Ջրհեղեղ Իսպանիայում (2024)

Ջրհեղեղ Իսպանիայում, տարերային աղետ Իսպանիայում, որը տեղի է ունեցել 2024 թվականի հոկտեմբերի 29-ին։ Տեղատարափ անձրևը, որը առաջացել է մեկուսացված ցածր ճնշման բարձր մակարդակով գոտուց, ավելի քան մեկ տարվա մթնոլորտային տեղումներ բերեց Իսպանիայի հարավ-արևելյան մի քանի շրջաններում, ներառյալ Վալենսիայի համայնքը, Կաստիլիա-Լա Մանչան և Անդալուզիան: Դրա արդյունքում առաջացած ջրհեղեղը հանգեցրել է 223 մարդու մահվան[3], 93 անհետ կորածների[4][5] և զգալի նյութական վնասների[6][7]։ Սա Իսպանիայի պատմության մեջ ամենասարսափելի բնական աղետներից մեկն է՝ հաստատված մահվան դեպքերի քանակով[8]։

Ջրհեղեղ Իսպանիայում
Տեսակտարերային աղետներ
Երկիր Իսպանիա
Տարեթիվհոկտեմբերի 29, 2024
Զոհվածներ226 մարդ (նոյեմբերի 17, 2024)[1]
Անհայտ կորածներ13[2]
 October 2024 Spain floods Վիքիպահեստում

Թեև նախկինում էլ նման հորդառատ անձրևներ եղել են տարածաշրջանում, ջրհեղեղը, հավանաբար, ավելի ինտենսիվ է եղել կլիմայի փոփոխության պատճառով, և աղետներին տեղական իշխանությունների վատ արձագանքը, հավանաբար ավելի է խորացրել մարդկային կորուստները: Ջրհեղեղից հետո և՛ ազգային կառավարությունը, և՛ կամավորական և ոչ առևտրային կազմակերպությունները մոբիլիզացվել են՝ օգնելու մաքրման և վերականգնմանը:

Նախապատմություն

խմբագրել

Վալենսիայի պատմության ընթացքում աղետալի ջրհեղեղների մասին հաղորդագրություններ են գրանցվել՝ սկսած 14-րդ դարից մինչև մեր օրերը[9]: 1957 թվականին Վալենսիայում տեղի ունեցած ջրհեղեղը, որն առաջացել էր եռօրյա «սառը կաթիլ» երևույթից (իսպ.՝ gota fría, տերմին, որն օգտագործվում է Իսպանիայում և Ֆրանսիայում աշնանային անձրևները նկարագրելու համար[10]), ինչը հանգեցրեց Տուրիա գետի զգալի վարարմանը, որին զոհ գնաց առնվազն 81 մարդ։ Տարերային աղետի պատճառով` Ֆրանցիսկո Ֆրանկոյի կառավարությունը հավանություն է տվել Տուրիա գետի երթուղին Վալենսիա քաղաքից հարավ՝ իր սկզբնական հունից երեք կիլոմետր հեռավորության վրա փոխելու ծրագրին[11]:

2019 թվականի սեպտեմբերին Վեգա Բախա դել Սեգուրայում ջրհեղեղի հետևանքով վեց մարդ զոհվեց։ Որպես ապագա ջրհեղեղների դեպքերին արձագանքելու միջոց, Շիմո Պուչի կառավարությունը ստեղծեց Վալենսիայի արտակարգ իրավիճակների բաժանմունքը: 2023 թվականի Վալենսիայի տարածաշրջանային ընտրություններից հետո Կառլոս Մազոնի կառավարությունը փակեց միավորումը, որը համարում էր «ավելորդ ծախս»[12]։

2024 թվականի հոկտեմբերի 25-ին Պետական ​​օդերևութաբանական գործակալության (AEMET) օդերևութաբան Խուան Խեսուս Գոնսալես Ալեմանը նախազգուշացրել է, որ առաջիկա «սառը կաթիլը» կարող է վերածվել հզոր փոթորիկի: Ի սկզբանե նրա հայտարարությունը արժանացել է ծաղրի ու կլիմայի փոփոխությունը հերքողների կողմից մեղադրվել «խուճապահարության» մեջ «X» սոցիալական մեդիա հարթակում[13][14]։

Բնապահպանական գործոններ

խմբագրել

Վալենսիան գտնվում է գետի հունի երկայնքով ալյուվիալ հարթավայրում, ինչն այն դնում է ջրհեղեղների բարձր ռիսկի տակ։ Երբ հորդառատ անձրևները համընկնում են կոնվեկտիվ փոթորիկի հետ, որի ժամանակ ծովի մակարդակը հակված է բարձրանալու, հոսքը հատկապես խախտվում է, և ջրհեղեղի վտանգը կրկնապատկվում է: Ամենաշատ անձրև ստացած տարածքները չեն հեղեղվել, բայց նրանք, ում աշխարհագրությունն ավելի հակված է ջրի կուտակմանը, հեղեղվել են, օրինակ՝ ծայրամասային համայնքները, բայց ոչ քաղաքի կենտրոնը, որտեղ հին գետի հունը վերածվել է զբոսայգու` 1986 թվականին Տուրիայի այգին[15]:

Երկրորդ մորֆոլոգիական առանձնահատկությունը երրորդական ժամանակաշրջանի լեռներն են[16]։ Մայրցամաքից ժայռերով բաժանված ամպերը արագորեն ընկնում են տեղումների մեջ[16]։ Օրինակ՝ Վալենսիայի հարավում գտնվող Օլիվա քաղաքը 1972 թվականից հետո 20 ինտենսիվ ջրհեղեղ է ապրել[16]:

Երրորդ գործոնը ափամերձ գոտու ինտենսիվ ուրբանիզացումն է: Անթափանց մակերևույթները (օրինակ՝ ճանապարհները և շենքերը) խոչընդոտում են ջրի ներթափանցմանը գետնին[16]: Ջուրը կուտակվում է հարթ մակերեսի վրա և լրացուցիչ պահպանվում է մետր երկարությամբ ափամերձ լեռնաշղթայով[16]։ Երբ արտահոսքը կանխվում է, և ջուրը կուտակվում է, տեղի է ունենում հանկարծակի հորդացում[16]: Ծովի մակարդակի բարձրացումն էլ ավելի կմեծացնի արտահոսքի ժամանակը մինչև օրեր կամ նույնիսկ շաբաթներ[16]:

1997-2007 թվականներին ինտենսիվ շինարարություն է իրականացվել, որը անշահավետ է ստացվել։ 2024 թվականի ամառվանից հետո ծովի անսովոր բարձր ջերմաստիճանը նպաստեց մեծ ուղղահայաց ուղղություններով շարժվող ամպերի ձևավորմանը։

Ջրհեղեղ

խմբագրել

Վալենսիայի ինքնավար համայնքում

խմբագրել
 
ECDM քարտեզ, որը ցույց է տալիս տեղումների քանակը Իսպանիայի հարավ-արևելքում հոկտեմբերի 29-30-ն ընկած ժամանակահատվածում:

2024 թվականի հոկտեմբերի 29-ից սկսած «սառը կաթիլը» կտրուկ հեղեղումներ բերեց Իսպանիայի հարավում և հարավ-արևելքում, հիմնականում՝ Վալենսիայի շրջանում[17]: Ժամը 06:42-ին Պետական ​​օդերևութաբանական գործակալությունը (AEMET) եղանակային նարնջագույն նախազգուշացում է հայտարարել Վալենսիայի հարավում: 20 րոպեից էլ քիչ անց Վալենսիայի նավահանգիստը հայտարարեց, որ փակվելու է[18]: Ժամը 07:36-ին AEMET-ը հայտարարեց եղանակային կարմիր նախազգուշացում Վալենսիայի ներքին շրջանների համար և բարձրացրեց իր նախկին նախազգուշացումը ամենաբարձր մակարդակի վրա: Այդ պահին Պլանա դ'Ուտիելում արդեն հորդառատ անձրև էր գալիս[18]: Ժամը 10:30-ի դրությամբ շտապօգնության ծառայությունները Ռիբերայում դուրս են բերել մարդկանց մեքենաներից[18]:

Հորտա Սուդը (վերևում) և Ռիբերա Ալտան (ներքևում), Վալենսիայի ինքնավար համայնքի ամենաշատ տուժած շրջաններից (կոմարկա) երկուսն են:

Ժամը 11:30-ին Չիվայի կիրճում՝ սեզոնային հոսքը վարարել է և հեղեղել համայնքը[18], Չիվայում օրվա՝ 8 ժամվա ընթացքում գրանցվել է մոտ 500 միլիմետր տեղումներ[17]: Ժամը 11:45-ին արտակարգ իրավիճակների ծառայությունները ահազանգ են տվել Մագրո գետի երկայնքով գտնվող համայնքներին։ Ժամը 12:00-ին Մագրոն ափերից դուրս է եկել Ուտիելում[18], որտեղ տեղումների քանակը գրանցվել է 200 մմ[19]: Ուտիելի քաղաքապետ Ռիկարդո Գաբալդոնը հայտնել է, որ ջրի մակարդակը երեք մետր բարձրության վրա է, մի քանիսը մնացել են թակարդում, իսկ մյուսները անհայտ կորել են[20]: Վալենսիայի համալսարանը, որը նախօրեին դադարեցրել էր դասերը հորդառատ տեղումների կանխատեսման պատճառով և տարիներ առաջ ստեղծել էր արտակարգ իրավիճակների կոմիտե, որոշեց կեսօրին դադարեցնել բոլոր ուսումնական, վարչական, հետազոտական ​​և մշակութային գործունեությունը բոլոր կամպուսներում և համալսարանի տարածքում[21]: Ժամը 12:20-ին շտապօգնության ծառայությունները ահազանգել են Պոյոյի կիրճի երկայնքով գտնվող համայնքներին: Հաջորդ ժամին փոթորկից տուժած համայնքները մնացել էին առանց էլեկտրականության կամ հեռախոսային ծառայության[18]: Կեսօրին Վալենսիայի նահանգային խորհուրդը իր բոլոր աշխատողներին ուղարկեց տուն՝ պատճառաբանելով, որ «բնակչության համար շատ մեծ վտանգ կա»՝ կապված «սառը կաթիլի» հետ: Ժամը 14:00-ի դրությամբ բոլոր գրասենյակները փակ էին[22]։ Պայպորտայում գտնվող Պոյոյի կիրճում գրանցվել է մոտավորապես 2300 m3·s-1 հոսքի առավելագույն արագություն[23]:

Ժամը 13:00-ին Վալենսիայի նախագահ Կառլոս Մազոնը մամուլի ասուլիս է հրավիրել, որում պնդել է, որ փոթորկի ուժգնությունը կնվազի մինչև ժամը 18:00-ն։ Սակայն ժամը 17:35-ի դրությամբ արտակարգ իրավիճակների ծառայություններն արդեն ահազանգեր էին տալիս Մագրո և Ջուկար գետերի վարարման վերաբերյալ[18]։ Ժամը 18:00-ին Տուրիս քաղաքը 10 րոպեում գրանցել է 42 մմ տեղումներ և սահմանել իսպանական նոր ռեկորդ՝ մեկ ժամում 179,4 մմ[24]: Ժամը 18:30-ին Պոյո գետը Տոռենտեում դուրս է եկել ափերից և հոսել հոսանքով ներքև՝ հեղեղելով Հորտա Սուդ շրջանի մի քանի բնակավայրեր: Շատ մարդիկ զոհվեցին, իսկ մյուսները պատսպարվեցին V-30 մայրուղու վրա կամ առևտրի կենտրոններում[18]։

Ժամը 19:25-ին Պիկանիա քաղաքի կամուրջը ավերվել է բարձրացող ջրերի հետևանքով[18]։ Ժամը 20:11-ին Վալենսիայի ժեներալիտետը SMS հաղորդագրություն է տարածել՝ խորհուրդ տալով Վալենսիայի քաղաքացիներին մնալ տանը: Ժամը 20:36-ին Իսպանիայի կառավարությունը հարցում է ստացել Վալենսիայի համայնքում Արտակարգ իրավիճակների ռազմական ստորաբաժանման միջամտության մասին[18]։ Ժամը 21:00-ին կրկին հայտնվել է Կառլոս Մազոնը՝ ջրհեղեղները «աննախադեպ իրավիճակ» հայտարարելու համար[18]։ Հոկտեմբերի 30-ի կեսգիշերին մոտ Մազոնի սոցիալական մեդիայի թիմը ջնջեց թվիթը, որում նա պնդում էր, որ փոթորիկը կվերանա[25]:

 
2024 թվականի հոկտեմբերի 30-ին Նուևա Տուրիա գետը, որը ձևավորվել է 1973 թվականին, դուրս է եկել ափերից՝ խնայելով Վալենսիա քաղաքը[23]։

Հարավային պլանը գետի նոր հուն է Տուրիայի համար, որը կառուցվել է 1957 թվականի աղետալի ջրհեղեղից հետո, սակայն այն միայն պաշտպանել է Վալենսիա քաղաքը մեծ վնասներից[26][23]: Միայն Պայպորտա քաղաքի էպիկենտրոնում 62 մարդ է մահացել[27][28]։ Ի վերջո, ջրհեղեղից տուժել են Հորտա Սուդի բոլոր բնակավայրերը և ամենաշատը Կամպո դե Տուրիայում ու Ռեկենա Ուտիելում[29][30]:

Այլ տարածաշրջաններ

խմբագրել
 
Փոթորկի ամպեր Անդալուզիայի և Էստրեմադուրայի վրա, 2024 թվականի նոյեմբերի 1-ին:

Անդալուզիայում փոթորիկը սողանքներ է առաջացրել[31][32] և վնասել շենքերին, ճանապարհներին, կամուրջներին և գյուղատնտեսական հողատարածքներին[33][34][35]։ Քաղաքացիական գվարդիան ստիպված է եղել փրկել մի քանի մարդու[36]։ Օդերևութաբանները կանխատեսում են, որ 2024 թվականի հոկտեմբերի 31-ին տարածաշրջանին նոր փոթորիկներ կհարվածեն[37]։

Հեղեղվել է նաև Մուրսիայի տարածաշրջանը, թեև ավելի քիչ, քան մյուս շրջանները[38]։ Ջրհեղեղը հասել է նաև Արագոնի Տերուել և Սարագոսա պրովինցիաներ[39]։

Հորդառատ ջրհեղեղի ժամանակ արված մի քանի տեսանյութեր ցույց են տվել, թե ինչպես են քաղաքացիական անձինք բռնվել ծառերից՝ դիմակայելու ջրի արագ հոսքին, իսկ Կաստիլիա-Լա Մանչայի Լետուր մունիցիպալիտետում 30 մարդ հայտնվել է սելավաջրերի թակարդում[40]: Մունիցիպալիտետում հայտնել են երկու զոհված կնոջ և հինգ անհետ կորածների մասին[41]։ Նոյեմբերի 5-ին զոհերի թիվը հասել է հինգի[42]։

Նոյեմբերի 3-ի գիշերը Բարսելոնայի Մարտորել, Կաստելդեֆելս և Գավա քաղաքների փողոցները հեղեղվել են անձրևի հետևանքով[43]։ Տուժել են նաև Սիտխեսն ու Տառագոնան[44][45]։

Զոհեր և վնասներ

խմբագրել

Ջրհեղեղի հետևանքով զոհվել է առնվազն 217 մարդ[6], այդ թվում՝ 211-ը՝ Վալենսիա պրովինցիայում[46][47], ևս երկուսը Կաստիլիա-Լա Մանչայում[48] և մեկը՝ Անդալուզիայում[49][50][51]։ Նրանց թվում էին երկու տղամարդ Կոլումբիայից և Միացյալ Թագավորությունից[52][53], և երկուսը Չինաստանից[54]։ Ըստ AEMET-ի գլխավոր կլիմայագետ Խոսե Անխել Նունյեսի՝ մահացության դեպքերի մեծ մասը տեղի է ունեցել այն վայրերում, որտեղ անձրև չի եղել[55]:

Նոյեմբերի 3-ի դրությամբ Վալենսիայում առնվազն 2000 մարդ է անհետ կորած ճանաչվել[56], հիմնականում՝ ընտանիքի անհետ կորած անդամների հետ կապված շտապ օգնության հեռախոսահամարով կանչերից[57]: Եվս հինգը անհետ կորել են Կաստիլիա-Լա Մանչայում[41]: Անհայտ կորածների թվում են Իսպանիայի ռումինական համայնքի 16 անդամներ[58]։

Ջրհեղեղը զգալիորեն վնասել է շենքերն ու ենթակառուցվածքները՝ քշելով մեքենաները և ռելսերից դուրս բերելով արագընթաց գնացքը, սակայն դրա մոտ 300 ուղևորներից ոչ մեկը չի տուժել[40]: Վալենսիայում 1800 ձեռնարկություն է ավերվել, ևս 4500-ը՝ վնասվել[59]։

Հետևանքներ

խմբագրել
 
Ալջինետում փոթորկից ավերված բնակելի շենքի ճակատը։
 
Ջրհեղեղի հետևանքով ավերածություններ Կատարոխայի զբոսայգիներում և փողոցներում։

Իսպանական «Administrador de Infraestructuras Ferroviarias» երկաթուղային օպերատորը դադարեցնում է Վալենսիայի բոլոր երկաթուղային ծառայությունները՝ մինչև իրավիճակը կարգավորվի[60]: Սա ներառում էր Վալենսիայից Մադրիդ արագընթաց երկաթուղային ծառայությունների և Վալենսիայի բոլոր մերձքաղաքային գնացքների դադարեցումները: Ավելին, ջրհեղեղները և դրան հաջորդած վթարները արգելափակել են Autovía A-3/E-901, Autovía A-7/E-15 հիմնական մայրուղիների[61] և այլ ճանապարհների մասերը[62]: «Metrovalencia»-ն դադարեցրել է ծառայությունները, հատկապես ծանր տուժել են քաղաքի հարավային գծերը: Սպասվում էր, որ սպասարկման բնականոն վերականգնման համար ամիսներ կպահանջվեն[63]։

 
Հոկտեմբերի 31-ին Կաստելյոնում գտնվող «Mercadona» սուպերմարկետում մսի դատարկ դարակները խուճապային գնումներից հետո։

Հորդառատ անձրևների և քամիների պատճառով Վալենսիայի օդանավակայանից շեղվել է 12 չվերթ, ևս 10 ժամանում և մեկնում այնտեղ չեղարկվել է։ Մալագայի օդանավակայանում հոկտեմբերի 29-ին չեղարկվել կամ փոխվել են բազմաթիվ չվերթեր[64], մինչև հոկտեմբերի 30-ին չվերսկսվեց բնականոն երթուղիները[36]:

Քանի որ արտակարգ իրավիճակների հեռախոսահամարը ողողված է եղել միջադեպերի մասին հաղորդումներով, շատ մարդիկ սոցիալական ցանցերից օգնություն են խնդրել իրենց կամ ընտանիքի անդամների համար[65]: Վալենսիայի համայնքի Չեստե քաղաքում գտնվող Ռիկարդո Տորմո ավտոմրցուղին օգտագործվել է որպես օգնության կենտրոն, սակայն վնասված մուտքով[66][67][68]: Նոյեմբերի 17-ին նախատեսված «Valencia MotoGP»-ն չեղյալ հայտարարվեց, կազմակերպիչները պլանավորում են միջոցառումը անցկացնել այլուր[69]:

Պատկերասրահ

խմբագրել

Ծանոթագրություններ

խմբագրել
  1. https://www.lamoncloa.gob.es/info-dana/Paginas/2024/171124-datos-seguimiento-actuaciones-gobierno.aspx
  2. Nova víctima de la DANA a Riba-roja (կատ.) — 2024.
  3. L. B. (2024 թ․ նոյեմբերի 8). «El Gobierno eleva a 223 los fallecidos en España, 215 de ellos en Valencia». 20 Minutos (իսպաներեն). Վերցված է 2024 թ․ նոյեմբերի 10-ին.
  4. Domínguez, Teresa (2024 թ․ նոյեմբերի 7). «Los desaparecidos por la DANA en Valencia suben a 93». El Periódico (իսպաներեն). Վերցված է 2024 թ․ նոյեմբերի 10-ին.
  5. Santos, Almudena (2024 թ․ նոյեմբերի 6). «Ascienden a 93 los casos activos de desaparecidos en Valencia por la DANA». Las Provincias (իսպաներեն). Վերցված է 2024 թ․ նոյեմբերի 10-ին.
  6. 6,0 6,1 Evans, Holly; Cobham, Tara; Croft, Alex (2024 թ․ նոյեմբերի 2). «Spain floods latest: 5,000 more soldiers deployed as satellite photos show extent of devastation». The Independent (անգլերեն). Վերցված է 2024 թ․ նոյեմբերի 3-ին.
  7. Jones, Sam (2024 թ․ նոյեմբերի 2). «Spain floods: 10,000 troops and police drafted in to deal with disaster». The Guardian. Վերցված է 2024 թ․ նոյեմբերի 3-ին.
  8. «Spain's deadliest floods in decades: Death toll reaches 205 as temporary morgue opens». ITVX. 2024 թ․ նոյեմբերի 1. Վերցված է 2024 թ․ նոյեմբերի 2-ին.
  9. «La primera gran riada en la historia de Valencia fue en 1517: derribó tres puentes de cinco y hubo cientos de muertos». El Español (իսպաներեն). 2024 թ․ հոկտեմբերի 30. Վերցված է 2024 թ․ նոյեմբերի 2-ին.
  10. Martín León, Francisco (2003). «LAS GOTAS FRÍAS / DANAS IDEAS Y CONCEPTOS BÁSICOS» (PDF). Servicio de Técnicas de Análisis y Predicción, INM (իսպաներեն). Վերցված է 2024 թ․ նոյեմբերի 2-ին.
  11. Carrión, R.; Nicasio, B. (2007 թ․ օգոստոսի 13). «Hasta aquí llegó la riada». ABC (իսպաներեն). Վերցված է 2024 թ․ նոյեմբերի 2-ին.
  12. Martínez, Laura (2024 թ․ հոկտեմբերի 30). «Qué era la Unidad Valenciana de Emergencias, el servicio de coordinación que Mazón suspendió al llegar al Gobierno». elDiario.es (իսպաներեն). Վերցված է 2024 թ․ նոյեմբերի 2-ին.
  13. «Un experto de AEMET avisó hace cinco días del peligro que suponía esta DANA y fue ridiculizado en redes sociales» [An AEMET expert warned five days ago of the danger posed by this DANA and was ridiculed on social networks]. elDiario.es (իսպաներեն). 2024 թ․ հոկտեմբերի 30. Վերցված է 2024 թ․ նոյեմբերի 3-ին.
  14. «Un experto de la AEMET avisó hace cinco días del riesgo de la DANA y fue ridiculizado en redes» [An AEMET expert warned of the danger posed by this DANA five days ago and was ridiculed on social media]. Cadena SER (իսպաներեն). 2024 թ․ հոկտեմբերի 30. Վերցված է 2024 թ․ նոյեմբերի 3-ին.
  15. Sangrà, Marta (2024 թ․ հոկտեմբերի 31). «History and geography of Valencia: why have some areas been flooded and others not?». Valencia Secreta (ամերիկյան անգլերեն). Վերցված է 2024 թ․ նոյեմբերի 6-ին.
  16. 16,0 16,1 16,2 16,3 16,4 16,5 16,6 Eguibar, Miguel Ángel; Porta-García, Raimon; Torrijo, Francisco Javier; Garzón Roca, Julio (2021 թ․ հոկտեմբերի 21). «Flood Hazards in Flat Coastal Areas of the Eastern Iberian Peninsula: A Case Study in Oliva (Valencia, Spain)». Water. 13 (21): 2975. doi:10.3390/w13212975. ISSN 2073-4441.
  17. 17,0 17,1 «La peor gota fría en décadas devasta Valencia con al menos 70 víctimas mortales, decenas de desaparecidos y pueblos anegados». Artículo 14 (իսպաներեն). 2024 թ․ հոկտեմբերի 30. Վերցված է 2024 թ․ նոյեմբերի 2-ին.
  18. 18,00 18,01 18,02 18,03 18,04 18,05 18,06 18,07 18,08 18,09 18,10 Pitarch, Sergi (2024 թ․ հոկտեմբերի 30). «Cronología de una alerta que llegó tarde: "Cuando Utiel y Requena se inundan, se sabe lo que va a pasar después río abajo"». elDiario.es (իսպաներեն). Վերցված է 2024 թ․ նոյեմբերի 2-ին.
  19. «At least 51 dead in Spain after heavy rain causes flooding». Euronews (անգլերեն). 2024 թ․ հոկտեմբերի 30. Վերցված է 2024 թ․ նոյեմբերի 2-ին.
  20. «More than 50 dead after torrential rain brings flash flooding to Spain». The Independent (անգլերեն). 2024 թ․ հոկտեմբերի 30. Վերցված է 2024 թ․ նոյեմբերի 6-ին.
  21. «L'avís que sí que va arribar: la Universitat de València va constituir un comité de crisi per a suspendre les classes dilluns» (կատալաներեն). ElDiario.es. 2024 թ․ նոյեմբերի 3.
  22. Pitarch, Sergi (2024 թ․ հոկտեմբերի 31). «La Diputación de Valencia cerró sus centros de trabajo por la DANA seis horas antes de la alerta por SMS a la población». elDiario.es (իսպաներեն). Վերցված է 2024 թ․ նոյեմբերի 2-ին.
  23. 23,0 23,1 23,2 «El efecto embudo y el brutal caudal de la rambla del Poyo, claves en el desastre». Levante-EMV (իսպաներեն). 2024 թ․ հոկտեմբերի 31. Վերցված է 2024 թ․ նոյեմբերի 2-ին.
  24. https://x.com/AEMET_CValencia/status/1852456184696946854
  25. «Mazón borra el tuit en el que el martes afirmaba que el temporal disminuiría de intensidad a las 18.00 horas». elDiario.es (իսպաներեն). 2024 թ․ հոկտեմբերի 31. Վերցված է 2024 թ․ նոյեմբերի 2-ին.
  26. Torres, Andoni (2024 թ․ հոկտեմբերի 30). «Así está el nuevo cauce del Turia a su paso por Valencia: una imagen nunca vista» [This is how the new Turia's riverbed in Valencia is: a never-seen-before image]. Las Provincias (իսպաներեն). Վերցված է 2024 թ․ նոյեմբերի 4-ին.
  27. Kassam, Ashifa (2024 թ․ հոկտեմբերի 31). «'It was a trap': flood alert came too late for residents of Paiporta, Spain». The Guardian. Վերցված է 2024 թ․ նոյեմբերի 4-ին.
  28. Teresa, Medrano (2024 թ․ նոյեմբերի 1). «What to know about the unprecedented floods that killed more than 200 in Spain». Associated Press. Վերցված է 2024 թ․ նոյեմբերի 4-ին.
  29. Lorao, David (2024 թ․ հոկտեմբերի 30). «Se confirma la tragedia: al menos 62 muertos por la DANA en Valencia». Artículo14 (իսպաներեն). Վերցված է 2024 թ․ նոյեմբերի 4-ին.
  30. Olmos, Isabel (2024 թ․ հոկտեմբերի 30). «Riada en València: La alarma sonó demasiado tarde». Levante (իսպաներեն). Վերցված է 2024 թ․ նոյեմբերի 4-ին.
  31. Jiménez Troyano, Andrea (2024 թ․ հոկտեմբերի 29). «Los estragos del temporal en Málaga a causa de la fuerte tormenta: desprendimientos e inundaciones en la capital». El Español (իսպաներեն). Վերցված է 2024 թ․ նոյեմբերի 4-ին.
  32. «Las lluvias torrenciales sobre Málaga, en imágenes» [The torrential rains over Málaga, in pictures]. Diario Sur (իսպաներեն). 2024 թ․ հոկտեմբերի 29. Վերցված է 2024 թ․ նոյեմբերի 4-ին.
  33. Sánchez, Nacho (2024 թ․ հոկտեմբերի 29). «Granizos como pelotas de golf en El Ejido: "Parecía el fin del mundo"». El País (իսպաներեն). Վերցված է 2024 թ․ նոյեմբերի 4-ին.
  34. «Una fuerte tormenta de granizo destroza coches y arrasa invernaderos en El Ejido». Canal Sur (իսպաներեն). 2024 թ․ հոկտեմբերի 29. Վերցված է 2024 թ․ նոյեմբերի 4-ին.
  35. Europa Press (2024 թ․ հոկտեմբերի 29). «Más de un centenar de incidencias por el temporal de lluvia y granizo en Almería». Diario de Almería (իսպաներեն). Վերցված է 2024 թ․ նոյեմբերի 4-ին.
  36. 36,0 36,1 «Última hora de la DANA en Andalucía, en directo: inundaciones y carreteras cortadas por lluvias en Sevilla, Huelva, Málaga y Cádiz hoy». ABC (Spanish). 2024 թ․ հոկտեմբերի 30. Վերցված է 2024 թ․ նոյեմբերի 4-ին.{{cite news}}: CS1 սպաս․ չճանաչված լեզու (link)
  37. Wilson, Joseph (2024 թ․ հոկտեմբերի 30). «Spanish authorities report at least 51 dead from devastating flash floods». News10 ABC. Վերցված է 2024 թ․ նոյեմբերի 4-ին.
  38. «Una DANA con más sustos que daños en la Región de Murcia». La Verdad (Spanish). 2024 թ․ հոկտեմբերի 30. Վերցված է 2024 թ․ նոյեմբերի 4-ին.{{cite news}}: CS1 սպաս․ չճանաչված լեզու (link)
  39. Poveda, Ismael (2024 թ․ հոկտեմբերի 30). «La DANA irrumpe en Aragón y provoca inundaciones en varias localidades de Teruel y Zaragoza». El Mundo. Վերցված է 2024 թ․ նոյեմբերի 4-ին.
  40. 40,0 40,1 «Flash floods in Spain leave at least 51 people dead». Sky News (անգլերեն). Վերցված է 2024 թ․ նոյեմբերի 4-ին.
  41. 41,0 41,1 «Vecinos de Letur tras la tragedia». ABC. 2024 թ․ հոկտեմբերի 31.
  42. «Los muertos en Castilla-La Mancha ascienden a cinco tras encontrarse un segundo fallecido en Letur». El País (իսպաներեն). 2024 թ․ նոյեմբերի 5. Վերցված է 2024 թ․ նոյեմբերի 6-ին.
  43. Zamoro, Carlotta (2024 թ․ նոյեմբերի 4). «El Baix Llobregat, en alerta roja: las lluvias torrenciales inundan las calles de Martorell, Castelldefels y Gavà». Metrópoli Abierta (իսպաներեն). Վերցված է 2024 թ․ նոյեմբերի 6-ին.
  44. «Calles inundadas en Sitges: las lluvias torrenciales se desplazan hacia el Baix Llobregat y el Penedès». El Periódico (իսպաներեն). 2024 թ․ նոյեմբերի 3. Վերցված է 2024 թ․ նոյեմբերի 6-ին.
  45. «La DANA azota ahora Tarragona y provoca inundaciones y cortes de carreteras». La Vanguardia (իսպաներեն). 2024 թ․ նոյեմբերի 3. Վերցված է 2024 թ․ նոյեմբերի 6-ին.
  46. Vera, Susana; Martinez, Guillermo (2024 թ․ նոյեմբերի 2). «Spain mounts biggest peacetime disaster recovery operation as death toll reaches 214» (անգլերեն). Reuters. Վերցված է 2024 թ․ նոյեմբերի 4-ին.
  47. Giménez, Miguel (2024 թ․ նոյեմբերի 1). «La DANA deja ya 202 muertos solo en la provincia de Valencia». elDiario.es (իսպաներեն). Վերցված է 2024 թ․ նոյեմբերի 4-ին.
  48. «Flash floods in Spain leave at least 72 people dead». Sky News. 2024 թ․ հոկտեմբերի 30. Վերցված է 2024 թ․ նոյեմբերի 4-ին.
  49. «Primer fallecido en Andalucía como consecuencia de las inundaciones». Ideal (իսպաներեն). 2024 թ․ հոկտեմբերի 30. Վերցված է 2024 թ․ նոյեմբերի 4-ին.
  50. «A DINA deixa xa 92 mortos só en Valencia; o Goberno decreta tres días de loito oficial». G24 (գալիսերեն). 2024 թ․ հոկտեմբերի 30. Վերցված է 2024 թ․ նոյեմբերի 4-ին.
  51. López, Adriana; Martínez, Marta; Vargas, Lino (2024 թ․ հոկտեմբերի 31). «Los muertos ascienden a 158 y el temporal pone en alerta máxima a Castellón y al sur de Tarragona». El Confidencial (իսպաներեն). Վերցված է 2024 թ․ նոյեմբերի 4-ին.
  52. «Confimaron la muerte del primer colombiano por la DANA en Valencia, España». Infobae (իսպաներեն). 2024 թ․ հոկտեմբերի 31.
  53. «Varios países están pendientes de la identificación de las víctimas de la DANA por si hubiera extranjeros entre ellas». Cadenaser (իսպաներեն). 2024 թ․ հոկտեմբերի 31.
  54. CGTN. «2 Chinese killed, 2 others missing in Spain's floods, says embassy». news.cgtn.com (անգլերեն). Վերցված է 2024 թ․ նոյեմբերի 4-ին.
  55. Navarro Castelló, Carlos (2024 թ․ հոկտեմբերի 31). «José Ángel Núñez, de AEMET: "La mayoría de personas murieron en zonas donde no llovía. Hay que hacer una reflexión"». elDiario.es (իսպաներեն). Վերցված է 2024 թ․ նոյեմբերի 4-ին.
  56. «Aumenta a 216 el número de muertos por inundaciones en España». Cadena 3 (իսպաներեն). 2024 թ․ նոյեմբերի 3. Վերցված է 2024 թ․ նոյեմբերի 4-ին.
  57. Marco, Lucas (2024 թ․ նոյեմբերի 1). «El acta de la reunión de crisis entre Mazón y Marlaska: 1.900 personas denunciadas como desaparecidas en el 112». elDiario.es (իսպաներեն). Վերցված է 2024 թ․ նոյեմբերի 4-ին.
  58. Otopeanu, Cristian (2024 թ․ նոյեմբերի 4). «6 români găsiți în viață, 16 români rămân dispăruți în inundațiile din Spania, anunță MAE». Libertatea (ռումիներեն).
  59. «Spain floods latest: King Charles 'utterly heartbroken' as deaths rise; tragedy exposes 'criminal negligence'». Sky News. 2024 թ․ նոյեմբերի 2. Վերցված է 2024 թ․ նոյեմբերի 4-ին.
  60. «Dozens killed as heavy rains, flash floods slam Spain». France 24 (անգլերեն). 2024 թ․ հոկտեմբերի 30. Վերցված է 2024 թ․ նոյեմբերի 4-ին.
  61. Gonález, L; Quílez, S; Gómez, L; Fedriani, I (2024 թ․ հոկտեմբերի 29). «Inundaciones por la DANA, en directo». Radio-televisión española (իսպաներեն). Վերցված է 2024 թ․ նոյեմբերի 4-ին.
  62. Tráfico, Dir. Gral. [@DGTes] (October 30, 2024). «📢⚠️ Actualizamos la información por DANA:⚫️ Valencia, cortadas: A-3, Chiva y Mislata. ➡️A-7, en La Alcudia, y Sagunto. ➡️V-30, Mislata. ➡️V-31 y CV-36, Horno de Alcedo y Silla. ➡️CV-35,Titaguas. ➡️N-3, Villar de Olmos y Utiel. ➡️CV-33, Torrent. ➡️CV-50, Alzira» (Թվիթ). Վերցված է 2024 թ․ նոյեմբերի 4-ին – via Թվիթթեր.
  63. Torres, Begoña (2024 թ․ հոկտեմբերի 31). «Metrovalencia tardará meses en recuperar el servicio entre la capital y los municipios del sur» (իսպաներեն). Վերցված է 2024 թ․ նոյեմբերի 4-ին.
  64. «Atascos y retrasos en los vuelos por las intensas lluvias y la tormenta de rayos en Málaga». ABC (իսպաներեն). 2024 թ․ հոկտեմբերի 29. Վերցված է 2024 թ․ նոյեմբերի 4-ին.
  65. «Personas atrapadas por la dana piden auxilio por redes sociales con vídeos y mensajes angustiosos» [People trapped by the cold drop appeal for help on social media with distressing messages and videos]. El País (իսպաներեն). 2024 թ․ հոկտեմբերի 30. Վերցված է 2024 թ․ նոյեմբերի 4-ին.
  66. Cobb, Haydn (2024 թ․ հոկտեմբերի 30). «MotoGP "committed" on Valencia GP but focus on flooding support effort». Motorsport.com. Վերցված է 2024 թ․ նոյեմբերի 4-ին.
  67. «Valencia Update». The Official Home of Formula E (անգլերեն). 2024 թ․ հոկտեմբերի 30. Վերցված է 2024 թ․ նոյեմբերի 4-ին.
  68. Gougis, Michael (2024 թ․ հոկտեմբերի 30). «MotoGP: Valencia Facility Damaged In Deadly Floods». Roadracing World Magazine (ամերիկյան անգլերեն). Վերցված է 2024 թ․ նոյեմբերի 4-ին.
  69. «Valencia MotoGP race cancelled due to deadly flood damage in Spain». Al Jazeera (անգլերեն). 2024 թ․ նոյեմբերի 1. Վերցված է 2024 թ․ նոյեմբերի 4-ին.