Շիբենիկ

Բնակավայր
	խորվ.՝ Šibenik
Դրոշ	Զինանշան
Երկիր	Խորվաթիա
Հիմնադրված է	1298 թ.
Մակերես	459,00 կմ²
ԲԾՄ	0±1 մետր
Բնակչություն	▼46 332 մարդ (2011)
Ժամային գոտի	Կենտրոնական եվրոպական ժամանակ
Հեռախոսային կոդ	022
Փոստային ինդեքսներ	22
Ավտոմոբիլային կոդ	ŠI
Պաշտոնական կայք	sibenik.hr
	Շիբենիկ Վիքիպահեստում

Շիբենիկ (իտալ.՝ Sebenico, գերմ.՝ Sibenning), քաղաք Խորվաթիայում։ Գտնվում է Ադրիատիկ ծովի ափի կենտրոնական մասում։ Շիբենիկ Կնին ժուպանության մայրաքաղաքն է։ Բնակչությունը 37.060 մարդ է (2001)։

Ընդհանուր տեղեկություններԽմբագրել

Քաղաքը գտնվում է խոր ծովածոցի ափին, ուր թափվում է Կրկա գետը։

Շիբենիկը գտնվում է Տրոգիր և Զադար քաղաքների միջև։ Քաղաքը կանոնավոր ավտոբուսային երթուղով կապված է Խորվաթիայի խոշորագույն քաղաքների հետ, իսկ նավային հաղորդակցությամբ` հարևան կղզիների հետ (Զլարին, Ժիրիե)։

Քաղաքի անմիջական հարևանությամբ գտնվում է Կրկա ազգային պարկը։

Շիբենիկի մայր տաճարն ընդգրկված է ՅՈՒՆԵՍԿՕ-ի Համաշխարհային ժառանգության ցանկում։

ՊատմությունԽմբագրել

Շիբենիկի վայրում հնուց եղել է բնակավայր, սակայն իր ներկայիս անունով քաղաքն առաջին անգամ հիշատակվել է 1066 թվականին։ 1928 թվականին Շիբենիկը ստացել է քաղաքի կարգավիճակ` դառնալով թեմի կենտրոնը։ Ինչպես Դալմաթիայի ամբողջ ափը, Շիբենիկը ևս 1412 թվականին անցել է Վենետիկի հանրապետությանը, իսկ 15-16-րդ դարերում բազմիցս ենթարկվել է թուրքերի հարձակմանը` կարողանալով, սակայն, պահել իր անկախությունը^[1]։

1797 թվականին Վենետիկի հանրապետության անկումից հետո Շիբենիկը ողջ Դալմաթիայի պես անցել է Ավստրիային։ Կարճ ժամանակով լինելով Ֆրանսիայի ենթակայության տակ` 1813 թվականին այն կրկին անցել է ավստրիական տիրապետությանը։

Առաջին համաշխարհային պատերազմի ժամանակ Շիբենիկն օկուպացվել է Իտալիայի կողմից, իսկ պատերազմից հետո մտել Հարավսլավիայի թագավորության կազմի մեջ^[2]։ 1941 թվականին Շիբենիկը գերմանական ազգայնականների աջակցությամբ կրկին օկուպացվել է իտալացիների կողմից։ Պատերազմից հետո Շիբենիկը Խորվաթիայի կազմում մտել է Հարավսլավիայի մեջ։

1991 թվականին Խորվաթիայի անկախության հռչակումից հետո Շիբենիկը մտել է նրա կազմի մեջ։

Տեսարժան վայրերԽմբագրել

Շիբենիկի տաճար

Շիբենիկի տաճար, 15-րդ դարի կաթոլիկ յուրահատուկ տաճար է, խորվաթ միջնադարյան նշանավոր երկու ճարտարապետների` Յուրայ Դալմաթացու և Նիկոլայ Ֆիորենտացու համատեղ նախագիծը^[1]։ Տաճարը կառուցված է սպիտակ քարի ամբողջական հատվածներից, զարդարված 74 գլուխներով, Յուրայ Դալմաթինցու ժամանակակիցների նկարներով։ 2000 թվականին տաճարն ընդգրկվել է համաշխարհային ժառանգության ցուցակում։
Սուրբ Նիկոլայի ամրոց - կառուցվել է 16-րդ դարում ոչ մեծ կղզու վրա քաղաքը ծովի կողմից պաշտպանելու համար։
Սուրբ Անե տաճար - գտնվում է քաղաքի վրա հառնող բլրի վրա։ Նրանից բացվում է քաղաքի անկրկնելի համայնապատկեր։
Քաղաքապետարանի շենք - կառուցված է վերածննդի ոճով, ունի գեղեցիկ կամարաշար։
Ֆրանցիսկյանների մենաստան - նախկին մենաստանի տեղում ներկայումս միջնադարյան հրատարակություններին նվիրված թանգարան է։
Սուրբ Բարբարայի տաճար - 15-րդ դարի եկեղեցի։ Ներկայումս այնտեղ գործում է միջնադարյան եկեղեցական արվեստի մշտական ցուցահանդես։
Արքեպիսկոպոսի պալատ - գտնվում է Շիբենիկի տաճարի հարևանությամբ։ Կառուցվել է 15-րդ դարի կեսին։
Յուրայ Դալմաթինցու արձան - գտնվում է տաճարի հրապարակում։
Իշխանական պալատ - ներկայումս քաղաքային թանգարան է։

Նշանավոր բնակիչներԽմբագրել

Ջորջո Սկյավոնե (1436-1504) - Վերածննդի շրջանի իտալացի նկարիչ` խորվաթական ծագմամբ։
Արսեն Դեդիչ (1938—2015) - սերբական ծագմամբ խորվաթ բանաստեղծ, շանսոնիե։
Նիկոլայ Տավելիչ (1340-1391) - Հռոմեական կաթոլիկ եկեղեցու նահատակ, Խորվաթիայի հովանավոր սուրբ։
Յուրայ Դալմաթացի (1410-1473) - ճարտարապետ, քանդակագործ։
Յուրայ Շիժգորիչ (1420-1509) - բանաստեղծ։
Անտուն Վրանչիչ (1504-1573) - գրող, պատմաբան, դիվանագետ։
Ֆաուստ Ֆերուզի (1853-1934) - իտալացի նկարիչ։
Ալեքսանդր Պետրովիչ (ծնվ. 1959) - բասկետբոլիստ։
Դրաժեն Պետրովիչ (1964-1993) - բասկետբոլիստ։
Մաքսիմ Մրվիցա (ծնվ. 1975) - դաշնակահար։
Գորան Վիշնիչ (ծնվ. 1972) - խորվաթական ծագումով ամերիկացի դերասան։
Իգոր Ցուկրով (ծնվ. 1984) - խորվաթ երգիչ։
Անտե Ռուկավինա (ծնվ. 1986) - ֆուտբոլիստ։

Քույր քաղաքներԽմբագրել

ՊատկերասրահԽմբագրել

ԾանոթագրություններԽմբագրել

↑ ^1,0 ^1,1 Foster, Jane (2004). Footprint Croatia, Footprint Handbooks, 2nd ed. p. 218. ISBN 1-903471-79-6
↑ Die postalischen Abstempelungen auf den österreichischen Postwertzeichen-Ausgaben 1867, 1883 und 1890, Wilhelm KLEIN, 1967

Արտաքին հղումներԽմբագրել

Պաշտոնական կայք

Վիքիպահեստ նախագծում կարող եք այս նյութի վերաբերյալ հավելյալ պատկերազարդում գտնել Շիբենիկ կատեգորիայում։

[Foster,_Jane_2004_p._218-1] 1,0 ^1,1 Foster, Jane (2004). Footprint Croatia, Footprint Handbooks, 2nd ed. p. 218. ISBN 1-903471-79-6

[2] Die postalischen Abstempelungen auf den österreichischen Postwertzeichen-Ausgaben 1867, 1883 und 1890, Wilhelm KLEIN, 1967

[1]

[2]