Նիկոլայ Սկրիդլով
Նիկոլայ Սկրիդլով (ապրիլի 1, 1844, Պսկով, Ռուսական կայսրություն - հոկտեմբերի 14, 1918 կամ հոկտեմբերի 4, 1918, Պետրոգրադ, Խորհրդային Ռուսաստան), Ռուս ծովակալ, Սևծովյան նավատորմի հրամանատար։ 1877-1878 թվականների ռուս-թուրքական պատերազմի մասնակից, Սուրբ Գևորգի 4-րդ աստիճանի շքանշանի ասպետ (1877)։
| Նիկոլայ Սկրիդլով | |
|---|---|
 | |
| Ծնվել է | ապրիլի 1, 1844 |
| Ծննդավայր | Պսկով, Ռուսական կայսրություն |
| Մահացել է | հոկտեմբերի 14, 1918 (74 տարեկան) կամ հոկտեմբերի 4, 1918 (74 տարեկան) |
| Մահվան վայր | Պետրոգրադ, Խորհրդային Ռուսաստան |
| Քաղաքացիություն |  Ռուսական կայսրություն |
| Կրթություն | Ծովային կադետական դպրոց |
| Մասնագիտություն | ռազմական գործիչ |
| Պարգևներ և մրցանակներ |        և  |
| Անդամություն | Ամուրի մարզի ուսումնասիրության ընկերություն |
| Երեխաներ | Mariya Skrydlova? |
 Skrydlov Nikolay Illarionovich Վիքիպահեստում | |
Կենսագրություն
խմբագրելՆիկոլայ Սկրիդլովը ծնվել է պաշտոնաթող 2-րդ աստիճանի կապիտան Իլարիոն Նիկոլաևիչ Սկրիդլովի ընտանիքում (1799): Ավարտել է Ռազմածովային կադետական կորպուսը և 1862 թվականին ստացել է կադետի կոչում։ 1870 թվականին պարգևատրվել է «Մահացածներին փրկելու համար» արծաթե մեդալով։ 1872 թվականին նա ծառայել է որպես «Օլաֆ» շոգենավ ֆրեգատի աուդիտոր և պարգևատրվել է գեներալ-ծովակալի կողմից «գերազանց և ջանասիրաբար ծառայության համար»[1]: Եղել է «Նիքսա» զբոսանավի հրամանատար (1875-1876): «Դերժավա» զբոսանավով նավարկել է Դանիա, Հոլանդիա և Մեծ Բրիտանիա[2]։
Նա աչքի է ընկել 1877-1878 թվականների ռուս-թուրքական պատերազմի ժամանակ, երբ Դանուբի վրա ղեկավարել է «Շուտկա» ականանավը, որով համաշխարհային պատմության մեջ առաջին անգամ ցերեկային ականային հարձակում է իրականացրել թշնամու նավերի վրա 1877 թվականի հուլիսի 8-ին՝ Մեչկա քաղաքի մոտ, որտեղ ծանր վիրավորվել է։ Անձնակազմը, ուժեղ կրակի տակ, նավակը մոտեցրել է թուրքական նավի կողքին և ականով հարվածել, սակայն պայթյուն չի եղել․ լարերը կտրվել էին փամփուշտներով։ Այս հարձակման համար նա պարգեւատրվել է Սուրբ Գեորգի 4-րդ աստիճանի շքանշանով (1877 )։ Նկարիչ Ա.Պ. Բոգոլյուբովը իր նկարը նվիրել է այս իրադարձությանը[3]։
Սկրիդլովը եղել է «Կարաբիա» շոգենավի հրամանատար (1878-1879), «Սվետլանա» ֆրեգատի ավագ սպա (1878-1882), «Ստրելոկ» (1883-1886), «Դմիտրի Դոնսկոյ» (1886-1889) կիսազրահավոր ֆրեգատի հրամանատար, էսկադրիլային «Գանգուտ» մարտանավի հրամանատար (1889-1893):
1893 թվականի օգոստոսի 30-ին նա ստացել է կոնտրադմիրալի կոչում և նշանակվել Բալթյան նավատորմի կրտսեր հրամանատար։ Եղել է ականային գործի գլխավոր տեսուչ (1894-1898)։ Բալթիկ ծովի նավերի առանձին ջոկատների հրամանատար[4] (1895, 1896)։
1898 թվականի փետրվարից մինչև 1899 թվականը նա ղեկավարել է Միջերկրական ծովի նավերի առանձին էսկադրիլիա[5], որը մասնակցել է եվրոպական տերությունների խաղաղապահ առաքելությանը Արևելյան Միջերկրական ծովում (հիմնականում Կրետե կղզու տարածքում) հունա-թուրքական Կրետեի ճգնաժամի խաղաղ լուծման համար[6]։ Նա ներկայացրել է ծովային նախարարությունը 1896 թվականին Նիժնի Նովգորոդում Համառուսաստանյան արդյունաբերական և արվեստի ցուցահանդեսի նախապատրաստման հանձնաժողովում և ղեկավարել է ցուցահանդեսի ծովային բաժինը[2]։ Նա ռուսական էսկադրիլիայի դրոշակակիրն էր բրիտանական Վիկտորյա թագուհու գահակալության 60-ամյակի (1897) տոնակատարություններին և ներկայացնում էր ռուսական նավատորմը 1899 թվականին Ֆրանսիայի Հանրապետության նախագահ Ֆ. Ֆորեի հուղարկավորությանը։
Սկրիդլովը եղել է Խաղաղ օվկիանոսի էսկադրի պետ (1900-1902), ապա փոխծովակալ (3 հուլիսի 1900)։ Սևծովյան նավատորմի և սևծովյան նավահանգիստների գլխավոր հրամանատարն էր 1903-1904 թվականներին:
Ծովակալ Ս. Օ. Մակարովի մահից հետո նա նշանակվեց Խաղաղ օվկիանոսում նավատորմի հրամանատար 1904 թվականի ապրիլի 1-ին, սակայն չհասցրեց ժամանել նավահանգիստ, ուստի պաշտոնը ստանձնեց 1904 թվականի մայիսի 9-ին Վլադիվոստոկում։ Շուտով վերադարձել է Պետերբուրգ՝ նշանակվելով ծովակալության խորհրդի անդամ 1904 թվականի դեկտեմբերի 20-ին։
Չուխնինի սպանությունից հետո նրա փոխարեն նշանակվել է Սևծովյան նավատորմի և Սևծովյան նավահանգիստների հրամանատար (1906-1907), այնուհետև վերադարձել է ծովակալության խորհուրդ։
Ռուսական հեղափոխության բողոքի ցույցերը ճնշելու համար ընդունվեց Ռուսական կայսրության Նախարարների խորհրդի որոշումը «Սևաստոպոլի և Նիկոլաևի քաղաքային վարչակազմերը ռազմական դրություն հայտարարելու մասին և Սևծովյան նավատորմի գլխավոր հրամանատար փոխծովակալ Սկրիդլովն իրավունք ունի միջոցներ ձեռնարկել հեղափոխական շարժման դեմ պայքարելու համար։ Հուլիսի 10 - 25, 1906 թվական[7]։
1904 - 1907 թվականներին Սկրիդլովը ծովակալության խորհրդի անդամ էր, Կայսերական ռուսական ջրափրկարարական ընկերության պատվավոր անդամ 1904 թվականից։ 1907 թվականի օգոստոսի 28-ին համազգեստով և թոշակով պաշտոնից ազատվել է ծովակալի կոչում։
Նա շարունակել է ակտիվորեն ներգրավված լինել ռուսական նավագնացության և արդյունաբերության զարգացման մեջ, եղել է Ռազմական նավատորմի ամրապնդման հատուկ կոմիտեի անդամ կամավոր նվիրատվությունների միջոցով, ինչպես նաև ծովային և շոգենավային ընկերության «Ի. Ի. Կոնեցկի», նավատերերի կոնգրեսների խորհրդի անդամ, «Ռուսական Հեռավորարևելյան արդյունաբերական բաժնետիրական ընկերության» խորհրդի անդամ։
Մահ
խմբագրելԾովակալ Սկրիդլովի մահվան հանգամանքները գրականության մեջ հակասական են: Այն պատճառով, որ նա մահացել է Պետրոգրադում «Կարմիր ահաբեկչության» ժամանակ, վարկած է տարածվել, որ նա պատանդ է վերցվել և մահացել բռնի մահով[8]։ Իրականում, ինչպես նկարագրել է նրա որդին՝ Ա. Ն. Միշագին-Սկրիդլովը, նա մահացել է սովից։
|
Հայրս յոթանասունհինգ տարեկան էր։ Նրա առողջական վիճակը վատացել էր դժվարությունների, տարիքի և անհանգստության պատճառով։ Նա մենակ մնաց <…> Վերջին մի քանի հազար ռուբլին, որ մնացել էր իր մոտ, թաքցրեց մի թաքստոցում՝ վարագույրների տակ։ նա հաճախ թաքցնում էր դրանք, իսկ երբեմն էլ մոռանում էր, թե կոնկրետ որտեղ: Աղքատությունից բացի, նրա պղտոր հայացքի առաջ բարձրացավ սովի ուրվականը։ Ամեն օր հայրիկը, ինքն իրեն զգալով ավելի ու ավելի միայնակ, փորձում էր հնարավորինս քիչ ուտել։ Նա թուլացավ և մահացավ, մինչ սննդի պաշարների վերջանալը։ Նա մահացել է բոլորովին միայնակ։ Երբ ուզում էին նրան զգեստավորել, բնակարանում ծածկոց չգտնվեց. ամբողջ սպիտակեղենը գողացել էին - Ա․ Ն․ Միշագին-Սկրիդլով[9]
|
|
Ծովակալին հուղարկավորել են Սմոլենսկի գերեզմանատանը՝ զինվորական պատիվներով.
|
|
Չնայած այն հանգամանքին, որ նրա հայրիկը մահացել է բոլշևիկյան վարչակարգի օրոք, նրա հուղարկավորությունը որոշակի հանդիսավորություն ուներ։ Հայրիկը ծովակալի համազգեստով էր, դագաղը ծածկված էր Սուրբ Անդրեասի դրոշով։ Տպավորիչ թվով նավաստիներ հետևում էին դագաղին։ Նավատորմը, նկատի ունեմ հին նավատորմը, որը նույնիսկ բոլշևիկյան Պետրոգրադում բավական հարգանք էր պահպանում ավանդույթի նկատմամբ, ներկայացված էր թաղման թափորում[10]. |
|
Հիշատակ
խմբագրելՀունական Ռեթիմնո քաղաքի հրապարակը կրում է Ն.Ի. Սկրիդլովի անունը, այստեղ մեծարել և բարձր են գնահատել 1890-ական թվականների վերջին Կրետե կղզու ինքնավարության ժամանակ ծովակալ Սկրիդլովի ծառայությունները:
Պարգևներ
խմբագրել- Սուրբ Գևորգի 4-րդ աստիճանի շքանշանի (1877)
- Սպիտակ արծվի շքանշան
- Սուրբ Վլադիմիրի 2-րդ աստիճանի շքանշան
- Սուրբ Աննայի 1-ին աստիճանի շքանշան
- Սուրբ Ստանիսլավի 1-ին աստիճանի շքանշան
- Արտասահմանյան այլ շքանշաններ
Գրականություն
խմբագրել- Березовский Н. Ю., Доценко В. Д., Тюрин Б. П. Российский императорский флот. 1696—1917: Военно-исторический справочник / Авторский коллектив: к.и.н. Н. Ю. Березовский (руководитель), В. Д. Доценко, Б. П. Тюрин; Мининформпечати РФ. — М.: Русский мир, 1993. — С. 215—216. — 272 с. — 5000 экз. — ISBN 5-85810-010-4 (в пер.)
- Болгурцев Б. Н. Адмирал Н. И. Скрыдлов. // Гангут. — 2000. — Вып. 22. — С. 102—106.
Ծանոթագրություններ
խմբագրել- ↑ Приказ Е. И. В. генерал-адмирала № 52 от 16 апреля 1872 г.
- ↑ 2,0 2,1 Березовский Н. Ю. и др. Российский императорский флот. 1696-1917. — М.: Русский мир, 1996. — С. 215—216. — 272 с. — ISBN 5-85810-010-4
- ↑ «Скрыдлов Николай Илларионович». // Белая Россия. 2010-02-26. Արխիվացված է օրիգինալից 2022-02-03-ին. Վերցված է 2011-10-28-ին.
{{cite web}}: Unknown parameter|deadurl=ignored (|url-status=suggested) (օգնություն) - ↑ Назначен командующим отрядом судов Балтийского моря приказом Е. И. В. генерал-адмирала № 72 от 22 апреля 1895 г.
- ↑ Назначен Высочайшим приказом по морскому ведомству №165 от Կաղապար:Сс3 г., «Морской сборник», том CCLXXXIV.
- ↑ Рукавишников Е. Н. Деятельность российских миротворцев в Восточном Средиземноморье (1897—1898). // Военная мысль. — 2020. — № 9. — С. 145—156.
- ↑ «Об объявлении Севастопольского и Николаевского градоначальств на военном положении и предоставление главному командиру Черноморского флота вице-адм. Скрыдлову права принимать меры для борьбы с революционным движением. 10 - 25 июля. 1906». Президентская библиотека. 2023. Արխիվացված է օրիգինալից 2023-07-04-ին. Վերցված է 2023-07-04-ին.
{{cite web}}: Unknown parameter|deadurl=ignored (|url-status=suggested) (օգնություն) - ↑ Так, в справочнике С. В. Волкова «Генералитет Российской империи» (т. 2, стр. 500) сказано: «убит большевиками окт. 1918 в Петрограде (по другим сведениям — ум. от голода 1919 там же)».
- ↑ Мишагин-Скрыдлов А. Н. Россия белая, Россия красная. 1903—1927. — М.: Центрполиграф, 2007. — С. 185—186. — ISBN 978-5-9524-3301-4
- ↑ Мишагин-Скрыдлов А. Н. Указ. соч. С. 186.
Արտաքին հղումներ
խմբագրել | Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Նիկոլայ Սկրիդլով» հոդվածին։ |