Շյամ Բենեգալ
Շյամ Բենեգալ (հինդի` श्याम बेनेगल, դեկտեմբերի 14, 1934[1][2][3], Trimulgherry, Հայդարաբադ, Բրիտանական Հնդկաստան, Բրիտանական կայսրություն), հնդիկ ռեժիսոր, պրոդյուսեր և սցենարիստ, «զուգահեռ կինոյի» (Արտհաուս) ճանաչված վարպետ։ Շյամ Բենեգալի ռեժիսորական կարիերայի գագաթնակետը 1970-ական թվականներին էր։ Յոթ անգամ արժանացել է Ազգային կինոմրցանակի՝ հինդի լեզվով նկարահանված լավագույն ֆիլմի համար։ Արժանացել է հնդկական կինոյի բարձրագույն՝ Դադասահեբ Փհալկեի անվան պարգևին (2005 թ.) և ANR National Award (Ակինենի Նագեսվարա Ռաոի մրցանակ) մրցանակին՝ կյանքում ունեցած ձեռքբերումների համար (2012 թ.)։ Հնդկաստանի կառավարությունը Շյամ Բենեգալին պարգևատրել է Պադմա Շրի (1976 թ.) և Պադմա Բհուշան (1991 թ.) պարգևներով։
 | |
| Ծնվել է | դեկտեմբերի 14, 1934[1][2][3] (89 տարեկան) |
| Ծննդավայր | Trimulgherry, Հայդարաբադ, Բրիտանական Հնդկաստան, Բրիտանական կայսրություն |
| Կրթություն | Հիլլի հյուսիսարևելյան համալսարան, Օսմանիա համալսարան, Mahbub College High School? և Նիզամ վարժարան |
| Քաղաքացիություն |  Բրիտանական Հնդկաստան և  Հնդկաստան |
| Մասնագիտացում | կինոռեժիսոր, սցենարիստ, կինոպրոդյուսեր, քաղաքական գործիչ և ռեժիսոր |
| Ոճ(եր) | արտհաուս |
| Պարգևներ | |
| IMDb | ID ID 0070867 |
Կենսագրություն խմբագրել
Շյամ Բենեգալը ծնվել է Հայդարաբադ[քաղաքի երկվորյակ Սեկունդերաբադ քաղաքում։ Վաղ մանկությունից հետաքրքրվել է կինոյով, քանի որ իր զարմիկի՝ հայտնի դերասան և ռեժիսոր Գուրու Դատի կինոստուդիայում մանկության տարիներին նա երկար ժամանակ էր անցկացնում։ Իր առաջին սիրողական ֆիլմը Շյամ Բենեգալը նկարահանել է 12 տարեկանում, իր հոր կողմից նվիրած կինոխցիկով։
Շյամ Բենեգալը սովորել է Հայդարաբադի նիզամ Միր Օսման Ալի Խանի անվան Օսմանյան համալսարանում։ Ուսանողական տարիներին ակտիվորեն մասնակցել է ուսանողական թատրոնի բեմադրություններին, ինչպես նաև կազմակերպել է կինեմատոգրաֆիական ընկերություն։ 1966-1973 թվականներին Շյամ Բենեգալը դասավանդել է Պունայի Կինոյի և հեռուստատեսության ինստիտուտում և երկու անգամ զբաղեցրել է նշված ինստիտուտի նախագահի պաշտոնը։ 1960-1974 թվականներին իր ուժերը փորձել է ռեժիսուրայի ասպարեզում՝ աշխատելով հնդկական, անգլիական և ամերիկյան հեռուստատեսություններում։ Այդ ընթացքում ստեղծել է 900-ից ավել գովազդային հոլովակ, աշխատել է վավերագրական և գիտա-հանրամատչելի ֆիլմերի թողարկման վրա՝ ընդհանուր առմամբ նկարահանելով մոտ 70 վավերագրական և կարճամետրաժ կինոնկար[4]։
Շյամ Բենեգալը Հնդկաստանի առաջին ռեժիսորներից մեկն է, ով իր ֆիլմերում համատեղել է բարձրացված խնդիրների սրությունն ու արդիականությունը հանդիսավորության և գրավիչ սյուժեի հետ, միացնելով դրան դերասանական հիանալի աշխատանքը։ Նրա ռեժիսորական դեբյուտը խաղարկային կինոյում՝ 1974 թվականին նկարահանված «Բողբոջ» կինոնկարն է, որը նշանակալից իրադարձություն էր հնդկական կինոյում։ Ֆիլմը Հնդկաստանի և այլ երկրների կինոփառատոններում ստացել է բազմաթիվ մրցանակներ։ Նշված ֆիլմում կայացել է նաև դերասանուհի Շաբանա Ազմիի կինոդեբյուտը։ 1975 թվականին Շյամ Բենեգալը նկարահանել է իր երկրորդ՝ «Գիշերվա վերջը» կինոնկարը, որտեղ նկարահանվել էին դերասաններ Նասիրուդդին Շահը, Ամրիշ Պուրին և դերասանուհի Սմիթա Պատիլը։ Իր վաղ շրջանի ֆիլմերում Շյամ Բենեգալը նկարահանել է հնդկական կինոյի «նոր ալիքին» պատկանող այնպիսի դերասանների, ինչպիսիք էին Դիպտի Նավալը, Նինա Գուպտան, Օմ Պուրին, Գիրիշ Կարնադը, Սաիդ Ջաֆրին և այլք։
«Բողբոջ» ֆիլմից հետո գյուղացիները գումար էին հավաքում նկարահանումների համար, մտածելով, որ Շյամ Բենեգալը այն միակ ռեժիսորն է, որն ունակ է էկրանին ցուցադրել հնդկական գյուղի կյանքի մասին իրականությունը։ Ռեժիսորի հետագա աշխատանքներից են «Զարթոնք» (1976 թ.), «Բհումիկա. դժվար դեր» (1977 թ.), «Շուկայական հրապարակ» (1983 թ.), «Ներու» (1984 թ.), «Անցյալը, ներկան, ապագան» (1985 թ.), «Ճանապարհորդություն» (1986 թ.), «Մահաթմայի ծնունդը» (1996 թ.), «Սարդարի Բեգում» (1996 թ.), «Զուբեյդա» (2001 թ.) և այլ ֆիլմեր։
Շյամ Բենեգալը Հնդկաստանի կինոակումբների ֆեդերացիայի նախագահն է և Sahyadri Films պրոդյուսերական կենտրոնի սեփականատերը։
Անձնական կյանքը խմբագրել
Շյամ Բենեգալն ամուսնացել է Նայրա Բենեգալի հետ։ Նրանց դուստրը նկարչուհի է։
Ֆիլմագրության ընտրանին խմբագրել
| Թվական | Անվանում | Բնօրինակ անվանում |
|---|---|---|
| 1974 | Բողբոջ | Ankur |
| 1975 | Գիշերվա վերջը | Nishaant |
| 1975 | Գող Չարանդասը | Charandas Chor |
| 1976 | Զարթոնք | Manthan |
| 1977 | Բհումիկա. Դժվար դեր | Bhumika: The Role |
| 1978 | Բարերարություն | Anugraham |
| 1978 | Պարգև | Kondura (The Sage from the Sea) |
| 1979 | Անմտություն | Junoon |
| 1981 | Մեր ժամանակաշրջանը | Kalyug |
| 1982 | Սաթյաջիտ Ռայ | Satyajit Ray |
| 1983 | Հարաճյուն սանդղակ | Arohan |
| 1983 | Շուկայական հրապարակ | Mandi |
| 1985 | Անցյալը, ներկան, ապագան | Trikal (Past, Present, Future) |
| 1985 | Ներու | Nehru |
| 1986 | Ճանապարհորդություն | Yatra |
| 1986 | Պատմվածքների ծով | Katha Sagar |
| 1987 | Էություն | Susman |
| 1988 | Հնդկաստանի բացահայտումը | Bharat Ek Khoj |
| 1991 | Ներթափանցում | Antarnaad |
| 1993 | Տարբեր ճակատագրեր | Suraj Ka Satvan Ghoda |
| 1994 | Մամմո | Mammo |
| 1994 | Ամրավատիի պատմվածքները | Amravati Kj Kathayen |
| 1996 | Մահաթմայի ծնունդը | The Making of the Mahatma |
| 1996 | Սարդարի Բեգում | Sardari Begum |
| 1999 | Դիմակայություն | Samar |
| 2000 | Կանացի բախտ | Hari-Bhari: Fertility |
| 2001 | Զուբեյդա | Zubeidaa |
| 2005 | Առաջնորդ Սուբհաս Չանդրա Բոս. Մոռացված հերոսը | Netaji Subhas Chandra Bose: The Forgotten Hero |
| 2008 | Բարի գալուստ Սաջանպուր | Welcome to Sajjanpur |
| 2009 | Ջրհոր փորել, հայրիկ | Well Done Abba! |
Ծանոթագրություններ խմբագրել
Արտաքին հղումներ խմբագրել
- Shyam Benegal's Retrospective Abu Dhabi Sept27-30,2012 Արխիվացված 2012-09-30 Wayback Machine by Indian Film Society of UAE Արխիվացված 2012-12-14 Wayback Machine
- Shyam Benegal Internet Movie Database կայքում
- 'Shyam Benegal: A Life in Pictures' Արխիվացված 2010-06-28 Wayback Machine interview at BAFTA
- Shyam Benegal on Upperstall Արխիվացված 2006-02-02 Wayback Machine
- Awards & recognition for Shyam Benegal's films
 | Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Շյամ Բենեգալ» հոդվածին։ |