Շիբենիկ

Շիբենիկ
Բնակավայր
	Շիբենիկ
	խորվ.՝ Šibenik
Դրոշ	Զինանշան
Երկիր	Խորվաթիա
Հիմնադրված է	1298 թ.
Մակերես	459,00 կմ²
ԲԾՄ	0±1 մետր
Բնակչություն	▼46 332 մարդ (2011)
Ժամային գոտի	Կենտրոնական եվրոպական ժամանակ
Հեռախոսային կոդ	022
Փոստային ինդեքսներ	22
Ավտոմոբիլային կոդ	ŠI
Պաշտոնական կայք	sibenik.hr
	Շիբենիկ Վիքիպահեստում

Շիբենիկ (իտալ.՝ Sebenico, գերմ.՝ Sibenning), քաղաք Խորվաթիայում: Գտնվում է Ադրիատիկ ծովի ափի կենտրոնական մասում: Շիբենիկ Կնին ժուպանության մայրաքաղաքն է: Բնակչությունը 37.060 մարդ է (2001):

Ընդհանուր տեղեկություններԽմբագրել

Քաղաքը գտնվում է խոր ծովածոցի ափին, ուր թափվում է Կրկա գետը:

Շիբենիկը գտնվում է Տրոգիր և Զադար քաղաքների միջև: Քաղաքը կանոնավոր ավտոբուսային երթուղով կապված է Խորվաթիայի խոշորագույն քաղաքների հետ, իսկ նավային հաղորդակցությամբ` հարևան կղզիների հետ (Զլարին, Ժիրիե):

Քաղաքի անմիջական հարևանությամբ գտնվում է Կրկա ազգային պարկը:

Շիբենիկի մայր տաճարն ընդգրկված է ՅՈՒՆԵՍԿՕ-ի Համաշխարհային ժառանգության ցանկում:

ՊատմությունԽմբագրել

Շիբենիկի վայրում հնուց եղել է բնակավայր, սակայն իր ներկայիս անունով քաղաքն առաջին անգամ հիշատակվել է 1066 թվականին: 1928 թվականին Շիբենիկը ստացել է քաղաքի կարգավիճակ` դառնալով թեմի կենտրոնը: Ինչպես Դալմաթիայի ամբողջ ափը, Շիբենիկը ևս 1412 թվականին անցել է Վենետիկի հանրապետությանը, իսկ 15-16-րդ դարերում բազմիցս ենթարկվել է թուրքերի հարձակմանը` կարողանալով, սակայն, պահել իր անկախությունը^[1]:

1797 թվականին Վենետիկի հանրապետության անկումից հետո Շիբենիկը ողջ Դալմաթիայի պես անցել է Ավստրիային: Կարճ ժամանակով լինելով Ֆրանսիայի ենթակայության տակ` 1813 թվականին այն կրկին անցել է ավստրիական տիրապետությանը:

Առաջին համաշխարհային պատերազմի ժամանակ Շիբենիկն օկուպացվել է Իտալիայի կողմից, իսկ պատերազմից հետո մտել Հարավսլավիայի թագավորության կազմի մեջ^[2]: 1941 թվականին Շիբենիկը գերմանական ազգայնականների աջակցությամբ կրկին օկուպացվել է իտալացիների կողմից: Պատերազմից հետո Շիբենիկը Խորվաթիայի կազմում մտել է Հարավսլավիայի մեջ:

1991 թվականին Խորվաթիայի անկախության հռչակումից հետո Շիբենիկը մտել է նրա կազմի մեջ:

Տեսարժան վայրերԽմբագրել

Շիբենիկի տաճար

Շիբենիկի տաճար, 15-րդ դարի կաթոլիկ յուրահատուկ տաճար է, խորվաթ միջնադարյան նշանավոր երկու ճարտարապետների` Յուրայ Դալմաթացու և Նիկոլայ Ֆիորենտացու համատեղ նախագիծը^[1]: Տաճարը կառուցված է սպիտակ քարի ամբողջական հատվածներից, զարդարված 74 գլուխներով, Յուրայ Դալմաթինցու ժամանակակիցների նկարներով: 2000 թվականին տաճարն ընդգրկվել է համաշխարհային ժառանգության ցուցակում:
Սուրբ Նիկոլայի ամրոց - կառուցվել է 16-րդ դարում ոչ մեծ կղզու վրա քաղաքը ծովի կողմից պաշտպանելու համար:
Սուրբ Անե տաճար - գտնվում է քաղաքի վրա հառնող բլրի վրա: Նրանից բացվում է քաղաքի անկրկնելի համայնապատկեր:
Քաղաքապետարանի շենք - կառուցված է վերածննդի ոճով, ունի գեղեցիկ կամարաշար:
Ֆրանցիսկյանների մենաստան - նախկին մենաստանի տեղում ներկայումս միջնադարյան հրատարակություններին նվիրված թանգարան է:
Սուրբ Բարբարայի տաճար - 15-րդ դարի եկեղեցի: Ներկայումս այնտեղ գործում է միջնադարյան եկեղեցական արվեստի մշտական ցուցահանդես:
Արքեպիսկոպոսի պալատ - գտնվում է Շիբենիկի տաճարի հարևանությամբ: Կառուցվել է 15-րդ դարի կեսին:
Յուրայ Դալմաթինցու արձան - գտնվում է տաճարի հրապարակում:
Իշխանական պալատ - ներկայումս քաղաքային թանգարան է:

Նշանավոր բնակիչներԽմբագրել

Ջորջո Սկյավոնե (1436-1504) - Վերածննդի շրջանի իտալացի նկարիչ` խորվաթական ծագմամբ:
Արսեն Դեդիչ (1938—2015) - սերբական ծագմամբ խորվաթ բանաստեղծ, շանսոնիե:
Նիկոլայ Տավելիչ (1340-1391) - Հռոմեական կաթոլիկ եկեղեցու նահատակ, Խորվաթիայի հովանավոր սուրբ:
Յուրայ Դալմաթացի (1410-1473) - ճարտարապետ, քանդակագործ:
Յուրայ Շիժգորիչ (1420-1509) - բանաստեղծ:
Անտուն Վրանչիչ (1504-1573) - գրող, պատմաբան, դիվանագետ:
Ֆաուստ Ֆերուզի (1853-1934) - իտալացի նկարիչ:
Ալեքսանդր Պետրովիչ (ծնվ. 1959) - բասկետբոլիստ:
Դրաժեն Պետրովիչ (1964-1993) - բասկետբոլիստ:
Մաքսիմ Մրվիցա (ծնվ. 1975) - դաշնակահար:
Գորան Վիշնիչ (ծնվ. 1972) - խորվաթական ծագումով ամերիկացի դերասան:
Իգոր Ցուկրով (ծնվ. 1984) - խորվաթ երգիչ:
Անտե Ռուկավինա (ծնվ. 1986) - ֆուտբոլիստ:

Քույր քաղաքներԽմբագրել

ՊատկերասրահԽմբագրել

ԾանոթագրություններԽմբագրել

↑ ^1,0 ^1,1 Foster, Jane (2004). Footprint Croatia, Footprint Handbooks, 2nd ed. p. 218. ISBN 1-903471-79-6
↑ Die postalischen Abstempelungen auf den österreichischen Postwertzeichen-Ausgaben 1867, 1883 und 1890, Wilhelm KLEIN, 1967

Արտաքին հղումներԽմբագրել

Պաշտոնական կայք

Վիքիպահեստ նախագծում կարող եք այս նյութի վերաբերյալ հավելյալ պատկերազարդում գտնել Շիբենիկ կատեգորիայում։

[Foster,_Jane_2004_p._218-1] 1,0 ^1,1 Foster, Jane (2004). Footprint Croatia, Footprint Handbooks, 2nd ed. p. 218. ISBN 1-903471-79-6

[2] Die postalischen Abstempelungen auf den österreichischen Postwertzeichen-Ausgaben 1867, 1883 und 1890, Wilhelm KLEIN, 1967

[1]

[2]