Նիկոլայ Դոլեժալ
Նիկոլայ Անտոնովիչ Դոլեժալ (Николай Антонович Доллежаль, հոկտեմբերի 15 (27), 1899, Օմելնիկ, Եկատերինոսլավի նահանգ, Ռուսական կայսրություն[1][2] - նոյեմբերի 20, 2000, Մոսկվա, Ռուսաստան), միջուկային ռեակտորների կոնստրուկտոր, տեխնիկական գիտությունների դոկտոր, պրոֆեսոր։
Նիկոլայ Դոլեժալ Николай Доллежаль | |
|---|---|
 | |
| Ծնվել է | հոկտեմբերի 15 (27), 1899 Օմելնիկ, Եկատերինոսլավի նահանգ, Ռուսական կայսրություն[1][2] |
| Մահացել է | նոյեմբերի 20, 2000 (101 տարեկան) Մոսկվա, Ռուսաստան |
| Գերեզման | Kozino |
| Քաղաքացիություն |  ԽՍՀՄ,  Ռուսական կայսրություն և Ռուսաստան |
| Մասնագիտություն | ֆիզիկոս, միջուկային ֆիզիկոս և ճարտարագետ |
| Հաստատություն(ներ) | գործարան Բոլշևիկ[3], Գիդրոմաշ ԳԱՄ[3], Ուրալխիմմաշ[3], Սվերդնիիմմաշ[3], Մոսկվայի Ն. Բաումանի անվան պետական տեխնիկական համալսարան[3], ՆԻԿԻԵՏ[3] և Սանկտ Պետերբուրգի պետական պոլիտեխնիկական համալսարան |
| Գործունեության ոլորտ | energy industry? |
| Պաշտոն(ներ) | պրոֆեսոր |
| Անդամակցություն | Ռուսաստանի գիտությունների ակադեմիա, ԽՍՀՄ գիտությունների ակադեմիա[1] և ԽՍՀՄ գիտությունների ակադեմիա[1] |
| Ալմա մատեր | Մոսկվայի Ն. Բաումանի անվան պետական տեխնիկական համալսարան (1923)[3] |
| Կոչում | ԽՍՀՄ ԳԱ ակադեմիկոս և Ռուսաստանի Գիտությունների ակադեմիայի իսկական անդամներ |
| Գիտական աստիճան | տեխնիկական գիտությունների դոկտոր |
| Տիրապետում է լեզուներին | ռուսերեն |
| Եղել է գիտական ղեկավար | Q4492668? |
| Պարգևներ | |
 Nikolay Dollezhal Վիքիպահեստում | |
Աշխատանքները վերաբերում են միջուկային Էներգետիկային, կոմպրեսորների և ջերմաուժային տեղակայանքների նախագծումներին։ Դոլեժալն աշխարհում առաջին ատոմային Էլեկտրակայանի ռեակտորի գլխավոր կոնստրուկտորն է։ ԽՍՀՄ պետական և Լենինյան մրցանակների դափնեկիր է։ Պարգևատրվել է Լենինի 4 շքանշանով։
ԿենսագրությունԽմբագրել
Ծնվել է հոկտեմբերի 15-ին 1899 թ., Զապորոժիեի մարզի Օրեխովի շրջանի Օմելնիկ գյուղում։ ՍՍՏՄԳԱ ակադեմիկոս (1962), սոցիալիստական աշխատանքի հերոս (1949)։
- 1923 թ-ին ավարտել է Մոսկվայի բարձրագույն տեխնիկական դպրոց ինժեներ-մեխանիկ բաժինը։ 1925-1930 թթ. աշխատել է նախագծային կազմակերպություններում։
- 1943 թ. նա դարձավ գիտահետազոտական ինստիտուտի քիմիական ճարտարագիտության ղեկավար։
- 1952 թ. Դոլեժալը ղեկավարել է «Հատուկ ինստիտուտ»՝ նախատեսված կառուցման համար ռեակտորներ։
- 1958 թ. մեկնարկել է երկակի գործողություն ունեցող ռեակտոր։
- 1961 թ. ստեղծել է «Միջուկային» բաժին, «Էներգետիկ համակարգեր և մեքենաներ»։
- 1998 թ. (99 տարեկանում) ամսագրում հրատարակվեց նրա «Գիտություն և կյանք» հոդվածը[5]։
Մասնագետը միջուկային էներգիայի Բորիս Գրիգորովիչ Դուբովսկին հաշվի առավ, որ Դոլեժալն է անձամբ իրական մեղավորը վթարի համար և ակտիվորեն հրապարակել են իրենց կարծիքները մամուլում[6][7]։
Չեռնոբիլիի ՄԱԳԱՏԷ զեկույցում Դոլեժալի անունը չէր նշվում[7]։
Մահացել է նոյեմբերի 20-ին, 2000 թ. 101 տարեկան հասակում։
ԾանոթագրություններԽմբագրել
- ↑ 1,0 1,1 1,2 1,3 1,4 http://www.ras.ru/win/db/show_per.asp?P=.id-677.ln-ru.dl-.pr-inf.uk-12
- ↑ 2,0 2,1 2,2 Доллежаль Николай Антонович // Большая советская энциклопедия (ռուս.): [в 30 т.] / под ред. А. М. Прохоров — 3-е изд. — М.: Советская энциклопедия, 1969.
- ↑ 3,00 3,01 3,02 3,03 3,04 3,05 3,06 3,07 3,08 3,09 3,10 3,11 http://www.ras.ru/FStorage/download.aspx?Id=aeff55b6-a6ea-4fe9-bda7-ad15ddf3f5d3
- ↑ http://kremlin.ru/acts/bank/14436
- ↑ http://www.nkj.ru/archive/articles/10478/ Н. А. Доллежаль Трисекция угла // Наука и жизнь. — 1998. — № 3.
- ↑ «Արխիվացված պատճենը»։ Արխիվացված է օրիգինալից 2012-02-22-ին։ Վերցված է 2014-11-26
- ↑ 7,0 7,1 http://www-pub.iaea.org/MTCD/publications/PDF/Pub913e_web.pdf
Այս հոդվածի կամ նրա բաժնի որոշակի հատվածի սկզբնական կամ ներկայիս տարբերակը վերցված է Քրիեյթիվ Քոմմոնս Նշում–Համանման տարածում 3.0 (Creative Commons BY-SA 3.0) ազատ թույլատրագրով թողարկված Հայկական սովետական հանրագիտարանից (հ․ 3, էջ 430)։ 
|