Ուրմիա (քաղաք)
Այս հոդվածը Ուրմիա քաղաքի մասին է։ Այլ գործածությունների համար այցելեք Ուրմիա (այլ կիրառումներ)։
Ուրմիա (պարս.՝ ارومیه, Օրումիե), քաղաք Իրանի հյուսիս-արևմուտքում, Արևմտյան Ադրբեջան օսթանի վարչական կենտրոնը։ Բնակչությունը վերջին մարդահամարի տվյալներով կազմում է 736 224 մարդ (2016)[1][2]։
| Քաղաք | |||
|---|---|---|---|
| Ուրմիա | |||
| պարս.՝ ارومیه | |||
| |||
 | |||
| Երկիր |  Իրան | ||
| Օսթան | Արևմտյան Ադրբեջան | ||
| Շահրեստան | Ուրմիա | ||
| Համայնք | Central District? | ||
| Մակերես | 42,7 կմ² | ||
| ԲԾՄ | 1332 մետր | ||
| Բնակչություն | 736 224 մարդ (2016)[1][2] | ||
| Ժամային գոտի | UTC+3:30 | ||
| Հեռախոսային կոդ | 0441 | ||
| Պաշտոնական կայք | urmia.ir | ||
| |||
Խաղողագործության և գինեգործության կենտրոն է։ Կա շաքարի, ծխախոտի, չոր մրգերի, գորգագործական և տնայնագործական արտադրություն։ Ունի օդանավակայան, մի շարք բարձրագույն ուսումնական հաստատություններ։
Բնակչություն
խմբագրելՔաղաքի բնակչությունը 2016 թվականի մարդահամարի տվյալներով կազմում էր 736 224 մարդ, որոնք կազմում էին 225 050 տնտեսություն[3]։ Ուրմիան բնակչությամբ Արևմտյան Ադրբեջան օսթանի ամենախոշոր[4] և Իրանի տասներորդ ամենախոշոր քաղաքն է[5]։ Քաղաքի բնակչության փոփոխությունը ժամանակի ընթացքում բերված է աղյուսակում ստորև.
| Տարի | 1956 | 1966 | 1986 | 1991 | 1996 | 2006 | 2011 | 2016 |
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Բնակիչ | 67 605[6] | 110 749[7] | 300 746 | 357 399[5] | 435 200[5] | 577 307[8] | 667 499[9] | 736 224[3] |
Բնակիչերը հիմնականում իրանական ադրբեջանցիներ են, բնակվում են նաև պարսիկներ, ասորիներ։
Հայկական Ուրմիան
խմբագրելԵղել է Մեծ Հայքի Պարսկահայք նահանգի Թրաբի գավառի կենտրոնը։ Հայաստանի 387 թվականի բաժանման ժամանակ միացվել է Պարսկաստանին։ Ուրմիան շարունակել է մնալ հայաբնակ, սակայն դարերի ընթացքում այնտեղ հաստատվել են ասորիներ, պարսիկներ, թաթարներ, հրեաներ։ Ուրմիան խիստ տուժել է 1791 թվականի երկրաշարժից։ 1906 թվականին Ուրմիայում բնակվել են 60, 1914 թվականին՝ 70 տուն հայ։ Նրանք զբաղվել են արհեստագործությամբ (ունեցել են սննդի և թեթև արդյունաբերության տնայնագործական բնույթի ձեռնարկություններ) ու առևտրով, ինչպես նաև այգեգործության, պարտիզպանությամբ և բրնձի մշակմամբ։ 1889-1891 թվականներին կառուցվել է հայկական եկեղեցի, որին կից գործել է գիշերօթիկ դպրոց։ Ուրմիայի հայերը սերտ կապերի մեջ էին մերձակա Գյարդուբադ, Բաբարի, Նախիջևանթափա, Իսալու, Ռահավա հայկական գյուղերի հետ։ 1926 թվականին, ի պատիվ Ռեզա Փեհլեվի շահի վերանվանվել է Ռեզայե, 1979 թվականի հեղափոխությունից հետո կրկին՝ Ուրմիա։ Վերջին տվյալներով այժմ Ուրմիայում և ամբողջ Ատրպատականում բնակվում է մոտ 2000 հայ։ Մինչև օրս պահպանվել է Ուրմիայի հողե կրկնակի բարձր պարիսպներով պատած բերդն՝ իր հոյակապ դռներով և ներսի մի քանի կառույցներով։ Քաղաքն ունի հայկական կանգուն եկեղեցի։
Ծանոթագրություններ
խմբագրել- ↑ 1,0 1,1 https://www.amar.org.ir/english
- ↑ 2,0 2,1 جمعیت به تفکیک تقسیمات کشوری (перс.)
- ↑ 3,0 3,1 «Իրանի Իսլամական Հանրապետության մարդահամար, 1395 (2016)» (պարսկերեն). Արխիվացված է օրիգինալից (Excel) 2022 թ. օգոստոսի 30-ին. Վերցված է 2022 թ. դեկտեմբերի 19-ին.
- ↑ «IRAN: West Azerbaijan» (անգլերեն). City Populations.
- ↑ 5,0 5,1 5,2 «Islamic Republic of Iran» (անգլերեն).
- ↑ «Իրանի Իսլամական Հանրապետության մարդահամար, 1956 թ.» (PDF) (անգլերեն). Արխիվացված է օրիգինալից (PDF) 2024 թ. փետրվարի 24-ին. Վերցված է 2024 թ. մարտի 1-ին.
- ↑ «Իրանի Իսլամական Հանրապետության մարդահամար, 1966 թ.» (PDF) (անգլերեն). Արխիվացված է օրիգինալից (PDF) 2024 թ. փետրվարի 24-ին. Վերցված է 2024 թ. մարտի 1-ին.
- ↑ «Իրանի Իսլամական Հանրապետության մարդահամար, 1385 (2006)» (պարսկերեն). էջ 25. Արխիվացված է օրիգինալից (Excel) 2011 թ. սեպտեմբերի 20-ին. Վերցված է 2022 թ. սեպտեմբերի 25-ին.
- ↑ «Իրանի Իսլամական Հանրապետության մարդահամար, 1390 (2011)» (Excel) (պարսկերեն). Վերցված է 2022 թ. դեկտեմբերի 19-ին.
Արտաքին հղումներ
խմբագրել | Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Ուրմիա (քաղաք)» հոդվածին։ |