Ողջի

գետ Հայաստանի Սյունիքի մարզում

Ողջի (Կապանի գետ, Հղորա գետ, Ղափան, Ղափանու գետ, Նըղուր, Ոխչի, Ոխչու գետ, Չավնդուր, Օխչի, Օխչու գետ, Օղջու գետ), գետ Հայաստանի Սյունիքի մարզում և Արցախի Քաշաթաղի շրջանում[1], Արաքսի ձախ վտակը։

Ողջի
Բնութագիր
Երկարություն82 կմ
Ավազանի մակերես1175 կմ²
Ջրի ծախս11 մ³/վ
Ջրահոսք
Ակունքի տեղակայումԿապուտջուղ
Գետաբերանի տեղակայումԱրաքս
Կոորդինատներ
Տեղակայում
Հոսող հոսքերԱճանան, Արծվանիկ, Գեղանուշ, Գեղի, Ծաղկարի, Կապուտջուղ, Կոտակ, Մեռոնգետ, Շատջրիկ, Շոտգետ, Ջրախոր, Ջրաձոր, Վանքաձոր, Վաչագան, Քաջարանց, Գյոդաքլու, Բաղացջուր, Գիրաթաղ և Շհարջիկ
ԵրկիրՀայաստան ՀայաստանԱրցախ Արցախ
ԵրկրամասՍյունիքի մարզ,
Քաշաթաղի շրջան

Նկարագրություն

խմբագրել

Ողջի գետը Զանգեզուրի մեծությամբ երկրորդ գետն է՝ 85 կիլոմետր երկարությամբ։ Սկիզբ է առնում Կապուտջուղի գագաթամերձ՝ հարավարևելյան լանջից՝ 3530մ բարձրությունից, և հոսում մեծ մասամբ անտառապատ խորը կիրճով։ Արաքս է թափվում ծովի մակարդակից 350 մ բարձրությունից։ Ավազանը 1175 կմ² է (որից ՀՀ-ում՝ 788 կմ²), երկարությունը՝ 82 կմ (որից ՀՀ սահմաններում՝ 43 կմ)[2]։

Գտնվելով մեծ մասամբ գրանիտե ժայռերի մեջ՝ Ողջիի խիստ նեղ հովիտը տեղ-տեղ ներկայացնում է մեծ անդունդ, որի մեջ մոլեգնող գետը իր հսկայական մեխանիկական ուժի շնորհիվ լեռներից վիթխարի ժայռաբեկորներ է պոկում, մանրացնում և տանում մինչև Արաքս։ Ողջի գետը ունի մեծ անկում, որը գետի վերին հոսանքում մեկ կիլոմետրի վրա հասնում է 60 մետրի։

Ողջի գետի վտակն է Վաչագան գետը։ Ավազանի մեծ մասն անտառապատ է։ Նրա ջրերով են աշխատում Կապանի և Ջրախորի ՀէԿ-երը։ Ջրերն օգտագործվում են նաև ոռոգման համար։

Սնումը խառն է, հորդացումը՝ ապրիլ-հուլիս ամիսներին։ Ունի անկայուն ռեժիմ։ Հորդացումների ժամանակ հաճախ լինում են սելավներ։ Ձախակողմյան վտակներից են՝ Գեղի, Աճանան, Արծվանիկ, աջակողմյաններից՝ Գեղանուշ, Վաչագան, Սուտսալան։ Ողջիի ափերին են գտնվում Քաջարան, Կապան և Կովսական քաղաքները[3]։

Ողջի գետի ակունքները երբեմն կոչվել են Գեջանան[4]։

Ծանոթագրություններ

խմբագրել
  1. Հայաստանի Հանրապետության Ֆիզիկաաշխարհագրական օբյեկտների համառոտ տեղեկատու-բառարան, Երևան, «Գեոդեզիայի և քարտեզագրության կենտրոն ՊՈԱԿ», 2007, էջ 95 — 150 էջ։
  2. Այվազյան և ուրիշներ, Հ․ Մ․ (2006). Հայաստանի բնաշխարհ․ հանրագիտարան. Երևան: Տիգրան Մեծ. էջեր 156–157.
  3. Հակոբյան Թ. Խ., Մելիք-Բախշյան Ստ. Տ., Բարսեղյան Հ. Խ., Հայաստանի և հարակից շրջանների տեղանունների բառարան, հ. 4 [Ն-Վ] (խմբ. Մանուկյան Լ. Գ.), Երևան, «Երևանի Համալսարանի Հրատարակչություն», 1986, էջ 171 — 804 էջ։
  4. Հակոբյան Թ. Խ., Մելիք-Բախշյան Ստ. Տ., Բարսեղյան Հ. Խ., Հայաստանի և հարակից շրջանների տեղանունների բառարան, հ. 1 [Ա-Գ] (խմբ. Մանուկյան Լ. Գ.), Երևան, «Երևանի համալսարանի հրատարակչություն», 1986, էջ 840 — 992 էջ։
 Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Ողջի» հոդվածին։