Շյոնբրուն
Շյոնբրունի պալատ (գերմ.՝ Schloß Schönbrunn), Ավստրիական կայսրության Հաբսբուրգների արքայատոհմի կայսրերի ամառային նստավայրը[1]։ Գտնվում է Վիեննայում, Ավստրիա։ 1441 սենյակ ունեցող, բարոկկո ոճով պալատը համարվում է Ավստրիայի ամենակարևոր ճարտարապետական, մշակութային և պատմական հուշարձաններից մեկը[2]։
Պալատ Շյոնբրուն | |
---|---|
Schloss Schönbrunn | |
Երկիր` | Վիեննա |
Ճարտարապետական ոճ` | բարոկկո |
Ճարտարապետ` | Յոհան Բեռնարդ, Ֆիշեր Ֆոն Էռլախ (1695–1700), Ն․Պակասսի (1744–1749) |
Կառուցման ժամանակաշրջան` | 1696 - 1713 |
ՅՈւՆԵՍԿՕ-ի Համաշխարհային ժառանգություն , օբյեկտ № 786 ռուս.. • անգլ.. • ֆր. |
1996 թվականի դեկտեմբերին ընդգրկվել է ՅՈՒՆԵՍԿՕի համաշխարհային ժառանգության ցանկում։ Ցանկում ընդգրկվել են պալատը և այգին իրենց բազմաթիվ շատրվաններով և արձաններով, ինչպես նաև 1752 թվականին կառուցված Շյոնբրունի կենդանաբանական այգին, որը համարվում է ամենահինը աշխարհում[3]։
Պատմություն
խմբագրել1569 թվականին Սուրբ Հռոմի կայսր Մաքսիմիլիան II-ը Վենա գետի գետահովիտում, բլրի ստորոտին ձեռք է բերում ընդարձակ տարածք, որտեղ նախկին սեփականատերը 1548 թվականին կառուցել էր Կատերբուրգ (գերմ.՝ Katterburg) անվանումով առանձնատուն։ Տարածքի մեջ էր մտնում ջրաղացը, ախոռը և այգին։
Լեգենդի համաձայն Սրբազան Հռոմի կայսր Մատիասը 1612 թվականին, որսորդության ժամանակ, դեմ է առնում «հրաշալի աղբյուրներին» (գերմաներեն «schonnen Brunnen»), որից էլ առաջացել է պալատի այժմյան անվանումը։ Ջրհորը պահպանվել է մինչև այսօր և գտնվում է նույնանուն այգում՝ հավերժահարսի արձանի մոտ։
1683 թվականին ամրոցը մեծ վնասեր է կրել թուրքերի հարձակումներից։ Լեոպոլդ I կայսրը որոշում է վերակառուցել ավերված դղյակը և 1696 թվականին Ֆիշեր Ֆոն Էռլախը սկսել է շինարարությունը՝ ներշնչվելով Վերսալի պալատի ճարտարապետությունից։ Աշխատանքների մեծ մասը ավարտվել է 1713 թվականին սակայն չի հասցվել ավարտի։
Շյոնբրունը Մարիա Թերեզայի ժամանակ
խմբագրել1728 թվականին Կառլ VI կայսրը ձեռք է բերում Շյոնբրունը, որն էլ հետագայում նվիրում է իր դուստր Մարիա Թերեզային, ապագա կայսրուհուն։ Դղյակի պատմության մեջ Մարիա Թերեզայի կառավարման տարիները վճռական են եղել։ Հայտնի է, որ Շյոնբրունը դարձնելով քաղաքական և պալատական կյանքի կենտրոն, նա հիանցել է դղյակով և այգիներով[4]։
1742-ից 1743 թվականներին շինարարական աշխատանքները վերսկսվում են և շենքը վերակառուցվում է, արդյունքում պալատը ստանում է այժմյան տեսքը։ Կայսրուհու ցանկությամբ հյուսիսային մասում կառուցվում է թատրոնը, որի տոնական բացումը տեղի է ունենում 1747 թվականին։ Թատրոնում ելույթ ունեցած երգիչների և դերասանների թվում եղել են կայսրուհու երեխաները։ Ինքը՝ Մարիա Թերեզան, նույնպես ցույց է տվել երգչի իր տաղանդը։
1752 թվականին Մարիա Թերեզայի ամուսինը՝ Ֆրանց I կայսրը, պալատի հարակից տարածքում հիմնադրում է կենդանաբանական այգի, որը աշխարհում համարվում է ամենահինը[3]։
Այգուց դեպի արևմուտք կայսրը գնում է հողատարածք, որտեղ տեղադրվում են ջերմոցներ, անընդհատ թարմացվելով Հնդկաստանից և Կաբո գաղութից բերված էկզոտիկ բույսերով։
Մարիա Թերեզայի մահից հետո պալատը օգտագործվել է միայն որպես կայսրերի ամառային նստավայր։
XIX—XX դարեր
խմբագրել1805 և 1809 թվականներին պալատը զբաղեցնում է Նապոլեոնը։ Ֆրանսիացի կայսրը տեղավորվում է Ֆրանց I-ի սենյակներում՝ պալատի արևելյան թևում։ Պալատի այդ նույն մասում էլ 1830 թվականին ծնվում է Ֆրանց Յոզեֆ I-ը։
Ամրոցի պատմության մեջ Ֆրանց Յոզեֆ I -ի 1848 թվականին գահ բարձրանալը նշանավորվում է նոր, ուշագրավ դարաշրջանով։ Կայսրը Շյոնբրունը ընտրում է որպես իր հիմնական նստավայր և այնտեղ է անցկացնում իր կյանքի մեծ մասը։
Պալատում էական փոփոխություններ են կատարվում Ֆրանց Յոզեֆ I կասրի և Բավարիայի արքայադուստր Ելիզավետայի ամուսնության նախապատրաստական աշխատանքների ժամանակ։
1945 թվականին պալատի մի մասը ռմբակոծությունից վնասվում է։ Պատերազմից հետո բրիտանական հրամանատարությունը պալատը ընտրում է որպես իրենց շտաբ։
1992 թվականից Շյոնբրունը (բացառությամբ պալատական այգիների) հանձնվում է Schloß Schönbrunn Kultur- und BetriebsGmbH ընկերությանը[5]։
Զբոսաշրջիկություն
խմբագրելՀանրապետության հռչակումից հետո 1918 թվականին այգին ու պալատը բացվում են այցելուների առջև։
Ամեն տարի Շյոնբրունի պալատ և այգի են այցելում մինչև վեց միլիոն զբոսաշրջիկ[6]։ Համարվում է Վիեննայի և Ավստրիայի տուրիստական կարևորագույն վայրերից մեկը[7]։
Պատկերասրահ
խմբագրել-
A garden pavilion, Kammergarten pavilion
-
Cafe Gloriette Schönbrunn
-
The Roman Ruin.
-
View from Great Parterre towards Gloriette
(app. towards South). -
View of the gardens
-
View of the gardens in autumn
-
Orangery, in NE part of the gardens.
-
Columbary
-
Palm pavilion in W part of the gardens.
-
The Palm house, Schönbrunn Palace.
-
Sundial House
-
Privy garden in Schönbrunn, winter picture
Գրականություն
խմբագրել- Schloß Schönbrunn. Wien, 2014. E. Ibi. Kultur und Betriebsges m.b.H.
Արտաքին հղումներ
խմբագրել- Պաշտոնական կայք
- Official Schönbrunn (English) website
- Useful information about Schönbrunn
- Everycastle.com: Schönbrunn History and Pictures
- Schönbrunn Gigapixel Panorama (12,000 Megapixel)
- Surfvienna.net: 360° Panoramas Արխիվացված 2011-07-24 Wayback Machine
- Wien.info: Schönbrunn Palace—"Empress Sisi’s former summer residence"
- Schönbrunn Palace: My Way of Telling History Արխիվացված 2005-10-21 Wayback Machine (.pdf format)
- View on Google Maps Արխիվացված 2009-09-23 Wayback Machine—includes a short video
- Official Vienna city map: Schönbrunn—a far better aerial view, zoomable up to <1m resolution.
*Click "Orthophoto" and "Draw new map", then zoom in [there seems to be no direct link] - Дворец Шёнбрунн в Советской исторической энциклопедии
Ծանոթագրություններ
խմբագրել- ↑ Official website
- ↑ Schloß Schönbrunn. Wien, 2014. E. Ibi. Kultur und Betriebsges.m.b.H
- ↑ 3,0 3,1 «Արխիվացված պատճենը». Արխիվացված է օրիգինալից 2004 թ․ փետրվարի 27-ին. Վերցված է 2016 թ․ սեպտեմբերի 19-ին.
- ↑ «The Park under Maria Theresa». Schloß Schönbrunn. Schloß Schönbrunn. Վերցված է 2014 թ․ նոյեմբերի 3-ին.
- ↑ «Who owns the palace?». Schloß Schönbrunn. Schloß Schönbrunn. Վերցված է 2014 թ․ նոյեմբերի 3-ին.
- ↑ Schönbrunn ist Wiens beliebteste Sehenswürdigkeit . Die Presse, August 4, 2010. Retrieved 2010-08-15.
- ↑ Vienna visitor statistics
Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Շյոնբրուն» հոդվածին։ |