Մոր Տան (հունգ.՝ Than Mór, գերմ.՝ Moritz Than, հունիսի 19, 1828(1828-06-19)[1], Բեչեյ, Սերբիա - մարտի 11, 1899(1899-03-11)[1], Տրիեստ, Ավստրո-Հունգարիա[2]), հունգարացի նկարիչ։ 1848-1849-ական թվականներին հունգարական հեղափոխության մասնակից։

Մոր Տան
հունգ.՝ Than Mór
Ծնվել էհունիսի 19, 1828(1828-06-19)[1]
ԾննդավայրԲեչեյ, Սերբիա
Վախճանվել էմարտի 11, 1899(1899-03-11)[1] (70 տարեկան)
Մահվան վայրՏրիեստ, Ավստրո-Հունգարիա[2]
Քաղաքացիություն Ավստրիական կայսրություն և  Հունգարիա
ԿրթությունՎիեննայի գեղարվեստի ակադեմիա (1855)[3]
Մասնագիտություննկարիչ, history painter և դիմանկարիչ
Ժանրդիմապատկեր
Ներշնչվել էMiklós Barabás?
 Mór Than Վիքիպահեստում

Կյանք և ստեղծագործություն

խմբագրել

Մոր Տան սովորել է իրավաբանություն, ապա որոշել է իրեն նվիրել նկարչությանը։ Մասնկացել է 1848-1849 թվականների հունգարիական հեղափոխությանը։ Ավելի ուշ սովորել է Վիեննայի գեղարվեստի ակադեմիայի նկարիչ Կարլ Ռալյի մոտ։ Ուսումն ավատելուց հետո կատարել է ճանապարհորդություն՝ նախ Գերմանիա, Բելգիա ապա Փարիզ, որտեղ էլ 1856 թվականին նկարել է «Մոհաչյան ճակատամարտ» կտավը (1526)։ Հետագայում երեք տարի ապրել է Հռոմում, որտեղ բարոն Սինայի (Georg Simon von Sina) պատվերով նկարել է առասպելական բովանդակությամբ նկարներ, օրինակ, «Ոդիսևս և Նավսիկա», «Ոդիսևս և Պենթիսլեյա»։ 1859 թվականին նկարիչը պատվեր է ստանում, ձևավորել Պեշտում գտնվող Ռեդուտյան դահլիճը։

Տան Մորը նաև նկարել է նկարներ պատմական բավանդաությամբ, դիմանկարներ (այդ թվում նաև Ավստրո-Հունգարիայի կայսեր դիմանկարը, Ավստրալիայի Ազգային գրադարանի նոր շենքի գլխավոր դահլիճի ձևովորման համար)[4]։

Հունգարական առաջին նամականիշի ստեղծում

խմբագրել

1848 թվականին Մոր Տանը ստեղծել է առաջին հունգարիական փաստային նամականիշը[5]։ Սակայն այդ նամականիշը այդպես էլ չեն օգտագործվել, քանի որ, 1849 թվականին Հունգարիան կորցրել է անկախությունը մտնելով Ավստրիայի կայրսրության կազմը։ Մոր Տանի ստեղծած նամականիշը այժմ Բուդապեշտի փոստային նամականիշների թանգարանում զբաղեցնում է պատվավոր տեղ[6]։

Պատկերասրահ

խմբագրել

Ծանոթագրություններ

խմբագրել
  1. 1,0 1,1 1,2 1,3 1,4 Benezit Dictionary of ArtistsOUP, 2006. — ISBN 978-0-19-977378-7
  2. 2,0 2,1 2,2 Deutsche Nationalbibliothek Record #1026389321 // Gemeinsame Normdatei (գերմ.) — 2012—2016.
  3. Magyar életrajzi lexikon (հունգ.) / K. ÁgnesBudapest: Akadémiai Kiadó, 1967.
  4. Autorenkollektiv. Meyers Konversationslexikon. — 4. Auflage. — Leipzig und Wien: Verlag des Bibliographischen Instituts, 1885—1892. — Bd. 15: Sodbrennen — Uralit.(գերմ.) (Ստուգված է 28 Մարտի 2010)
  5. Visnyovszki G. Stamps. — Budapest: Állami Nyomda Publishing, 1996. — P. 85.(անգլ.)
  6. «Hungarian Philatelic Society of Great Britain» (անգլերեն). Trill Towers — Сайт Венгерского общества филателистов Великобритании. Արխիվացված է օրիգինալից 2012 թ․ ապրիլի 20-ին. Վերցված է 2010 թ․ մարտի 28-ին.
 Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Մոր Տան» հոդվածին։