Յոհան Հայզինգա
Յոհան Հայզինգա (հոլ.՝ Johan Huizinga, դեկտեմբերի 7, 1872[1][2][3][…], Գրոնինգեն, Նիդերլանդներ[4][2][3][…] - փետրվարի 1, 1945[4][1][2][…], De Steeg, Ռեյդեն, Խելդեռլանդ, Նիդերլանդներ[2][3][2][…]), հոլանդացի փիլիսոփա, պատմաբան, մշակույթի տեսաբան, Գրոնինգենի (1905 - 1915) և Լեյդենի (1915 - 1940) համալսարանների պրոֆեսոր։ Հայտնի է Արևմտյան Եվրոպայի ուշ միջնադարի և Վերածննդի դարաշրջանի պատմությանը նվիրված իր աշխատություններով (դրանցից է «Միջնադարի աշունը», 1919)։ Համաշխարհային հռչակ է բերել հեղինակին «Homo ludens» (1938) երկը, որտեղ ամփոփված են մշակույթի պատմությանը նվիրված Հայզինգայի հոդվածները (թարգմանվել է հայերեն Սամվել Ղռաթյանի կողմից[9]։)
Գերմանիայի կողմից Նիդերլանդների օկուպացման շրջանում հեռացվել է համալսարանից՝ 1942 թ. հակաֆաշիստական դասախոսությունից հետո։ Ձերբակալվել է, երկու ամիս անց ազատ արձակվել՝ հավանաբար նկատի ունենալով առողջական վիճակը։ Սակայն թույլտվություն չի ստացել վերադառնալ Լեյդեն։ Մահացել է 1945 թ. փետրվարի 1-ին։ Կյանքի վերջին տարիներին ավարտին է հասցրել ինքնակենսագրական նոթերը և «Եղծված աշխարհ» աշխատությունը։
Երկեր
խմբագրել- 1911 «Հաարլեմի իրավական աղբյուրները»
- 1912 «Մեր ազգային գիտակցության նախապատմությունից», ակնարկ
- 1913 «1813-ի կարևորությունը Նիդերլանդների հոգևոր մշակույթի համար»
- 1914 «Համալսարանի պատմություն», նվիրված Խրոնինգենի Համալսարանի 300-ամյակին
- 1916 «Վան Էյկերի արվեստը իրենց ժամանակի կյանքում», ակնարկ
- 1918 «Մարդիկ և բազմություն Ամերիկայում»
- 1919 «Միջնադարի աշուն»
- 1924 «Էրազմուս», կենսագրություն
- 1927 «Ամերիկան՝ կենսունակ և մտածող»
- 1927 «Յան Վեթի կյանքն ու գործերը»
- 1929 «Մշակութապատմական էքսկուրսներ»
- 1935 «Վաղվա ստվերներում»
- 1937 «Գիտության պատմությունը»
- 1938, Homo Ludens («Խաղացող մարդ»)
- 1941 «Նիդերլանդական մշակույթը 17-րդ դարում», ակնարկ
- 1945 «Եղծված աշխարհ»
Ծանոթագրություններ
խմբագրել- ↑ 1,0 1,1 1,2 1,3 1,4 Bibliothèque nationale de France data.bnf.fr (ֆր.): տվյալների բաց շտեմարան — 2011.
- ↑ 2,00 2,01 2,02 2,03 2,04 2,05 2,06 2,07 2,08 2,09 2,10 2,11 2,12 2,13 2,14 2,15 2,16 Catalogus Professorum Academiae Groninganae — 2014.
- ↑ 3,00 3,01 3,02 3,03 3,04 3,05 3,06 3,07 3,08 3,09 Leidse Hoogleraren (նիդերլ.)
- ↑ 4,0 4,1 4,2 4,3 4,4 4,5 Хёйзинга Йохан // Большая советская энциклопедия (ռուս.): [в 30 т.] / под ред. А. М. Прохорова — 3-е изд. — М.: Советская энциклопедия, 1969.
- ↑ 5,0 5,1 5,2 5,3 5,4 Չեխիայի ազգային գրադարանի կատալոգ
- ↑ Bibliothèque nationale de France data.bnf.fr (ֆր.): տվյալների բաց շտեմարան — 2011.
- ↑ CONOR.Sl
- ↑ Lundy D. R. The Peerage
- ↑ Յոհան Հայզինգա. «Homo Ludens», Երևան, «Սարգիս Խաչենց» հրատ., ՓՐԻՆԹԻՆՖՈ տպ., 2007, 374 էջ։
Արտաքին հղումներ
խմբագրել | Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Յոհան Հայզինգա» հոդվածին։ |