երկայնքով գտնվող համայնքներին: Հաջորդ ժամին փոթորկից տուժած համայնքները մնացել էին առանց էլեկտրականության կամ հեռախոսային ծառայության[11]: Կեսօրին Վալենսիայի նահանգային խորհուրդը իր բոլոր աշխատողներին ուղարկեց տուն՝ պատճառաբանելով, որ «բնակչության համար շատ մեծ վտանգ կա»՝ կապված «սառը կաթիլի» հետ: Ժամը 14:00-ի դրությամբ բոլոր գրասենյակները փակ էին[13]։ Պայպորտայում գտնվող Պոյոյի կիրճում գրանցվել է մոտավորապես 2300 m3·s-1 հոսքի առավելագույն արագություն[14]:

 
Հորտա Սուդը, Վալենսիայի ամենաշատ տուժած շրջաններից (կոմարկա) մեկն է։

Ժամը 13:00-ին Վալենսիայի նախագահ Կառլոս Մազոնը մամուլի ասուլիս է հրավիրել, որում պնդել է, որ փոթորկի ուժգնությունը կնվազի մինչև ժամը 18:00-ն։ Սակայն ժամը 17:35-ի դրությամբ արտակարգ իրավիճակների ծառայություններն արդեն ահազանգեր էին տալիս Մագրո և Ջուկար գետերի վարարման վերաբերյալ[11]։ Ժամը 18:30-ին Պոյո գետը Տոռենտեում դուրս է եկել ափերից և հոսել հոսանքով ներքև՝ հեղեղելով Հորտա Սուդ շրջանի մի քանի բնակավայրեր: Շատ մարդիկ զոհվեցին, իսկ մյուսները պատսպարվեցին V-30 մայրուղու վրա կամ առևտրի կենտրոններում[11]։

Ժամը 19:25-ին Պիկանիա քաղաքի կամուրջը ավերվել է բարձրացող ջրերի հետևանքով[11]։ Ժամը 20:12-ին Վալենսիայի ժեներալիտետը SMS հաղորդագրություն է տարածել՝ խորհուրդ տալով Վալենսիայի քաղաքացիներին մնալ տանը: Ժամը 20:36-ին Իսպանիայի կառավարությունը հարցում է ստացել Վալենսիայի համայնքում Արտակարգ իրավիճակների ռազմական ստորաբաժանման միջամտության մասին[11]։ Ժամը 21:00-ին կրկին հայտնվել է Կառլոս Մազոնը՝ ջրհեղեղները «աննախադեպ իրավիճակ» հայտարարելու համար[11]։ Հոկտեմբերի 30-ի կեսգիշերին մոտ Մազոնի սոցիալական մեդիայի թիմը ջնջեց թվիթը, որում նա պնդում էր, որ փոթորիկը կվերանա[15]:

Ծանոթագրություններ

խմբագրել
  1. 324cat Pugen a 202 els morts per la dana al País Valencià, on es despleguen voluntaris i l'exèrcit (կատ.) — 2024.
  2. Marco L. El acta de la reunión de crisis entre Mazón y Marlaska: 1.900 desaparecidos provisionales y riesgo de colapso en hospitales de València (իսպ.) — 2024.
  3. Կասսամ, Աշիֆա (2024 թ․ նոյեմբերի 1). «Spain floods disaster: death toll rises to 205 as extra troops mobilised». The Guardian. Վերցված է 2024 թ․ նոյեմբերի 2-ին.
  4. «Spain's deadliest floods in decades: Death toll reaches 205 as temporary morgue opens». ITVX. 2024 թ․ նոյեմբերի 1. Վերցված է 2024 թ․ նոյեմբերի 2-ին.
  5. «La primera gran riada en la historia de Valencia fue en 1517: derribó tres puentes de cinco y hubo cientos de muertos». El Español (իսպաներեն). 2024 թ․ հոկտեմբերի 30. Վերցված է 2024 թ․ նոյեմբերի 2-ին.
  6. Martín León, Francisco (2003). «LAS GOTAS FRÍAS / DANAS IDEAS Y CONCEPTOS BÁSICOS» (PDF). Servicio de Técnicas de Análisis y Predicción, INM (իսպաներեն). Վերցված է 2024 թ․ նոյեմբերի 2-ին.
  7. Carrión, R.; Nicasio, B. (2007 թ․ օգոստոսի 13). «Hasta aquí llegó la riada». ABC (իսպաներեն). Վերցված է 2024 թ․ նոյեմբերի 2-ին.
  8. Martínez, Laura (2024 թ․ հոկտեմբերի 30). «Qué era la Unidad Valenciana de Emergencias, el servicio de coordinación que Mazón suspendió al llegar al Gobierno». elDiario.es (իսպաներեն). Վերցված է 2024 թ․ նոյեմբերի 2-ին.
  9. «Un experto de AEMET avisó hace cinco días del peligro que suponía esta DANA y fue ridiculizado en redes sociales». elDiario.es (իսպաներեն). 2024 թ․ հոկտեմբերի 30. Վերցված է 2024 թ․ նոյեմբերի 2-ին.
  10. 10,0 10,1 «La peor gota fría en décadas devasta Valencia con al menos 70 víctimas mortales, decenas de desaparecidos y pueblos anegados». Artículo 14 (իսպաներեն). 2024 թ․ հոկտեմբերի 30. Վերցված է 2024 թ․ նոյեմբերի 2-ին.
  11. 11,00 11,01 11,02 11,03 11,04 11,05 11,06 11,07 11,08 11,09 11,10 Pitarch, Sergi (2024 թ․ հոկտեմբերի 30). «Cronología de una alerta que llegó tarde: "Cuando Utiel y Requena se inundan, se sabe lo que va a pasar después río abajo"». elDiario.es (իսպաներեն). Վերցված է 2024 թ․ նոյեմբերի 2-ին.
  12. «At least 51 dead in Spain after heavy rain causes flooding». Euronews (անգլերեն). 2024 թ․ հոկտեմբերի 30. Վերցված է 2024 թ․ նոյեմբերի 2-ին.
  13. Pitarch, Sergi (2024 թ․ հոկտեմբերի 31). «La Diputación de Valencia cerró sus centros de trabajo por la DANA seis horas antes de la alerta por SMS a la población». elDiario.es (իսպաներեն). Վերցված է 2024 թ․ նոյեմբերի 2-ին.
  14. «El efecto embudo y el brutal caudal de la rambla del Poyo, claves en el desastre». Levante-EMV (իսպաներեն). 2024 թ․ հոկտեմբերի 31. Վերցված է 2024 թ․ նոյեմբերի 2-ին.
  15. «Mazón borra el tuit en el que el martes afirmaba que el temporal disminuiría de intensidad a las 18.00 horas» [Mazón deletes the tweet in which he stated on Tuesday that the storm would diminish in intensity at 18.00 hours.]. elDiario.es (իսպաներեն). 2024 թ․ հոկտեմբերի 31. Վերցված է 2024 թ․ նոյեմբերի 2-ին.