Պաուլ Նիգլի
Պաուլ Նիգլի (գերմ.՝ Paul Niggli, հունիսի 26, 1888[1][2][3][…], Ցոֆինգեն, Արգաու, Շվեյցարիա[4][3] - հունվարի 13, 1953[4][5][1][…], Ցյուրիխ, Շվեյցարիա[4][3]), շվեյցարացի հանքաբան, պետրոգրաֆ և երկրաքիմիկոս։
Պաուլ Նիգլի | |
|---|---|
 | |
| Ծնվել է | հունիսի 26, 1888[1][2][3][…] Ցոֆինգեն, Արգաու, Շվեյցարիա[4][3] |
| Մահացել է | հունվարի 13, 1953[4][5][1][…] (64 տարեկան) Ցյուրիխ, Շվեյցարիա[4][3] |
| Քաղաքացիություն |  Շվեյցարիա |
| Մասնագիտություն | հանքաբան, երկրաբան, համալսարանի դասախոս և բյուրեղագիր |
| Հաստատություն(ներ) | Ցյուրիխի համալսարան, Թյուբինգենի համալսարան, Լայպցիգի համալսարան և Ցյուրիխի տեխնիկական բարձրագույն դպրոց |
| Գործունեության ոլորտ | Միներալոգիա |
| Պաշտոն(ներ) | ռեկտոր |
| Անդամակցություն | Բավարիական գիտությունների ակադեմիա, ԽՍՀՄ գիտությունների ակադեմիա, Շվեդիայի թագավորական գիտությունների ակադեմիա, Ռուսաստանի գիտությունների ակադեմիա, Լեոպոլդինա, Սաքսոնիայի գիտությունների ակադեմիա և Թուրինի գիտությունների ակադեմիա[3] |
| Ալմա մատեր | Ցյուրիխի համալսարան[6] |
| Տիրապետում է լեզուներին | գերմաներեն[5] |
| Գիտական ղեկավար | Ulrich Grubenmann?[6] |
| Եղել է գիտական ղեկավար | Fritz Laves?, Werner Nowacki?[6] և Ernst Brandenberger?[6] |
| Հայտնի աշակերտներ | Volker Gramlich?[6] |
| Պարգևներ | |
| Երեխա(ներ) | Ernst Niggli?[2] |
 Paul Niggli Վիքիպահեստում | |
Կենսագրություն խմբագրել
1907 թվականին Նիգլին ավարտել է Ցյուրիխի Բարձրագույն տեխնիկական դպրոցը։ 1915–1918 թվականներին՝ Լայպցիգի, 1918–1920 թվականներին՝ Թյուբինգենի համալսարանների, 1920 թվականից՝ Ցյուրիխի Բարձրագույն տեխնիկական դպրոցի և համալսարանի պրոֆեսոր։ Հիմնական աշխատությունները վերաբերում են երկրաքիմիայի, մետաղածնության, միներալների և ապարների քիմիզմի, մագմայի դիֆերենցացման հարցերին։
Նիգլին մշակել է բյուրեղային միացությունների ստերեոքիմիայի (տարածաքիմիայի) հիմունքները, առաջարկել ապարների քիմիական կազմի վերահաշվարկման մեթոդ, ինչպես նաև մագմածին մետաղային հանքավայրերի գենետիկ դասակարգումը։
Նիգլիի ազգանվամբ է կոչվում նիգլիիտ (տելուրային պլատին) միներալը։ ԽՍՀՄ ԳԱ թղթակից անդամ (1924)։
Անձնական կյանք խմբագրել
1915 թվականին Նիգլին ամուսնացել է եղել Հեդվիգ Դյուբենդորֆերի (հետագայում՝ Հեդվիգ Նիգլի) հետ[8]։ Նրանք ունեցել են երկու երեխա՝ Էռնստ Նիգլին և Հեդի Ֆրից-Նիգլին։
Հիմնական աշխատություններ խմբագրել
- Niggli, Paul (1919). Geometrische Kristallographie des Diskontinuums (գերմաներեն). Leipzig Gebr. Borntraeger.
- Niggli, Paul (1924). «Lehrbuch der Mineralogie» (գերմաներեն).
- Niggli, Paul (1928). «Krystallographische und strukturtheoretische grundbegriffe» (գերմաներեն).
- Niggli, Paul (1945). Grundlagen der Stereochemie (գերմաներեն). Basel: Springer Basel. doi:10.1007/978-3-0348-4111-5. ISBN 978-3-0348-4039-2.
- Niggli, Paul (1949). «Probleme der Naturwissenschaften, erläutert am Begriff der Mineralart» (գերմաներեն).
- Niggli, Paul; Niggli, Ernst (1952). Gesteine Und Minerallagerstätten (գերմաներեն). Basel: Birkhäuser Basel. doi:10.1007/978-3-0348-7173-0. ISBN 978-3-0348-7174-7.
Ծանոթագրություններ խմբագրել
- ↑ 1,0 1,1 1,2 1,3 1,4 Բրոքհաուզի հանրագիտարան (գերմ.)
- ↑ 2,0 2,1 2,2 Historische Lexikon der Schweiz, Dictionnaire historique de la Suisse, Dizionario storico della Svizzera (գերմ.) — Bern: 1998.
- ↑ 3,0 3,1 3,2 3,3 3,4 3,5 3,6 3,7 3,8 www.accademiadellescienze.it (իտալ.)
- ↑ 4,0 4,1 4,2 4,3 4,4 4,5 4,6 4,7 4,8 Ниггли Пауль // Большая советская энциклопедия (ռուս.): [в 30 т.] / под ред. А. М. Прохоров — 3-е изд. — М.: Советская энциклопедия, 1969.
- ↑ 5,0 5,1 5,2 5,3 Bibliothèque nationale de France data.bnf.fr (ֆր.): տվյալների բաց շտեմարան — 2011.
- ↑ 6,0 6,1 6,2 6,3 6,4 Mathematics Genealogy Project — 1997.
- ↑ Ամերիկայի հանքագիտական միություն — 1919.
- ↑ «Niggli, Paul». hls-dhs-dss.ch (գերմաներեն). Վերցված է 2022 թ․ նոյեմբերի 28-ին.
Այս հոդվածի կամ նրա բաժնի որոշակի հատվածի սկզբնական կամ ներկայիս տարբերակը վերցված է Քրիեյթիվ Քոմմոնս Նշում–Համանման տարածում 3.0 (Creative Commons BY-SA 3.0) ազատ թույլատրագրով թողարկված Հայկական սովետական հանրագիտարանից (հ․ 8, էջ 276)։ 
|